Poésie française - francuska poezija

Gost

Артур Рембо | ДОБРА ЈУТАРЊА МИСАО
У четири јутром, лети,
Сан љубавни још се сања.
Мирис ноћног светковања
Зором кроз шумарак лети.

На огромном се Градилишту,
Где сунце Хесперида тече,
С рукавима засуканим
Комешају Дрвосече.

У пустињи биљној треба
Оплате да спреме красне
Где ће раскош градска да се
Смеје испод лажног неба.

За Раднике – поданике
Једног вавилонског краља –
Венеро, пусти Љубавнике
Чија је душа пуна славља.

О Краљице Пастира!
Дај Раднику ракију животворну,
Нек му снага буде мирна
До купања у подневном мору.

Маја 1872.

Gost

Viktor Igo | SANjARIJA

Lo giorno se n'andava, e l'aer bruno
Toglieva gli animai che sono 'n terra,
Dalle fatiche loro
Dante

Oh! mir mi dajte! Čas je kad ispod kruga tmuše
Magluštine horizont isprekidani guše
A dzinovsko svetlilo crveni se i mre,
Kad zlato brežuljaka prekriva hume crne,
Kao da ovih dana, dok je jesen tiho trne,
Zarđaše od sunca i kiše krošnje sve.

Oh! ko će da dočara, da stvori iznenada
Onamo – dok u hodnik sumračje meko pada
A ja se na prozoru prepuštam snima, sam –
Mavarsku varoš neku, blistavu, neviđenu,
Što poput vatrometa rasplamtelog u trenu
Zlatnim vršcima zdanja probija maglen pram!

Nek iskrsne preda mnom, nek izmami iz mene
Pesme, kao jesenje nebo zasutonjene,
Nek mi u oči sine magični odraz njen,
I dok se u stišanom žamoru dugo gasi,
Neka mi ljubičasti horizont moj ukrasi
Hiljadom kula, kao čipkasta duga sen!

Gost

Žak Brel | VIDETI

Videti zamrznutu reku
i poželeti da si proleće
Videti sprženu zemlju
i sijati - pevajući
Videti da ti je dvadeset godina
hteti ih proživeti
Videti kako prolazi bednik
i pokušati ga voleti

Videti barikadu
i poželeti je braniti
Videti busiju kako propada
i ne predati se
Videti svetlo predgrađa
i poželeti da si Renoar
Videti večitog neprijatelja
i zatvoriti oči pred sećanjem

Videti kako ćeš ostariti
i poželeti - početi
Videti ljubav kako cveta
i hteti se njome opeći
Videti nepotreban strah
i prepustiti ga gadovima
Videti da je loše
a ipak zapevati opet

Eto šta vidim
eto šta hoću
Od kada te gledam
Otkada te želim

Gost

Žak Prever | REKA

Tvoje mlade grudi
Blistale su na mesečini
Ali on je bacio
Ledeni kamičak
Hladni kamen ljubomore
Na odsjaj
Tvoje lepote
Što je igrala gola na reci
U velesjaju leta

