Zanimljivosti iz geografije

16. Manje od jedan posto Karipskih otoka je naseljeno.
17. Od 25 najviših vrhova na svijetu, 19 se nalazi na Himalaji.
18. Najhladniji glavni grad na svijetu je Ulan Bator u Mongoliji.
19. Čak 336 rijeka se ulijeva u Bajkalsko jezero.
20. Posljednja erupcija vulkana Fuji u Japanu bila je davne 1707. godine.

21. Najveće luke svijeta su: Rotterdam, Singapur, Kobe, New York i New Orleans.
22. Nauru je jedina država na svijetu koja nema službeni glavni grad.
23. Kuba je jedini otok u Karibima koji ima željeznicu.
24. Prvi glavni grad Rusije bio je Ladoga.
25. U Japanu postoji čak 17 aktivnih vulkana.

Jezero smrti - samo sat vremena ovdje će vas ubiti

Samo udisanje vazduha na ovom mjestu uzrokuje nemjerljivu štetu za vaš organizam.

Dobrodošli na prekrasno jezero Karačaj, rusko jezero koje je službeno i najzagađenije mjesto na planeti. Samo stajanje sat vremena na obali tog jezera 1990-ih dalo bi vam dozu radijacije sto puta veću nego što je dopuštena količina izlaganja unutar godinu dana. Odnosno, već za sat vremena tamo brzo biste umrli.

Skrivali postojanje nuklearke

Uzrok ogromnih količina zračenja nije nikakav fenomen, već obližnji nuklearni pogon koji je prestao s radom 29. septembra 1957, nakon nesreće u kojoj je zakazao sistem za hlađenje, a čije je postojanje skrivano od strane vlasti sve do 1990-ih. Naime, nakon II svjetskog rata Sovjetski Savez je zaostajao za razvojem nukleranog arsenala u odnosu na SAD, pa se ubrzano radilo na istraživanjima i razvojnim projektima kako bi se proizvela dovoljna količina uranija i plutonija. Nuklearno postrojenje u Ozersku izgrađeno je u žurbi između 1945. i 1948., a rupe u znanju sovjetskih fizičara onemogućile su ispravnu procjenu sigurnosnih odluka.

Ekološki problemi posebno nisu uzimani u obzir u tim fazama razvoja nukleranih programa.

U jezero je išao nuklerani otpad

Svih šest reaktora sagrađeni su na jezeru i koristili su otvoreni sistem hlađenja, otpuštajući zagađenu vodu natrag u jezero. U početku se visoko radioaktivni otpad odlagao u obližnju rijeku, koja ga je odvodila do rijeke Ob, putujući dalje do Arktičkog okeana. kasnije se jezero Karačaj koristilo kao skladište na otvorenom.

Nakon kobne eksplozije nuklernog postrojenja, lokalno stanovništvo iz grada Ozersk koje se u to doba zvao Mayak je evakuirano, a oslobođena radijacija je bila smrtonosna.

Nastavili život tamo

Uprkos evakuacijama, velik broj stanovnika nije se želio preseliti, pa i danas udišu kontaminiranu prašinu i vazduh te piju zagađenu vodu - iako se jezeru ne približavaju. Nivo smrtnosti i raka kod stanovnika je očekivano ogromna, a grad je ograđen - no ogradu stanovnici doživljavaju više kao prepreku onima spolja da dođu unutra, nego što njih spriječava da idu vani. Novinarima i reporterima posjeta je dopušten, ali o svemu odlučuje ruski FSB, Ruska tajna policija.

Jezero je danas puno betona

Jezero Karačaj danas je zatrpano betonom čija je namjena držati radioaktivni talog dalje od obale. Nizvodno od njega u rijeci Techa gotovo ni nema tragova radijacije, iako su uzvodni tokovi zagađeni te iz njih neće biti sigurno piti još više stotina godina.

