6 Srba koji su postali velikani drugih zemalja

Mesto rođenja, naročito u davnim vremenima, nije bila krajnja odrednica života ljudi. Granice su se pomerale, ratovi su selili ljude, a svoj rodni kraj se napuštao i samovoljno. Ovih 6 ličnosti iz prošlosti rođeni su kao Srbi, međutim sudbina ih je odnela u druge zemlje da tamo budu velikani.

Srpska istorija je, može se slobodno reći, veća od Srbije. Podneblje na kom se nalazi Srbija obilovalo je mnogim istorijskim događajima iz kojih su proistekla velika imena. Imena o kojima smo učili i koja su nam svima dobro poznata – piše Opanak.



Šandor Petefi
(1. januar 1823. Kiškereš – 31. jul 1849. Šegešvar)

Rođen kao Aleksandar Petrović bio je poznati mađarski pesnik. Rođen je u braku Srbina Stevana Petrovića i Slovakinje Marije Hruzove. Pisanjem je počeo da se bavi još kao gimnazijalac i tada počinje da objavljuje svoje prve pesme. Isticao se kao veliki mađarski nacionalista koji se zalagao za otcepljenje od Hazburške monarhije.

Shodno svojim stavovima, 1848. godine postaje vođa budimpeštanske omladine i propagira samostalnost Mađarske. Kao revolucionar pridružuje se mađarskoj vojsci protiv monarhije. Poginuo je 1849. godine u 26. godini života u mestu Šegešvaru koje se danas nalazi na teritoriji Rumunije.

Njegova dela su uticala na rad mnogih pesnika među kojima su Đura Jakšić i Jovan Jovanović Zmaj. Danas mnoge kulturne i obrazovane ustanove u Mađarskoj kao i most u Budimpešti nose njegovo ime.



Janoš Hunjadi
(1387. mesto rođenja nije poznato – 11. avgust 1456. Zemun)

U našem narodu poznatiji pod imenom Sibinjanin Janko je bio namesnik Kraljevine Mađarske. Pored toga što je bio namesnik nosio je titule župana, bana, vojvode Erdelja i kapetana Beograda. Rođen je kao drugo dete u braku Srbina Vojka i Mađarice Eržebet Moržinaj.

Njegova žena Eržebet Silađi koja je kod nas poznata pod imenom Margareta Svilojević je iz plemićke porodice. Ipak, to nije bilo dovoljno da i sam Hunjadi jednoga dana postane mađarski kralj. Ono što on nije mogao da bude pošlo je za rukom njegovom sinu Matiji Korvinu koje je bio jedan od najpoznatijih mađarskih kraljeva.

Svoju vojnu karijeru je počeo kod župana Stefana Lazarevića da bi kasnije prešao u vojsku kralja Žigmunda. Kao vojskovođa Hunjadi se uvek borio na strani hrišćana tako da je njegovo ime bitno ne samo za Mađarsku već za celo ovo podneblje a posebno za Rumuniju i Srbiju.

Na teritoriji Srbije se borio u nekoliko bitaka među kojima je najznačajnija bitka za odbranu Beograda u kojoj je učestvovao zajedno sa svojim starijim sinom Laslom. Tokom rata u Beogradu je izbila kuga od koje je oboleo i sam Hunjadi. Preminuo je 11. avgusta u Zemunu koji je tad pripadao Kraljevini Ugarskoj.

Zbog svojih borbi protiv Turaka na ovim prostorima smatra se najvećim hrišćanskim vojskovođom pa stoga uživa veliku popularnost. U Mađarskoj je proglašen za narodnog heroja a zbog svojih zasluga to zvanje nosi i u Rumuniji. U srpskim narodnim pesmama je poznat pod imenom Sibinjanin Janko a u literaturi i kao Jovan Hunjadi.



Đurađ Kastriot
( 6. maj 1405. Sina – 7. januar 1468. Lješ )

Poznatiji kao Skenderbeg je bio albanski nacionalni heroj a mnogi u Albaniji ga smatraju ocem Albanije. Poreklo Skenderbega vodi iz Zete. Njegov otac Jovan koji je došao u Janjinu kao srpski kefalija se nazivao princom Epira a njegova majka Vojislava je imala plemićko poreklo.

