Put vina kroz istoriju Srbije

PUTEVI VINA KROZ ISTORIJU




Istorija pravljenja vina u Srbiji duga je preko dva milenijuma. Vina koja su pravila ovdašnja plemena poboljšana su ukrštanjem sa boljim, sredozemnim sortama vinove loze koje su doneli Rimljani početkom nove ere. Car Prob (276 -282), rođen u Sirmijumu (današnja Sremska Mitrovica) ukinuo je monopol italijanskih vinara i
zasadio prve vinograde od plemenitih sorti loze na padinama Fruške Gore. Interesantno je to, da su se njegove trupe, izmedju ostalog pobunile i zbog teškog rada na raščišćavanju zemljišta za nove vinograde.

Sa dolaskom varvara koji su uglavnom pili medovinu i opšte nesigurnosti u carstvu, komplikovan i težak posao pravljenja vina je na neko vreme napušten na čitavoj teritoriji unutrašnjosti Balkana.

Kulturu vinove loze, ponovo će širiti Vizantinci uporedo sa povratkom svoje vlasti na Poluostrvu, mada najvećideo Srbije, sa izuzetkom primorskih krajeva, bio je siromašan vinogradima do XII veka.

Svetli dani za uzgoj vinove loze došli su sa dinastijom Nemanjića. Predanja nam govore, da je Sveti Sava naučio narod kako da gaji vinovu lozu. Veliki broj manastira i crkava zahtevao je veliku količinu vina za pričest, stoga se počelo sa sađenjem vinograda na teritoriji cele zemlje. Oblast Metohije se odmah izdvojila,
gde su svi veliki manastiri imali sela od kojih su se većina bavila isključivo vinogradarstvom. Za vrlo kratko vreme su vino pili svi društveni slojevi, a proizvodili su ga na kraljevskim plantažama, kao i uskromnim seoskim podrumima. Ceo proses proizvodnje i prodaje regulisan je Zakonom. Sa dolaskom turske imperije i premeštanje centra države na sever, nova vinogradarska područja iznikla su u dolini Morave i pribrežju Dunava. Oblasti oko prestonih gradova kneza Lazara (Kruševac) idespota Đurđa (Smederevo) svoju vinarsku tradiciju nasledili su iz tog
vremena.

Bertradon de la Brokijer, vitez iz vinom poznate Burgundije koji je u XV veku putovao ka Carigradu, bio impresioniran vinogradima u Srbiji.



Kako islam kao religija, zabranjuje konzumiranje vina, turska osvajanja su umanjila proizvodnju vina. Ipak, mnogi vinski regioni poput Sremskih Karlovaca i obližnji srpski manastiri po Fruškoj Gori su nastavili da žive od proizvodnje vina.

Habzburška vladavina je oživela zanimanje za vino. Vina Sremskih Karlovaca, aromatični bermet pre svega, omogućio je sprovođenje srpskih privilegija na bečkom dvoru. Tako su preko Beča vina sa Fruške Gore postala cenjena u celoj Evropi pa su već u XVIII izvožena u sve važnije gradove. Vešti vinogradari sa reke Mozel u Vršac usavršili su tamnošnju vinsku proizvodnju i postigli izvanredne rezultate u XIX veku. Peskovito zemljište na severu Vojvodine, oko Subotice i Čoke, bilo je deo velikih plemićkih poseda na kojem su zasadjene plantaže iz kojih su ponikli neki od vinskih bisera.

U ponovo slobodnoj Srbiji razvoj vinogradarstva bio je pod pokroviteljstvom vladara. Posebno je po tome upamćen kralj Petar I Karađorđević koji je početkom XX veka oko svoje zadužbine na Oplencu podigao 50 hektara pod zasadima vinove loze. Danas je revitalizvano 16 hektara i još uvek se proizvode vrhunska vina.


izvor:putvinasrbije.rs

REGIONI


Vinski regioni





Subotica - horgoš


- Hajdukovo
- Palić
- Subotica
- Čoka
- Feketić
- Temerin

Srem

- Sremski Karlovci
- Banostor
- Irig
- Erdevik

Banat

- Vršac
- Veliko Središte
- Gudurica

Šumadija – Velika Morava

- Smederevo
- Požarevac
- Krnjevo
- Aranđelovac
- Topola
- Valjevo

Timok

- Rajac
- Smedovac
- Rogljevo
- Knjaževac







Zapadna Morava

- Kruševac
- Bučje
- Trstenik
- Aleksandrovac
- Tržac
- Trnavci
- Donje Zleginje
- Gornje Zleginje


izvor:putvinasrbije.rs

KRALJEVSKA LOZA

Put vina – Oplenac


• Vinska istorija




Na pobrđima Kosmaja, Rudnika i Venčaca, s Prokopom i Oplencem, od davnina su ljudi uzgajali vinovu lozu. I u srednjem veku čitavo ovo područje je bilo poznato po dobrom vinu. Prvi zapisi o vinogradarstvu ovog područja datiraju iz putopisa De la Brokijera iz 1432. godine. U državnom arhivu postoji građa koja govori kako su u vreme kneza Miloša vinogradi u ataru Topole tako dobro rađali da se nije gde imalo
smestiti grožđe i vino.

Despot Stefan Lazarević je početkom 15. veka često odlazio u lov na Kosmaj i tako upoznao pavlovačka vina odnosno današnja koraćička vina. Presudna je bila 1903. godina kada je u selu Banje osnovana Venčačka vinogradarska zadruga i podrum vina kraljeva Petra i Aleksandra Karađorđevića, koji su proneli slavu oplenačkih vina širom Evrope. Zadruga je okupila vinogradare iz Vinče, Brezovice, Lipovca, Topole i
Banje. Tada je u Topoli i okolini bilo oko 1500 ha vinograda. Zadrugari su pod nadzorom tehnologa uglavnom iz Francuske počeli da proizvode vino, konjak, pa čak i šampanjac.

• Vinogradarstvo i vinarstvo danas


Oplenački podrejon i venčačko i kosmajsko vinogorje prostire se u brdovitom delu Šumadije u slivu Velike Morave i njenih pritoka. Vinogradarski tereni su uglavnom istočne i jugoistočne ekspozicije. Klima se odlikuje pravilnim temperaturnim kolebanjima.




Tipovi zemljišta su ilovasti aluvijalni nanos, smonica, ogajnjača, parapodzol i drugi.

Pogodna klima, sastav i konfiguracija zemljišta i izvanredni uslovi za gajenje vinove loze pogodovali su uzgoju autohtonih sorti prokupac i vranac kao i staroj sorti smederevka. Sorta prokupac daje vina neobično dobrog kvaliteta, a vina prokupca dobijena sa kupažom sa vinima od vrhunskih sorti podsećaju na francuska vina.

Tradiciju Kraljevih podruma i Venčačke vinogradarske zadruge na Oplencu nastavio je Podrum Aleksandrović. Pre nekoliko godina glavni podrumar kraljevske porodice Karađorđević koji je 1945 emigrirao u Kanadu, poslao je vlasniku Podruma Aleksandrović recepturu za proizvodnju najboljeg vina koje se nekada pravilo u Kraljevom podrumu. Tako je ponovo rođeno vino Trijumf, koje nastaje kupažom sorti sovinjon blan, šardone i rizling. Ovo vino se smatra jednim od najboljih srpskih
vina.

izvor:putvinasrbije.rs

Put vina – Župa





• Vinska istorija


Na osnovu pisanih i arheoloških nalazišta u Župi se na putu vina živi već više od 3000 godina. Župa zauzima značajno mesto u vekovnoj tradiciji srpskog vinogradarstva i vinarstva. U pisanim dokumentima prvi put se pominje još 1196. godine u Studeničkoj povelji, gde stoji zapisano da je župan Stefan Nemanja manastiru Studenici darovao vinogradarska sela u Župi. Nekada su i tri najveća srpska manastira Hilandar, Studenica i Žiča, kroz ceo srednji vek imali svoje vinograde i podrume vina u Župi. Srpski knez Lazar imao je u Župi svoje podrume u
poljani Kruševica.

