Pavle Simić

Pavle Simić rođen je 1888. godine u trgovačkoj porodici. Slikarstvo je učio prvo u radionici Alojza Kastanje u Novom Sadu od 1832. do 1837. a potom na Slikarskoj akademiji u Beču. Po završetku studija se vratio u Novi Sad.

Radio je veliki broj portreta, zatim religiozne istorijske kompozicije i pojedinačne ikone. U crkvenom slikarstvu bio je pod velikim uticajem bečkih nazarena. Prvo je slikao pojedinačne ikone, a kasnije je dobio mnoge porudžbine za ikonostase. Naslikao je i niz vrlo značajnih istorijskih kompozicija. Osim ikonostasa i zidnih slika u crkvi manastira Kuveždina radio je za Nikolajevsku crkvu u Novom Sadu, crkvu manastira Orahovice u Slavoniji, crkvu u Đurđevu, u Šajkaškoj, zatim za crkvu u Šapcu, Đurđevu, Senti, Bašaidu, Glini, za crkvu sv. Đurđa u Somboru, Starom Futogu, za kapelu Platona Atanackovića na Almaškom groblju u Novom Sadu i za Hariševu kapelu na groblju u Zemunu.

Umro je u Novom Sadu, 1876. godine.

Srpska narodna skupština 1. maja 1848. godine, 1848—1849.

"U fokusu" za januar 2015. godine je slika Pavla Simića Srpska narodna skupština 1. maja 1848. godine, popularno nazvana Majska skupština 1848. Pavle Simić se školovao na bečkoj likovnoj Akademiji u godinama kada se slikarstvo našlo na raskrsnici između klasicističkobidermajerskih shvatanja, s jedne, i romantičarskih nagoveštaja s druge strane. Na osnovu likovnih karakteristika portreta i religioznih kompozicija jedan je odvodećih predstavnika srpskog bidermajera i najbolji reprezent nazarenskog slikarstva.

U skladu sa opštim idejama istorizma, kao dominantnog obeležja kulture XIX veka prvorazrednu ulogu u procesu konstituisanja nacionalnog identiteta imali su događaji i ličnosti iz nacionalne prošlosti. Ove ideje su se odražavale i na vizuelne umetnosti epohe. Istorijske kompozicije, ali i patriotske scene koje ilustruju događaje iz neposredne prošlosti, dobijaju sve veći značaj. One veličaju naciju kroz idealizaciju događaja i ličnosti, postajući istovremeno i angažovana sredstva komunikacije s ciljem da probude nacionalna i patriotska osećanja. Pavle Simić je bio jedan od umetnika koji je veoma dobro shvatao ovakve zahteve vremena.

Centralno mesto u stalnoj postavci srpske umetnosti XIX veka Galerije Matice srpske pripada Simićevoj slici Srpska narodna skupština 1. maja 1848. godine. Ona predstavlja vizuelni dokument najznačajnijeg političkog događaja XIX veka u životu srpskog naroda u Habzburškoj monarhiji — trenutak stvaranja Srpske Vojvodine. Ubrzo nakon Bečke i Peštanske revolucije 1848. godine, srpsko građanstvo, koje je već više od dve decenije razvijalo ideologiju nacionalizma, formulisalo je zahteve za ostvarivanje srpskih građanskih i nacionalnih prava. Predvođeni pripadnicima Omladine i aktivnim pojedincima iz građanskog, svešteničkog i vojničkog reda, Srbi su se pripremali za ostvarenje svoje nacionalne autonomne oblasti, restauraciju institucija vlasti: titule patrijarha iz vremena Velike seobe pod Arsenijem III Čarnojevićem i prava na izbor despota, odnosno vojvode kao svetovnog poglavara. Na Narodnoj skupštini, koja je održana u Sremskim Karlovcima 1. maja 1848. godine, mitropolit Josif Rajačić je proglašen za patrijarha, a Stefan Šupljikac, pukovnik ogulinske regimente, izabran je za srpskog vojvodu. Nedugo posle održane Skupštine, u manastiru Kuveždinu, pod uticajem jednog od najaktivnijih učesnika u događajima iz 1848. godine, arhimandrita Nikanora Grujića, tada kuveždinskog igumana, Pavle Simić je tokom 1848/49. godine uradio sliku Majska skupština 1848. Slika je bila jedan od najvažnijih toposa nacionalne svesti srpskog društva.

U sredini kompozicije, na istaknutom mestu, predstavljen je novoizabrani patrijarh Josif Rajačić kako se podignutom rukom obraća okupljenom narodu. U levoj ruci drži originalne carske privilegije koje su dobijene kao poziv i garancija srpskom narodu neposredno pred Veliku seobu 1690. godine. Ispod njega su prikazani govornici na Skupštini: arhimandrit Nikanor Grujić s knjigom u ruci i protosinđel Sergije Kaćanski. Levo od patrijarha je nacionalna trobojka, a desno carska i mađarska zastava. Učesnici Skupštine su bili pripadnici različitih generacija, pola i staleža i došli su iz različitih oblasti, tako da je nacionalno jedinstvo, simbolično označeno srpskom trobojkom, u donjem registru slike bilo predstavljeno kao individualizovani skup idealnih tipova srpskog naroda. Osim u građanska odela i graničarske uniforme, pojedine ličnosti su kostimirane u odeću iz različitih provincija. Ulogu nacionalno angažovanog umetnika i svest o značaju umetnosti kao intelektualne delatnosti, Simić je izrazio na ovoj slici. Unošenjem svog autoportreta, u strukturu slike je ugradio sopstveno tumačenje o sebi kao umetniku i autonomnosti slike uzdignute u status umetničkog dela.

Po Simićevoj ideji je 1861. godine litograf Jozef Bauer izveo istoimenu kompoziciju, koja je funkcionisala kao popularna patriotska ikona. Povod za njeno grafičko umnožavanje je bio političke prirode. Posle ukidanja Srpske Vojvodine i Tamiškog Banata 1860. godine, litografisanje slike Majska skupština je trebalo da posluži kao argument za aktuelne nacionalne ciljeve.

Ilija Birčanin plaća danak Turcima, 1849.
Galerija Matice srpske
Novi Sad

"Po rečima narodne pesme Ilija Birčanin predaje harač Muhamed-agi. Stoji nadmeno sa desnom rukom na jataganu, a levom pokazuje na prosute dukate.
Na slici "Hadži Ruvim i Hadži Đera" prikazana je grupna scena u enterijeru. U sredini su figure igumana. Jedan sedi i piše istopljenim zlatom, a drugi stoji i živo gestikulira.
Pavle Simić je znao da uravnoteži svoj tihi romantičarski temperament, pokušavajući da u ovim malim, skoro intimnim formatima ostvari efekte bliske monumentalnoj dekorativnosti."

Portret muškarca u belom prsluku, oko 1857.

Žena u tamnosivoj haljini, 1850

Foti proklinje nevernu ženu, 1854

Sv. Đorđe, 1850

Prota Jovan Pavlović

Kadet Mladenović

Ilija Birčanin predaje harač

Hadži Đera i Hadži Ruvim1849