Tonga je jedina monarhija na Pacifiku
Transsibirska željeznica prelazi preko 3901 mosta
Filipinski arhipelag sastoji se od 7107 otoka
Riječ „Allahu Akbar“ na Iranskoj se zastavi ponavlja 22 puta
Sedam najvećih država svijeta (Rusija, Kanada, Kina, SAD, Australija, Brazil i Argentina) zauzimaju polovicu svjetskog teritorija

Samo šest država u Europi graniči sa samo jednom državom - Portugal, Irska, San Marino, Danska, Vatikan i Monako
Erupcija vulkana Parikutin u Meksiku trajala je čak devet godina. Za to vrijeme vulkan je izrastao na visinu od 2774 metara.
Na središnjem trgu kanadskog grada Glendon stoji njegov simbol - knedla visoka 9 metara i teška 2700 kilograma.
Londonska verzija Wall Streeta zove se Lombard Street.
. U državi Togo, ako muškarac da kompliment ženi mora je i oženiti.

Pet okruga grada New Yorka su: Bronx, Brooklyn, Queens, Staten Island i Manhattan.
Najveća pustinja u Europi smještena je između rijeke Volge i Urala.
Japan ima više od 3900 otoka.
Delta rijeke Ganges najvećaje delta od svih rijeka na svijetu.
U SAD-u postoje tri Perua i devet Pariza.

Vojvoda Putnik ima planinu u Kanadi 

Kako bi odali počast načelniku Vrhovne komande srpske vojske i prvom srpskom
 vojvodi Radomiru Putniku, Kanađani su planinu koja se nalazi u blizini provincije 
Alberte nazvali Putnik. U prisustvu grupe poštovalaca i ratnih veterana, otkrivena
 je i osveštana spomen-ploča.



Mnogi znaju da na Mesecu postoji krater nazvan po jednom od najvećih klimatologa i astronoma 20. veka Milutinu Milankoviću, kao i da srpskih toponima ima u mnogim delovima planete, ali malo ko u Srbiji, a i među oko 200.000 kanadskih Srba svih generacija, zna da u Kanadi postoji planina Putnik.
Ta planina deo je lanca Stenovitih planina između kanadskih provincija Alberte i Britanske Kolumbije u planinskom masivu Kananaskis i visoka je 2.940 metara.
Kanađani su je tako nazvali još 1918. godine, odajući počast načelniku Vrhovne komande srpske vojske (1912–1916) i prvom srpskom vojvodi Radomiru Putniku (1847–1917).
Na ploči su na engleskom jeziku uklesane ove reči: „Planina Putnik nazvana je u znak večnog sećanja na muškarce i žene iz savezničkih oružanih snaga u Srbiji i njihovog vođe, vojvode Radomira Putnika (1847–1917)".





„Srbija je izgubila četvrtinu svog stanovništva, kako pripadnika vojske, tako i civila za vreme Prvog svetskog rata (1914–1918). Ova žrtva bila je deo kanadskih i savezničkih borbi u Evropi protiv tri carevine u cilju zaštite ljudskih prava i slobode čovečanstva", piše na spomen-ploči.
Svečanost u podnožju planine Putnik imala je srpsko-kanadski karakter i počela je pevanjem kanadske i srpske himne u izvođenju 10-godišnje Kristine Filipović, uz pratnju Velimira Živkovića.
Vijorile su se zastave Kanade, Alberte i Srbije, svirala vojna ceremonijalna muzika, a prisustvovali su i kanadski vojni veterani.
Prema rečima ovlašćenog notara Srbije u Kalgariju Milice Opačić, srpska zajednica u tom gradu broji do 5.000 pripadnika i akcija na planini Putnik deo je trajnih i raznovrsnih aktivnosti nekoliko srpskih organizacija u predstavljanju srpske istorije, tradicije i kulture i njihovom očuvanju među kanadskim Srbima.


rts

Pogledajte jedinstvene čari bare Zasavica

Sve čari bare Zasavice naći će se u dokumentarnom filmu mitrovačkog novinara i režisera Igora Čolaka posvećenom jubileju - dve decenije od osnivanja Specijalnog rezervata prirode.
Igora Čolaka ovih dana čeka naporan posao - kako od nekoliko hiljada kadrova iz svih aspekata života flore i faune na Bari Zasavici izabrati najatraktivnije i pretočiti u dugometražni dokumentarni film, koji će svetlost dana ugledati na Međunarodnom festivalu turističkog filma "Jahorina film fest" u Sarajevu naredne godine.
- Moja fascinacija Barom Zasavica rasla je tokom snimanja filma. Dve godine, dan za danom, kroz sva godišnja doba i vremenske prilike i neprilike rađali su se ovi kadrovi, snimani iz vazduha, sa zemlje, na vodi. Težio sam da zabeležim što više zanimljivih i dosad neviđenih detalja iz života biljnog i životinjskog sveta rezervata, ali i ovekovečim sve događaje i brojne turističke manifestacije - priča Igor Čolak, iza koga stoji dugogodišnja novinarska TV karijera, kao i više dokumentarnih filmova različitih žanrova.