Župa – srpska Šampanja kako ju je 1904. nazvao francuski konzul Deko,nalazi se u kotlini između Kopaonika, Željina, Goča i Jastrepca. Kažu da je klima u Župi ista kao klima u francuskoj oblasti Bordo.

Vino je u Župi vekovima bilo znak moći, bogastva, vlasti, ali i izvor opstanka. Pili su ga keltski ratnici, rimski legionari, vinzantijski stratezi, srpski župani i carevi, episkopi i arhiepiskopi, turski begovi. Okosnicu razvoja vinogradarstva i vinarstva od šezdesetih godina 20 veka. činili su Vino Župa iz Aleksandrovca, osnovana 1956.
ujedinjenjem 9 zemljoradničkih zadruga i Rubin iz Kruševca, osnovan 1955. godine.


• Vinogradarstvo i vinarstvo danas




Župa je danas poznata po vinogradima i vrednim vinogradarima koji pronose slavu ovog kraja jer su geografski, klimatski i pedološki uslovi sigurno među najboljima u Srbiji za gajenje vinove loze.

Aleksandrovac svojim geografskim položajem gospodari brežuljcima i otvara pogled na vinograde Župe i proplanke Kopaonika. Župsko vinogorje se nalazi u zapadnom delu Srbije u slivu Morave i njenih pritoka. Aleksandrovac i okolina gaje tamjaniku i prokupac, najstarije autentične sorte grožđa u Srbiji. Prokupac, zvani i rskavac je sorta oko 1000 godina, a tamjanika, muskatna sorta poreklom iz Francuske , se u Srbiji gaji preko 500 godina. Još se gaje i župski bojadiser , pa smederevka, sovinjon, semijon, župljanka, neoplanta, šardone, italijanski rizling.

Župa je poznata kao vinogradski kraj u Srbiji , sa blago talasastim brežuljcima čije su južne i jugoistočne ekspozicije veoma pogodne za lozu. Tipovi zemljišta koji ovde preovladavaju izuzetno su pogodni za gajenje vinove loze. Obično su to karbonati, černozem, cmonica i ogajnjača.


• Put vina




Župa, prestonica loze i vina , tradicionalni predeo srpskog vinogradarstva i vinarstva. Čitava Župa je jedna velika vinska priča sa dugom tradicijom.

Danas tu tradiciju obnavlja pedesetak proizvođača vina, koji svoja vina prezentuju na festivalima i sajmovima posvećenih groždju i vinu. Manastirska vina možete degustirati i u manastiru Ljubostinja, što je poseban ugodjaj uokviren manastirskim ambijentom.

Aleksandrovac je poznat po manifestaciji posvećenoj grožđu i vinu pod nazivom “Župska berba”, tokom tri dana festivala iz fontane na gradskom trgu, neprestano teče mlado vino iz Župskih podruma.


izvor:putvinasrbije.rs

RAJAČKE PIVNICE

Put vina – Negotin


• Vinska istorija




Vinova loza je u negotinskom kraju gajena još u rimsko doba još od III veka. Rajačke pivnice su jedinstveni arhitektonski kompleks vinskih podruma, njih 270, nastao od polovine XVIII veka do tridesetih godina prošlog veka. Ukopane su dva metra u zemlju kako bi temperatura vrlo malo varirala tokom godine. Pivnice su građene od tesanog kamena i od brvana. Kuće su ušorene i povezane ulicama, sokacima i trgovima. Podrumi su delimično ukopani u zemlju, a na spratu su prostorije za boravak u doba berbe ili negovnja vina. Slične su sačuvane u Rogljvu i Smedovcu.

Nekada je u Rajcu bilo 316 pivnica, a sada ih je tek šezdesetak. U tom jedinstvenom kamenom gradu oduvek je stanovalo vino.

U vreme dok je filoksera harala vinogradima Francuske, sedamdesetih godina XIX. veka, Krajina se pojavljuje kao izvoznik vina u Francusku, Austrougarsku, Nemačku, Rusiju, jer domaća loza uzgajana na živom pesku uz obale Dunava kojoj filoksera nije mogla da naškodi. Austrougarska je do 1911. godine imala svoj konzulat preko koga je trgovala krajinskim vinima. Vina su se izvozila brodovima preko luke u Radujevcu na Dunavu. Prva vinogradska zadruga u Negotinu osnovana je 1890. godine nakon masovnog propadanja vinograda od filoksere. Krajem XIX. veka Krajina je imala najveće površine zasađene vinovom lozom u Srbiji.

•Vinogradarstvo i vinarstvo danas


Negotinska Krajina se nalazi u ravnici okruženoj polaninama Miroč, Crni Vrh i Deli Jovan, sa jedne i Dunavom i Timokom sa druge strane, što uslovljava veoma specifićnu klimu ovog područja koja je izrazito kontinentalna i karakterišu je veoma topla leta i hladne zime.

Preovlađuju tri osnovna tipa zemljlišta: aluvijalni nanosi, jezerski sedimenti i eruptivne stene i krečnjak. Prema sadašnjim procenama u negotinskom vinogorju ima oko 1000 ha pod vinogradima.

Od autohtonih i starih sorti ovde se neguju bagrina, začinak, prokupac, vranac i smederevka. Bagrina daje belo vino koje ima zlatno zutu boju i karakterističan buke. Ovu staru sortu grožđa danas su zamenili italijanski rizling, sovinjon i semijon. Začetnik je sorte grožđa koja služi kao bojadiser.

Rajac, Rogljevo i Smedovac tri susedna sela bogate vinarske istorije i veoma atraktivnih pimnica čine poseban deo vinogorja Negotinske krajine. Ova sela imaju i najmirisnija crvena vina koja su srećan spoj dobre zemlje, puno sunca i nadmorske visine od 150 do 250 metra. Među krajinskim vinima veliki renome imaju crna vina dobijena od prokupca, crnog burgundca i gamea. Vina imaju intenzivno crvenu boju, prijatnog su ukusa i bukea. Od belih vina poznati su bagrina, semijon, italijanski
rizling, sovinjon i smederevka.

izvor:putvinasrbije.rs

ZLATNI BREG

Put vina Smederevo






• Vinska istorija

Istorija Smederva seže od kada je ovde vladao rimski car Prob. Despot Stefan Lazarević i Đurađ Branković širili su još u 15. veku vinograde u krajevima oko Smedreva. U to vreme u vinogradima su postojale minice u kojima se moglo spavati i popiti vrč dobrog vina. Tada je trgovina vinom bila strogo nadzirana.

Vinogradarstvo ovog kraja doprineo je i Miloš Obrenović, vođa Drugog srpskog ustanka koji je u porodičnom letnjikovcu na lokaciji Zlatni bregzasadio 36 ha vinograda, a na toj lokaciji se i danas proizvode kvalitetna vina.