Kada je Skenderbegov otac izgubio bitku protiv Bajazita I, Skenderbeg je zajedno sa svojom braćom odveden u Tursku. Tokom boravka u Turskoj dobija ime Skenderbeg i prima islam. Sam Skenderbeg je ipak bio veliki protivnik Otomanskog carstva što ga je dovelo do toga da pokrene borbe protiv Turaka.

Svoj pohod protiv Otomana započinje u Albaniji a kasnije se priključuje i u borbama u okolini Niša. Zbog borbi protiv Osmanlija glorifikovala ga je i katolička crkva. Istakao se i u drugim borbama među kojima su i rat sa Venecijom i Mletačkom Republikom.

Nakon opsade Kroje, Skenderbeg oboleva od malarije i umire u 62. godini. Skenderbeg se u dokumentima sreće i pod drugim imenima a postoje i spisi u kojima je Skenderbeg na srpskoj ćirilici upisan pod imenom Đurađ. Bez obzira na ove činjenice u Albaniji ga smatraju etnički čistim Albancem.



Mehmed paša Sokolović
( 1506. Sokolovići – 1579. Istanbul )

Bio je poznati vezir u Otomanskom carstvu. Rođen je kao Bajica Nenadić u selu Sokolovići u blizini mesta Rudo. Otac mu se zvao Dimitrije dok ime njegove majke nije poznato. Mehmed paša Sokolović je odveden u Istanbul u ranom detinjstvu od strane janičara tokom danka u krvi.

Mehmed paša je svoju karijeru počeo kao zapovednik carske garde a završio kao Veliki vezir. Za vreme njegovog života u Otomanskom carstvu su se promenila tri vladara ( sultana ) Sulejman, Selim II i Murat III. U našu istoriju Mehmed paša je ušao kao otomanski vojskovođa koji je učestvovao u osvajanju Beograda.

Upravo ova bitka ga ističe u prvi plan i od tada njegova vojna karijera kreće uzlaznom putanjom. Bio je oženjen ćerkom Selima II, Esmahan sa kojom je dobio sina Ibrahima. Nakon smrti Selima II na presto dolazi njegov sin Murat koji nije imao poverenje u Sokolovića i njegova popularnost počinje da opada.

Ipak, to ga nije sprečilo da do kraja svoga života nosi zvanje Veliki vezir. Sokolović gubi život u atentatu a sahranjen je pored Ejup džamije u Istanbulu.

Mehmed paša Sokolović je bio poznat kao veliki zadužbinar a iza sebe je ostavio džamije, crkve i mostove. Most u Višegradu je njegova najpoznatija zadužbina a pored njega podigao je još tri mosta od kojih su dva u Bosni i Hercegovini a jedan u Crnoj Gori.



Omer paša Latas
( 24. septembar 1806. Janja Gora – 18. april 1871. Carigrad )

Bio je osmanski paša srpskog porekla iz Vojne Krajine. Rođen je kao Mihajlo u Janjoj Gori koja je tada bila u Austriji. Školovao se u Gospiću i Zadru gde je završio vojnu školu. Njegov otac je bio niži oficir u austriskoj vojsci. Kada je završio kadetsku školu ( zbog porodičnih problema ) pobegao je u Glamoč a odatle u Banja Luku.

U Banja Luci po savetima svog gazde muslimana prelazi u islam. Posle Banja Luke seli se u Vidin gde radi kao profesor tehničkog crtanja u carigradskoj vojnoj školi iz koje ga unapređuju i šalju u Carigrad. Radio je kao profesor kod prestolonaslednika Abdul – Medžida sina sultana Mahmuda II.

Na području Balkana Omer paša Latas je ostao zapamćen po slamanju otpora bosanskih begova koji su se protivili sultanovim reformama. Za vreme te akcije zatvoreno je više od 1000 aga i begova a oko 400 njih je poslato za Carigrad. Zbog toga je Omer paša Latas proglašen za najgoreg neprijatelja u Bosni i Hercegovini.



Ahmed paša Hercegović
( 1445. Herceg Novi – 1517. Carigrad )

Rođen kao Stefan Hercegović je bio admiral u Osmanskom carstvu. Potiče iz plemićke porodice Kosača. Njegov otac Stefan Vukčić bio je četvrti guverner Bosne, brat Vladislav poslednji herceg Svetog Save a sestra Katarina kraljica Bosne. Detinjstvo je proveo u Zahumlju i Dubrovniku gde je završio osnovnu školu.