Preveo Miroslav Karaulac

Gost

Luj Aragon | IZMISLIĆU ZA TEBE RUŽU

Sve reči sveta koje bih ti dao u isti mah
Sve šume Amerike i sve noćne žetve neba
I sve što sija i ono što oko ne može da vidi
Sav oganj zemlje sa jednom čašom suza
Plodno seme prepotopskih vrsta
I ruku malog deteta
Ali i kada bih ti mogao dati sav kaleidoskop bolova
Srce na krstu razuzdanih udova
Ogramnu prostirku mučenih ljudi
Živih odranih u toku pogubljenja
Izrovana groblja nepoznatih ljubavi
Sve što prelazi preko podzemnih voda i Kumove Slame
Veliku zvezdu uživanja u nekom najbednijem maloumniku
Kad bih slikao za tebe taj nejasni pejzaž
U kome bih slikao za tebe taj nejasni pejzaž
U kome se parovi fotografišu na vašarima
I za tebe plaču opevani vetrovi koji moje žice kidaju
Đavolja služba večnog Obožavanja
Prokletstvo moga tela s mojim duhom
Koje vređa budućnost i proklinje prošlost
Stvara od svih jecaja automatsku muziku
Koju ćeš zaboraviti u ormanu
Kada ne bude bilo više slavuja po drveću
Zbog silnog im bacanja pred tvoje noge
Kada ne bude bilo više dovoljno metafora
U jednoj ludoj glavi
Da se od njih može načiniti pritiskivač za hartiju
Kada ti budeš bila toliko umorna
Da već umireš od mog čudovisnog obožavanja tebe
Da više neću imati ni glasa ni stomaka ni lice
Ni mesta na rukama i nogama za klince da ih zakuješ
Kada ljudski glasovi budu
U mojim prstima polomili njihovu čašu
I moj jezik i moje mastilo budu usahli
Kao neka eksperimentalna stanica za međuplanetarne rakete
A mora za sobom budu ostavila samo zaslepljujuću belinu soli
I to tako dobro da samo sunce bude žedno
I svetlost zaigrala po dnu vodeničnog jaza
A i ugašeni škriljac i tamni nebeski svod
I sva bića za svagda budu iscrpljeni od preobražavanja
Izmisliću za tebe ružu

**Učlanjen** : 06.12.2012

Vous m’avez dit, tel soir…
Emile Verhaeren
Vous m’avez dit, tel soir, des paroles si belles
Que sans doute les fleurs, qui se penchaient vers nous,
Soudain nous ont aimés et que l’une d’entre elles,
Pour nous toucher tous deux, tomba sur nos genoux.

Vous me parliez des temps prochains où nos années,
Comme des fruits trop mûrs, se laisseraient cueillir ;
Comment éclaterait le glas des destinées,
Comment on s’aimerait, en se sentant vieillir.

Votre voix m’enlaçait comme une chère étreinte,
Et votre cœur brûlait si tranquillement beau
Qu’en ce moment, j’aurais pu voir s’ouvrir sans crainte
Les tortueux chemins qui vont vers le tombeau.

Émile Verhaeren, Les Heures d’après-midi

Poésie française - francuska poezija IoITGbU

**Učlanjen** : 06.12.2012

Chanson.

Vos beaux yeux sur ma franchise
N’adressent pas bien leurs coups,
Tête chauve et barbe grise
Ne sont pas viande pour vous ;
Quand j’aurais l’heure de vous plaire,
Ce serait perdre du temps ;
Iris, que pourriez-vous faire
D’un galant de cinquante ans ?

Ce qui vous rend adorable
N’est propre qu’à m’alarmer,
Je vous trouve trop aimable
Et crains de vous trop aimer :
Mon cœur à prendre est facile,
Mes vœux sont des plus constants ;
Mais c’est un meuble inutile
Qu’un galant de cinquante ans.

Si l’armure n’est complète,
Si tout ne va comme il faut,
Il vaut mieux faire retraite
Que d’entreprendre un assaut :
L’amour ne rend point la place
À de mauvais combattants,
Et rit de la vaine audace
Des galants de cinquante ans.

Pierre Corneille, Poésies diverses

**Učlanjen** : 06.12.2012

Voilà
la rose est rouge
les amoureux s’embrassent
et partagent leur âme
assis sur le banc chaud

Voilà
la rose est douce
les amoureux se touchent
et se disent en cachette
des mots silencieux

Voilà
la rose perle
les amoureux s’enivrent
au doux son du printemps
que chantent les oiseaux

Voilà
la rose brûle
les amoureux s’endorment
et les belles fleurs jaillissent
au bord du vieux ruisseau

Voilà
la rose pique
les amoureux se quittent
quand le soleil se couche
et que le ciel n’est plus là

Elodie Santos,Voilà la rose

**Učlanjen** : 06.12.2012

Voici quinze ans déjà que nous pensons d’accord
Emile Verhaeren
Voici quinze ans déjà que nous pensons d’accord ;
Que notre ardeur claire et belle vainc l’habitude,
Mégère à lourde voix, dont les lentes mains rudes
Usent l’amour le plus tenace et le plus fort.

