Evropa i njena najveća čuda

Giant's causeway

Bio je jednom jedan dzin. Njegovo ime bilo je Fionn mac Cumhaill i legenda kaze da je izgradio stepenice kako bi dosao do Skotske i pobedio svog neprijatelja. Neki kazu da je pokusavao da stigne do svoje dragane. U svakom slucaju, danas nam je kao nagrada ostalo jedno od najvecih svetskih cuda na svetu.
  U prirodi se cesto moze sresti simetrija, kod latica cveca, kod sara na zivotinjskom krznu, na leptirovim krilima. Ali u slucaju Giant's causewayapriroda se pokazala kao izvrsan matematicar i dokazala svoju genijalnost. Stvorila je 40000 dzinovskih stubova od koji je najveci vidok oko 12 m, koji pomalo podsecaju na olovke zabijene vrhovim u zemlju, viseugaonih osnova, najcesce sestougaonih, ali ima i onih sa 3, 4, 5, 7, 8  stranica. Giant's causeway se nalazi oko 2 kilometra severno od irskog grada Bushmills . "Stepenice" se protezu od vrhova  morskih grebena i nestaju pod vodom. causeway je sirok 180 m a zalazi cak 150 m duboko u more.
  Iako ima jos nekoliko slicnih struktura u svetu, u Rusiji, Kaliforniji, Meksiku, na Siciliji, ipak nijedna od njih nije ovako savrsene simetrije. Od 1987. ovo je zasticena teritorija, jer, ovo je ujedno i staniste mnogih morskih ptica. Inace Giant's causeway se cesto pojavljuje na fotografijama, suvisno je reci zasto; mozda se neko seca omota albuma Houses of the Holy, grupe Led Zeppelin. Ako ga niste videli pre, potrazite medju starim plocama vasih roditelja ili prijatelja...

Podjite stepenicama kojima su koracali divovi...

USNULI SVATOVI - ÐAVOLJA VAROŠ

Spomenik prirode "Ðavolja varoš" nalazi se na jugu Srbije, 89 km jugozapadno od Niša.

Ovaj prirodni spomenik čine dva, u svetu retka, prirodna fenomena: zemljane figure kao specificni oblici reljefa i dva izvora jako kisele vode sa visokom mineralizacijom. Atraktivnost fenomena dopunjuju prirodni ambijent koji oko zemljanih figura deluje surovo, skoro mistično a u širem okruženju živopisno i pitomo kao i ostaci stare crkve i nekoliko jama saskih rudnika.

Zemljane figure ( 202 figure), razlicitih oblika i dimenzija, visine od 2 do 15 m, širine od 0.5 do 3 m, sa kamenim kapama na vrhu, rezultat su specifičnog erozivnog procesa koji traje vekovima. Figure se obrazuju, rastu, menjaju, skraćuju, nestaju i ponovo stvaraju.

Ovi oblici reljefa nastali su delovanjem kišnice na nekadašnju topografsku površinu, koju čine veoma rastresit, ali čvrst materijal. Spiranjem peska i šljunka ispod manjih ili većih kamenih blokova ostaju figure u obliku kula ili piramida. Ipak, spoljašnje sile (kiša, sneg, led, vetar) vremenom nagrizaju "kule" i ruše ih, na jednoj strani, dok se usled spiranja tla stvaraju nove na drugoj strani. Tako se zemljani stubovi "pomeraju" uvlačeći se sve dublje u unutrašnjost planinske kose. Teren na kome su "kule" postaje sve strmiji i nepristupačniji za posetioce.

Ovaj geomorfološki fenomen je jedinstven u našoj zemlji i vrlo redak u svetu. U Evropi ima slicnih pojava u Alpima (sa obe strane prevoja Brener u Austriji i Italiji, kod Bolcana, zatim u Valerijenu, u pokrajini Gornja Savoja, u Francuskoj i dr.). Medutim, "kule" u Ðavoljoj varoši su vecih dimenzija i znatno postojanije, pa je ovo najpoznatiji spomenik prirode ove vrste u Evropi. U svetu je poznatija "Bašta bogova" u SAD.

Uredbom vlade Republike Srbije, marta 1995. godine, Ðavolja varoš je proglašena za spomenik prirode i zakonom je zašticena
Ðavolja varoš je zašticena kao spomenik prirode nacionalnog ranga na površini od oko 70 ha sa ciljem da se ova prirodna dragocenost sacuva i stavi u službu nauke, obrazovanja I turizma.

U Evropi živi oko 700 miliona stanovnika. Na naseljenost utiču prirodni i društveni preduslovi. U prirodne preduslove ubrajamo reljef, klimu, vegetaciju, vrstu tla, bogatstvo vodom, rudnicke izvore... Društveni preduslovisu stepen razvijenosti ekonomije, politička stabilnost, mogućnost zapošljavanja...