Nakon dolaska Turaka u Bosnu i Hercegovinu njegov otac odlučuje da ga pošalje u Istanbul sultanu Mehmedu II. U Istanbulu je naučio turski jezik i primio islam. Služio je tri turska sultana Mehmeda II, Bajazita II i Selima I Jauza. Učestvovao je u mnogim osvajačkim pohodima. Iza sebe je ostavio mnogo zadužbina.

Sahranjen je na svom imanju u blizini Mramornog mora.



Opanak

Srbija mala zemlja velikih ljudi
Od Sofija
Iako Srbiju smatraju za malu zemlju u srcu Blakana, ona je iznedrila mnoge velike ljude za koje ceo svet zna.Lista poznatih Srba koji su na neki način zadužili svet definitivno je veća od one koju mi ovde predstavljamo.
Od naučnika čija su genijalna otkrića promenila tok istorije, preko uspešnih sportista, talentovanih glumaca i režisera, do umetnika koji su se zlatnim slovima upisali u sam vrh svetske kulture i umetnosti – predstavljamo vam 15 Srba čija su imena poznata širom planete!

1. Nikola Tesla

Čovek koji je u velikoj meri zaslužan za funkcionisanje svakodnevice miliona ljudi širom sveta, potiče upravo iz Srbije. Nikola Tesla rođen je u Smiljanu 1856. godine. Čuveni genije 20. veka odgovoran je za mnogobrojna otkrića i izume, a neka od najpoznatijih su prva električna centrala, naizmenična struja, indukcioni motor, sistem proizvodnje i distribucije električne energije i još preko 700 drugih patenata.
[You must be registered and logged in to see this image.]
Iako su mnogi smatrali da je lud i iako je za života bio često ismevan, svi Teslini do sada upotrebljeni projekti su se pokazali kao istiniti, a proračuni tačni. Aerodrom u Beogradu nosi naziv ovog talentovanog naučnika a u prestonici je smešten i jedinstveni muzej Nikole Tesle, koji obavezno morate posetiti ukoliko se nađete u glavnom gradu Srbije!

Mihajlo Idvorski Pupin

Zajedno sa Nikolom Teslom i Milutinom Milankovićem, Pupin se ubraja u najveće i najbrilijantnije srpske umove. Reč je o naučniku svetske slave i uticaja koji je usavršio telefon i dobio Pulicerovu nagradu, a u Ameriku stigao sa svega pet centi u džepu. Poprilično neverovatno, zar ne?
Pored svega ovoga, nagrada za doprinos nacionalnim interesima Sjedinjenih Američkih Država nosi njegovo ime kao i jedan krater na Mesecu. Ne smemo zaboraviti ni to da je Pupin bio i jedan od osnivača organizacije iz koje će kasnije nastati američka Nacionalna vazduhoplovna i svemirska administracija – NASA.

Milutin Milanković

Jedan od najvećih srpskih i svetskih naučnika Milutina Milankovića, utemeljivač moderne klimatologije i klimatskog modeliranja.

Zbog značaja Milankovićevog naučnog rada 1970. godine, na 14. kongresu Međunarodne astronomske unije u Brajtonu, krater na Mesecu nazvan je po njemu, a 1973. i krater na Marsu.Analizirajući problem uticaja astronomskih faktora na klimu tokom geološke prošlosti

Zemlje, Milanković je na egzaktan način objasnio periodizacije nastanka, razvoja i povlačenja „glacijalnih faza“ u proteklih 600.000 godina.

Novak Đoković, najbolji teniser sveta

Mladi sportista koji je dospeo u sam vrh tenisa, ne prestaje da obara svetske rekorde i zadivljuje milione ljudi širom sveta. Novak Đoković rođen je 22. maja 1987. godine u Beogradu. Prvi put je uzeo reket u ruke kada je imao četiri godine, i odmah je znao šta želi – da postane najbolji teniser sveta i osvoji prestižni Wimbeldon.Đoković drži i dva Ginisova rekorda. Prvi je za najveći broj osvojenih Australijan opena, kojih je osvojio sada već ukupno 6 – 2008, 2011, 2012, 2013, 2015 i 2016. Što se tiče drugog rekorda, njega drži za najduže Gren slem finale u istoriji tenisa. Nekoliko puta je proglašavan najboljim sportistom godine a Nole je svakako i jedan od najpoznatijih Srba.