Je te regarde, et tous les jours je te découvre,
Tant est intime ou ta douceur ou ta fierté :
Le temps, certe, obscurcit les yeux de ta beauté,
Mais exalte ton coeur dont le fond d’or s’entr’ouvre.

Tu te laisses naïvement approfondir,
Et ton âme, toujours, paraît fraîche et nouvelle ;
Les mâts au clair, comme une ardente caravelle,
Notre bonheur parcourt les mers de nos désirs.

C’est en nous seuls que nous ancrons notre croyance,
A la franchise nue et la simple bonté ;
Nous agissons et nous vivons dans la clarté
D’une joyeuse et translucide confiance.

Ta force est d’être frêle et pure infiniment ;
De traverser, le coeur en feu, tous chemins sombres,
Et d’avoir conservé, malgré la brume ou l’ombre,
Tous les rayons de l’aube en ton âme d’enfant.

**Učlanjen** : 06.12.2012

Voici mon compliment
Guy de Maupassant
En ce joyeux temps de nouvelle année
L’usage prescrit de faire un cadeau.
L’un donne une fleur bien vite fanée,
L’autre un souvenir oublié bientôt.

Moi si de mon coeur suivais la prière,
Perles à vos pieds viendrais apporter,
Mais la bourse, hélas! est la conseillère
Qu’avant notre coeur il faut écouter.

J’aperçois partout sur vos étagères
Heureux souvenirs, mignons et coquets,
Le troupeau fleuri des choses légères,
Les petits bijoux et les grands bouquets.

Or, ma bourse est vide et mon coeur soupire:
Si même un bouquet voulais vous donner,
Serait si chétif qu’il vous ferait rire
Et que ne pourriez me le pardonner.

Ne puis vous offrir de ces fleurs qui brillent,
Jasmin, rose ou lys, belle dame, mais
Dans mon jardinet chantent et scintillent
Floraisons du coeur, quatrains et couplets.

Ceci j’ai cueilli, c’est fort peu de chose.
Cherchant plus avant autre trouverais
Peut-être, mon Dieu? Las, mon coeur?… Je n’ose
Que bien volontiers je vous offrirais.