Tradicija vinogradarstva Smedereva je veoma duga. O tome svedoči vinski podrum PK Gomodin, izgrađen početkom prošlog veka, 1909. godine koji i sada služi svojoj osnovnoj funkciji. Podrumi su kapaciteta 20.000 tona, a raspolažu bačvama zapremine od po nekoliko hiljada litara.

Nekada su stari smederevski vinogradari pakovali bela kvalitetna vina Smederevka najpre u gajbice , a zatim u sandučiće i izvozili ga na zapadnoevropsko tržište.

• Vinogradarstvo i vinarstvo danas


Ovo područjre se graniči sa jedne strane rekom Dunav a sa druge Velikom Moravom, što ga uz reljef, klimu i zemljište čini idealnim za uzgoj vinove loze. Klima se odlikuje pravilnim temperaturnim kolebanjima, a zemljišta tipa gajnjače i smonice su rastresita i pogoduju vinovoj lozi. Grožđe se proizvodi na površini od preko 500
hektara. Vodeća sorta grožđa u ovom vinogorju je smederevka koja se u tu gaji od davnina. Ime je i dobila po gradu u čijem se vinogorju ona najviše gaji. Ova sorta daje grožđe veoma dobrog kvaliteta od koga se proizvodi i dobro stono vino. Vina dobijena od smederevke su prijatnog osvežavajućeg ukusa, a još su bolja kada se kupažiraju sa kvalitetnim vinima rizlingom, semijonom, belim burgundcem.

Pored smedervke zapažena su i druga kavalitetna vina koja se dobijajuod sorti italijanski rizling, sovinjon, semijon, traminac. Od kvalitetnih crnih sorti zapaženo je sortno vino game kao i vina tipa ružice od sorte prokupac.




• Put vina


Smederevski vinogradi i vinari su na izvestan način povlašćeni jer im je priroda dala sve ono što je potrbno za dobro grožđe i vino a na njima je samo da tu blagodet pametno iskoriste.

U nedalekom Krnjevu sa peskovito šljunkovitog tla možete probati i vina Malog podruma Radovanović, čiji šardone, rajnski rizling i kaberne sovinjon spadaju u sam vrh srpskog vinarstva. U porodici Radovanović vino se proizvodi generacijama. Iz veštine koja se prenosila s kolena na koleno nastao je 1990. i Mali podrum Radovanović. Tada je na padinama brda iznad Krnjeva, s kojih su se vekovima dobijala dobra vina, zasađen vinograd od 25 ha. Na peskovitom terenu između brdašca Mali i Veliki Golać, okrenutom jugoistoku odakle stižu prvi zraci sunca, kruži topao vazduh.

izvor:putvinasrbije.rs

VINA SA PESKA


Put vina – Palić





• Vinska istorija


Čitav ovaj region leži na peščanom zemljištu koje je nastalo nakon nestanka praistorijskog Panonskog mora. Zato se vina ovog područja popularno zovu vina sa peska. Peskoviti tereni, umereno kontinentalna klima i kvalitetne sorte vinove loze daju veoma pitka vina. Vinarska tradicija subotičko-horgoške peščare je duga preko 2000 godina. U Bačkoj vinogradarstvo je svoj napredak doživelo posle prodora filoksere u Evropu. Tada su na tri lokaliteta Paliću, Čoki i Bisernom ostrvu kod
Novog Bečaja, osnovana tri vinska podruma koja i danas čine okosnicu razvoja vinarstva ovog područja.

Podrum u Čoki, osnovan 1903, ubraja se u retke raskošne spomenike velike vinske kulture. Podrum ima rustičan ambijent i ima sedam hladnih vinskih ulica i može sa smesti 330 vagona vina. Podrum ima 130 hrastovih buradi od 1500 do 11000 litara i 17 betonskih cisterni obloženih staklenim pločicama koje primaju od 33000 do 67000 litara. Najveći sud prati neobična priča. Prostran kao manja dvorana služio je za gospodske sedeljke osnivača vinarije grofa Lederera.





Podrum Palić je nastao na mestu nekadašnje poljoprivredne škole, osnovane 1896. godine i nastavljač je stare vinarske tradicije subotičko-horgoške peščare.

Sortu muskat krokan je grof Lipot Rohonci zasadio u lokalitetu Biserno ostrvo, gde je sagradio i manji zamak sa vinskim podrumom koji i danas postoji. Vino se prodavalo u Budimpešti, Londonu i drugim tržištima Evrope.


• Voinogradarstvo i vinarstvo danas




Subotičko-horgoško peščara se širi na 24.000 ha a gotovo cela njena površina je pogodna za gajenje vinove loze. Vinogradi su grupisani oko naselja u opštinama Kanjiža i Subotica.

Ovo područje ima peskovito tlo i mestimično živi pesak, zatim razna ilovasta tla, černozem sa peskom i smeđa stepska zemljišta.Tereni su ili ravni ili talasasti platoi. Klima je tipično kontinentalna a zbog konfiguracije tla mogući su prodori hladnog polarnog vazduha tokom zime.

Pojedine stare sorte vinove loze tradicionalno se gaje na peščari. Ranije je to bila kadarka, a sada je to kevedinka i kod Novog Bečeja muskat krokan.

U novim vinogradima najviše se neguje italijanski rizling, zatim rajnski rizling i šardone. Preporučene bele sorte u ovom području su italijanski rizling, župljanka, beli burgundac, ezerjo, u Čoki još i muskat otonel, semijon i muskat krokan sa Bisernog ostrva, a od crnih merlo, frankovka, crni burgundac u kaberne.

Peskovati teren, umerena kontinentalna klima i kvalitetne sorte vinove loze daju veoma pitka vina, harmoničnog ukusa, nežonog bukea i pitkosti.

Nosioci vinogradarske proizvodnje ovog kraja su Vinarija Čoka i Podrum Palić.

Vinarija Čoka sa svojim vinima sa ,,snagom ždrepčeve krvi” je proizvođač kvalitetnih i vrhunskih vina od kojih preporučujemo merlo, muskat otonel, ždrepčevu krv. Tu su i pino gri, pino noar i pino blan. Podrum Palić, osim bogate lepeze vina proizvodi i penušavo vino pod nazivom Francuski poljubac, čija je osnovna autohtona sorta ovog regiona kevedinka.

izvor:putvinasrbije.rs

U ODSJAJU DUNAVA


Put vina – Fruška Gora


• Vinska istorija




Vinogradarstvou Sremu je jedno od najstarijih u Evropi. Čokot je izdanak blagorodne zemlje na bregovima Fruške Gore već 1700 godina, kada je prvu lozu na njima zasadio rimski car Probus iz drevnog Sirmijuma. Dolaskom Turaka vinogradarstvo u Sremu je skoro uništeno. Postepeno se obnavlja i pun procvat dostiže u vreme Austro-Ugarske vladavine. Čokot je bio i ostao stožer života mnogih karlovačkih naraštaja, a karlovačko vino je blistalo širom Evrope, uvek gospodstveno i otmeno, meću najboljima. Tokom nekoliko vekova Karlovci su smatrani za srpsku prestonicu vina. Fruškogorska vina izvožena su još u XV veku u Češku i Poljsku.

Književnik i član Bečke akademije nauka Zaharije Orfelin je 1783. godine u Beču štampao „ Iskusni podrumar“, a Prokopije Bolić, arhimandrit manastira Rakovac na Fruškoj Gori, štampao je u Budimu 1816 prvi vinogradarski priručnik pod nazivom „ Sovršen vinodelac“. Ovo su najstariji radovi na našem jeziku u Vojvodini o vinogradarstvu i vinarstvu.

