16.07.

622. Historičari smatraju da ovim datumom počinje prva godina islamske ere, odnosno dan kada je Muhammed, a.s, sa svojim pristalicama napustio Meku da bi osnovao prvi centar nove vjere u Medini.

1054. Zbog sukoba oko pitanja da li rimski papa ima primat među kršćanskim poglavarima, došlo je do raskola između rimske i carigradske kršćanske crkve. Spor je kasnije doveo do velike šizme i stvorene su dvije crkve - istočna Pravoslavna i zapadna Rimokatolička.

1533. Prema naredbi španskog osvajača Francisca Pizarra, ubijen je car Inka Atahualpa iako je dao traženi otkup - jednu sobu punu zlata i dvije pune srebra.

1809. U Peruu izbio ustanak protiv španskih kolonijalnih vlasti.

1867. Francuski vrtlar Joseph Monier patentirao je u Parizu armirani beton.


1896. Rođen norveški političar Trygve Lie, prvi generalni sekretar UN-a od 1946. do 1952.


1945. SAD su u pustinji Alamogordo, u državi Novi Meksiko, izvršile prvu probu atomske bombe, pod šifrovanim nazivom Trinity.

1949. Kineska oslobodilačka armija pod vođstvom komunista ovladala cijelom Kinom, potpuno porazivši trupe vođe Kuomintanga Čang Kaj Šeka, koji se s ostatkom armije povukao na ostrvo Tajvan.

1965. Predsjednici Francuske i Italije Charles de Gaulle i Giuseppe Saragat otvorili su 11,6 kilometara dug tunel ispod Mont Blanca koji je povezao dvije zemlje.

1969. Američki vasionski brod Apolo 11 lansiran je iz Cape Canaverala u historijsku misiju ka Mjesecu sa astronautima Neilom Armstrongom, Edwinom Aldrinom i Michaelom Collinsom.
1976. Indonezija anektirala bivšu portugalsku koloniju Istočni Timor kao svoju 27. pokrajinu.

1985. Umro Heinrich Böll, njemački pisac, dobitnik Nobelove nagrade 1972. godine.

1989. U Anifu kod Salzburga umro austrijski dirigent Herbert von Karajan, jedan od najvećih dirigenata 20. vijeka. Od 1949. bio je dirigent Bečkog simfonijskog orkestra, od 1955. vodio je Berlinsku filharmoniju, a od 1964. bio je direktor državne Opere.

1990. Na Filipinima u zemljotresu poginulo više od 1.600 ljudi.

1995. Umro britanski pjesnik Stephen Spender.

2005. UNESCO uvrstio Mostar na listu svjetske kulturne baštine, sedam godina nakon što je primio dosje sa opisnim prijedlozima.

2011. Reprezentacija BiH u sjedećoj odbojci osvojila Kontinental kup u engleskom gradu Ketteringu.
 
 2012. U Londonu umro Jon Douglas Lord, bivši klavijaturista grupe Deep Purple i koautor nekih od njihovih najpoznatijih pjesama (Smoke on the Water). Imao je uspješnu i solo karijeru, a poznat je po muzičkoj fuziji roka i klasičnih formi.

2014. Donesena presuda Civilnog apelacionog nizozemskog suda kojom je Nizozemska okrivljena za deportaciju i ubistva 300 bošnjačkih muškaraca, koje je nakon zauzimanja Srebrenice 13. jula 1995. Vojska RS-a odvela i pogubila.

17.07.

1102. Prvi ugarski kralj iz dinastije Arpadovića krunisan je u Biogradu za kralja Hrvatske i Dalmacije.

1749. Rođen engleski ljekar Edward Jenner, pronalazač vakcine protiv velikih boginja.

1838. Umro francuski svećenik i političar Maurice de Talleyrand-Périgord, jedan od najvještijih diplomata u historiji. Zahvaljujući njegovoj vještini, Francuska je, mada poražena strana, na Bečkom kongresu (1814-1815) uspjela da zadrži granice iz 1792.
 
1949. Velika Britanija priznala nezavisnost Republike Irske i potvrdila pripadnost Sjeverne Irske Ujedinjenom Kraljevstvu.

1954. Vrhovni sud SAD-a osporio je propis iz 1896. da obrazovanje treba da bude “odvojeno ali jednako”, čime je formalno odbačena rasna segregacija u državnom školskom sistemu.

1965. Prvi put prenijet TV program u boji iz Velike Britanije u SAD-u. To je bio prenos emisije američke TV mreže NBC “Novi pogled na staru Englesku” preko američkog komercijalnog telekomunikacionog satelita Early Bird.

1973. Specijalni komitet američkog Senata počeo je istragu o aferi Watergate, u kojoj su pristalice Republikanske stranke bile optužene da su pred predsjedničke izbore 1972. radi špijunaže provalile u sjedište Demokratske stranke. Administracija tadašnjeg predsjednika SAD-a Richarda Nixona optužena je da ometa istragu, pa je pokrenut postupak za opoziv predsjednika. Nixon je u augustu 1974. podnio ostavku, a predsjednički položaj preuzeo je dotadašnji potpredsjednik Gerald Ford.

1974. U tri eksplozije automobila bombi u centru Dublina 32 osobe su poginule, a više stotina ranjeno.
1987. Irački ratni avion F-I Mirage ispalio dvije Exocet rakete na američki vojni brod Stark, koji je patrolirao Zalivom. Poginulo je 37, a ranjena su 62 mornara.
1998. Pripadnici separatističkog pokreta Tamilski tigrovi ubili su Sarodžinija Jogesvarana, gradonačelnika Jafne, grada na sjeveru Šri Lanke.

2000. U Indoneziji je održano prvo suđenje za kršenje ljudskih prava. U tom procesu dvadeset četvero vojnika i civila optuženo je za ubistvo desetina seljaka u masakru u provinciji Aceh 1999.

2001. Svih 30 putnika, uključujući i iranskog ministra saobraćaja Rahmana Dadmana i zamjenike ministara iz njegove delegacije, poginulo je kada se na sjeveru Irana srušio ruski avion Jak-40.
 