Nuit de Noël, 1872

**Učlanjen** : 06.12.2012

francuska književnost
Struka KNJIŽEVNOST I KAZALIŠTE
francuska književnost. Srednji vijek. Prvi pisani spomenik starofrancuskoga jezika predstavljaju “Strazburške prisege” (842), a prva književna djela “Kantilena o sv. Eulaliji” (880) i životopisi svetaca u X. i XI. stoljeću (“Život sv. Aleksija”, 1040). U XI. i XII. stoljeću nastaju epske viteške pjesme (chansons de geste), kojima pripada i najstariji francuski ep “Pjesma o Rolandu” (oko 1120) posvećen junačkim djelima Karla Velikog i njegovih vitezova. Javljaju se ciklusi o križarskim ratovima, kao i roman o Aleksandru Velikom te djela bretonskoga ciklusa: dvorski romani na keltske legende (kralj Artur, Lancelot, Perceval), koje do vrhunca dovodi pisac Chrétien de Troyes (XII. stoljeće), ljubavni romani posvećeni legendi o Tristanu i Izoldi, koje pišu Thomas i Béroul, te narativne pjesme lais (najpoznatiji je predstavnik pjesnikinja Marie de France iz XII. stoljeća). U XIII. stoljeću ojačano građanstvo donosi neke novitete u književnosti. Poznat je životinjski “Roman o liscu” (kraj XII. stoljeća), satirično i alegorijsko djelo koje opisuje srednjovjekovno društvo. U to vrijeme nastaje i niz novela u stihovima (fabliaux) u kojima se često grubim humorom i duhovitostima prikazuju tadašnji moral i društveni odnosi. Najznačajnije je djelo XIII. stoljeća “Roman o Ruži”, čiji je prvi dio napisao Guillaume de Lorris (početkom stoljeća), a drugi dio Jean de Meung (potkraj stoljeća). Značajan je lirski i satirički građanski pjesnik Rutebeuf. Srednjovjekovna francuska poezija razvija se od XII. stoljeća na jugu Francuske, gdje trubaduri na provansalskom jeziku pišu pjesme posvećene hvaljenju žene i ljubavnog ideala. Utjecaj se prenosi na sjever, gdje djeluju pjesnici truveri (najznačajniji predstavnici Jaufré Rudel, Bernard de Ventadour i Bertran de Born). U XV. stoljeću izdvaja se liričar Charles d’Orléans te najznačajniji francuski srednjovjekovni pjesnik François Villon (1431–oko 1463), pisac djela “Veliki testament” (1461), autor mnogobrojnih pjesama, ronda i balada. Francuska drama razvija se iz liturgije, a već od XII. stoljeća u nju prodiru svjetovni elementi. Od XII. do XV. stoljeća pišu se mirakuli i misteriji, poslije i moraliteti, a potkraj XV. i početkom XVI. stoljeća javljaju se burleske, satire i farse. Najznačajnija kazališna djela srednjega vijeka napisali su Jean Bodel, Adam de la Halle i Arnoul Gréban. Rana francuska proza uglavnom je u obliku povijesnih kronika, a najznačajniji su pisci Phillippe de Commines, Jean Froissart, Jean de Joinville i Geoffroi de Villehardouin.
Renesansa. Na kraju XV. i početkom XVI. stoljeća francuska književnost dolazi u neposredan dodir s talijanskim renesansnim zbivanjima. Franjo I. i njegova sestra Margareta Navarska, autorica zbirke od 72 novela pod Boccacciovim utjecajem “Heptaméron” (1558), okupljaju humanističke pisce i intelektualce. Kralj Franjo I. 1530. osniva Collège de France. Sredinom stoljeća središnja je ličnost François Rabelais, autor znamenitoga proznog djela “Gargantua i Pantagruel” objavljivanog u nekoliko knjiga (četiri ili pet) između 1532. i 1564, kojega odlikuju dorađen stil, jezično bogatstvo, bogat humor te satira na onodobne društvene prilike. Među prve renesansne pjesnike ubraja se Clément Marot. Dugotrajan utjecaj na francusko pjesništvo imat će pjesnici → Plejade koji su se ugledali u antičke uzore. Najznačajniji su predstavnici Pierre Ronsard, autor lirskih i epskih ostvarenja, nerijetko ispunjenih domoljubnim