Autentično vino ovog kraja je bermet, koje su trgovci još pre 150 godina izvozili u SAD, a prema nekim podacima Bermet se nalazio i na vinskoj karti „Titanika“. To je posebno likersko vino, koje liči na italijanski vermut, ali se proizvodi na drugi način, maceracijom više od 20 različitih trava i začina.


• Vinogradarstvo i vinarstvo danas




U ovom području vinogradarska zemljišta se nalaze na kosim terenima, platoima i obroncima Fruške Gore, a na njih blagotvoran uticaj ima reka Dunav. Tipovi zemljišta su pararedzina, černozem i gajnjača. Ovim zemljištima najčešća podloga je les.

Klima je kontinentalana i u tim uslovima vegetacija vinove loze traje sedam meseci, a zimsko mirovanje pet.

Na Fruškoj Gori od autohotnih sorti se gaji vranac, od starih portugizer, od koga su u prošlosti pravljena vina ausbruh i bermet, a od domaćih ukrštenih sorti Župljanka (prokupac i crni burgundac), neoplanta (smederevka i crveni traminac), sila (kevedinka i šardone), liza (sivi burgundac i kunleanj) i petra (crni burgundac i kubarat). Preporučene sorte vinove loze u ovom području su italijanski i rajnski
rizling, traminac, sovinjon, neoplanta, sirmijum i Župljanka, a najpoznatija su i istoimena vina.




Zbog geografskog položaja, blizine Dunava, mikroklime i refleksije sunca s površine Dunava, ovde grožđe ranije sazreva i ima jedan do dva procenata šećera više u poređenju sa drugim vinogradarskim regionima Vojvodine. Strujanje vazduha s vode tokom zime povoljno utiče na lozu, čokoti se ne smrzavaju, a leti refleksija svetlosti s reke stvara izvanrednu mikroklimu koja povećava šećer grožđu.

Fruška Gora je područje italijanskog rizlinga, po nekima i njegova pradomovina. Pod tom lozom je više od polovine vinograda na ovoj prelepoj planini. Najpoznatija vina ovog kraja su fruškogorski rizling, italijanski rizling, rajnski rizling, župljanka, traminac, buvije, frankovka, plemenka, silvanac zeleni, portugizec, specifični
aromatizovani bermet.


• Put vina


Fruška Gora je poznata i po svojim vinima koja svakako možete probatiu jednom od preko 60 podruma privatnih proizvođača vina. Bermet i ausbruh su slatka, veoma jaka i aromatična vina. Neoplanta, autentično aromatizovano vino ovog kraja se može naći u podrumu u Čereviću, a u obližnjim selima Neštin, Banoštor, Erdevik i Irig vas čeka još interesantnih vinskih podruma i vinarija.


izvor:putvinasrbije.rs

Od Bačke Palanke do Zemuna


Put vina


Na putu od Bačke Palanke ka Čelarevu postoje dobro očuvani Avarski grobovi koji su dobro očuvani i potiču iz perioda VIII i IX veka. U Čelarevu je čuveni Dvorac porodice Dunđerski sa engleskim parkom i zbirkom stilskog nameštaja od baroka do
neoklasicizma. Ako imate jahtu sa većim gazom ili je pak vodostaj Dunava niži, bolje je da za obilazak Bačke Palanke koristite kanal Bager, čiji je ulaz na 1295. kilometru dunavskog toka. Na kraju kanala imate privezište (a u blizini peščanu plažu i Kalaš čardu). Između 1287. i 1276. kilometra nalazi se Velika ada i Neštinska ada. Nailazite na oštre rečne krivine, velika ostrva obrasla šumom i obronke Fruške gore u pozadini jedan od najlepših predela na Dunavu.





Banoštor je živopisno selo u podnožju Fruške gore i na čardu Jole. Lokalni istoričari tvrde da se na ovom pristaništu 361. godine iskrcao rimski imperator Julijan, obilazeći legije duž Limesa. Pravoslavna crkva Svetog Georgija nalazi se na uzvišenju,. Na levoj obali Dunava skela pristaje uz čardu Kod Braše, u blizini koje je poznato mesto za ribolov, kao i vikend-naselje Begečka jama. a 1273. kilometru nalazi se mestašce Čerević, koje, poput većine mesta u ovom kraju, krase visoki zvonici pravoslavne i katoličke crkve. Selo je locirano na uzvi­šenju iznad Dunava, što mu daje posebnu draž kada se posmatra sa reke. Četiri kilometra od Čerevića je izletište Testera, sa malim veštačkim jezerom.

Na 1272. kilometru toka izlazite iz rukavca Begeč, a ploveći nizvodno, proći ćete pored vikend-naselja i čarde Dunavac. U čardi možete uživati u obilju kvalitetne rečne ribe, pošto su uslovi za ribolov u ovom kraju veoma dobri. Naselje Futog, leži na levoj obali Dunava Na oba ova pristana možete se snabdeti strujom, vodom, a o vašem plovilu vodiće računa čuvari. Naselje ima oko 16.000 stanovnika, smešteno je uz samu obalu pa je ovo dobra prilika da popunite zalihe voća i povrća. U blizini je dobar servis za vanbrodske motore i stakloplastične čamce. Poput većine naselja u Vojvodini i Futog ima dve crkve: pravoslavnu i katoličku obe iz 18. veka. Beočin je
gradić poznat po najvećoj fabrici danas u vlasništvu francuske kompanije Lafarž (Lafarge).

Od 1266. kilometra toka do Novog Sada, na levoj obali Dunava proteže se vikend-naselje Kamenjar sa luksuznim vilama i pristaništem za skupocene jahte. Potom dolazite do Sremske Kamenice, prigradskog novosadskog naselja na desnoj obali Dunava, koje sa Novim Sadom povezuje most Sloboda na 1257,6. kilometru. Kamenica je već vekovima vinogradarski centar na obroncima Fruške gore u kojoj su, prema jednom predanju Turci po osvajanju 1526. godine prosuli 7.000 bačvi vina.





Na suprotnoj, levoj obali je Novi Sad glavni grad Autonomne Pokrajine Vojvodine. Ribarsko ostrvo u Novom Sadu, ima nekoliko nautičkih klubova i pogodnih mesta za rekreaciju, a od prometnih gradskih bulevara odvojeno je rukavcem. Ovde možete uživati u nekom od luksuznih ribljih restorana a na 1257,7. kilometru je uređena plaža Štrand. Na 1255. kilometru dunavskog toka smešteni su brodsko pristanište, Kapetanija, carina i ispostava pogranične policije.

Novi Sad nastaje u XVII i XVIII veku, na mestu koje je imalo izvanredan položaj – štitila ga je moćna Petrovaradinska tvrđava na desnoj obali. Tek krajem XVII veka ovde se razvija naselje zanatlija, baštovana i Srba graničara. Prvobitni naziv
Novog Sada bio je Racko Selo, a kasnije u zapisima nalazimo da se zvao Petrovaradinski Šanac. Sredinom XVIII veka naselje je doživelo nagli razvoj i 1748. godine dobio je status slobodnog grada. U revolucionarnim nemirima 1849. godine, u bombardovanju sa Petrovaradinske tvrđave, srušen je deo starog gradskog jezgra. U grad se tokom 19. veka doselio veliki broj imućnih i obrazovanih srpskih porodica, te zato ovom perioduNovi Sad nazivaju Srpskom Atinom.

