Šta je internet i ko su njegovi vlasnici?

Šta je u  stvari internet? Kako je nastao?
Kako je organizovan I ko je njegov vlasnik? Ko ga održava?

[You must be registered and logged in to see this image.]


Internet je javno dostupna globalna paketna mreža za prenos podataka koja zajedno povezuje računare I računarske mreže korišćenjem istoimenog protokola (IP-Internet protocol) .
To je “mreža svih mreža” koja se sastoji od miliona kućnih, akademskih, poslovnih I vladinih mreža koje međusobno razmenjuju podatke I usluge.
Internet je skup međusobno umreženih računara. Obuhvata celi svet a broj računara uključen u funkcionisanje tog sastava izražava se u stotinama hiljada.
Sam princip funkcionisanja Interneta, te “mreže svih mreža” prosečnom korisniku zapravo nije bitan. Ono što jete bitno jeste mogućnost jednostavnog pristupa bilo kojoj informaciji smeštenoj na bilo kom računaru uključenom u mrežu.

 
Iako se u svakodnevnom govoru pojmovi Internet I WWW(World Wide Web) poistovećuju, ova dva pojma ne mogu da se porede jer je Iternet računarska mreža a WWW je jedna od najvećih usluga koja se koristi u cilju interaktivne prezetacije teksta, zvuka, slike, animacije I filmova.
Sam pojam “Internet” izveden je od Engeske reči “interconnected” (međusobno spojeni) I reči “networks”(mrežni sistem računara).
Da bi se u potpunosti razumeo pojam interneta potrebno je definisati I opisati neke od najvažnijih pojmova koje su neposredno vezani uz Internet.
WWW ( World Wide Web) ili “Web” je najkorišćenija usluga mreže.
Web služi za interaktivnu prezentaciju na internet uz korišćenje teksta, slika, zvuka, animacije, filmova…
Site, sajt označava skup Web stranica međusobno povezanih I organizovanih u jednu celinu sa zajedničkom pristupnom adresom.
Internet adresa (web stranica) služi kako bi smo na najjednostavniji način pristupili nekom sajtu. Sastoji se od naziva internet usluge (najčešće [You must be registered and logged in to see this link.] I imena sajta I oznake domena na pr. [You must be registered and logged in to see this link.]
Sintaksa Internet adrese : [You must be registered and logged in to see this link.] domen

KAKO JE NASTAO PRVI INTERNET(ARPANET)?
 
Istorija Interneta počinje 1961. godine sa teorijom paketnog prebacivanja. Te godine je Leonard Kleinrock iz MIT-a objavio prvi rad na tu temu u kome obrazlaže teoretske mogućnosti računarskog komuniciranja korišćenjem paketa umesto klasičnih kola.
S druge strane, J.C.R. Licklider sa MIT Univerziteta, avgusta 1962. godine je prvi opisao koncept globalne računarske mreže. Pojam onlajn komunikacija – reč koju danas često koristimo kada govorimo o računarskim komunikacijama takođe je prvi u svojim radovima uveo Liklider. Ovi rezultati istraživača sa MIT-a zainteresovali su i Agenciju za istraživanja i razvoj Ministarstva odbrane SAD, tada poznatu pod akronimom ARPA (Advanced Research ProjectsAgency). Lorens Roberts bio je jedan od istraživača. On sredinom šezdesetih godina prelazi u ARPA-u, gde 1966.god započinje rad na razvoju mreže, koja bi povezala centralne računare (host computers)određenih institucija američke armije u jedinstvenu mrezu – ARPANET. Arpanet je mreža koja je zasnovana na principu komutacije paketa (packet switching). Oduvek se smatralo, premda nije javno rečeno, da je interes za stvaranjem ovakve mreže ležao u izgradnji mreže koja može da izdrži eventualni nuklearni rat. Tokom sledeće godine, ova grupa objavljuje prvu verziju protokola koji je omogućavao da bilo koja dva host računara u mreži razmenjuju podatke, pod nazivom NCP (Network Control Protocol). Ista grupa objavljuje i protokole za prenos datoteka (FTP) i interaktivan rad na udaljenom računaru (Telnet). 1972. godina predstavlja godinu u kojoj je prvi put prvobitna ARPANET mreža predstavljena javnosti.

KO UPRAVLJA INTERNETOM?
Postoji nekoliko organizacija, prvenstveno u Americi, koje su više pomoć i podrška internetu nego njegova uprava, na primer: Internet Society je privatna, neprofesionalna organizacija koja izdaje preporuke i stara se o tome kako funkcionišu određeni protokoli koji su donešeni npr. TCP/IP. InterNIC/Internet Network Information Centar/ je organizacija koja vodi internet registar. Internet registar je, ustvari, spisak internet adresa. Ova organizacija vodi računa o dodeli adresa pojedinim korisnicima na globalnom planu. Ona u saradnji sa NSF/National Science Foundation/ pomaže organizacijama u korištenju Interneta. Sve lokalne i mreže regionalnog karaktera povezane su na centralni prenosni sistem, što je obično sistem koji omogućava brz prenos podataka. Taj sistem, koji je uglavnom u vlasništvu države, prenosi celi saobraćaj interneta unutar i izvan zemlje ka međunarodnom sistemu veza. Na sistem su povezani razni korisnici koji nude različite vrste informacija kao univerziteti, instituti, privatna lica i razna udruženja i institucije. Sistem koristi uglavnom već postojeću infrastrukturu telekomunikacija. Prenos podataka može se odvijati preko svih klasičnih sistema veze kao: običnog bakarnog kabla, koaksijalnog kabla, ali i preko satelitskih prenosa