2002. Srbijanske vlasti izručile bh. vlastima Aliju Delimustafića, bivšeg ministra unutrašnjih poslova BiH. Kantonalni sud u Sarajevu 2003. osudio ga je na četiri godine zatvora zbog otmice Kasima Bjelavca u Münchenu 1996.

2003. U poplavama koje su zadesile Šri Lanku poslije velikih kiša poginulo je oko 250 ljudi, oko 55.000 kuća je potpuno uništeno, a neka sela su zbrisana sa lica zemlje. Procijenjeno je da je oko 150.000 ljudi ostalo bez krova nad glavom.

2006. Umro Cy Feuer, veteran holivudske produkcije i kompozitor.

2014. Zbog obimnih kiša koje su padale tri dana, iz korita su se izlile gotovo sve bh. rijeke. Poplavljeni su Orašje, Šamac, Odžak, Brčko, Maglaj, Doboj, Derventa, Tuzla, Prijedor, Travnik, Janja, Bijeljina, Zenica, Živinice, Vareš, Zavidovići, Ključ, Banja Luka, Čelinac te mnoga druga mjesta i naselja. Smrtno su nastradale 23 osobe, a hiljade su evakuisane iz svojih domova. U većini mjesta je proglašeno stanje prirodne nesreće. Štete su procijenjene na nekoliko milijardi KM.

18.07.

64. Dvije trećine Rima izgorjele u požaru. Car Neron optužio je kršćane da su podmetnuli požar i prognao ih iz Rima.

1536. Engleski parlament donio odluku o nepriznavanju papske vlasti u Engleskoj. Engleskom je tada vladao Henry VIII.

1610. Umro italijanski slikar Michelangelo Merisi da Caravaggio, koji je već u ranoj fazi prekinuo sa manirizmom i naturalističkim realizmom slikao likove iz svakodnevnog života, koristeći svjetlost kao glavni element kompozicije.

1635. Rođen engleski fizičar Robert Hooke. Usavršio je mikroskop i eksperimentalno dokazao da se centar težišta Zemlje i Mjeseca kreće oko Sunca u elipsi. Formulisao je osnovni zakon teorije elastičnosti - Hookeov zakon.

1870. Prvi vatikanski koncil proglasio dogmu o papinoj nepogrešivosti (infalibilitet) o pitanju vjere i morala svih vjernika.

872. Umro meksički državnik i nacionalni heroj Benito Pablo Juárez. Kao predsjednik Meksika (tri puta - 1858, 1867, 1871) odvojio je crkvu od države i proveo niz reformi kojima je smanjio moć crkve i vojske.

1921. Rođen američki astronaut John Glenn, prvi Amerikanac koji je 1962. obletio Zemlju u kosmičkom brodu Mercury - Atlas 6.

1925. Budući nacistički lider Njemačke Adolf Hitler objavio prvi tom svog manifesta “Mein Kampf”.

1936  Vojnom pobunom u Melili, u španskom Maroku, protiv vlade Narodnog fronta, počeo građanski rat u Španiji.

1942. Nijemci u Drugom svjetskom ratu, uz pomoć domobrana, nakon više od mjesec borbi, potisnuli partizanske snage na planini Kozari, u sjeverozapadnoj Bosni. Spaljena su sela, a oko 50.000 ljudi odvedeno je u logore.

1971. Šest emirata u Perzijskom zalivu - Abu Dabi, Dubai, Šardža, Adžman, Um-al-Kajvajn i Fudžajra - sklopilo sporazum o osnivanju federacije Ujedinjeni Arapski Emirati. Sporazum je stupio na snagu u decembru 1971, a u februaru 1972. federaciji se priključio i Ras-al-Kajma.

1972. Egipat zatražio od SSSR-a da povuče svih 20.000 vojnih savjetnika, optuživši Moskvu da nije poslala obećano oružje.

1991. Predsjedništvo SFRJ u Beogradu donijelo odluku o povlačenju JNA iz Slovenije, nakon što je ta jugoslovenska republika 25. juna proglasila samostalnost.

1992. Ratni brodovi NATO-a uplovili u Jadransko more radi kontrole provođenja sankcija UN-a protiv SR Jugoslavije, u prvoj takvoj operaciji u Evropi nakon Drugog svjetskog rata.


1994. U eksploziji podmetnute bombe u centru jevrejske zajednice, u Buenos Airesu, poginulo 96 ljudi.
 
2003. Britanska policija pronašla je tijelo naučnika Davida Kelleyja, stručnjaka za naoružanje, koji je bio glavni izvor britanskog BBC-a za tvrdnju o navodnom vladinom falsifikovanju podataka o iračkom oružju za masovno uništenje.
 
2005. Bivši komandant Jedinice za specijalne operacije Milorad Ulemek, zvani Legija, i još trojica pripadnika JSO-a osuđeni na po 40 godina zatvora zbog ubistva Ivana Stambolića i pokušaja ubistva lidera SPO-a Vuka Draškovića.


2017. Separatisti na istoku Ukrajine proglasili “novu  državu” Malorossiya, odnosno Mala Rusija, na istoku ove zemlje sa glavnim gradom Donjeck. Zvanični Kijev zaprijetio je da će silom vratiti odmetnute teritorije.

19.07.

1553. Marija Tudor proglašena za kraljicu Engleske. Udajom za španskog princa Filipa približila se Vatikanu i progonila protestante, zbog čega je nazvana Marija Krvava i Marija Katolička. Tokom njene vladavine Engleska je izgubila Calais (1558), svoje posljednje uporište u Francuskoj.

1870. Francuski car Napoleon III objavio rat Pruskoj, koji je imao teške posljedice po francusko Drugo carstvo. Francuska vojska pretrpjela je težak poraz u bici kod Sedana (2. septembra), car je zarobljen, a u Parizu je proglašena republika.

1877. Održan prvi teniski turnir u Wimbledonu. Pobijedio je engleski teniser Spencer Gore.

1893. Rođen ruski pisac Vladimir Majakovski, utemeljivač ruskog futurizma, pjesnik, dramatičar, pisac filmskih scenarija, slikar, reditelj i glumac.

1900. Otvorena pariska podzemna željeznica - metro.
 
1929. U Banjoj Luci rođen pjesnik Ilija Ladin (pravo ime Ilija Kozić). Objavio je dvanaest pjesničkih knjiga i dobitnik je mnogih nagrada. Umro je u Sarajevu 23. oktobra 2001. godine.