Evropu je sastavljena od 42 teritorijano cjelovite države i evropskih dijelova Ruske Federacije i Turske. S obzirom na površinu koje je otprilike 10,2 miliona km2, Europa je među najmanjim kontinentima. Pritom je odnos između površina evropskog dijela Ruske Federacije i preostalih 44 država 42% : 58%. Europa je vrlo gusto naseljen kontinent sa srednjom gustinom naseljenosti od 69 st/km2.

"Evropa" je ime jedne žene u grčkoj mitologiji, koju je oteo Zevs u liku bika. Prema nekim mišljenjima, ime Europa potiče od semitske riječi ereb što je označavalo zapad, mjesto zalaska sunca.


Evropa je smještena u središnjem dijelu sjeverne polulopte. Krajnje tačke kopnenog dijela Europe nalaze se na sjeveru u Norveškoj (rt Kinnarodden), na zapadu u Portugalu (rt Da Roca), na jugu u Španiji (rt Marroqui) i na istoku u Rusiji (Sjeverni Ural). Osim kopna, ovom kontinentu pripadaju i brojna ostrva te ostrvske grupe u Atlanskom okeanu i Sredozemnom moru. Budući da je smještena najvećim dijelom u sjevernom umjerenom pojasu, a tek manjim dijelom u sjevernom hladnom pojasu, Evropa je imala povoljne uslove za razvoj naseljenosti te ostvarivanje raznovrsnih kulturno-civilizacijskih i ekonomskih dostignuća.

Okružuju je Afrika i Azija, a od mora je važan Atlanski okean kao i Sredozemno more i Sjeverno ledeno more. Brojna vrata, prolazi i kanali omogućavaju joj dobru pomorsku povezanost s ostatkom svijeta. Sve je to pridonijelo položaju kulturno-civilizacijskog središta Starog svijeta. Danas je povoljnost smještaja i položaja vidljiva u izrazitoj gustoći naseljenosti te važnom mjestu Europe u svjetskoj trgovini i saobracaju.


Reljef Evrope je raznolik po izgledu i starosti. Najveći dio Evrope zauzimaju nizine (prostori do 200 metara visine), a samo 17% površine prostire se iznad 500 metara. Najviši vrh Evrope, Elbrus, visok je 5642 metara. Evropa je prosječno najniži kontinent. Pod uticajem spoljog uticaja i unutartasnjih sila reljef se neprestano mijenja. Iz toga proizlazi veza između njegovog izgleda i starosti. Mlađa reljefna uzvišenja viša su i strmija za razliku od starijih. Međutim današnji izgled Evrope nije nastao odjednom. S obzirom na starost tj. vrijeme nastanka, reljef je podijeljen u tri osnovne skupine: prastaru Europu, staru Europu i mladu Europu.


Prastara Evropa je oblikovana u arhaiku (arhaik je započeo prije oko 3,8, a trajao je do prije 2,5 milijarda godina). Tada je nastao Baltički štit, čiji je južni nastavak Ukrajinski štit, a veza između njih je mlađim naslagama prekrivena Ruska ploča. Sjeverozapadni dio Baltičkog štita prekriven je dolnjopaleozoičkim orogenetskim pojasom Kaledonida, a starost stijena se povećava prema istoku. Baltički i Ukrajinski štit u donjem paleozoiku činili su kontinent Baltiku (Fenosarmaciju).


Stara Evropa je oblikovana u sledećoj geološkoj eri - palelozoiku. Tada su nastala stare gromadne planine. Prepoznatljiva su po blagim padinama i zaobljenim vrhovima, a uglavnom nisu viša od 1000 metara nadmorske visine. Navedene značajke omogućavaju laku prohodnost. Te su planine bogata rudama (osobito ugljenom i željeznom rudom), pa su na tim područjima nastale prve industrijske regije i veći gradovi.
Stare gromadne planine nalaze se u Britaniji, Irskoj, zatim Skandinavsko gorje, Ural, Meseta, Središnji masiv, Ardeni, Vogezi, Njemačko-češko sredogorje i Rodopi.
Sledeća geološka era je mezozoik kada počinje nastanak mladih lančanih planina i traje intezivno trošenje postojećeg reljefa.