Marina Abramović, vanvremenska umetnica performansa

Umetnost koja šokira i lice koje se ne zaboravlja. Tako je možda najlakše opisati čuvenu Marinu Abramović. Jedinstvena i neobična umetnica rođena je 30. novembra 1946. godine u partizanskoj porodici. Proslavila se po neobičnim performansima i šokantnim spektaklima za koje mnogi govore da su perverzni, kontroverzni, vulgarni, vanzemaljski, ali na koje niko ne ostaje ravnodušan.
Dobitnica je venecijanskog Zlatnog Lava, a Njujorčani će je najviše pamtiti po velikoj retrospektivnoj izložbi “Umetnik je prisutan”, čiji je naziv uzet za dokumentarni film, koji je o njoj snimio američki reditelji Metju Akers. Svoj osnovni cilj – da u publici izazove reakciju – odavno je ostvarila i tako se zasigurno upisala u sam vrh svetske umetnosti.

Karl Malden, prvi srpski Oskarovac

Ukoliko biste nekoga u Holivudu upitali da li mu je ime Mladen Sekulović poznato, sigurno biste dobili negativan odgovor. Ali ako biste pitali za Karla Maldena, svako bi vam sa osmehom na licu klimnuo glavom i odgovorio da zna o kome je reč! A kako i ne bi? Ovaj čuveni glumac srpsko-češkog porekla ostvario je značajne uloge u preko 65 filmova, zbog čega se sa pravom ubraja u velikane filmske umetnosti.Malden je veliku popularnost stekao ulogom u flimu “Tramvaj zvani želja” ali i u popularnoj seriji “Ulice San Franciska”. Ipak, u Srbiji je Malden najpoznatiji kao prvi Srbin koji je uspeo da se upiše na listu dobitnika Oskara, prestižnog priznanja Američke filmske akademije.

Emir Kusturica, umetnik, graditelj i antiglobalista

Svetu je poznat kao fantastičan režiser, muzičar i tiražni pisac, čija je karijera ovenčana brojnim filmskim, muzičkim ali i arhitektonskim nagradama. Emir Kusturica rođen je 24. novembra 1954. godine u Sarajevu. Dvostruki je dobitnik Zlatne palme u Kanu za filmove “Otac na službenom putu” i “Podzemlje” a njegovi antiglobalistički stavovi i danas izazivaju brojne polemike.
Kusturica je poznat i kao idejni tvorac etno sela Drvengrad, koje je nastalo za potrebe snimanja filma “Život je čudo”. U jedinstvenom i magičnom mestu na Mokroj Gori, održava se i čuveni filmski i muzički festival Kustendorf. Ova manifestacija okuplja sve veći broj domaćih i stranih filmskih stvaraoca, ali i velikana savremenog autorskog filma.

Vlade Divac, jedan od prvih Evropljana sa značajnijom ulogom u NBA
Mladić iz Srbije čije je ime danas upisano u anale svetske košarke, jedan je od prvih evropskih igrača koji je zablistao u NBA ligi. Vlade Divac rođen je 3. februara 1968. godine u Prijepolju i jedan je od najvećih ambasadora Srbije u svetu.Divac je ujedno i čovek koji je za doprinos razvoju ovog sporta uvršćen u 50 najzaslužnijih u Evropi i čiji je dres sa brojem 21 zauvek povučen iz upotrebe u Sakramento Kingsima. Pored toga, jedan je od samo trojice igrača u istoiji NBA lige koji su uspeli da zabeleže više od 13.000 pogodaka, 9.000 skokova, 3.000 asistencija i 1.500 blokada, zbog čega je nominovan za Kuću slavnih košarke.

Volter Bogdanić, dobitnik tri Pulicerove nagrade

Da li ste znali da se jedini novinar u SAD-u koji je čak tri puta dobio Pulicerovu nagradu zove Volt Bogdanić i da potiče iz stare srpske kolonije u Čikagu? Naime, Bogdanić je prvu prestižnu nagradu dobio kao reporter “Vol strit džornala” a profesionalnim novinarstvom počeo je da se bavi 1973. godine.
Drugog Pulicera osvojio je za istraživanje nesrećnih slučajeva u američkoj železnici, a trećeg za istraživački tekst o otrovnim kineskim proizvodima na američkom tržištu. Popularni novinar čiji je deda bio ugledni beogradski trgovac i vlasnik hotela “Palas”, svojevremeno je izjavio da mu je srpsko poreklo važnije od svih nagrada.