Rezervat prirode Zasavica ima farmu sa 200 magaraca, 80 konja, 50 goveda i 300 mangulica, a ovde se pravi i nadaleko čuven sir od magarećeg mleka
Mada će budući film, kako autor naglašava, imati više dimenzija, od ekološke do edukativne, gledaocima će svakako najviše prirasti za srce dirljivi prizori porodice labudova, dabrova u gradnji brana, majke ptice kako hrani mladunce, krda divljih konja na pašnjaku Valjevac i slike neponovljive i netaknute lepote zasavičkih pejzaža.

- Specijalni rezervat, osim flore i faune, čine i svi oni dobri i plemeniti ljudi tamo, pregaoci i volonteri, ali i na stotine studenata prirodnih nauka iz Srbije i sveta, koji su za ovih 20 godina prodefilovali rezervatom, učeći i pišući kasnije naučne radove o Zasavici. Živeo sam s njima, družio se, snimao ih neometano za svoj film. Tu su i na hiljade posetilaca, dece, koji dolaze da kao i ja potraže mir i spokoj ovde na bari, daleko od vreve i buke civilizacije - kaže Čolak.

Specijalni rezervat prirode Bara Zasavica, prostire se istočno od reke Drine i južno od Save, na teritoriji opština Sremska Mitrovica i Bogatić. Pod zaštitu države, kao prirodno dobro od izuzetnog značaja, Bara Zasavica stavljena je 1997. godine, a deceniju kasnije je zaštićena i Ramsarskom konvencijom.

- Značaj Zasavice u međunarodnim okvirima je u registrovanih 95 novih vrsta flore i faune, a ovde su i retke vrste koje se samo ovde i mogu videti, kao što su riba umbra krameri i biljka aldrovanda, nestala u mnogim zemljama Evrope. Od 2004. godine u rezervat su vraćeni dabrovi, iščezli sa ovog područja početkom dvadesetog veka - naglašava Slobodan Simić, upravnik Specijalnog rezervata prirode bara Zasavica.

Prica o reci Drini

Ova reka dobila je ime zbog greške jednog sultana i zbog nje je nastala najteža srpska KLETVA
Između dva svetska rata Drinom je od Bajine Bašte do Sremske Rače dnevno plovilo 250 splavova
Foto: M. Cvetković / RAS Srbija Između dva svetska rata Drinom je od Bajine Bašte do Sremske Rače dnevno plovilo 250 splavova

Prešao je Mehmed Fatih reku, i mnogi su je vekovima i pre i posle njega skelama savladavali, sve dok dve obale nisu počeli spajati mostovi. Danas ih ima 25 i svi su sabrani u izložbenoj postavci „Mostovi na krivoj Drini“ autora Željka Markovića, direktora užičkog Istorijskog arhiva.

- Kao krajnji utisak koji sam iz ovoga izveo to je da postoje razne vrste mostova. Ali, imaju neki mostovi, nevidiljivi, čiji su temelji duboko zatrpani u nama, našim karakterima, a ti se mostovi grade preko reči. Onoliko koliko smo kao ljudi vredni da jedni drugima saopštavamo reči, ako te reči ne rušimo, smatram da će i ovi mostovi preko Drine biti trajniji. Jer, sve ono što sam na mostovima video, svaki pre nego što je sagrađen već može da nazre kada će u budućnosti biti srušen - poručio je Marković koji je izložbu realizovao uz pomoć Istorijskog arhiva Republike Srpske iz Banjaluke.

Svi mostovi, pa i ovi drinski, građeni su da spoje obale. Opet, i tako vredni, rušeni su da drugima ne bi bili od koristi.

Višegradska ćuprija
Foto: M. Cvetković / RAS Srbija Višegradska ćuprija

„Most koji je 1577. izgradio Mehmed-paša Sokolović uništila je 1896. poplava... Austrijanci su ga obnovili 1911. a tri godine kasnije minirali jedan stub praveći odstupnicu pred srpskom vojskom. Naredne godine srpska vojska je srušila još jedan stub... Austrougari su 1916. montirali privremenu železničku konstrukciju...“ - pričaju slike i pisana svedočanstva o višegradskoj ćupriji.