1941. Britanski premijer Winston Churchill počeo kampanju pod nazivom V for Victory u Drugom svjetskom ratu.

1947. Rođen Brian May, čuveni gitarist grupe Queen.

1956. Lideri Jugoslavije, Indije i Egipta Josip Broz Tito, Jawaharlal Nehru i Gamal Abdel Nasser potpisali Brionsku deklaraciju o zajedničkoj protivblokovskoj politici, što je označilo početak stvaranja Pokreta nesvrstanih zemalja.


1980. U Moskvi otvorene 22. olimpijske igre, koje je bojkotovalo više od 40 zemalja zbog sovjetske invazije na Afganistan.

1989. Poljska Narodna skupština izabrala generala Vojceka Jaruzelskog za predsjednika Poljske.

1992. U eksploziji automobila bombe u Palermu ubijen Paolo Borsellino, vodeći italijanski sudija u borbi protiv mafije.

1994. Narodna skupština RS-a odbila Plan teritorijalnog razgraničenja u BiH, koji je početkom mjeseca Kontakt-grupa ponudila zaraćenim stranama. SR Jugoslavija, od koje se očekivalo da utiče na bosanske Srbe da prihvate predloženi plan, kažnjena je pooštravanjem međunarodnih sankcija, a rat u BiH nastavljen.


1996. Na zahtjev međunarodnih predstavnika u poslijeratnoj BiH predsjednik Republike Srpske i ratni zločinac Radovan Karadžić podnio ostavku na sve javne funkcije.

1997. Irska republikanska armija objavila primirje u svojoj 28-godišnjoj kampanji protiv britanske vlasti u Sjevernoj Irskoj.

2002. Italija pristala da vrati obelisk koji su fašističke trupe iznijele iz Etiopije. Obelisk visok 26 metara, težak 180 tona i star gotovo 2.000 godina, odnijeli su italijanski vojnici, koji su se u Etiopiji našli nakon invazije na tu zemlju, uoči Drugog svjetskog rata.
 
 2002. Umro Alexander Ginzburg, pisac i jedan od najvećih disidenata tokom sovjetske ere. Bio je hapšen i upućivan u radne logore zbog osnivanja prvog nezavisnog magazina u Sovjetskom savezu, u kojem je kritikovao pravosudni sistem.


2009. Haški tribunal osudio Milana Lukića na doživotnu kaznu zatvora, a njegovog brata Sredoja Lukića na 30 godina zatvora zbog zločina nad Bošnjacima u Višegradu 1992-1994. godine.

20.07.

1304. Rođen italijanski pisac Francesco Petrarca. Smatra se posljednjim pjesnikom srednjeg vijeka i prvim individualistom u evropskoj poeziji.

1402. Mongolski kan Tamerlan u bici kod Angore, sadašnje Ankare, pobijedio tursku vojsku i zarobio sultana Bajazita I, koji je 1403. umro u ropstvu.

1917. Potpisana Krfska deklaracija o stvaranju zajedničke države Srba, Hrvata i Slovenaca. Deklaraciju potpisali premijer Srbije Nikola Pašić i predsjednik Jugoslovenskog odbora Ante Trumbić.

1919. U Aucklandu rođen novozelandski planinar i istraživač Edmund Persival Hillary, koji je 1953, zajedno sa šerpom Tenzingom Norgayom, prvi osvojio Mount Everest (8.848), najviši planinski vrh na svijetu.

1923. Ubijen meksički revolucionar, vođa seljačke revolucije 1910. Francisco Pancho Villa.


1937. Umro italijanski inženjer Guglielmo Marconi, jedan od osnivača bežične telegrafije. Prvi je uspio da pošalje radiosignal preko Atlantika (1901).

1944. Njemački pukovnik Claus Schenk (grof Von Stauffenberg) pokušao atentat na nacističkog lidera Adolfa Hitlera podmetanjem bombe pod njegov sto u bunkeru Vučija jama kod Berlina. Hitler je lakše ranjen, a zavjerenici su pogubljeni.

1951. U džamiji Al-Aksa u Jerusalemu ubijen jordanski kralj Abdulah. Kralj Jordana postao je 1946.

1969. Neil Armstrong i Edwin Aldrin iz Apola 11 postali prvi ljudi koji su stupili na Mjesec.
[You must be registered and logged in to see this image.]

1973. U Hong Kongu umro Bruce Lee, kultno ime među obožavateljima borilačkih vještina, tzv. koncept samoobrane Jeet Kune Do. Bruce Lee je​ preminuo u 32. godini, na vrhuncu slave. Bio je honkoško-američki glumac.

1974. Turske snage izvršile desant na Kipar, zauzele luku Kirenyu i krenule prema gradu Nikoziji.

1976. Američki svemirski brod bez ljudske posade Vicking 1 spustio se poslije 11 mjeseci leta na Mars i počeo da šalje na Zemlju jasne snimke te planete.
1988. Južna Afrika, Angola i Kuba prihvatile sporazum o povlačenju stranih trupa iz Angole i o priznavanju nezavisnosti Jugozapadne Afrike (Namibija).

1992. U prijedorskim naseljima Kozarac, Bišćani, Čarakovo, Hambarine, Rakovčani, Rizvanovići, Zecovi, Skele i Kamičani zločinci izvršili masovna ubistva 1.800 Bošnjaka. Pretpostavlja se da je u narednih nekoliko dana ubijeno oko 3.200 Bošnjaka.

1997. Turske snage bezbjednosti ubile su 50 pripadnika pobunjeničke kurdske Radničke partije Kurdistana u blizini grada Juksekova na jugu Turske.
 
2006. U Sarajevu u 45. godini umro Benjamin Filipović, filmski radnik, režiser i profesor na Akademiji scenskih umjetnosti u Sarajevu. Prvi dugometražni film “Praznik u Sarajevu” režirao je 1991. godine.

2011. Kod sela Krušedol na Fruškoj gori uhapšen Goran Hadžić, bivši predsjednik tzv. republike srpske Krajine. Umro je u bolnici u Novom Sadu 11. jula 2016, a privremeno je bio pušten na slobodu iz Haškog suda.