Planina Elbrus, po nekima najviša planina u Evropi i smještena je u Gruziji.
Mlada Evropa je oblikovana u geološkoj eri koja obuhvata današnje doba. Naziva se kenozoik te se, s obzirom na starost, dijeli na tercijar i kvartar. U tercijaru je došlo do izdizanja mladih vjencanih planina. Njihove karakteristike su strme padine te oštri i visoki vrhovi. Kako se najčešće pojavljuju u nizu, kažemo da su vjenčane i smještene su na jugu Evrope. To su Alpe (najveći planinski lanac Evrope) na koje se nadovezuju Apenini, Dinaridi i Šarsko-pindsko gorje. Istočnije se prostiru Karpati i Stara planina Balkan. Na Pirinejskom poluotoku su Pirineji i Betijski Kordiljeri. S obzirom na geološku prošlost zemlje, te su planine izrazito mlade tako da se njihov okolni prostor još nije smirio. Zato su na tom području česti potresi i vulkanske erupcije (npr. Etna na Siciliji, Stromboli, Shurtsey).
Za razliku od starih gromadnih planina, mlade vjencane planine siromašne su rudama, a u prošlosti bile su i smetnja za saobracajno povezivanje sjevera i juga Evrope. Međutim, one imaju i niz pozitivnih osobina: mogućnost ispaše stoke, sječa suma i korišcenje planinskih rijeka za dobijanje električne energije. Rijeke obiluju vodom i strmog su pada.

Današnji izgled Evropa je dobila nakon zadnjeg ledenog doba. Na pojedninim prostorima unutrasnje sile pomlađuju postojeće reljefne oblike (npr. izdizanje starog lanca Rodopa), a promjenom klimatskih uslova jačaju procesi razaranja. Oblikuju se nizije čije naslage tj. nataloženi materijal, nastaju radom različitih vanjskih faktora(vode, vjetra, lednika). Pritom starost podloge ne treba da bude jednaka starosti naslaga. Primjer je istočnoevropska nizija čija je podloga ruska ploča arhaične starosti, a naslage nastale radom lednika i vjetra su tercijarne i kvartarne. Veće evropske nizije su Andaluzijska, Pribaltička, Padska, Panonska, Vlaška i Tračka.


geografija.net

Kamena suma Jakutska

Jos jedno mesto u Rusiji koje oduzima dah svakako je "Lenina kamena suma" ili "Lenini kameni stubovi".



Mnogi ljudi dolaze ovamo iz svih krajeva sveta samo da bi videli ovo cudo prirode. Kamena suma se nalazi u nedirnutoj Sibirskoj divljini i jedini nacin da stignete dovde je cetvorodnevni put iz Moskve. Prvo morate da se u Moskvi ukrcate na avion, i da se spremite na dug put. Prosecna cena leta iznosi oko 800 dolara i pretpostavljate, mozete putovati samo sa ruskim avio kompanijama, posto nijedna inostrana nema ovaj let u ponudi. Nakon dolaska u region Jakutsk, jedina opcija vam je iznajmljivanje malog brodica od lokalnog stanovnistva koji ce vas za 500 dolara za tri dana dovesti na ovo mesto... Prilicno skup put zar ne, ali posetiti kamene sume Jakutska svakako vredi svakog ulozenog dolara.



















izvor: englishrussia.com

Evropa


Europa je bila kćer tirskog kralja Agenora, devojka izuzetne lepote koja je očarala i samog Zevsa. Pretvoren u bika, Zevs je oteo prelepu Europu i odveo je na ostrvo Krit gde mu je rodila tri sina...Mit o pramajci Krićana doneo je ime čitavom kontinentu.

Reč Evropa potiče iz semitskog Erib ili Ereb, što znači mesto gde sunce zalazi tj. zapad. Drugo poreklo reči je grčko i predstavlja pridev sa značenjem - mnogolik.

Evropa je posle Australije, po veličini drugi najmanji kontinent na planeti. Nalazi se između Severnog ledenog i Atlantskog okeana, Sredozemnog, Crnog i Kaspijskog mora i planinskog venca Ural i reke Ural.

Temelje evropske civilizacije postavila je antička Grčka. Antički Rim je bio najmoćnija sila koja je ikada postojala, preko njega je u Evropu prodrlo i hrišćanstvo koje je danas glavna religija evropskog stanovništva.

Istorija Evrope obeležila je kretanje i razvoj modernog čovečanstva u svim pravcima. Kultura, nauka, umetnost, velika otkrića, vanevropska naseljavanja i kolonizacija... vekovima su Evropi davali dominantnu ulogu u odnosu na veliki deo naše planete.

U turističkom smislu, Evropa je vodeći kontinent po broju poseta i putovanja, po kretanju turista i po broju najposećenijih država i destinacija na planeti. Najatraktivniji evropski region svakako je Mediteran zbog blage klime, prelepih mora ali i veoma bogatog kulturnog nasleđa. U Evropi se nalazi i većina najposećenijih gradova, svetski poznatih centara...

Od glečera i fjordova, planinskih vrhova, do obala okeana i Sredozemlja, od praistorije i antike do najmodernijih savremenih trendova – “Stari kontinent”, Evropa je bio i ostao čitava planeta u malom.