nabojem, te Joachim Du Bellay, koji prvi ustrajnije rabi sonetnu formu, a za modernizaciju francuskoga jezika i pjesništva iznimno je važan njegov manifest “Obrana i slavljenje francuskog jezika” (1549). Étienne Jodelle pisac je prve izvorne francuske komedije “L’Eugène” (1552) i prve tragedije “Zatočena Kleopatra” (1552). Važnija djela tijekom toga razdoblja napisali su i protestantski pjesnik Théodore Agrippa d’Aubigné (“Tragike”), koji upućuje na posljedice vjerskoga razdora, šestorica Parižana napisala su “Menipejsku satiru” (1594) u kojoj pozivaju na umjerenost i slogu, a Brantôme je u “Životopisima znamentih ljudi i velikih vojskovođa” dao sliku ondašnjega vremena. Posljednji veliki francuski renesansni književnik je Michel de Montaigne, koji je u svojim utjecajnim proznim tekstovima nazvanima “Ogledi”, utemeljio esejistički književni žanr.
Klasično doba. Vrijeme vladavine Luja XIII. i posebno Luja XIV. poznato je kao klasično doba francuske književnosti. Slijede se grčki i rimski uzori, zahtijeva se jezična disciplina i formalna preciznost te ističe razumska, intelektualna analiza ljudskih ideja i ponašanja. O čistoći jezika i njegovoj pravilnoj upotrebi brine se od 1635. Académie Française. Prvi je važniji klasicistički pjesnik François Malherbe, koji traži racionalno, emocionalno sputano pisanje u strogim formama. Među najbolje pjesnike toga razdoblja ubrajaju se i Jean de la Fontaine, autor čuvene zbirke basni u stihovima (“Basne”, 1668–94), kao i Nicolas Boileau-Despréaux, vodeći autoritet na estetskom polju, koji u stihovanom djelu “O pjesničkom umijeću” (1674) donosi osnovne principe klasicističke poetike. U klasičnom dobu francuske književnosti povlašteno mjesto ima drama, koja je u komadima Pierrea Corneillea, Jeana Racina i J. B. P. Molièrea dosegla svoj vrhunac. Corneille je prvi veliki francuski pisac tragedija. U dramama (izdvajaju se Cid, 1636; Horace, 1640; Cinna, 1640) opisuje plemenite likove i njihov odnos spram dužnosti, ljubavi, volje, samokontrole i časti. Racine je obrađivao antičke teme i sudbine junaka u vlasti strasti koje ne mogu kontrolirati (“Andromaha”, 1667; “Fedra”, 1677). Molière predstavlja sam vrh francuske komediografije i jedan je od najboljih francuskih dramatičara svih vremena. Najuspjelije su mu satire u kojima je ismijavao konvencije svojega doba, ali i univerzalne ljudske slabosti (“Tartuffe”; “Don Juan”; “Mizantrop”). U to se vrijeme snažno razvija francuska proza. Neka od najvažnijih proznih djela pišu i filozofi René Descartes i Blaise Pascal. Skupina pisaca nazvanih “moralisti” opisuje u različitim proznim formama ljudske osobine i mane, a među njima izdvajaju se La Rochefoucauld (“Maksime”) i La Bruyère (“Karakteri”). Kršćanske vrline u elegantnoj prozi propovijedaju Bossuet, Massillon i Bourdaloue. Jedan od prvih važnijih romana (“Princeza od Clèvesa”, 1678) u francuskoj književnosti napisala je Madame de Lafayette. Epistolarni roman vezan uz spletke i mondeni život napisala je Madame de Sévigné. Usporedno s klasicističkim piscima djeluju i takozvani libertinci, koji odbijaju podvrgavanje strogu književnom kanonu, a među njima se izdvajaju Saint-Amant, Théophile de Viau i Cyrano de Bergerac te humoristi Paul Scarron i Antoine Furetière. Kraj razdoblja obilježava “Telemah” (1699) Françoisa de Fénelona, u kojem autor iznosi vlastite poglede na obrazovanje, moral, religiju i politiku.