Spajala je, ali i razdvajala Drina države i vojske. Istorija pamti da je 395. na njoj podeljeno Zapadno i Istočno rimsko carstvo.

Splavar na Drini
Foto: Privatna arhiva Splavar na Drini

Prvi drinski, izgrađen 1929, namenski za potrebe saobraćaja, bio je most Kralja Aleksandra u Zvorniku. Planirali su ga zvornički trgovci i to baš na mestu gde se 1919. iskrcao kralj, koji će, ispostavilo se, ostati jedini državnik obeju Jugoslavija koji je zvanično posetio Zvornik. U Markovićevoj postavci je i fotogrografija ustaškog krvnika Jure Francetića iz 1942. kako pozira na zvorničkom mostu.
ustaše Jure Francetića na mostu u Zvorniku
Foto: Privatna arhiva ustaše Jure Francetića na mostu u Zvorniku

Most „Buk Bjela“ trebalo je da služi za potrebe gradilišta hidroelektrane. Zbog ratova devedesetih odustalo se od gradnje centrale, a most su izrešetale topovske granate. Oronuo je, utonuo u šumu nad Drinom, do njega se teško stiže, nebezbedan je.

Od „Buka Bjela“ ostalo je samo idejno rešenje, ali na Drini postoje još tri hidrocentrale - Višegrad, Perućac i Zvornik - koje su dobile svoje mesto u Markovićevoj kolekciji drinske baštine.
„Most stoji, poljuljana je jedino moja uvjerenost da se trajanje mjeri vodom koju premošćuje“, citat je iz pesme „Most na Drini“ Snežane Bukal koja prati deo postavke. Stihovi o Drini, njenim mostovima, ljudima koje je život vezao za ovu reku, krvi prolivenoj za njene obale, zapravo su uvod u svaki pano tematski postavljene izložbe. „U maglama sprug se krije, voda mutna guta huk, nosi klade i krndije, pazi da splav ne razbije... Oooo-ruk“, pesma je starih drinskih splavara, lađara, skeledžija.

- Između dva svetska rata, Drinom je od Bajine Bašte do Sremske Rače dnevno plovilo 250 splavova koji su ondašnjoj Privrednoj banci prodavali građu sa Tare. Kad je vodostaj bio mali putovalo se i po 11 dana, a splavari su se kući vraćali pešice. Bili su prepoznatljivi jer su iza sebe ostavljali miris čuvenog duvana „bajinovca“ - kaže Željko Marković.

Da se sultanov konj ne utopi, danas bismo ispravljali krive Zelenike...

Najgora kletva

Najgrđa kletva između dva svetska rata bila je „Dabogda Drinom vukao lađu“.

- Lađe kojima je od Zvornika do ušća u Drinu za Beograd prevoženo voće, povrće, duvan, 200 metara dugim konopcima vukla su četvorica koja su išla obalom reke. Peti je bio na lađi i motkom „špicom“ se odgurivao da se plovilo ne nasuče u plićak - dodaje autor izložbe.

Izvor: Blic

U Peruu otkriven hram star 4.000 godina



LIMA - Hram star četiri hiljade godina ukrašen brojnim zidnim slikama otkriven je na severnoj obali Perua, što je jedno od najstarijih otkrića u Americi, izjavio je arheolog koji je vodio iskopavanje.

Hram koji je okružen ostacima zidina, ima i stepenište koje vodi do žrtvenika na kojem su se prinosile žrtve paljenice, u mestu koje naučnici zovu Ventarron, rekao je Walter Alva, glavni arheolog.

Hram se nalazi u dolini Lambayeque, u blizini drevnog grada Sipan koji je Alva otkrio u 1980-im. Ventarron je sagrađen puno pre Sipana, oko dve hiljade godina pre Hrista, kazao je.

"Iznenađuje način gradnje, konstrukcija i nadasve murali koji su možda najstariji u Americi", dodao je.

Lambayeque je 760 km udaljen od Lime, peruanske prestonice.

Peru je bogat arheološkim nalazištima, među kojima je i tvrđava Inka Machu Picchu u Andama.