2016. Ukrajinski novinar Pavel Sheremet (44) ubijen u centru Kijeva u eksploziji automobila bombe. Svojim tekstovima kritikovao je vlasti Rusije i Bjelorusije, a pogotovo predsjednika Vladimira Putina.

21.07

1542. Papa Pavle III uspostavio inkviziciju - kongregaciju kardinala s ovlaštenjima da progone heretike kako bi pojačao borbu protiv protestantizma.

1718. Zaključen Požarevački mir između Turske, Austrije i Mletačke republike nakon turskog poraza u ratu 1714-1718. Tim mirom Turska je prepustila Austriji sjevernu Srbiju, južno od Save, Banat i dio Srema.

1774. Sklopljen Kučuk-kajnardžijski mir, kojim je okončan rat Rusije i Turske 1768-1774, u kojem je turska vojska doživjela niz poraza. Rusija je dobila Krim i pravo pokroviteljstva nad hrišćanskim podanicima u Turskom carstvu.

1798. Napoleon Bonaparta je, nakon pobjede u bici kod piramida, zavladao Egiptom.
1816. U Njemačkoj rođen osnivač britanske novinske agencije Reuters - Paul Julius von Reuter. Pravo ime bilo mu je Israel Beer Josaphat.


1820. Danski fizičar Hans Christian Orsted predstavio je svoje otkriće - elektromagnetizam.

1904. Završena gradnja Transsibirske željeznice od Moskve do Nahotke kod Vladivostoka, najduže u svijetu, duge 9.300 kilometara. Željeznica je građena 13 godina. Jednim dijelom prelazila je preko Mandžurije, što je smetalo Japanu, koji je uskoro i zaratio s Rusijom 1904-1905.

1921. U Delnicama ubijen ministar unutrašnjih poslova Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca Milorad Drašković. Atentat je, u znak protesta zbog donošenja Obznane, zakona kojim je zabranjen rad komunističkoj i drugim ljevičarskim partijama, izvršio Alija Alijagić, pripadnik ljevičarske organizacije Crvena pravda.
1940. U baltičkim državama Litvaniji, Letoniji i Estoniji uspostavljena sovjetska vlast.

1974. Grčka prihvatila rezoluciju UN-a o prekidu vatre na Kipru, jedan dan nakon turske invazije. Narednog dana istu rezoluciju prihvatila je i Turska.
1983. U Poljskoj ukinuto ratno stanje, uvedeno u decembru 1981.
1985. Umro pisac Aleksandar Vučo, rodonačelnik moderne poezije za djecu u srpskoj književnosti, pripadnik pokreta nadrealista.

1993. U poplavama i klizištima, prouzrokovanim jednomjesečnim kišama, u Indiji, Bangladešu i Nepalu poginulo je oko 1.000 ljudi, a više miliona je prinuđeno da napusti domove.
1998. Umro američki kosmonaut Alan Shepard, prvi Amerikanac koji je poletio u kosmos (1961) i jedini čovjek koji je igrao golf na Mjesecu. 
 
2004. Na Beverly Hillsu umro američki kompozitor Jerry Goldsmith, autor muzike za mnoge klasične filmove (“Paton”, “Osmi putnik”, “Velika pljačka voza”, “Momci iz Brazila”, “Totalni opoziv”) i popularne TV serije (“Doktor Kilder”, “Zvjezdane staze”).
2008. U Beogradu uhapšen bivši lider bosanskih Srba Radovan Karadžić pod lažnim imenom Dragan David Dabić i izručen Tribunalu pred kojim je optužen za genocid nad nesrbima u Srebrenici te za progon i druge zločine. 24. marta 2016. osuđen na 40 godina zatvora.
  
2008. U Sarajevu umro Adil Zulfikarpašić, privrednik, publicista, političar i dobročinitelj. Osnovao je u junu 1988. Bošnjački institut (Bosniaken Institut) u Zürichu, sa statusom zaklade (vakufa). Institut je 2001. prenesen u Sarajevo.

22.07.


356. pne u Peli  rođen makedonski kralj Aleksandar III Veliki, legendarni grčki vojskovođa koji je za kratko vrijeme svoje vladavine (336-323. pr. n. e) uspio da razori brojna carstva, gradeći nove gradove i stvarajući novu civilizaciju

1739. Turska vojska u bici kod Grocke pobijedila Austrijance i primorala ih da napuste Srbiju i Beograd. Beogradskim mirom od 18. septembra Beograd i teritorije sjeverno od Zapadne Morave su poslije 21 godine ponovo pripali Otomanskom carstvu.

1812. U bici kod Salamanke, u Španiji, Britanci su pod komandom vojvode od Wellingtona porazili Napoleonovu vojsku kojom je komandovao maršal Auguste Marmont.
1888. Rođen američki mikrobiolog porijeklom iz Ukrajine Zelman Abracham Vaksman, dobitnik Nobelove nagrade za medicinu 1952. za pronalazak streptomicina.

1933. Američki pilot William Post prvi je sam obletio Zemlju. Let je trajao sedam dana, 18 sati i 49 minuta.

1943. Savezničke snage u Drugom svjetskom ratu zauzele italijanski grad Palermo, na ostrvu Sicilija.

1972. Sovjetska kosmička sonda Venera 8 spustila se na površinu Venere s koje je deset minuta, prije nego što su izgorjeli instrumenti, emitovala podatke.

1981. Turski terorista Mehmet Ali Agdža osuđen je na doživotnu robiju zbog pokušaja atentata na papu Ivana Pavla Drugog 13. maja. Nakon 20 godina pušten je iz zatvora i u junu 2000. predat je Turskoj.

1988. U eksploziji automobila bombe u blizini sirijske vojne baze u zapadnom Bejrutu poginulo je sedam, a ranjeno 48 ljudi.


1991. Predsjedništvo SFRJ izdalo je naredbu o razoružavanju i demobilizaciji svih ilegalnih vojnih formacija u Hrvatskoj.

