Gamzigrad - Felix Romuliana

Galerijusova palata



Felix Romuliana je izvanredno arheološko nalazište u Srbiji. U selu Gamzigrad, južno od Dunava, 11 km od Zaječara i 238 km od Beograda, na površini od 6,5 ha nalaze se ostaci veličanstvene kasnoantičke carske palate Felix Romuliana, utvrđene velikim odbrambenim zidinama, sa malenim seštougaonim kulama, radi odbrane od upada varvara. Carska Palata Felix Romuliana je izgrađena u raskošnom stilu antičke arhitekture između 297. i 311. godine naše ere, po zamisli rimskog imperatora Gaja Valerija Galerija Maksimijana, nakon pobede nad Persijancima. Izgradnjom carske palate Felix Romuliane, sa ciljem da bude bezbedno boravište, ovaj kraj i njegov osnivač dobijaju veliki značaj. Moćni harizmatični imperator Galerijus je rođen u ovoj raskošnoj palati, /bio zet Cara Dioklecijana/, a posle smrti je sahranjen na obližnjem brdu Magura, udaljenom oko 1 km istočno od palate, gde se i danas nalaze ostaci carskog mauzoleja i spomenika posvećenog Imperatoru i njegovoj majci, uz koju je sahranjen. Kraljica majka Romula je bila paganska sveštenica, po kojoj je palata i naselje nazvano. Imperator Galerije je pred svoju smrt, 30. aprila 311. godine u Nikomediji, doneo Edikt o toleranciji vera, prvi akt u kome se ozakonjuju prava hrišćana, što potvrđuje hrišćansko nasleđe Felix Romulijane.

Arheološka ispokapavanja u carskoj palati Felix Romuliana su otkrila carsku rezidenciju sa mozaicima izvanredne lepote, prelepu statuu imperatora Galerijusa, hram posvećen božanstvima Jupitera i Herkula, važne ekonomske objekte, javna kupatila i veličanstvene slavoluke na ulazu u palatu. Na njima je natpis Felix Romuliana, što znači "Srecna Romulijana". Objekti carske palate Felix Romuliane su raskošno ukrašeni freskama, štukaturom, podnim mozaicima sa figuralnim i geometrijskim motivima. Arhitektura carskog kompleksa Felix Romuliane je bogata u materijalima i poseduje visok kvalitet ukrasne arhitektonske skulpture stubova, kapitela, zidova, kao i skulpturalnog ukrašavanja. Oko polovine 5. veka su gotovo sve građevine carske palate Felix Romuliane okružene zidinama uništene u požaru. Carska palata Felix Romuliana je konačno obnovljena, ali je njen izgled potpuno promenjen. Tokom 6. veka je Felix Romuliana bila naselje zemljoradnika i zanatlija. Početkom 7. veka je Felix Romuliana napuštena i ostaje u tom stanju do naseljavanja Slovena u 11. veku, koji su tu imali svoje utvrđenje.

Od 2007. godine je carska palata Felix Romuliana deo UNESCO svetske kulturne baštine i meta znatiželjnih posetilaca, kao i mnogobrojnih istraživača i arheoloških stručnjaka iz Srbije i čitavog sveta.


Arhološko nalazište Felix Romulijana je domaćin brojnih kulturnih događaja - koncerata, nastupa, istraživačkih naučnih skupova, obuka, poseta ... Arheološko nalazište Felix Romulijana predstavlja jednu od naših omiljenih i preporučenih turističkih destinacija u Srbiji, zahvaljujući odličnom načinu predstavljanja kulturno-istorijskog nasleđa, kroz jedinstveni kostimirani nastup, kao i mogućnosti da gosti uživaju u autentičnom rimskom posluženju ili tradicionalnom obroku nezaboravnih specijaliteta vlaške, torlačke i srpske kuhinje u prijatno uređenom prirodnom ambijentu.



panacomp

Antička palata Felix Romulijana, u blizini Zaječara, u istočnij Srbiji.


U eri digitalizacije, nekadašnja rezidencija rimskog cara Gaja Valerija Maksimilijana Galerija ( 293- 311. n. e. ) još uvek budi znatiželju domaćih i inostranih turista.

Veličanstvena palata rimskog imperatora Gaja Maksimilijana koji se istakao kao sposoban vojnik što nije promaklo rimskom caru Dioklecijanu (244.-313. n. e . ), koji ga je proglasio cezarom i oženio ćerkom Valerijom. Gaj je 306. postao poglavar Rimske Imperije sve do pokušaja da se povuče u mirnu starost, ali mu je smrt stala na put 311. u blizini Sofije u povratku ka domovini u priobalnu Dakiju. Nakon najezde Slovena krajem šestog veka rezidencija je napuštena.

Dileme u vezi naziva i svrhe u koje je bila korišćena razrešene su otkrićem natpisa na kome je pisalo Felix Romuliana 23. juna 1984., a posle 150 godina traganja za pravom istinom. U blizini Romiliane na lokalitetu Magvra, sahranjeni su Galerije i njegova majka Romula, po kojoj je Romuliana i dobila ime. Na Magri se mogu videti dve grobine humke- tumuli sa lomačama na kojima je izvrseno spaljivanje imperatora i njegove majke. Tada se verovalo u zagrobni život, pa su mrtvi sahranjivani sa ličnom imovinom i spaljivani.

Danas posetioci mogu videti ostatke nekadašnje palate sa mozaicima izvanredne lepote, statuu imperatora Galerija Maksimilijana, hram posvećen božanstvima Jupitera i Herkula, javna kupatila.