Joaquín Rodrigo Vidre

Hoakin Rodrigo (Joaquín Rodrigo Vidre) je bio španski kompozitor i pijanista. Njegovo najpoznatije muzičko djelo je Koncert za Aranhues (Concierto de Aranjuez).
Hoakin Rodrigo je rođen u Saguntu, mjestu u okolini Valensije, 22. novembra 1901. godine. U trećoj godini je oslijepio nakon što je obolio od difterije. Po njegovim riječima, upravo ga je gubitak vida usmjerio ka muzici.
Sa osam godina je počeo da uči solfeđo, violinu i klavir. U šesnaestoj godini je započeo studije harmonije i kompozicije na Konzervatorijumu u Valensiji. Prve kompozicije (Svita za klavir, Dvije skice, Svita za klavir i violinu i Sicilijana, za violončelo) napisao je 1923. Njegovo prvo djelo za orkestar, Žongleri, napisano je i premijerno izvedeno 1924. godine u Valensiji i Madridu.
Godine 1927., Rodrigo se preselio u Pariz da bi se upisao na École Normale de Musique, gdje je pet godina studirao kod Pola Dukasa. Tamo se sprijateljio sa Ravelom, Arturom Honegerom, Stravinskim i Manuelom de Faljom. U Parizu je takođe upoznao svoju buduću ženu, tursku pijanistkinju Viktoriju Kami.
Rodrigo je komponovao Oproštajnu sonatu, napisanu za klavir, u čast svog učitelja Pola Dukasa koji je preminuo 1935. Nastavio je sa studijama u Parizu, takođe radeći u Njemačkoj, Austiji i Švajcarskoj. Godine 1939. vratio se za stalno u Španiju, u Madrid.


U Barseloni je 1940. godine premijerno izvedeno njegovo najpoznatije djelo, Koncert za Aranhues, za gitaru i orkestar, primjer ličnog muzičkog izraza i djelo koje je steklo međunarodnu slavu. Od tog trenutka, Hoakin Rodrigo aktivno učestvuje u umjetničkim, kreativnim i akademskim aktivnostima.

Godine 1983. nagrađen je Nacionalnom muzičkom nagradom Španije, a 1991. španski kralj Huan Karlos I dodijelio mu je titulu Markiza vrtova od Aranhuesa. Pet godina kasnije uručena mu je Nagrada Princa od Asturije za "njegov izvanredan doprinos španskoj muzici u koju je unio nove impulse kako bi je učinio univerzalnom". Iste godine je primio Zlatnu medalju Sagunta, Veliki krst Građanskog reda za društvenu solidarnost i Zlatnu zvijezdu Grada Madrida. Francuska vlada ga je 1998. počastvovala titulom Komandira umjetnosti i književnosti, a nedugo zatim je primio nagradu za najboljeg autora klasične muzike koju dodjeljuje Društvo autora i izdavača.


Hoakin Rodrigo je umro u Madridu 6. jula 1999., dvije godine nakon smrti svoje žene. Viktorija Kami je bila njegova nerazdvojna saputnica i najvažnija saradnica na svim poljima kompozitorskog rada.

Najpoznatija dela
​

Orkestarska dela


Simfonijski duvački sastav
Adađo za orkestar duvačkih instrumenata - Prvo javno izvođenje u Pitsburgu, Pensilvanija, 1966.
Orkestar
Solerijana - Prvo izvođenje, Berlinska filharmonija, 22. avgusta 1953. u Berlinu.

Koncerti


Klavir
Žongleri (1923) — Prvo javno izvođenje 1924, Valensija
Herojski koncert (1943.)


Čelo
Concierto en modo galante (1949.)
Zabavni koncert (1978—1981)


Gitara
Koncert za Aranhues (1939.)
Andaluski koncert (1967.)
Koncert za jednu zabavu (1982.)
Fantazija za jednog kavaljera (1954.)
Herojski koncert (1942.) — Nacionalna muzička nagrada
Koncert za madrigal (1968.)


Letnji koncert (1944.), za violinu i orkestar
Pastoralni koncert (1978.), za flautu i orkestar
Koncert za serenadu (1954.), za harfu i orkestar

Instrumentalna muzika


Gitara
Prizivanje i ples (1961) — Prva nagrada, Coupe International de Guitare, koju dodeljuje Office de Radiodiffusion-Télévision Française (ORTF)
Tri španska komada - Tres Piezas Españolas (Fandango,Passacaglia,Zapateado)
Oda gitari (1971)
Dva preludijuma
Sonata Giocosa
Tokata (1933)
Lakog srca (2 gitare)
Sonata a la española
Daleka sarabanda (1926)
Tri mala komada (Odoše pastiri-Santjagovim stopama-Malena Seviljanka)
Klavir
Marš podsekretara

Vokalna/Horska


Cvetu Ljiri Blau (1934); Prva nagrada, Círculo de Bellas Artes
Dulsinejina odsustva (1948); Prva nagrada, Cervantes Competition
Ljubavne i ratne pesme (1965)
Tri stare plesne arije (1994)
Cvrkut ptica i božićne pesme (1952); Nagrada Ateneo de Madrid

Scenska muzika


Balet: Kraljevska pavana
opereta: Lažni sin
Opera: Napušteni ljiljan (nedovršena)

Gitara dugo vremena nije bila smatrana "ozbiljnim" koncertnim instrumentom. Mada u klasicizmu (doba Mozarta, Haydna, Beethovena), postoje djela Giuliania Maura, gitarski repertoar, kao i priprema mandolinskih djela za izvođenje na gitari Antonia Vivaldia, zatim priličan broj transkripcija Bachovih djela prilagođenih gitari. Manje je poznata činjenica da je Paganini bio takođe i vrstan gitarista, u njegovom opusu postoje dua za violinu i gitaru.

A onda se pojavio Joaquín Rodrigo i napisao čuveno djelo "Concierto de Aranjuez" (Koncert za Aranhues), jednu od najljepsih klasičnih kompozicija za gitaru i orkestar, inspirisan vrtovima palate "Real de Aranjuez" na kojem su španski kraljevi imali svoje dvorce i bozanstvene parkove.
Prije Rodriga veliki broj djela za gitaru ostavili su Španci Francisco Tárrega, Isaac Albéniz i Enrique Granados. Pored njih veliki i interesantan opus ostavio je i Brazilac Heitor Villa-Lobos, ali tek dolaskom Joaquína Rodriga i njegovim djelima komponovanim za gitaru, gitara konačno stiče pravo građanstva.

Joaquin Rodrigo je koncert Aranjuez komponovao u Parizu 1939. godine. Tamo je studirao muzikologiju, a uporedo se bavio komponovanjem. Zanimljiv je podatak da on zapravo nije svirao gitaru. U dvadeset trećoj godini dobio je špansku nacionalnu nagradu za kompoziciju Pet komada za djecu.
Koncert za Aranhues se sastoji iz tri stava, čuven je i mnogo puta obrađivan njegov drugi stav - adagio, za čije komponovanje ga je nadahnulo bombardovanje Gernike 1937. godine.
Španski kralj Huan Karlos I proglasio ga je 1991. markizom od vrtova Aranhueza.