1992. Najveći kolumbijski krijumčar droge Pablo Escobar pobjegao je iz zatvora.

1993. Narodna skupština RS-a na zasjedanju u Mrkonjić-Gradu proglasila nevažećim sve odluke Zemaljskog antifašističkog vijeća BiH (ZAVNOBiH) sa zasjedanja održanog 25. novembra 1943. u Mrkonjić-Gradu.

1996. Međunarodni sud pravde imenovao Amerikanca Roberta Owena za arbitra za Brčko.

1996. Ispuštanjem paketa sa hranom iz aviona UN je počeo humanitarnu pomoć za oko 700.000 ljudi u Južnom Sudanu, kojima je zaprijetila smrt od gladi.

1997. Italijanski sud osudio je nacističkog SS oficira Ericha Priebkea na pet godina zatvora za zločine počinjene u Italiji za vrijeme Drugog svjetskog rata.
1999. Microsoft izdao prvu verziju MSN Messengera.
 
2001. U Milanu umro Indro Montanelli, doajen italijanskog novinarstva i osnivač dnevnog lista Il Giornale Nuovo, koji danas izlazi pod imenom Il Giornale. Postao je poznat kao ratni izvještač iz Finske tokom Drugog svjetskog rata.

2003. U napadu američkih snaga na jednu rezidenciju iračkog predsjednika Sadama Huseina u Mosulu poginula su dvojica njegovih sinova Uday i Qusay.
 
2011. Norvežanin Anders Behring Breivik (32) pucao na mlade laburiste u ljetnom kampu na ostrvu Utoja, blizu Osla, i ubio 69 osoba. Prethodno je aktivirao autobombu ispred zgrade vlade i ubio devet ljudi. Osuđen na 21 godinu zatvora.

2016. Ali David Sonboly, Nijemac iranskog porijekla, u Münchenu je ispred tržnog centra Olimpija ubio devet, a ranio 27 ljudi. Dva sata nakon masakra koji je počinio izvršio je samoubistvo kada su mu se policajci obratili da se preda. Izvadio je pištolj i upucao se.

23.07.

1875. Umro američki pronalazač Isaac Merrit Singer, koji je 1851. razvio prvu šivaću mašinu koja je ušla u masovnu upotrebu.

1885. Umro američki general i državnik Ulysses Simpson Grant, vrhovni komandant armije Sjevera u građanskom ratu (1861-1865) i predsjednik SAD-a (1869-1877).


1906. U Sarajevu rođen Vladimir Prelog, dobitnik Nobelove nagrade za hemiju 1975. i član Hrvatske akademije znanosti i umjetnosti (HAZU). U Sarajevu je proveo najranije djetinjstvo. Bio je jedan od najvećih organskih hemičara 20. stoljeća. Umro je u Zürichu 7. januara 1986. godine.

1914. Austro-Ugarska uputila ultimatum Srbiji da provede istragu povodom atentata na prestolonasljednika Franza Ferdinanda 28. juna u Sarajevu, zahtijevajući da u istrazi učestvuju i austrougarski policajci. Srbija je odbila zahtjev, smatrajući da je to zadiranje u suverenitet države. Austro-Ugarska je 28. jula objavila rat Srbiji.

1916. Umro škotski hemičar William Ramsay, dobitnik Nobelove nagrade za hemiju 1904. Ispitivao je molekularni sastav čistih tečnosti i otkrio gasove helijum, argon, kripton, neon i ksenon. Dokazao je da se helijum stvara prilikom radioaktivnog raspadanja radijuma.

[You must be registered and logged in to see this image.]
Henry Philippe Pétain/

1951. U zatvoru je umro francuski maršal Henry Philippe Pétain, junak iz Prvog svjetskog rata, koji je tokom Drugog svjetskog rata bio šef profašističkog režima sa sjedištem u Vichyju. Pétain je 1945. osuđen na doživotnu robiju.

1952. Egipatski oficiri predvođeni generalom Muhamedom Nagibom izveli državni udar i prisilili kralja Faruka I da abdicira, čime je oborena monarhija u Egiptu.

1983. Borba za nezavisnost Tamila eskalirala je u građanski rat u Šri Lanki, kada su tamilski pobunjenici ubili 13 vojnika. Sinhaleška većina uzvratila ubijanjem tamilskih civila. Rat je okončan porazom tamilskih boraca u maju 2009.

1994. Evropska unija je uspostavila upravu nad Mostarom, a za prvog administratora imenovan je Hans Koschnick.

1995. UN izdao naredbu o raspoređivanju Snaga za brza dejstva na području Sarajeva, “kako bi ojačala odbrana grada”.

2002. U izraelskom vazdušnom napadu na Gazu ubijen je šef oružanog krila radikalnog islamskog pokreta Hamas Salah Shahde.
 
[You must be registered and logged in to see this image.]
 
2004. U Mostaru je svečano otvoren Stari most, čija je obnova trajala sedam godina. Stari most, simbol tog grada, srušili su 9. novembra 1993. ekstremisti HVO-a.

2005. U terorističkim napadima u egipatskom ljetovalištu Sharm el-Sheik i u hotelima u obližnjem Nema Beyu poginulo 88, a ranjeno 150 turista.

2007. Umro bivši afganistanski kralj Muhamed Zahir Šah, koji je vladao Afganistanom od 1933. do 1973, kada je svrgnut. Do 2002. živio je u izgnanstvu u Italiji.

2008. Preminuo bivši premijer Federacije BiH Ahmet Hadžipašić.

2012. Umrla Sally Ride, prva Amerikanka koja je letjela u svemir. Po obrazovanju fizičar, prijavila se na oglas NASA za astronauta 1977. i postala je 18. jula 1983. prva Amerikanka koja je odletjela u svemir, u letjelici Challenger.

2016. Najmanje 80 osoba je poginulo, a više od 230 ranjeno u napadu dvojice bombaša samoubica na manjinsku grupu Hazara koji su protestirali u Kabulu.

24.07.

1704. Britanske snage pod komandom admirala Georgea Rookea preuzele Gibraltar od Španaca.

1783. Rođen južnoamerički revolucionar, vojskovođa i državnik Simon Bolivar. Oslobodio najveći dio Južne Amerike od španske vlasti i bio prvi predsjednik Kolumbije i Gornjeg Perua, koji je po njemu nazvan Bolivija.
1906. Umro Stevan Sremac, najizrazitiji predstavnik srpske humorističke proze.