Dušan Čarls Simić, dobitnik Pulicera i titule državnog pesnika SAD

Kada je otišao iz rodnog Beograda, imao je samo 16 godina. Danas je jedan od najautentičnijih avangardnih pesnika, dobitnik Pulicerove nagrade i titule državnog pesnika SAD. Dušan Simić rođen je 9. Maja 1938. godine i vlasnik je mnogobrojnih priznanja, nagrada i odlikovanja.Svetsku slavu stekao je genijalnim stihovima “O Odiseju koji pravi grčku baklavu”, i “Ofeliji koja žvaće žvaku”, kao i zbirci “The World Doesn’t End”. Prevodivši dela srpskih pisaca poput Milorada Pavića, Vaska Pope i Ivana Lalića, značajno je doprineo popularizaciji srpske književnosti u SAD-u.

Mila Jovović, jedno od najlepših lica Holivuda

Mešavina srpskih i ukrajinskih gena iznedrila je vanvremensku lepoticu, talentovanu glumicu, šarmantnog fotomodela, muzičara i dizajnera. Mila Jovović rođena je 17. decembra 1975. godine, a karijeru je započela već sa 11 godina. U oktobru 1987. našla se na naslovnoj strani italijanskoj magazina Lei, koja je bila sve samo ne neprimećena.Junakinja je mnogobrojnih poznatih filmskih ostvarenja, od kojih se posebno izdvajaju uloge u filmovima “Peti element”, “Povratak u Plavu lagunu” i “Glasnik: Priča Jovanke Orleanke”. Prvi muzički album „Božanstvena komedija“ objavila je 1994. godine a njeno lice se nebrojano puta našlo na naslovnim stranicama svetskih poznatih magazina.

.Ana Ivanović

Mlada Beograđanka ne samo da nosi titulu najlepše srpske, već i najlepše teniserke sveta.

Naime, Ana Ivanović je u nekoliko navrata proglašavana najlepšom teniserkom godine, a prema rečima mnogih, lepa sportistkinja iz Srbije “istovremeno osvaja mečeve ali i srca svojih muških obožavalaca”.
Inače, Ana Ivanović je rođena 6. novembra 1987. godine u glavnom gradu Srbije. Oduševljena likom i delom Monike Seleš, prvi put reket u ruke uzima sa pet godina. Tada počinje njena karijera koju su do sada obeležile 10 WTA titula i jedna Gren slem titula – Rolan Garos. Najviši plasman na svetskoj rang listi joj je bilo prvo mesto na kome je bila provela 12 nedelja.

Gavrilo Princip, atentator na Austrougarskog prestolonaslednika Franca Ferdinanda na Vidovdan 1914. godine
[You must be registered and logged in to see this image.]
Ubistvo Austrougarskog prestolonaslednika Franca Ferdinanda bilo je povod za početak Prvog svetskog rata, a atentator Gavrilo Princip osuđen je na zatvorsku kaznu od 20 godina, gde je zverski mučen, sve dok nije umro u najgorim mukama.

Ivo Andrić, dobitnik Nobelove nagrade

Bio je član Srpske akademije nauka i umetnosti u koju je primljen 1926. godine. Njegova najpoznatija dela su pored romana Na Drini ćuprija i Travnička hronika, Prokleta avlija, Gospođica i Jelena, žena koje nema. U svojim delima se uglavnom bavio opisivanjem života u Bosni za vreme otomanske vlasti.Lista talentovanih, vrednih i značajnih Srba čiji su lik i delo postali svetski poznati se ne završava ovde. Mi smo izdvojili samo neke od njih, a vama prepuštamo da je dopunite!

Ivana Španović

Najbolja atletičarka Srbije, Balkana i Evrope, ujedno je i jedna od najlepših sportistkinja koje dolaze sa ovih prostora. Svojim talentom, lepotom i prepoznatljivim osmehom, Ivana Španović je pored mnogobrojnih medalja uspela da “osvoji” i mnogobrojne muške simpatije.
[You must be registered and logged in to see this image.]
Šarmantna sportistkinja rođena je 10. maja 1990. godine u Zrenjaninu. Po uzoru na svoju majku, Ivana počinje da se bavi atletikom sa sedam godina. Mlada srpska lepotica “vlasnica” je mnogobrojnih nagrada i medalja, a jedna od njih je i titula najlepše učesnice Olimpijskih igara 2008. godine.

Beograd.in