Prosvjetiteljstvo. Veći dio XVIII. stoljeća naziva se u francuskoj književnosti doba prosvjetiteljstva ili racionalizma. Naglasak je stavljen na razvoj znanosti i širenje znanja širim slojevima. To je i vrijeme nastanka francuske “Enciklopedije” (1751–72), koju je uređivao Denis Diderot, a na projektu su sudjelovali svi najvažniji francuski mislioci toga vremena. U XVIII. stoljeću drama, kao dominantni književni oblik XVII. stoljeća, stagnira, ali se ipak mogu izdvojiti Voltaireove tragedije, komadi Alain-Renéa Lesagea (“Turcaret”) i Dancourta (“Kavalir po modi”), vrlo uspješne satirične komedije Pierrea de Beaumarchaisa (“Seviljski brijač”;“Figarov pir”), Diderotove drame (“Nezakoniti sin”), Nivelle de La Chaussée i njegove plačljive komedije, te ljubavne komedije Pierrea Marivauxa. U vrijeme prosvjetiteljstva dolazi do pravog procvata prozne književnosti. Velik uspjeh imali su filozofski roman i novela. Voltaire piše roman “Candide” (1759), Jean-Jacques Rousseau roman o odgoju “Émile” (1762), politički pisac Montesquieu “Perzijska pisma” (1721), a Diderot romane “Rameauov nećak” i “Jacques fatalist”. Sam Rousseau, uz vrlo utjecajne filozofske spise, autor je i predromantičkoga romana “Nova Heloiza” (1761), djela “Sanjarije usamljenoga šetača” (1782), u kojima se ističe važnost i moć čuvstava te senzibilnost i sklonost prirodi, te “Ispovijesti” (1782–89), koje predstavljaju klasično djelo autobiografske proze. Čuveni satirični roman “Gil Blas” (1715–35) djelo je A. R. Lesagea; Marivaux je autor socijalnih romana (“Marijin život”; “Seljak skorojević”); Abbé Prévost se proslavlja romanom “Manon Lescaut” (1731), a potkraj stoljeća Choderlos de Laclos objavljuje poznati epistolarni roman “Opasne veze”. Pjesništvo prosvjetiteljstva uglavnom je didaktično, a važan pjesnički opus s romantičkim obilježjima ostvario je André Chénier. U tom razdoblju dolazi do bujanja memoarske (Saint -Simon) i epistolarne književnosti (Voltaire), a razvija se i historiografija. U spisima posvećenima europskoj i svjetskoj povijesti Voltaire prvi primjenjuje i razvija principe moderne metode historiografskoga proučavanja.
Romantizam. Prva polovina XIX. stoljeća u francuskoj je književnosti u znaku romantizma, koji se razvija pod utjecajem djela francuskih predromantičara, te književnih gibanja u Engleskoj i Njemačkoj. Najistaknutiji su predromantičari, uz spomenutog Rousseaua, F.-R. de Chateaubriand, pisac djela “René” i “Atala”, Madame de Staël s kritičkim tekstovima “O književnosti” i “O Njemačkoj”, Senancour (“Oberman”) i Benjamin Constant (“Adolphe”). Naspram klasicističke i racionalističke poetike, ističe se važnost osjećaja i mašte spram razuma te se naglašava autorova osobnost. Također, u prvoj polovini XIX. stoljeća javlja se i snažno zanimanje za društvenu zbilju. Romantička poezija svoje prvo pravo ostvarenje nalazi u pjesmama Alphonsea de Lamartinea, a iznimno važne pjesničke opuse ostvarili su i Victor Hugo, Alfred de Vigny, Alfred de Musset, M. Desbordes-Valmore i G. de Nerval. Autor prve važnije romantičke drame je V. Hugo s povijesnim komadom “Hernani” (1830), a značajne su i Mussetove sofisticirane komedije (“Lorenzaccio”) i Vignyjeva drama “Chatterton” (1835). Kao kazališni pisci istaknuli su se i Alexandre Dumas otac (“Henrik III. i njegov dvor”) i Prosper Mérimée (“Kazalište Klare Gazul”), a oni su i autori u romantizmu iznimno popularnih povijesnih romana: Dumas otac pisac je znamenitoga pustolovnog romana “Tri mušketira” (1844), a Mérimée djela “Kronika vladavine Karla IX.” Najpoznatiji je povijesni roman “Zvonar crkve Notre-Dame” (1831) V. Hugoa, koji je središnja ličnost francuskoga romantizma. Usporedno s