Novi Sad je jedan od najrazvijenijih gradova u jugoistočnoj Evropi , na ključnim vodenim i kopnenim saobraćajnicama, prepoznat kao sigurno, zdravo i podsticajno mesto za život, rad i investiranje.Uspešan i efikasan administrativni centar
Vojvodine, grad sa elektronskom lokalnom upravom koja podstiče i podržava razvoj savremene privrede.Lider u sektoru informacionih tehnologija, razvoja zdrave hrane i eko sektora, distribucije i logistike.Inkubator inovacija, moderan univerzitetski, kulturni, turistički, sajamski i kongresni centar regiona, tradicijom bogat
festivalski grad međunarodnog značaja.Stabilna, savremena i demokratična multinacionalna zajednica, grad s perspektivom i prepoznatljivim statusom dvosmernih urbanih vrata Evrope.





Na desnoj obali uzdiže se Petrovaradinska tvrđava, sa 12.000 stanovnika, koju često nazivaju Gibraltarom na Dunavu. Još su Rimljani uvideli da je položaj na Petrovaradinskoj steni izuzetno povoljan da se kontroliše plovidba Dunavom, pa su u II veku ovde podigli utvrđenje Cusum. U XII veku Mađari su podigli još jedno snažno utvrđenje u gradu, a 1526. godine Petrovaradin su zauzeli Turci. Oslobodio ga je Eugen Savojski, u svom čuvenom pohodu 1691. godine. Austrijanci su zatim izgradili novo utvrđenje, koje je branilo južnu granicu Carstva. To je jedno od prvih
utvrđenja izgrađenih po ideji čuvenog francuskog vojnog arhitekte markiza Sebastijana Vobana. Tvrđava je završena 1780. godine i obuhvata112 hek­tara, 10.000 puškarnica na bedemima i 400 topovskih mesta. Podzemlje ima če­ti­ri nivoa sa galerijama, hodnik dug 16 km, kao i podzemni bunar za snabdevanje vodom. Tvrđava je otvorena za posetioce, a za obilazak podzemnih hodnika tu su po­seb­no obučeni vodiči. Na bastionu princa Ludviga Badenskog uzdiže se toranj sa satom, koji pokreće originalni mehanizam iz XVIII veka.

Najznačajniji kulturni događaj na Petrovaradinskoj tvrđavi je muzički festival EXIT. Na tvrđavi se nalazi hotel visoke kategorije i eksluzivni restorani sa terasama i pogledom na Novi Sad, kao i muzeji i galarije.

Desetak kilomenatara nizvodno i 5-6 km drumom nalaze se Sremski Karlovci, značajno središte srpske kulture i religije prosve i duhovno stecište Srba od 18 do kraja 19 veka. Arheološki nalazi pokazuju da naselje potiče iz mlađeg kamenog doba. Poznato je da je rimski car Probus u ovaj kraj preneo vinovu lozu iz
Italije. U evropskoj istoriji Sremski Karlovci su poznati kao sedište pre­govora evropskih sila sa Turskom, koji su 26. januara 1699. godine krunisani Karlovačkim mirom. U ovom mestu je 1848. godine proglašena autonomna Vojvodina u Južnoj Ugarskoj.




Od brojnih znamenitosti ističu se Patrijaršijski dvor iz 1894. godine sa riznicom, kapela Gospe od mira, mesto gdeje potpisan Karlovački mir, Saborni hram Svetog Nikole iz druge polovine XVIII veka, izgrađen u baroknom stilu i čuvena Karlovačka gimnazija, izgrađenu po projektu arhitekte Đule Partoša 1891. godine. U centru Sremskih Karlovaca je barokna fontana Četiri lava iz 1799. godine. Za turiste je otvoren Gradski muzej Sremskih Karlovaca, smešten u palati barona Rajačića –
Ilion, a važan deo srpske kulturne baštine čine i Palata crkveno-narodnih fondova, Bogoslovski fakultet, Stefaneum i donji hram Svetih apostola Petra i Pavla iz 1719. godine. Tu je i nekoliko vinarija sa poznatim karlovačkim vinima dobijenih iz vinograda na obroncima Fruške gore sa različitim sortama grožđa– italijanski rizling, traminac,sovinjon, semijon, neoplanta, žu­p­ljanka, sila, sirmium, buvije, vranac i crvena i bela slankamenka. Najznačajnija manifestacija u Sremskim Karlovcima je Grožđembal – poznati festival grožđa, vina i muzike. Ako želite da pristanete u Sremskim Karlovcima, iskoristite pontone ispred hotela Dunav.

Vikend-naselje Čortanovci Dunav nala­zi se na desnoj obali Dunava, u šumi koja je deo Nacionalnog parka Fruška gora. Uz samu šumu, na 1237. kilometru dunavskog toka, smeštena je mala peščana plaža i neuređen kamp. (Rukavac Čortanovačke ade zakrčen je panjevima, pa kroz njega treba obavezno ploviti sredinom rukavca sa uključenim sonarom).

U blizini mosta kod Beške nalazi se sledeće vikend naselje. Ovde možete da se smestite u modernom hotelu Božić ili da predahnete u restoranu Sidro i čardi Bela lađa, koji se nalaze na samoj obali. Uz svaki od ovih objekata izgrađeni su pontonski pristani, koji su pod stalnim nadzorom. Selo Beška udaljeno je oko tri
kilometra od obale Dunava. U centru naselja imate banku, poštu, apoteku,
benzinsku pumpu, kao i različite prodavnice i ugostiteljske objekte. I
pravoslavnu crkvu Vavedenje presvete Bogorodice, koja je izgrađena1771.
godine.

Na levoj obali Dunava nalazi se i bačko selo Kovilj sa starim istoimenim manastirom. Do njega možete doći putem,preko mosta, a možete na recepciji hotela Božić ugovoriti i prevoz čamcem. Po predanju, manastir Kovilj je u XII veku podigao Sveti Sava. Istorijski zapisi pak kažu da su manastir osnovali kalu­đe­ri fruš­ko­gorskog manastira Privina Glava u XVII veku, koji su za vreme turskoaustrijskih ratova izbegli u ovu oblast. Današnja crkva manastira Kovilj potiče iz XVIII veka i zadužbina je Petra Andrejevića iz Sremskih Karlovaca. U selu Kovilj nalazi se rodna kuća poznatog srpskog pesnika Laze Kostića i spo­menik dobrovoljcima iz Prvog svetskog rata. Tu je i čuvena čarda Na kraj sveta. Dalje, nizvodno na Krčedinskoj adi mogu se videti brojna krda konja i rukavci Dunava, izuzetno bogati ribom,
posebno štukom. Duž desne obale, od 1230. do 1225. kilometra toka, proteže se vikend naselje u Krčedinskom brdu sa dva riblja restorana, a novih modernih restorana ima i gore, u selu. Ploveći nizvodno, naići ćete na tri ve­li­ka rečna ostrva: Jandu, uz desnu oba­lu, te Ločku adu i Veliku adu, uz levu obalu. U ovoj zoni nalazi se veliki broj napera, pa se savetuje opreznost ako želite da pristanete.





