Vek Marša na Drinu

VEK MARŠA NA DRINU: Srpska koračnica izvedena i u Ujedinjenim nacijama!

Kompozicija je doživela i ozbiljnu međunarodnu slavu pa su holandski sastav "The Spotnicks" ili poznati britanski "The Shadows" objavili obrade



BEOGRAD - Obeležavanje 100 godina od početka Prvog svetskog rata, ujedno je i prilika za podsećanje da se navršava tačno jedno stoleće od komponavanja i prvog izvođenja čuvene koračnice "Marš na Drinu“ kompozitora Stanislava Biničkog.

"Marš na Drinu" doživeo je i ozbiljnu međunarodnu slavu, tako su holandski sastav "The Spotnicks" ili poznati britanski "The Shadows" takođe objavili obrade "Marša na Drinu", koje su svojevremeno dosegle visoku popularnost u pojedinim zemljama.



Danas poznati tekst "Marša na Drinu" napisao je početkom šezdesetih novinar i pesnik Miloje Popović, a prvi ga je izveo hor KUD-a "Ivo Lola Ribar" iz Beograda.

U čast odlučnih pobeda Srba na Ceru i Kolubari, prvih velikih savezničkih pobeda u Prvom svetskom ratu, Binički je 1914. godine komponovao marš koji je posvetio komandantu Drugog gvozdenog puka pukovniku Milivoju (Miloju) Stojanoviću Brki, koji je učestvovao u Cerskoj bici na ključnom mestu na Tekerišu, a poginuo je u žaru borbi u Kolubarskoj bici.Binički je to delo komponovao u Valjevu, gde se Muzika kraljeve garde nalazila tada u sklopu srpske vojne komande.Delo je potom izvođeno i na Solunskom frontu, gde je steklo širu popularnost i među saveznicima. Postoji svedočenje da su tokom proboja fronta 1918.



"Marš na Drinu" paralelno svirali orkestri svih savezničkih armija. Binički je poznat i kao osnivač Opere Narodnog pozorišta u Beogradu i kompozitor prve izvedene srpske opere "Na uranku", a pored "Marša na Drinu" autor je još nekolicine kompozicija za vojne duvačke orkestre i marševa.

Rođen je 27. jula 1872, u mestu Jasika, nadomak Kruševca, u porodici inženjerijskog pukovnika Stevana Biničkog, poreklom sa Banije, koji je u tom mestu službovao. Muzici su ga učili Stevan Mokranjac i Josif Marinkovića, kod kojih je pevao u horu Obilić.

Dok je studirao matematiku na Filozofskom fakultetu u Beogradu osnovao je Akademsko muzičko društvo. Posle studija, tokom jedne školske godine predavao je u leskovačkoj gimnaziji, a potom je četiri godine u Minhenu studirao kompoziciju i solo pevanje.

Binički i Stevan Mokranjac, a po pojedinim podacima i Kosta Manojlović, su osnivali i Srpsku muzičku školu, koja je kasnije dobila ime "Mokranjac". Binički se posebno posvetio komponovanju od 1924, neretko koristeći folklorne motive. Njegovo najpoznatije delo je opera "Na uranku" iz 1903. na tekst Branislava Nušića, smatra i prvom srpskom operom sa elementima narodne muzike.

Pre više godina pronađen je u Beogradu redak fono zapis, odnosno gramofonska ploča sa snimkom, najverovatnije iz prve decenije 20. veka, u izvođenju vojne kapele kojom je dirigovao Binički.

Ploča je sada u vlasništvu Narodne biblioteke Srbije. U njegovoj rodnoj Jasiki, u svojevrsnoj kulturnoj koloniji, održava se svake godine prigodna manifestacija posvećena Biničkom na kojoj se okuplja veliki broj muzičara, slikara i drugih umetnika.