romantičkim gibanjima javlja se društveni roman pisan realističkim postupkom, koji otvara doba realizma u francuskoj književnosti: Honoré de Balzac napisao je seriju od stotinjak romana poznatu pod nazivom “Ljudska komedija” (1829–54), u kojoj je pružio živu i potpunu sliku tadašnjega francuskog društva; Stendhal je autor čuvenih realističko-psiholoških romana “Crveno i crno” (1830) i “Parmski kartuzijanski samostan” (1839), dok je George Sand pisala romane s primjetnim romantičkim obilježjima, među kojima se izdvaja “François le Champi”.
Realizam i naturalizam. Kao odgovor na romantičku književnost javlja se realizam sa zahtjevom za objektivnim i nepristranim prikazivanjem zbiljskoga svijeta, posebice društvenih odnosa, u književnom djelu. Jedan od najvažnijih realističkih pisaca je Gustave Flaubert, čiji roman “Madame Bovary” (1857), u kojem se opisuje provincijski život te borba osjetljivog pojedinca s društvenim konvencijama, predstavlja klasično djelo francuske književnosti. Realističku dramu najbolje predstavljaju Eugène Scribe, Émile Augier i Alexandre Dumas sin. Najvažniji je književni kritičar Charles Saint-Beuve s idejom važnosti autorove osobnosti, kao i društvenog i povijesnog trenutka u kojem djelo nastaje. Guy de Maupassant poznat je po realističko-naturalističkim novelama. U kasnijim desetljećima XIX. stoljeća naturalizam će se razviti kao krajnji oblik realizma, koji pokušava u potpunosti reproducirati teške uvjete ljudskoga života i nepravednog društva. Vodeći je predstavnik Émile Zola s ciklusom romana “Obitelj Rougon-Macquart” (1871–1893), a glavni teoretičar Hippolyte Taine, koji s idejom važnosti rase, sredine i trenutka predstavlja vodećeg predstavnika pozitivizma u proučavanju književnosti. Među najistaknutije pisce toga razdoblja ubrajaju se i Alphonse Daudet, Joris-Karl Huysmans te braća Edmond i Jules de Goncourt, važni i zbog časopisa u kojem su između 1851. i 1896. vodili kroniku pariškoga književnog i društvenog života. Javlja se i naturalistička drama (Henry Becque; Octave Mirbeau; André Antoine). Najznačajniji pjesnik je Charles Baudelaire, koji će zbirkom “Cvjetovi zla” (1857) izazvati veliku pozornost i snažno odrediti razvoj europske modernističke poezije. Djelomično pod njegovim utjecajem 1866. okuplja se skupina pjesnika → parnasovaca (José-Maria de Heredia; Leconte de Lisle; Théophile Gautier) koji romantičkoj poeziji suprotstavljaju hladan, objektivan i formalno dotjeran izraz, a u kasnim desetljećima XIX. stoljeća javlja se simbolizam, koji će u poeziji zahtijevati izražavanje unutarnjih stanja osobitom simbolikom i metaforikom. Najznačajniji su predstavnici Stéphane Mallarmé, zatim Paul Verlaine, te Arthur Rimbaud, pjesnik koji vrlo rano napušta poeziju ostavivši iza sebe vrlo utjecajno pjesničko djelo. Na prijelazu stoljeća kao prozni pisci izdvajaju se Anatole France i Maurice Barrès te Maurice Maeterlinck koji je, uz Edmonda Rostanda, Françoisa de Curela i Georgesa de Porto-Richea, jedan od najuglednijih dramatičara. Dramski tekstovi Alfreda Jarryja (“Kralj Ubu”) zauzimaju posebno mjesto na pragu XX. stoljeća.