Uz desnu obalu i na uzvišenju je naselje Stari Slankamen, u evropskoj istoriji poznat kao poprište Slankamenačke bitke iz 1691. godine. Tada je Ludvig Badenski porazio Turke, potisnuvši ih prema Zemunu. U bici je učestvovalo 10.000 Srba, pod komandom Jovana Mo­na­sterlije. U slavu poginulima, 1892. godine podignut je spomenik visok 12 metara, na kome su uklesani stihovi Jova­na Jovanovića Zmaja. U rimskom periodu tu je bilo utvrđenje Acu­min­cum, a u srednjem veku se prvi put pominje 1072. godine, kao utvrđeni grad. Tvrđava na uzvišenju je, prema odredbama Beogradskog mira, koji je 1738. godine potpisan između Turske i Austrije, delimično srušena, a jedan njen deo oču­vao se do danas.
Pravoslavnu crkvu Sve­tog Nikole podigao je Vuk Grgurević, poznatiji kao Zmaj Ognjeni Vuk, 1501. godine. Unutrašnjost crkve obnovljena je u drugoj polovini XVIII veka, a freska koja prikazuje Tri jerarha sačuvana je još iz XV veka. Uz obalu postoje dva privezišta za čamce, a u blizini su i restorani na vodi. (Savetuje se da budete op­rez­ni kada pristajete, jer ovde ima puno napera.)

Ploveći nizvodno, naspram Starog Slankamena (1214,5. km) sa leve strane, nailazite na ušće reke Tise. Tisa je plovna od ušća u Dunav i dalje u dužini od 164 km. Reka Tisa je u letnjim mesecima izuzetno pogodna za krstarenje, jer tada, nema jakih vetrova. Na 10. kilometru od ušća u Dunav, uz obalu Tise nalazi se
gradić Titel. U useku desne obale, na 1207. kilome­tru toka Dunava, nalazi se selo Surduk, a potom ćete ugledati selo Belegiš se nalazi na uzvišenju iznad obale, na 1199. kilometru toka Dunava. Tokom leta rečna ostrva i sprudovi pretvaraju se u kampove ribolovaca i prirodne plaže, gde često pristaju jahte i gliseri iz Zemuna i Beograda. U ovom delu toka plovni put se često menja, pa vam savetujemo da obratite pažnju na raspored crvenih i zelenih bova, kojima je obeležen plovni put. Na 1192.kilometru toka, nalazi se nase­lje Stari Banovci, koje ćete prepoznati
po karakterističnoj zgradi restorana Venecija. Na istoj desnoj obali Dunava 7-8 km nizvodno nalazi se naselje Novi Banovci 20-tak kilometara od Beograda, koje se ubrzano širi i urbanizuje. Duž leve obale, u okolini rukavca Balaton i rečnih ostrva Beljarica gornja i donja, ima puno mesta pogodnih za ribolov.

Fotografije: Dragan Bosnić, Ana Ilić, Ivan Aleksić

izvor:dunavskastrategija.rs

RIMSKA RIZNICA


PUT VINA – KNJAŽEVAC


Knjaževac se nalazi u istočnom delu Srbije, a jedna od zanimljivosti ovog kraja su zbirke dvopređih čarapa koje se čuvaju u gradskom muzeju.
Tu je oko hiljadu pari unikatnih, rukom pletenih vunenih čarapa sa folklornim motivima Timočke krajine, a neki primerci su stari i više od dva veka. Ručni radovi žena ovog kraja samo su deo bogatog kulturnog nasleđa i života na ovim prostorima koji sudeći po arheološkim iskopinama datira još iz rimskog perioda.




U neposrednoj blizini Knjaževca je kasno antički lokalitet Timacum Minus na kome je iskopan kip Dionisa, boga vina starih Rimljana. Prema istorijskim zapisima rimske legije su se okrepljivale kvalitetnim vinima iz ovog područja pre polaska u vojne pohode.

U delima antičkih pisaca, knjaževački kraj je opisan kao vinogorje, a Džervinovo brdo iznad grada je lokacija najstarijih vinograda u ovom delu Srbije. To su bili vinogradi zasađeni plovdinom, prokupcem i nešto malo sortnim vrstama grožđa.




U Knjaževcu je 1927. godine osnovana Vinarsko zemljoradnička zadruga, treća te vrste u Srbiji i imala je vinski podrum kapaciteta 10 vagona. Posle Drugog svetskog rata kapacitet je proširen na 350 vagona. Prirodni i klimatski uslovi bili su dobar preduslov da se žitelji Knjaževca davno odluče da im vinogradarstvo bude okosnica razvoja.

U knjaževačkom vinogorju zastupljene su crne sorte burgundac, prokupac i plovdina, a od belih smederevka i italijanski rizling. Svi proizvođači su okupljeni u Udruženju vinogradara i vinara koje je jedan od inicijatora postavke Muzeja vinarstva. U gradu postoji i nekoliko privatnih vinarija u kojima se pravi i vino vranac, a berba 2003. godinepo oceni francuskih somelijera, proglašena je za vino godine u kategoriji crvenih vina autohtonih sorti. Turisti pak najčešće degustiraju tzv. medicinsko prirodno vino sa dodatkom ekstrakta lekovitog bilja. U knjaževačkim restoranima služe se isključivo nacionalna jela uz preporuku vina sa područja istočne Srbije.


izvor:glassrbije

PUT VINA OPLENAC

Na sto kilometara od Beograda, u srcu Šumadije, a na padinama malog Oplenca, kamenitog brda obraslog hrastovom šumom, nalazi se gradić Topola, kolevka dinastije Karađorđević, mesto gde je početkom 19. veka bio centar srpske države. Mnogo vekova ranije, u putopisima De la Brokijera iz 1423. godine, opisano je ovo vinogrje na pobrđima Kosmaja, Rudnika i Venčaca. Pogodna klima, sastav i konfiguracija zemljišta pogodovali su uzgoju autohtonih sorti prokupac, vranac i smederevka.




Kada turisti dođu u Topolu obavezno posete zadužbinu kralja Petra Prvog koja obuhvata crkvu Svetog Đorđa, grobno mesto dinastije Karađorđević, Petrovu kuću i Kraljev podrum. Svi Karađorđevići su bili dobri domaćini:to je kraljevska porodica koja je ponikla iz naroda i od njega se nikada nije odvajala, a pokušavala je u svemu da bude uzor. Kralj se zanimao za gajenje vinove loze, pa su na oplenačkim padinama na oko 30 hektara, zasađene najbolje sorte vinove loze iz Evrope. Kraljevski vinograd je postao rasadnik kvalitetnih sorti koje su potraživala ogledna dobra, poljoprivredne škole, domaćinstva.





Vinogradarstvom se uspešno bavio i Aleksandar, sin kralja Petra, pa je 1931. godine, po ugledu na čuvene francuske vinske podrume, izgrađen Kraljev podrum. Imao je dva sprata pod zemljom, dužine 45 i širine 15 metara. Tu se i danas čuvaju sva burad, pa čak i tri bačve koje je kralj Aleksandar dobio 1922. godine kao venčani dar od svoga naroda, Srba, Hrvata i Slovenaca. Svako bure ima zapreminu od 2 hiljade litara, a sa prednje strane izrezbareni su početni stihovi srpske, hrvatske i slovenačke himne.