1923. U Laussani potpisan mirovni ugovor Turske i savezničkih sila, kojim se Turska odrekla svih neturskih teritorija koje je izgubila u Prvom svjetskom ratu, ali dobila je Jedrene i istočnu Trakiju, čime su definitivno određene granice evropskog dijela turske države.

1974. Konstantin Karamanlis, poslije sedmogodišnje vladavine vojne hunte u Grčkoj, obrazovao prvu civilnu vladu i proglasio opštu amnestiju za sve političke zatvorenike.

1976. Američki svemirski brod Viking 1 spustio se na Mars.


1980. Umro britanski filmski glumac, komičar Peter Sellers. Proslavio se filmom "Dr. Strangelove" i serijom filmova o inspektoru Clouseau.

1981. U kineskoj provinciji Sečuan u poplavama poginulo više od 700 ljudi, a 1,5 miliona ostalo bez domova.
 
1991. U Surfsideu na Floridi umro američki pisac, porijeklom poljski Jevrej, Isaac Bashevis Singer, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1978. Smatra se najznačajnijim modernim piscem na jidišu. Njegova djela su i u engleskom prevodu.

1995. Bombaš samoubica, član militantne islamske organizacije Hamas, aktivirao bombu u autobusu u Tel Avivu, od čije je eksplozije poginulo šest, a ranjeno 32 ljudi.

1996. U predgrađu Kolomba, glavnog grada Šri Lanke, poginulo 57, povrijeđeno više od 500 ljudi u eksploziji dvije bombe podmetnute u prigradski voz, za šta su optuženi tamilski pobunjenici.

2000. Umro francuski filmski reditelj Claude Sautet. Proslavio se filmom "Vreli asfalt", a za film "Sasvim obična priča" 1980. osvojio Oscar.

2003. Bosanski Srbin Darko Mrđa pred Tribunalom u Haagu priznao krivicu za ubistvo oko 200 Bošnjaka i Hrvata na planini Vlašić, u ljeto 1992, a Tužilaštvo odustalo od optužbe za istrebljenje i zločin protiv čovječnosti. Osuđen na 17 godina zatvora.
 
2011. U Beogradu umro Milan Delčić Delča, dramaturg, muzičar i konceptualni umjetnik, jedan od pionira jugoslovenskog novog talasa. Njegove najpoznatije pjesme su "Beograd spava", "Siđi do reke", "Nove godine", "Izgleda da mi smo sami".

2013. U udesu kada je voz sa 218 putnika i četiri člana osoblja na ulasku u stanicu u Santiago de Compostela u Španiji izletio iz šina i udario u zid, poginulo 80 ljudi, a 140 je povrijeđeno.

2014. Avion Air Algerie srušio se iznad sjevernog Malija na putu ka Alžiru sa 110 putnika i šest članova posade.

2015. Autokompanija Fiat Chrysler povukla je sa tržišta 1,4 miliona automobila i kamiona u Americi kako bi apdejtovala softver. Do ove odluke dolazi dan pošto su dva hakera objelodanila da su preko interneta preuzela kontrolu nad jednim vozilom Jeep Cherokee.

2017. U napadu bombaša samoubice u centru Lahorea na istoku Pakistana ubijeno je najmanje 25 ljudi. Meta su bili policajci koji su provodili akciju rastjerivanja uličnih prodavača.

2018. Najmanje 74 osobe su poginule, a 187 ljudi je povrijeđeno u požarima u okolini Atine.

25.07.

1261. Mihailo VIII Paleolog osvojio Konstantinopolj (Carigrad) i ponovo ga proglasio prijestonicom Vizantije. Grad su 1204. osvojili krstaši, spalili ga i opljačkali i zajedno s Mlečanima proglasili ga prijestonicom Latinskog carstva, a prijestonica Vizantije premještena je u Nikeju.

1817. Po povratku u Srbiju,  ubijen je vođa Prvog srpskog ustanka Đorđe Petrović Karađorđe. On je poslije sloma ustanka 1813. godine izbjegao u Austriju, a zatim u Rusiju. Ubijen je po naređenju Miloša Obrenovića

 
[You must be registered and logged in to see this image.]
Arthur James Balfour/

 1848. U Whittingehameu rođen britanski državnik Arthur James Balfour, premijer (1902-1906) i ministar inostranih poslova (1916-1919). Predložio je 1917. stvaranje nacionalne države Jevreja u Palestini. Dokument je poznat kao Balfourova deklaracija.
1898. Vojska SAD-a u špansko-američkom ratu okupirala Puerto Rico, koji je Pariskim mirovnim ugovorom iste godine ustupljen SAD-u. Istog dana 1953. dobio je status pridružene države SAD-a.

1909. Francuski pilot Louis Blériot prvi je preletio avionom kanal La Manche. Razdaljinu od 40 kilometara od Calaisa do Dovera preletio je za 37 minuta.
1917. Nizozemka Margaretha Geertruida Zelle, poznata kao Mata Hari, osuđena je na smrt pod optužbom da je špijunirala za Nijemce tokom Prvog svjetskog rata.
 
1943. Italijanski diktator Benito Mussolini primoran je, nakon sjednice Velikog fašističkog vijeća, da podnese ostavku. Kralj Vittorio Emanuele imenovao je za premijera maršala Pietra Badoglija. Mussolini je uhapšen i interniran.
1952. Stupio na snagu ugovor o Evropskoj zajednici za ugalj i čelik, što je bila prva faza stvaranja Evropske unije.

1956. U sudaru italijanskog i švedskog broda “Andrea Doria” i Stockholm ispred obala SAD-a u Atlantskom okeanu poginulo je 50 ljudi.

1957. Tunis postao republika, a za predsjednika izabran Habib Burgiba.

1978. U bolnici u Lancashireu, u Velikoj Britaniji, rođena je prva na svijetu beba iz epruvete Louise Joy Brown.

1982. Vođa PLO-a Jaser Arafat potpisao u Bejrutu deklaraciju kojom je prihvatio rezolucije UN-a o postojanju Države Izrael.