Maču Pikču

Maču Pikču (šp. Machu Picchu) je sveti grad Inka koji se nalazi na najvišem delu istočnih Anda, na istočnim padinama planinskog lanca Urubamba, na visini od 2.350 metara nadmorske visine. Maču Pikču je verovatno izgrađen oko 1300. godine, ali je ostao sakriven sve do 1911. godine kad ga je otkrio Amerikanac Hajram Bingam.

Maču Pikču svedoči o vremenu veličanstvenog carstva Inka. Nakon osvajanja teritorija, moćna vojska Inka sagradila je kanale za navodnjavanje i sustave popločenih cesta, a građevinari su sagradili tvrđave, hramove i monumentalne kamene zgrade.

Danas arheolozi tvrde da Maču Pikču nije bio grad u klasičnom smislu jer nisu pronađeni ostaci birokratske uprave, trgovine ili vojnih utrvrđenja. Najverovatnije je građen kao carski posed i religijsko utočište ili kao tajni ceremonijalni grad.

Ostaci Maču Pikčua odaju carski stil Inka kakav se može naći i na drugim mestima nekad najveće države američkog kontinenta pre dolaska Evropljana. No neobičan je po okolini: smešten je usred bujne vegetacije koju navodnjava reka. Grad ima oko dve stotine građevina smeštenih po terasama i raspoređenih oko velikog središnjeg trga. Grad je podeljen na uske i izdužene četvrti koje maksimalno iskorišćavaju prostor. Postoje i terase izvan naseljenog dela koje imaju kanale za navodnjavanje. Na visini u središtu grada nalazi se granitni monolit, koji je možda bio žrtvenik, karakterističan za Inke, a možda i opservatorija. Zidine Maču Pikčua izgrađene su od orijaških blokova kamena. Podatak je još fascinantniji jer se zna da Inke nisu poznavale točak ni gvozdeno oruđe, a analizom je utvrđeno da su blokovi savršeno izrezani u kamenolomima i da su se završni radovi obavljali na samom gradilištu.

Grad koji je 400 godina bio zaboravljen u andskoj prašumi, čini se da je bio napušten još i pre nego što su carstvo Inka pokorili Španci. Prema jednoj teoriji, stanovnike je pokosio sifilis koji je stigao iz Evrope, a ostalo je učinio građanski rat.

Dana 7. jula 2007. godine proglašen je za jedno od novih sedam svetskih čuda.

Veruje se da je najstariji grad na svetu nastanjen i u naše dane, a to je Biblos u Libanu. Biblos je ime koje su Grci dali feničanskom gradu Gubla ili Gebal, a danas ga Arapi nazivaju Dž'bejl. Prema feničanskom istoričaru Sunhunijatonu, koji je već prešao i na onu stranu legende i mnogi i ne veruju da je zaista i postojao, Biblos je najstariji grad koji je ikada sagrađen. Zanimljivo je da su Grci ime Byblos, što znači papirus, dali ovom gradu iz sasvim prozaičnih razloga - zato što se upravo iz njega izvozio u Veliku Grčku slavni egipatski papiroliki proizvod. Biblos se nalazi na mediteranskoj obali Libana, oko 42 kilometara severno od Bejruta. Veoma je interesantan za arheologe, naravno, a ima šta i da se vidi, pored lepog mora.
Drugi na listi najstarijih gradova je iranski grad Susa, ili Seleukija. Iranci ga zovu Šuš, a nalazi se 240 kilometara istočno od reke Tigar, u provinciji Huzistan. Pored toga što je bila najstariji grad drevne persijske civilizacije, Susa je i danas veoma živopisno naselje, budući da šiitski Iranci i persijski Jevreji ovde poštuju proroka Danila. Susa je osnovana oko 4000. godine pre naše ere, a dokazi o civilizaciji koja je bojila grnčariju sežu do 5000 godina pre naše ere. Susa je bila prestonica Elamskog carstva. Napadalo ju je i Vavilonsko i Asirsko carstvo. Spominje se u Ketuvimu u hebrejskoj Bibliji, uglavnom u Knjizi o Jestiri, ali i u Knjizi o Nemiji i Danilu. I Danio i Nemija živeli su u njoj za vreme vavilonskog ropstva u šestom veku pre naše ere. Grob za koji se pretpostavlja da pripada Danilu nalazi se u oblasti Suse i poznat je pod nazivom Šuš-Denijel. Ova velika svetinja označena je neobičnim belim kamenom koji nije simetričan. I to je vredno mesto za posetu.