U Kraljevom podrumu ima arhivskih vina i to su sigurno najstarija domaća vina koja se u Srbiji čuvaju. Iz 1931. godine sačuvana su vina Oplenka, Žilavka i Beli brurgundac, flaširana u jedinstvenim bocama sa utisnutim kraljevskim grbom, a iz kasnijih berbi čuvaju se Prokupac, Hamburg, Plemenka. U to doba na Oplencu je bilo zasađeno oko 150 hiljada čokota, mahom belih sorti grožđa. Za crno vino grožđe je stizalo sa kraljevskog imanja iz Demir kapije u Makedoniji. Nakon Drugog svetskog
rata vinogradi na Oplencu su bili zapušteni sve do početka 2000. godine.Posle obnove vinograda prva berba je bila 2006. godine, a već sledeće, pila su se vina iz kraljevskih vinograda.

izvor:glassrbije

PUT VINA VRŠAC

Podrum Vršačkih vinograda, u Vršcu, gradu nadomak sa Rumunijom, jedan je od simbola vinarstva u Srbiji. Izgrađen je šezdesetih godina prošlogveka u obliku slova ipsilon, početnom slovu oznake za nekadašnju državu Jugoslaviju. To je jedan od tri najveća vinska podruma pod jednim krovom u Evropi, a druga dva su u Francuskoj i Španiji. Podrum u Vršcu ima pet galerija od kojih je jedna pod zemljom, a površina je tolika da u njemu može da se smesti 200 hiljada ljudi.





Vinogradarstvo u ovom kraju Srbije datira još iz vremena Dačana i rimske vladavine, a prvi pisani podatak je iz 15. veka , tačnije iz 1494. godine kada je vršačko vino prodato dvoru kralja Vladislava Drugog. Iz zapisa turskog putopisca Evlije Čelebije saznajemo da su padine vršačkog brega zasađene vinovom lozom koja rađa kvalitetno grožđe od koga se pravi uglavnom belo vino.





Pored podruma vršačkih vinograda značajan je i vinski podrum »Helvetia« koji je 1880. godine sagradio i opremio švajcarski trgovac vinom Bernhard Štaub. Koliko je vinogradarstvo značajno za ovaj grad potvrđuje činjenica da je vinova loza jedan od simbola u grbu grada iz 1804. godine, a takođe i mnogo detalja na fasadama starih kuća ima motiv grožđe.





Put vina kroz ovo vinogorje je pravi izazov, jer vožnja kroz plantaže vinograda traje oko dva sata. Vinogradi se prostiru na brdovitim terenima oko grada, na površini od preko 2000 hektara. U ovom kraju je i tzv. najvinogradarskije selo u Srbiji, Gudurica, sa hiljadu stanovnika pripadnika 22 nacionalnosti i gotovo svi se bave vinogradarstvom.

Od autohtonih i starih sorti još se gaje župljanka, smederevka, kreaca.I kao što je zapisao turski putopisac Evlija Čelebija i danas u vršačkom vinogorju dominiraju bele vinske sorte. Među kvalitetnim vinima ističu se muskat otonel, šardone, pino bjanko, a veoma je popularan i banatski rizling.

izvor:glassrbije

RAJAČKE PIMNICE

Rajačke pimnice, kao jedinstven arhitektonski kompleks vinskih podruma u Negotinskom vinogorju o kojima prvi zapisi datiraju iz 19. veka, predstavljaju važan deo srpske baštine, a kandidat su za Listu svetske kulturne baštine. Pimnice su naselja vinskih podruma u Negotinskoj krajini i omiljena su destinacija ljubitelja vina na putu po Srbiji. Vinova loza se u tom kraju gaji još od rimskog doba, a u srednjem veku, ova grana poljoprivrede bila je toliko važna da su neka domaćinstva imala čak sto hiljada čokota vinove loze. Početkom prošlog veka krajinska vina su nosila epitet najjačih u Evropi, a medalje su osvajala na izložbama u Londonu i Parizu. Proizvođači vina iz vinogorja koje se danas prostire na oko hiljadu hektara, kažu da to vino ne opija. Ono podstiče da se dobro misli, bolje govori, a najbolje peva. Od
autohtonih sorti neguje se bagrina, začinak, prokupac, vranac i smederevka.





U negotinskoj krajini bogatu vinarsku istoriju imaju sela Rajac, Rogljevo i Smedovac za koja kažu da imaju najmirisnija crvena vina, nastala iz srećnog spoja dobre zemlje, puno sunca i nadmorske visine od 150 do 250 metara. U tim selima, ili izvan njih, ali uvek daleko od svake vrste zagađenja, građene su pimnice. Zidane su od kamena ili od brvana, zidova debelih i do 60 centimetara. Podrumi u kojima se čuvalo vino delimično su ukopani u zemlju, kako bi se održavala konstantna
temperature vazduha. Bili su pravougaonog oblika i tu se moglo smestiti nekoliko bačvi za pet hiljada litara vina, desetak buradi zapremine oko 700 litara, još mnogo manjih buradi i vinskih sprava. Na spratu su prostorije u kojima su u vreme berbe boravili vinogradari, a bile su i mesto za degustaciju vina i razna slavlja. Zbog porodičnih veza, često se u nizu zidalo po nekoliko pimnica.





Rajačke pimnice su građene od polovine 18. veka do 30-tih godina prošlog veka oko trga, gde je zbijeno 270 jedinstvenih kuća za vino.Kućesu ušorene i povezane krivudavim sokacima. Imaju dva naspramna ulaza ili prozora kroz koji se postavljao drveni oluk – gurma za sipanje grožđa u kacu. U pimnicama se odvijao ceo proces proizvodnje vina, pa se zato i kaže da su to kuće u kojima je oduvek stanovalo vino.





U selu Rogljevo ima oko 150 pimnica koje su uglavnom građene od mekog, kamenog peščara. Svaka iznad ulaza ima uklesanu godinu gradnje, pa najstarija, kamena, datira iz 1861. godine, dok su pimnice brvnare daleko starije.




Kuće za vino sačuvane su još u dva sela koja su nadomak Negotina, ali je mnogo više nestalo. U to doba, svako domaćinstvo je imalo vinski podrum koji je često bio kvalitetnije građen od kuće za stanovanje, jer je vino bilo važno i neizbežno u svim životnim ciklusima. Do pre desetak godina ovi podrumi su bili dosta zapušteni, ali sa obnavljanjem vinogradarske tradicije i vinskog turizma u Srbiji, obnavljaju se i
pimnice. Rajačke pimnice godišnje poseti oko 15.000 znatiželjnika iz raznih krajeva sveta.

izvor:glassrbije

VINSKI PODRUMI U GUDURICI


Vinogorja južne Francuske i severne Italije seče 45 paralela koja prolazi i žitorodnom Vojvodinom i to jugoistočnim delom Banata, tamo gde se nalaze vršački vinogradi. To je dve hiljade hektara pod vinovom lozom, sve do granice sa Rumunijom, nadomak koje je smešteno i za turiste nezaobilazno selo Gudurica na putu vina kroz Srbiju.





Gudurica je selo u podnožju Vršačkih planina, ispod samog Guduričkog vrha, a u njemu živi 17 nacija. Od kraja Drugog svetskog rata tu su se najviše doselili Slovenci i Makedonci. Oko 600 ljudi živi u slozi, rade u obližnjem Vršcu, a svako domaćinstvo za svoje potrebe pravi vino.

Svaka kuća ima bar hektar pod vinogradom i vinski podrum koji se grade od davnina u vinogradarskim predelima sa najvećom površinom zasada loze u Srbiji. Posle Požarevačkog mira 1716. godine, ovi krajevi su imali status slobodne oblasti u Austrougarskoj, a Vršac je od 1804. bio slobodan trgovački grad. Svaka kuća je imala agregat, a selo struju, zahvaljući mesnoj hidrocentrali na potoku koji se spušta sa Vršačkih planina i uliva u Dunav.