1991. Sovjetski predsjednik Mihail Gorbačov predložio je liderima Komunističke partije SSSR-a novu platformu u kojoj izgradnja komunizma više nije osnovni cilj i pozvao ih da odbace zastarjele ideološke dogme.

1994. Izrael i Jordan potpisali u Washingtonu deklaraciju kojom je okončano ratno stanje između dvije države.
1995. Međunarodni sud za ratne zločine na prostoru bivše Jugoslavije u Haagu podigao je optužnice protiv Radovana Karadžića, Ratka Mladića, Milana Martića i još 21 osobe, uglavnom komandanata i stražara zatvoreničkih logora u BiH. Lider bosanskih Srba Radovan Karadžić i general Ratko Mladić optuženi su za genocid, ratne zločine i zločine protiv čovječnosti.

2000. Supersonični avion Concorde kompanije Air France srušio se blizu Pariza neposredno po polijetanju. Poginulo je 109 putnika i članova posade i još četiri osobe na zemlji.

2002. Ruski predsjednik Vladimir Putin potpisao je zakon kojim se Rusima dozvoljava da prodaju i iznajmljuju svoje zemljišne posjede, prvi put od 1917. godine.

2016. Migrant iz Sirije Muhamed D. (27) aktivirao je bombu u svom rancu nedaleko od mjesta održavanja muzičkog festivala u Ansbachu u Njemačkoj. On je poginuo, a ranjeno je 15 osoba.

26.07.

1847. Liberija, država oslobođenih američkih robova koji su doselili u Afriku, postala je prva nezavisna republika u Africi.

1858. Lionel Nathan de Rothschild postao je prvi Jevrej član donjeg doma britanskog parlamenta.

1875. Rođen švajcarski psihijatar Carl Gustav Jung, osnivač analitičke ili kompleksne psihologije, u kojoj se razlikuju dva sloja podsvjesnog - individualno i kolektivno.

1928. Rođen američki filmski režiser Stanley Kubrick koji se proslavio filmovima različitog žanra kao što su “2001 - Odiseja u svemiru”, “Paklena pomorandža”, “Dr. Strangelove” i “Lolita”.
 

1943. Rođen britanski muzičar Mick Jagger, osnivač i pjevač rok-grupe The Rolling Stones. Michael Phillip Mick Jagger je rok-muzičar, glumac, tekstopisac, filmski producent i biznismen.

1945. Na parlamentarnim izborima u Velikoj Britaniji pobijedili su laburisti i njihov lider Clement Richard Attlee zamijenio je na mjestu premijera Winstona Churchilla.

1953. Napadom na kasarnu Moncada u gradu Santiago de Cuba, Fidel Castro je počeo borbu protiv režima diktatora Fulgencia Batiste.
1956. Egipatski predsjednik Gamal Abdel Naser nacionalizovao je Suecki kanal.
1963. U zemljotresu u glavnom gradu Sjeverne Makedonije Skoplju poginulo je više od hiljadu ljudi, a grad je razrušen.
 
1984. Umro američki statističar George Horace Gallup, direktor i osnivač (1935) Gallupovog instituta za ispitivanje javnog mnijenja. Sociološki razrađenom metodom uzorka, prognozirao je pobjedu Roosevelta na izborima 1936.
1995. Nakon žestokih napada svim raspoloživim sredstvima jedinice Vojske RS-a ušle su u Žepu, zaštićenu zonu UN-a. Hiljade stanovnika ovog mjesta morale su napustiti svoje domove. Prethodno su vođeni pregovori između branilaca Žepe i napadača o evakuaciji civila iz Žepe.

1995. Peru i Ekvador su se sporazumjeli o demilitarizovanoj zoni od oko 500 kvadratnih kilometara u pograničnom amazonskom području, okončavši međusobni jednomjesečni rat.

1999. Bh. atletičari na Balkanskom prvenstvu za juniore u Komotiniju u Grčkoj osvojili su zlatnu i dvije srebrene medalje.

2001. Međunarodni sud za ratne zločine u Haagu otpečatio je optužnicu protiv generala Hrvatske vojske u penziji Ante Gotovine, koji je okrivljen za zločine nad Srbima za vrijeme i poslije operacije Oluja 1995. u Krajini u Hrvatskoj. Gotovina je uhapšen 8. decembra 2005. na Tenerifama u Španiji i izručen Haškom tribunalu. Osuđen je 2011. na 24 godine zatvora. Žalbeno vijeće Tribunala 16. novembra 2012. donosi oslobađajuću presudu i nalaže da odmah bude pušten na slobodu, kao i general Mladen Markač.

2002. Umro Buddy Baker, američki kompozitor koji je komponovao muziku za više od 200 filmova Walta Disneyja.

2010. WikiLeaks je postavio na svoj sajt 91.000 izvještaja o ratu u Afganistanu raznih američkih vojnih jedinica sa bojnog polja u prethodnih šest godina, koji otkrivaju i da je Pakistan tajno pripisivao civilne i ekstremističke žrtve
 trupama SAD-a. Američko ministarstvo odbrane je navelo da su nesagledive posljedice objavljivanja ovih dokumenata.

2011. U padu vojnog aviona na jugu Maroka, usljed nevremena, poginulo je svih 80 putnika.

2016. U crkvi u Saint-Etienneu-du-Rouvrayu, u predgrađu Rouena na sjeverozapadu Francuske, dvojica džihadista upala su u crkvu i nožem ubila 84-godišnjeg svećenika, a teško su ozlijedila jednog vjernika. Po dolasku policije oni su likvidirani.

27.07.

1540. Pod optužbom za veleizdaju pogubljen Thomas Cromwell, glavni savjetnik engleskog kralja Henryja VIII.

1789. Kongres SAD-a osnovao je Odjeljenje za spoljne poslove, koje je kasnije postalo State Department.

1832. Rođen Đura Jakšić, najveći liričar srpskog romantizma i jedan od najdarovitijih srpskih slikara 19. vijeka. Pored poezije, koja je najvrednija u njegovom književnom opusu, pisao je pripovijetke i herojske poeme.