1. Tonga je jedina monarhija na Pacifiku
2. Transsibirska željeznica prelazi preko 3901 mosta
3. Filipinski arhipelag sastoji se od 7107 otoka
4. Riječ „Allahu Akbar“ na Iranskoj se zastavi ponavlja 22 puta
5. Sedam najvećih država svijeta (Rusija, Kanada, Kina, SAD, Australija, Brazil i Argentina) zauzimaju polovicu svjetskog teritorija

6. Samo šest država u Europi graniči sa samo jednom državom - Portugal, Irska, San Marino, Danska, Vatikan i Monako
7. Erupcija vulkana Parikutin u Meksiku trajala je čak devet godina. Za to vrijeme vulkan je izrastao na visinu od 2774 metara.
8. Na središnjem trgu kanadskog grada Glendon stoji njegov simbol - knedla visoka 9 metara i teška 2700 kilograma.
9. Londonska verzija Wall Streeta zove se Lombard Street.
10. U državi Togo, ako muškarac da kompliment ženi mora je i oženiti.

11. Pet okruga grada New Yorka su: Bronx, Brooklyn, Queens, Staten Island i Manhattan.
12. Najveća pustinja u Europi smještena je između rijeke Volge i Urala.
13. Japan ima više od 3900 otoka.
14. Delta rijeke Ganges najvećaje delta od svih rijeka na svijetu.
15. U SAD-u postoje tri Perua i devet Pariza.

16. Manje od jedan posto Karipskih otoka je naseljeno.
17. Od 25 najviših vrhova na svijetu, 19 se nalazi na Himalaji.
18. Najhladniji glavni grad na svijetu je Ulan Bator u Mongoliji.
19. Čak 336 rijeka se ulijeva u Bajkalsko jezero.
20. Posljednja erupcija vulkana Fuji u Japanu bila je davne 1707. godine.

21. Najveće luke svijeta su: Rotterdam, Singapur, Kobe, New York i New Orleans.
22. Nauru je jedina država na svijetu koja nema službeni glavni grad.
23. Kuba je jedini otok u Karibima koji ima željeznicu.
24. Prvi glavni grad Rusije bio je Ladoga.
25. U Japanu postoji čak 17 aktivnih vulkana.

U Sahari pao sneg



Sneg u Sahari, izuzetno redak fenomen, zbio se ove nedelje u najvećoj pustinji na svetu, u kojoj temperature često dostižu i 50 stepeni Celzijusa.
Sneg je pao u utorak u oblasti Bešar, na severozapadu Alžira, nedaleko od granice sa Marokom.

Mogle su se videti nadrealne slike palmi koje se povijaju pod snežnim vetrom, poput onog u Sibiru, kao i orijentalnih pejzaža nalik skijaškim centrima.

To je izuzetno redak fenomen, ali odlična vest za stanovnike Sahare, objašnjava internet sajt eMarakeš.

Naime, beli pokrivač koji je prekrio peščane dine biće od velike koristi za podzemne vode od kojih zavisi opstanak oaza.

Do sada je u istoriji zabeleženo da je sneg samo jednom pao u Sahari i to 18. februara 1979. godine.

https://www.blic.rs/vesti/svet/u-sahari-pao-sneg/9ex1xx9

Da li ste znali da

da Rim nazivaju „večnim gradom“ jer je od svog postanka glavni grad?

da na Antarktiku ima više od 70 jezera koja leže hiljadama metara ispod leda?

da je najniže jezero na svetu Mrtvo more?

da je Keopsova piramida kada je izgrađena bila visoka 147 m, ali da zbog ulegnuća tla njena visina sada iznosi 137 m?

da je Demokratska Republika Kongo bila kolonija osamdeset puta manje Belgije?

da je kineski grad Venčum najviše naseljeno mesto na planeti Zemlji? On leži na nadmorskoj visini od 5.009 metara.

… da vulkanska lava ima temperaturu od 850 stepeni celzijusa

… da u Americi postoji 12 gradova pod imenom Moskva

… da u Japanu postoji crkva od papira?