WWW (World Wide Web)
World Wide Web, ili jednostavno WWW najnoviji je informacioni servis na Internetu. On se tek pojavio 1993. godine da bi danas sa vise desetina miliona WWW stranica predstavljao sinonim za Internet. Prve dve reci “World Wide” oznacavaju svetsku mrezu kompjutera, odnosno da obuhvata citavu planetu, to jest da je globalni sistem, a poslednja reč “Web” označava mrezu (u orginalnom prevodu paukovu mrezu), odnosno elktronsku prezentaciju. Slobodnim prevodom mogli bi reci da je World Wide Web grupa elektronskih prezentacija dostupnih na svetskoj kompjuterskoj mrezi – Internetu. Dobro je da pomenemo i jednu skorasnju definiciju poznatkog casopisa “.net” po kome je WWW sistem koji omogucava da stranice koje sadrze tekst, slike, zvuk, animaciju i video zapis budu objavljene i procitane od strane kompjutera povezanog na Internet.
Web – elektronska prezentacija baziran je na tehnologiji poznatoj kao hipertekst. Hipertekst omogucuje da dokument linkovima bude povezan sa neogranicenim brojem drugih dokumenata koji mogu sadrzati tekst, sliku, zvuk, video, ili bilo sta drugo na bilo kom drugom kompjuteru sirom Interneta. Ova tehnologija prakticno vam omogucuje da kliknuvsi misem na link u jednom dokumentu dodjemo do nekog drugog dokumenta, i tako redom, bez obzira na kom se, od vise miliona kompjutera povezanih u svetsku kompjutersku mrezu, taj dokument nalazi. Ulaskom u prvu WEB prezentaciju vi ste se nasli u cyberspace-u medju vise desetina miliona stranica teksta, slika, i drugih multimedijalnih sadrzaja, bez obzira na kom se mestu na zemaljskoj kugli oni nalaze. Worl Wide Web je danas najmocniji i najfleksibilniji Internet navigacioni sistem koji postoji.

APLIKACIJE I KORISNICI
Osamdesetih godina Internet je imao na desetine hiljada korisnika koji su razmenjivali informacije putem elektronske pošte (e–mail), „goufera”, i protokola za prenos datoteka (File Transfer Protocol — FTP).
Počev od 1990. godine broj korisnika i aplikacija na Internetu naglo je porastao usled primene novih dostignuća, kao što je prelazak sa čisto tekstualnih informacija na multimedijalne informacije i pojava aplikacija za pretraživanje Internet sadržaja (tzv. veb čitači) koje su lake za upotrebu. Ostali faktori koji su uticali na razvoj Interneta bili su: dalja stimulacija i sponzorstvo Interneta od strane vlada (pogotovo od strane vlade Sjedinjenih Država), pad cena potrebne opreme i telekomunikacionih usluga i sve veća eksploatacija Interneta od strane komercijalnih firmi.
Najpoznatije aplikacije na Internetu su: (1) elektronska pošta (e–mail) za razmenu elektronskih poruka i dokumenata između korisnika; (2) World Wide Web (WWW) koji obuhvata multimedijalne sadržaje i informacije; (3) protokol za prenos datoteka (FTP), koji se koristi za prenos datoteka sa/na određeneračunare; (4) grupe za prikazivanje novosti (newsgroups) i grupe za diskusiju (discussion groups); (5) Gopher, aplikacija koja se koristi za pretraživanje tekstulanih informacija; i (6) simulacija terminala (terminal emulation) koja se koristi da bi se omogućilo nekom računaru da se ponaša kao jedan od terminala nekog cenralnog računara ili servera.

INTERNET U R.SRBIJI
Internet u tadasnjoj Jugoslaviji (Srbiji) pojavio se u februaru 1996. godine kada je nacionalna akademska mreža preko domaćeg  provajdera  spojena na Internet. Svi internet servisi postaju dostupni korisnicima u Jugoslaviji, ali su ipak bili ograničeni na akademski krug. Iste godine počinju s radom prvi domaći komercijalni provajderi čime se dostupnost interneta proširuje i na neakademski deo Srbije odnosno postaje dostupan svim korisnicima.
 
Ukupan broj pretplatnika Internet usluga u 2014.godini cini 61.8% domacinstava, pokazuju najnoviji podaci Republičkog zavoda za statistiku. Međutim, ukoliko se u obzir uzme današnja dostupnost Interneta i putem 4G mobilne mreže, Internet u Srbiji svakog dana koristi više od 2,85 miliona ljudi.

ZAKLJUČAK
Internet nema vlasnika, tj. nijedna državna ili privatna institucija nema vlasništvo nad njegovom celinom. Pojedine države i firme, istina, vlasnici su delova komunikacionih kanala ili opreme koja se koristi, ali na Internetu postoji samo jedno vlasništvo — svako je vlasnik svog racunara koji je prikljucen na mrežu i ima neograniceno pravo da taj računar koristi kako želi i da na njemu drži sadržaje koje on smatra potrebnim. To, dalje, znaci da svaki vlasnik racunara samostalno bira nacin na koji ce se prikljuciti na mrežu, koje ce sadržaje primati sa mreže i šta ce slati drugima.

Članak napisala Gorana Tod.