Dvadeseto stoljeće. Prva desetljeća obilježili su na polju romana Marcel Proust, pisac čuvenoga autobiografskog ciklusa romana “U traganju za izgubljenim vremenom” (1913–1927), i André Gide, poznat po stilskim i formalnim kvalitetama svojih proza (“Krivotvoritelji novca”), zatim Paul Valéry na području pjesništva, koji nasljeđuje simbolističku baštinu te, kao dramatičar katoličke orijentacije, Paul Claudel. Do II. svjetskog rata značajne su romaneskne opuse ostvarili i R. Rolland, Colette, H. Barbusse, R. Martin du Gard, J. Romains, G. Bataille, F. Mauriac, G. Bernanos, J. Giraudoux, L. F. D. Céline i A. Malraux. Potkraj 1910-ih javlja se dadaizam, a za njim će slijediti nadrealizam (1924), na čije će formiranje znatno utjecati poezija Guillaumea Apollinairea, autora zbirke “Alkoholi” (1913). Glavni su predstavnici, uz pisca nadrealističkih manifesta Andréa Bretona, Ph. Soupault, L. Aragon, P. Éluard, R. Char, R. Queneau, A. Césaire, A. Artaud i R. Desnos. Razdoblje prije II. svjetskog rata i nakon njega u francuskoj je književnosti u znaku egzistencijalizma, koji će literarno i filozofski propitivati čovjekov položaj u suvremenom svijetu, kao i bitna pitanja morala, slobode, odgovornosti i političkog djelovanja. Njega će u velikoj mjeri odrediti filozofsko i književno djelovanje Jean-Paula Sartrea, pisca utjecajnih filozofskih (“Bitak i ništa”), proznih (roman “Mučnina”) i dramskih (“Iza zatvorenih vrata”) tekstova, te Alberta Camusa, autora nekih od najpoznatijih romana francuske književnosti XX. stoljeća (“Stranac”; “Kuga”), drama i filozofskih eseja (“Mit o Sizifu”). Uz njih važna dramska ostvarenja u tom razdoblju pišu i Jean Anouilh (“Antigona”), Jean Cocteau i Jean Giraudoux, a romanima i esejima pozornost izaziva Simone de Beauvoir. U tom razdoblju djeluju i egzistencijalistički pjesnici Francis Ponge i André Frénaud. Iznimno važne pjesničke opuse ostvarili su Jules Supervielle, Pierre Emmanuel, Saint-John Perse i Henri Michaux, a vodeći predstavnici popularne poezije su Jacques Prévert i kantautori Georges Brassens i Jacques Brel. Kao prozaici izdvojili su se u tom razdoblju Georges Simenon i Boris Vian. 1950-ih i 1960-ih godina u francuskoj drami javlja se “teatar apsurda”, koji će scenski tematizirati besmisao i apsurdnost života u suvremenoj civilizaciji, a glavni su mu predstavnici Samuel Beckett, Eugène Ionesco, Jean Genet i Arthur Adamov, a u proznoj književnosti takozvani novi roman, čiji će pisci (Alain Robbe-Grillet, Michel Butor, Nathalie Sarraute, Claude Simon) odbaciti tradicionalne postupke poput razvijenoga pripovijedanja i zapleta. Od sredine 1960-ih i poslije razvija se i vrlo utjecajna teorijska djelatnost: vodeći su teoretičari Roland Barthes, Tzvetan Todorov, Julia Kristeva i Gérard Genette, a među filozofima Michel Foucault, Jacques Derrida, Jean-François Lyotard i Jacques Lacan. Suvremenu francusku poeziju najbolje predstavljaju Yves Bonnefoy i Jean-Claude Renard. Među vodeće prozaike novije francuske književnosti ubrajaju se eksperimentator Georges Perec, zatim Marguerite Yourcenar, autorica romana “Hadrijanovi memoari”, Hervè Bazin, Marcel Pagnol, Philippe Sollers, spisateljica (“Ljubavnik”) i redateljica Marguerite Duras, Jean-Marie Gustave Le Clézio, koji poetičnim stilom opisuje sudbinu modernog čovjeka, Michel Tournier, koji se koristi književnim predloškom Daniela Defoea (“Petko ili bespuća Pacifika”) i obrađuje neke biblijske teme, Patrick Modiano, pisac romana često posvećenih razdoblju njemačke okupacije, te Pascal Bruckner i Didier Martin. Među novijim pojavama vrijedi izdvojiti romane Hervéa Guiberta i drame Bernard-Mariea Koltèsa, kao i nekoliko spisateljica feminističke orijentacije poput Marie Cardinal, Hélène Cixous, Chantal Chawaf i Monique Wittig, kao i široko intelektualno i politički organizirane pisce Alaina Finkielkrauta, Philippea Muraya, Andréa Glucksmanna i dr.

» Poezija
» Video poezija
» Erotska poezija
» Haiku poezija
» Kubanska poezija