Podsetimo, Marš na Drinu svoje izvođenje je doživelo i u Ujedinjenim nacijama. Zaslugom tadašnjeg predsednika Generalne skupštine Ujedinjenih nacija Vuka Jeremića u tom međunarodnom telu u centru Njujorka za srpsku Novu godinu 2013. organizovan je spektakularan nastup najpoznatijeg hora iz Srbije, Viva voks, koji je oduševio najmoćnije ljude sveta, a beogradski hor u središtu UN otpevao pesmu "Marš na Drinu".



tanjug

Top 10 izvođenja Marša na Drinu

1. Džokers

2. Lajbah

3. Džoni Štulić

4. The Shadows

5. The Spotnicks

6. James Last

7. Kirmesmusikanten orkesta

8. Will Glahé's Bohème Ballhouse Band

9. Čet Atkins

10. Klif Ričard

10 zanimljivih činjenica o "Maršu na Drinu"



Krajem meseca navršava se 101 godina od nastanka čuvene koračnice "Marš na Drinu", koju je Stanislav Binički komponovao 1914. godine u Kragujevcu. Tim povodom pročitajte deset zanimljivih činjenica o ovoj kompoziciji.

 Kompozitor najpoznatije i najomiljenije srpske pesme bio je sin Hrvata i Nemice. Otac Stanislava Biničkog, Stevan rođen je u Lici i poreklom je bio Hrvat. U Srbiju je došao 1868. godine, a iz braka sa Marijom, poreklom Njemicom, 1872. u selu Jasika kraj Kruševca rodio se Stanislav.

Stanislav Binički vodio je orkestar Kraljeve garde i vojni orkestar, a komponovao je "Marš na Drinu" na početku Prvog svetskog rata. Kompozicija je posvećena prvoj pobedi srpske vojske na Ceru 1914. godine i komandantu Milivoju Stojanoviću Brki, koji je predvodio čuveni Gvozdeni puk.

Osim što je komponovao "Marš na Drinu", Binički je bio i začetnik savremene srpske muzike - napisao je prvu srpsku operu "Na uranku".

Od kraja Drugog svetskog rata do 1964. u Jugoslaviji je "Marš na Drinu" bio prećutno zabranjen kao dekadentan i nacionalistički, a za javno izvođenje ove pesme išlo se na robiju.
Do preokreta dolazi kada je pesma postala hit na Zapadu i to zahvaljujući Ivi Andriću!  Andrić je 1961. u Stokholmu primio Nobelovu nagradu upravo uz zvuke "Marša na Drinu". Pisac je staru, predratnu ploču poneo sa sobom u Švedsku i insistirao da mu nagrada za roman "Na Drini ćuprija" bude uručena uz ovu pesmu. Šveđanima se melodija mnogo dopala, a pesma se munjevitom brzinom proširila po celom svetu.

"Marš na Drinu" su, između ostalih, obradili britanski The Shadows, belgijski The Jokers, švedski The Spotnicks, holandski harmonikaški duo De Kermisklanten, italijanka Franka Sicilijano, južnoafrički organista Čeri Vajner, američki gitarista Čet Atkins...

Od domaćih izvođača, odnosno izvođača sa ex-Yu prostora, svoje verzije kasnije su snimili Točak, Džoni Štućić, Lajbah...


Američki prepjev pod nazivom "Little Soldier Boy" snimila je 1964. godine Peti Pejdž, najpopularnija pevačica 50-ih godina u SAD. U njenoj verziji pesme "Drina" je ime za  igračku - drvenu figuricu vojnika. U refrenu idu stihovi: "Music, music, swinging and dancing, hopping to the polka band. Hoopla, hoopla, happy is the bride, when everybody takes her by her hand..."

U julu 1964, na pedesetu godišnjicu Velikog rata, filmski spektakl Žike Mitrovića "Marš na Drinu" vratio je u Jugoslaviji na velika vrata ovu kompoziciju. Melodija starog marša je 17. jula 1964. zagrmila u areni u Puli, a film je dobio nagradu publike na filmskom festivalu u ovom gradu.

"Marš na Drinu" tek 1964. godine dobija i tekst - napisao ga je novinar i publicista Miloje Popović Kavaja. On kaže da je svojim stihovima želio da "simbolizuje odbrambenu želju srpskog naroda, ne agresivnu".

Omiljena kompozicija Branka Ćopića bila je "Marš na Drinu".

"Ja ne znam da li ima neka pjesma koja me može tako uzbuditi kao ona melodija 'Marša na Drinu', jer sve mi se čini da čujem topot one srpske konjice koja napreduje prema Drini, da čujem onaj zvuk kad se vade sablje", govorio je Ćopić.

(Mondo)