Zambija

**Učlanjen** : 18.11.2012

Zambija

Zambija Flagofzambiasvg

Zastava

Grb

krilatica: One Zambia, One Nation

Himna - Stand and Sing of Zambia, Proud and Free

Zambija 550px-zambiaorthographic

Geografski polozaj

**Učlanjen** : 18.11.2012

Republika Zambija (engl. Republic of Zambia) je zemlja bez izlaza na more u centralnom delu istočne Afrike. Graniči se sa Demokratskom Republikom Kongo na severu, Tanzanijom na severoistoku, Malavijem na istoku, Mozambikom, Zimbabveom, Bocvanom na jugu i sa Angolom na zapadu. Prvo ime je bilo Severna Zambezija a zatim Severna Rodezija. Zambija je dobila ime po reci Zambezi koja je većim delom južna granica zemlje.

**Učlanjen** : 18.11.2012

Geografija

Većinu Zambije zauzima visoravan čija se visina kreće od 1000 do 1500 m, ispresecana dubokim rečnim dolinama i tektonskim kanalima. Teren se uspinje prema istoku, gde se u brdima Mafinga nalazi najviša tačka Zambije sa visinom od 2301 m. Veliki deo južne granice prema Zimbabveu čini reka Zambezi na kojoj se nalaze Viktorijini vodopadi, među najpoznatijima na svetu. Glavni i najveći grad je Lusaka (1,2 miliona stanovnika). Ostali veći gradovi su Ndola (550 000), Kitve (500 000), Kabve (260 000), Čingola (240 000), Mafulira (220 000) i Luanšija (180 000). Gradovi Ndola, Kabve, Čingola i Mafulira se nalaze u „bakrenom pojasu“ koji je regija duga oko 200 km i široka oko 80 km, a proteže se uz granicu sa Zambijom u oblasti sa velikim prirodnim zalihama bakra i drugih metala. Rudarska eksploatacija u ovoj oblasti počela je 1930. godine i ona predstavlja imigracionu oblast u koju radi potrage za poslom dolazi stanovništvo iz svih delova Zambije.

**Učlanjen** : 18.11.2012

Istorija

Starosedeoce Zambije, Bušmane i Hotentote, pre 2000 godina potisnuli su Bantu narodi. U 8. veku na području gornjeg Zambezija narod Baroce osnovao je svoju državu, a severno od nje formirao se plemenski savez naroda Bemba. Najveći deo doseljenika došao je u ove krajeve u 15. veku s dolaskom naroda Luba i Lunda iz susednog Konga i Angole. Narod Nguni, koji potiče s juga, pridružio im se u 19. veku. Osim malobrojnih portugalskih istraživača Evropljani nisu došli u dodir s teritorijom Zambije sve do sredine 19. veka kada na ovo područje prodiru zapadni istraživači, misionari i trgovci. Tako 1855. godine engleski istraživač Dejvid Livingston za Evropu otkriva slapove na reci Zambezi i naziva ih po kraljici Viktoriji. Godine 1888. Sesil Rouds, predstavnik britanskih trgovačkih i političkih interesa, dobio je od ovdašnjih poglavica koncesiju za iskorištavanje rudnih bogatstava, a još iste godine Severna Rodezija (današnja Zambija) i Južna Rodezija (sadašnji Zimbabve) proglašene su za područja britanske interesne sfere. Pod direktnu vlast britanske krune Severna Rodezija je potpala 1924. godine. Dve Rodezije zajedno s Njasom formiraju 1953. godine Federacija Rodezije i Njase, kojom je vladala belačka manjina od samo 1,84% stanovništva. Severna Rodezija je u to vreme bila poprište nemira, što uzrokuje krizu upravljanja Federacijom. Crnačka većina je zahtevala veće učešće u vladi,odnosno tražila je okončanje kolonijalizma, što dovodi u oktobru i decembru 1962. do raspisivanja izbora za Zakonodavno veće. Pobeđuju Udružena narodna stranka nezavisnosti - UNIP i Afrički narodni kongres Zambije - ZANC, koji u koaliciji ne sarađuju naročito složno. Veće zahteva otcepljenje Severne Rodezije od Federacije i potpunu samoupravu utemeljenu na novom ustavu i širim demokratskim pravima. Po raspadu Federacije 31. decembra 1963. nastaje dana 24. oktobra 1964. nezavisna Republika Zambija. Prvi predsednik bio je Kenet Kaunda. Krajem šezdesetih godina Kaunda je izvršio nacionalizaciju, započeo s razvojem socijalističke privrede i društva, a 1972. godine uveo je jednopartijski politički sistem. U početku je njegova vladavina imala mnoge pozitivne efekte (ujedinjenj zemlje, izgradnja škola i bolnica, podizanje životnog standarda), ali je kasnije zemlja zbog pada cene bakra zapala u ekonomsku krizu. Na višepartijskim izborima 1991. godine pobedio je opozicioni lider Frederik Čiluba. Tržišna ekonomija nije znatno uticala na ekonomski oporavak zemlje. Na izborima 2001. godine izabran je novi predsednik Levi Mvanavasa, a 2008. Rupija Banda.

**Učlanjen** : 18.11.2012

Privreda

Iako je velika većina stanovnika zemlje zaposlena u poljoprivredi, glavni pokretač zambijske privrede je rudarstvo. Zemlja ima velika nalazišta bakra, a vadi se i kobalt. U postkolonijalnom razdoblju zambijska privreda je uglavnom stagnirala ili nazadovala, delom i zbog nacionalizacije rudarske industrije i posledica lošeg upravljanja, a delom i zbog nepovoljnog svetskog tržišta bakra, glavnog izvoznog proizvoda. U poslednjih nekoliko godina program privatizacije i liberalizacije te rast cena bakra na svetskom tržištu pomogli su ekonomski oporavak zemlje. Izvozi se i značajna količina struje koja se dobija u hidroelektranama. BDP je za 2004. procenjen na 900 američki dolara po stanovniku (mereno po PPP-u).

**Učlanjen** : 18.11.2012

Stanovništvo

U Zambiji živi oko 70 etničkih grupa koje uglavnom govore Bantu jezicima. Najveće su Bemba, Njandža-Čeva, Tonga, Lunda, Luvale, Kaonde i Lozi. Najzastupljenija religija je hrišćanstvo, najviše katoličanstvo, a oko trećina stanovnika su muslimani ili hinduisti. Zambija je u afričkim razmerima prilično urbanizovana – u gradovima živi 44% stanovništva. Virusom HIV-a zaraženo je 16,5% odraslog stanovništva (nešto manje od milion ljudi).

Kultura

U Zambiji postoji mala zajednica Jugoslovena a sada državljana svih država sa prostora SFR Jugoslavije.