U tom kraju postoje svi uslovi za dobar prinos grožđa, a nekada su zasadi bili na čak 10 hiljada hektara. Zato se govorilo: kad grožđe rodi u Vršcu, cena vina pada u Evropi. U 18. i 19. veku, po preporuci princa Eugena Savojskog, tu se doseljavaju vinogradari iz Alzasa, Rajnske oblasti i Mozela, a prva je stigla familija Johana Teca iz Alzasa.

Bogati veleposednik je imao desetine hektara pod vinovom lozom, a 1871.godine je prvi izgradio vinski podrum u Gudurici. To je današnji Podrum prijateljstva, u kome se nalazi drveno bure, zapremine 26 hiljada litara, koje je Johan Tec poklonio ćerki za svadbu. Bure se odavno ne puni, pa je preuređeno u vinsku sobu, u kojoj gosti mogu da degustiraju vina. Inače, kapacitet podruma je 23 vagona, odnosno 230 hiljada litara i tu se vino čuva na tradicionalni način: u buradima od hrastovog drveta starim više od 130 godina čuvaju se uglavnom bele sorte, rajnski i
italijanski rizling. U vinskom podrumu se čuva nekoliko boca vina i konjaka, punjenih pre više od jednog veka, kao i specijalna kolica, tzv.Lotvajz, koji je služio za ceđenje grožđa i prevoz od vinograda do podruma.

U Guduricu je krajem 19. veka iz Francuske došao trgovac Rober Ber čiji su vinogradi bili pod Vršačkim bregom, a kupio je i nekoliko objekata i uredio u stilu hacijende. On je izgradio dva podruma, veća i arhitektonski zanimljivija od Tecovog, a vlasnik je bila njegova ćerka Elizabeta, koja se udala za lokalnog stomatologa Marića. Vremenom, on je preuzeo proizvodnju vina, a podrume razdvojio po nameni: u proizvodnom, koji je bio 200 metara udaljen, grožđe se cedilo, obavljao se proces fermentacije i odležavanja vina, koje je odatle vinovodom stizalo u
komercijalni podrum. Tu je bila i prijemna kancelarija opremljena stilskim nameštajem, lepim lusterima, slikama i vrednim upotrebnim predmetima, što je svakako doprinosilo ugođaju kupaca. Vinski podrum ima nekoliko prostorija, vizuelno odvojenih lučnim zidovima i tu se organizuju degustacije za goste.

U razvoju vinogradarstva, za Guduricu je bila važna 1832. godina kadaje to selo u vršačkom vinogorju dobilo trgovački pečat za izvoz vina i svile. Danas je to jedno od malobrojnih sela u Srbiji koje nema problema sa iseljavanjem, koje se gradi, uređuje i razvija.

izvor:glassrbije

Pođite stopama rimskih imperatora i Nemanjića koji su uživali u NAJBOLJIM VINIMA naše zemlje

Vinski putevi, koje je vekovna tradicija vinogradarstva u Srbiji ocrtala na mapi naše zemlje, idealna su destinacija kada se poželi dobro vino.
Geografski položaj i klimatski uslovi Srbije omogućili su žiteljima gotovo svih delova zemlje da uzgajaju vinovu lozu. U Srbiji postoji oko 700 vrsta vina. Od Palića na krajnjem severu zemlje, do Metohije na jugu, obeleženi su vinski putevi, njih devet, koji skrivaju vinske podrume sa najlepšim vinima.

Vinski put Subotica (Palić)

Nakon povlačenja Panonskog mora, celo područje Subotice ostalo je na peščanoj podlozi, zbog čega vina iz ove regije nose i ime "Vina sa peska". Zahvaljujući peskovitoj podlozi, umerenoj klimi i kvalitetnim sortama grožđa, ova vina poznata su po pitkom ukusu visokog kvaliteta. Tradicija vinarstva u ovom kraju traje već 2.000 godina, što dovoljno govori o kulturi vinogradarstva.

Vinski put Fruška gora
Na obroncima ove planine nikli su prvi čokoti vinove loze na našim prostorima, kažu istorijski podaci. Za kulturu vinogradarstva zaslužni su Rimljani, tačnije Marko Aurelije, koji je bio poreklom iz Srema (tadašnjeg Sirmijuma). Zahvaljujući njemu kao začetniku vino je u našim krajevima počelo da se proizvodi nekoliko vekova pre nove ere.
Upravo zbog toga mnogi tvrde da, pored kosovsko-metohijskih, najbolja vina dolaze baš sa Fruške gore. Jedno od najpoznatijih vina ovog kraja svakako je bermet, koji su Amerikanci u velikim količinama počeli da uvoze još pre 150 godina, a priča se da su u njegovom prefinjenom ukusu uživali i gosti na Titaniku.

Samo na području Fruške gore otvoreno je više od 60 podruma vina. Najpoznatija su fruškogorski rizling, italijanski rizling, rajnski rizling, župljanka, buvije....

Vinski put Vršac

Ovaj kraj je u Jugoslaviji uživao poseban status što se tiče vinogradarstva, a pre toga u Ugarskoj i u starom Rimu. Vršački vinogradi jedni su od najplodonosnijih, predstavljaju blistavi simbol bivše Jugoslavije, a njihovi podrumi su fantastična arhitektonska dostignuća u koja može da stane čak 3.400 vagona vina.Čuveni podrum je u obliku slova ispilon (početno slovo oznake za Jugoslaviju), a jedan je od tri najveća u Evropi. Druga dva su u Španiji i Francuskoj. Vršac je sinonim za muskat otonel, šardone, pino bjanko, banatski rizling...

Vinski put Šumadija

U šumaddijskim vinima uživala je i nekadašnja prva dama SAD Eleonor Ruzvelt, što dovoljno govori o njihovom prestižu i kvalitetu. Tradicija vinogradarstva u ovom kraju traje vek i po, a najviše je zastupljena u krajevima oko Topole i Oplenca. Kompletan užitak popunjavaju predivna priroda, i nezaobilazi sirevi i ostale đakonije šumadijskog kraja, koje se savršeno slažu uz vina. Najpoznatije su Oplenačke vinarije, čijim vinima su se gostili na evropskim dvorovima. Za slavu oplenačkih vina zaslužan je i kralj Petar I Karađorđević, koji je na svom imanju zasadio vinograde.

Vinski put Smederevo-Beograd

Ovaj kraj važi za onaj sa najidealnijim uslovima za uzgajanje vina. Put je "opkoljen" Dunavom i Moravom, što su uvideli i iskoristili još stari Rimljani, dok je Vuk Branković proširio površinu vinograda. Najbolje rađa vrsta grođža smederevka, pa se zato u ovom kraju najčešće proizvodi upravo vino smedervka, ali i italijanski rizling, sovinjon, semijon i tramina koji se mogu probati u podrumima Radovanović, Živković i Janko

Vinski put Negotin
Negotinska krajina je zbog svojiih vina vila proslavljena još za vreme Austro-Ugarske. Ovde se vinova loza uzgaja još od iii veka, a kvalitet se strogo održava i dan-danas.

Vinski put Negotin je središte vinskog turizma Istočne Srbije poznat po Rajačkim pimnicama – komleksu 270 vinskih podruma iz 18. veka. Ove pimnice se danas više ne grade, ali neke vinarije su ih preuredile i u njima je moguće degustirati vina sa negotinskih vinograda: prokupac, bagrinu, začinak, vranac, smederevku, italijanski rizling, sovinjon i semijon.