Antički stilovi gradnje

Dorski stil



Dorski stil preovlađuje u kontinentalnoj Grčkoj, Velikoj Grčkoj i na Siciliji. Njega karakteriše stub  sa odgovarajućim kapitelom.



On je oslonjen na stilobad, diže se čvrst i snažan i uži je pri vrhu nego u osnovi sa čistim žljebovima- kanelurama kojim je izbrazdan. Završava se kapitelom koji se sastoji od ehinusa i abakusa na kojem leže pravougaone arhitravne grede čiji sastavi se nalaze u osnovi stubova. Iznad arhitrava je friz na kojem se nalaze ukrasi od triglifa i metopa koji se smenjuju i iznad njih se nalazi venac. Zabat je ukrašen timpanonom- trouglastim elementom koji je ispunjen skulpturalnim prikazima. Šest najpoznatijih dorskih hramova su u Selinuntu, Posejdonov hram, u Paestrumu Dimitrov hram, ruševine hrama u Agrigendu, Zevsov hram u Olimpiji, Tezejon u Atini, Partenon na atinskoj akropolji i Apolonov hram u Figaliji.

Jonski stil



Jonski stil preovladava u Joniji u istočnom delu Egejskog mora i donekle je redak na zapadu Grčke. Stub jonskog reda leži na ukrašenoj okrugloj stopi, vitkiji je od dorskog stuba i ima 24 kanelure, nosi kapitel koji ima fasciju sa simetričnim volutama i ehinus jajastu kimu. Stubovi nose arhitravne grede i friz ukrašen triglifima i metopama. Najpoznatiji su Filipejon u Olimpiji, Hrama Atene Nike, Erehtejon na atinskom akropolju i Artemezijom u Efesu.

Korintski stil



Korintski stil je u stvari jedna varijanta jonskog stila i baza mu je kao u jonskog stuba, a kapitel je sastavljen od stilizovanog lišća biljke akantusa i voluta na svakom uglu kapitela. Najpoznatiji su Olimpejon u Atini, hram Lambrandi u Maloj Aziji i hramovi kružnog oblika u Delfima i Epidaurusu. U rimskoj arhitekturi ovakav stub je kombinovan sa jonskim stubom i takva kombinacija ovih stilova se naziva kompozitni kapitel.

Grčki stil gradnje



Arhitektura antičke Grčke je izrasla iz starijih kultura (maloazijske i mikenske) i razvijala se od 7. do 5. veka p. n. e. Grčki hram je najvažniji i najrasprostranjeniji tip zgrade u grčkoj arhitekturi.

Hram je postao glavni nosilac stilskog procesa. Hram je građevina podignuta u čast nekog božanstva odnosno za kultne svrhe posvećene tom božanstvu za obično stvarne ili kultne žrtve. Grčki hram nije služio kao sastajalište za vernike i više je postao skulptura nego stvarna arhitektura koja je primerena čoveku za razliku od umetnosti u rimskoj i hrišćanskoj arhitekturi u čijim se hramovima sastaju vernici  Unutar hrama su se nalazili skulpture i votivni pokloni. Temelji su se pravili od kamena a sama zgrada je od nepečene opeke i drva i obložena slikama dekorisanim pločama iz pečene gline. U početku se upotrebljavao drveni građevinski materijal a kasnije kamen u prvom redu krečnjak jer je a i mermer koji je dopreman i bilo je teško dopremiti velike komade mermera brodovima. Hram  ima naos- svetilište i pronaos- pretprostor ponekad i opsidonom.

Najvažniji deo hrama je stub. Postoje razlike u izgledu stuba, naročito kapitela, a zatim arhitrava, epistila i rasporeda dekoracije. Po tim stubovima se razlikuju određeni podstilovi grčke arhitekture: dorski, jonski i korintski stil gradnje.



Dorski stil preovlađuje u kontinentalnoj Grčkoj, Velikoj Grčkoj i na Siciliji. On je karakterisan stubom u ovoj arhitekturi sa odgovarajućim kapitelom. On je oslonjen na stilobad, diže se čvrst i snažan i uži je pri vrhu nego u osnovi sa čistim žljebovima- kanelurama kojim je izbrazdan. Završava se kapitelom koji se sastoji od ehinusa- u vidu nekog lastučića i abakusa na kojem leže pravougaone arhitravne grede čiji sastavi se nalaze u osnovi stupova. Iznad arhitrava je friz na kojem se nalaze ukrasi od triglifa i metopa koji se smenjuju i iznad njih se nalazi venac. Zabat je ukračen timpanonom- trouglastim elementom koji je ispunjen skulpturalnim prikazima.



Jonski stil preovladava u Joniji u istočnom delu Egejskog mora i donekle je redak na zapadu Grčke. Stub jonskog stila leži na ukrašenoj okrugloj stopi, vitkiji je od dorskog stupa i ima 24 kanelure, nosi kapitel koji ima fasciju sa simetričnim volutama i ehinus jajastu kimu. Stubovi nose arhitravne grede i friz ukrašen triglifima i metopama.



Korintski stil je u stvari jedna varijanta jonskog reda i baza mu je kao u jonskog stuba a kapitel je sastavljen od stiliziranog lišća biljke akantusa i voluta na svakom uglu kapitela Najpoznatijisu Olimpejon u Ateni, hram Lambrandi u Maloj Aziji i hramovi kružnog oblika u Delfima i Epidaurusu


digisedu