1841. U dvoboju je poginuo ruski pisac Mihail Jurjevič Ljermontov, pjesnik kavkaskih pejzaža i romantičnog buntovništva, jedan od najznačajnijih pjesnika i prozaista ruske književnosti 19. vijeka.
1905. U Ljubotinju u Crnoj Gori rođen Petar Lubarda, jedan od najvećih jugoslovenskih slikara 20. vijeka.

1921. Kanadski ljekari Frederick Grant Banting i Charles Best izolovali inzulin, što je ubrzo omogućilo efikasno liječenje dotad smrtonosne šećerne bolesti.

1941. U organizaciji KPJ počeo oružani napad ustanika na Drvar i Bosansko Grahovo, koji su isti dan oslobođeni od domobrana i žandarmerije. Ovaj datum se do raspada SFRJ obilježavao kao Dan ustanka naroda u BiH i Hrvatskoj protiv okupatora. Danas se obilježava u našoj zemlji u organizaciji Saveza antifašista i boraca NOR-a (bivši SUBNORBiH).

1953. U Panmundžomu je potpisan sporazum o primirju u Korejskom ratu, čime je okončan trogodišnji rat u kojem je poginulo 1,6 miliona Korejaca i Kineza i više od 118.000 pripadnika UN-a.
1954. Velika Britanija i Egipat postigli su sporazum o okončanju 72-godišnje britanske kontrole nad Sueckim kanalom.

1955. Austrija obnovila državni suverenitet pošto su zemlju nakon 17 godina napustile strane trupe - njemačke po završetku Drugog svjetskog rata, a savezničke 10 godina kasnije. Austrija se obavezala na neutralnost.

1980. U izbjeglištvu u Kairu umro je bivši iranski šah Mohamed Reza Pahlavi. Na vlast je došao 1941, a zbačen je u islamskoj revoluciji ajatolaha Homeinija 1979.

1985. U državnom udaru u Ugandi svrgnut je predsjednik Milton Apolo Obote, koji je bio šef države od 1966. do 1971, kada ga je oborio Idi Amin Dada. Drugi put je postao predsjednik 1979.

1989. Christer Pettersson proglašen je krivim i osuđen na doživotnu robiju zbog ubistva švedskog premijera Olofa Palmea 1986. On je kasnije oslobođen, a ubistvo je ostalo nerazjašnjeno.
1990. Bjelorusija je proglasila nezavisnost od tadašnjeg SSSR-a.

1996. Tokom Olimpijskih igara u Atlanti eksplodirala je bomba u zabavnom parku. Poginulo je dvoje i ranjeno 110 ljudi.
 
1998. Bivša stažistkinja u Bijeloj kući Monica Lewinsky dala je prvu izjavu istražiteljima i time prekinula šestomjesečnu šutnju u vezi s ljubavnom aferom s američkim predsjednikom Billom Clintonom.

2003. Umro američki komičar Bob Hope, koji je tokom 70-godišnje karijere igrao u vodviljima, radiodramama, pozorištu, na filmu i televiziji.

2007. U selu Jabukovac, nadomak Negotinu, 39-godišnji mještanin sela Nikola Radosavljević, naoružan lovačkom puškom, ubio je devet, a teže ranio dvije osobe. Poslije zločina pokušao je samoubistvo, ali je spriječen i uhapšen.

28.07.


1586. Thomas Harriot iz Kolumbije donio prve krompire u Englesku. Krajem 16. vijeka krompir je prenijet i u Španiju. U početku se gajio kao ukrasna biljka, ali se zbog porasta stanovništva, ratova i gladi, širom Evrope počeo koristiti za ishranu.

1741. Umro italijanski kompozitor i virtuoz na violini Antonio Vivaldi, jedan od najznačajnijih predstavnika baroka i prethodnika novog doba klasike.

1750. Umro njemački kompozitor Johann Sebastian Bach.

1821. Peru proglasio nezavisnost od Španije.

1858. Prvi put upotrijebljen otisak prstiju kao znak identifikacije. Upotrijebio ga je William Herschel u Indiji, kada je uzeo otisak od Radjadhara Konaija na poleđini jednog ugovora.

1868. Ratifikovan 14. amandman Ustava SAD-a, kojim su Afroamerikanci dobili pravo na američko državljanstvo.

1876. U bici na Vučijem dolu Crnogorci pobijedili tursku vojsku pod komandom Muktar-paše i nanijeli joj teške gubitke - oko 4.000 mrtvih i ranjenih i 310 zarobljenih.

1914. Austro-Ugarska objavila rat Srbiji, mjesec poslije atentata na prestolonasljednika Franza Ferdinanda u Sarajevu. Dalji tok događaja doveo je do Prvog svjetskog rata.

1937. Japanci u kinesko-japanskom ratu zauzeli Peking.


1938. rođen Arsen Dedić, hrvatski i jugoslavenski kantautor i šansonjer. Autor je i izvođač više desetaka šansona te pobjednik mnogih glazbenih festivala. Umro je u Zagrebu 17. augusta 2015. godine
 
[You must be registered and logged in to see this image.]
 
1942. Umro britanski arheolog William Petrie, koji je 1880. počeo prva naučna arheološka iskopavanja u Egiptu i vodio ih gotovo pola vijeka. Osnovao je Britansku arheološku školu u Egiptu (1906).

1968. Umro njemački hemičar i nuklearni fizičar Otto Hahn, dobitnik Nobelove nagrade za hemiju 1944. Jedan je od inicijatora i potpisnika Getingenškog apela (1957) protiv atomskog naoružanja.

1976. U zemljotresu u kojem je potpuno razoren kineski grad Tangšan poginule su najmanje 242.000, a ranjene 164.000 ljudi.


1984. Predsjednik SAD-a Ronald Reagan otvorio je Olimpijske igre u Los Angelesu, koje su bojkotovali SSSR i još neke zemlje tadašnjeg sovjetskog bloka kao revanš za američki bojkot Olimpijskih igara u Moskvi 1980.

1995. Regularne trupe Hrvatske i snage HVO-a u vojnoj akciji oslobodile od snaga Vojske RS-a gradove u zapadnoj BiH - Glamoč i Grahovo, iz kojih je izbjeglo oko 20.000 srpskih civila.

2000. Mirovne trupe UN-a ušle u dijelove graničnog područja između Libana i Izraela. Izrael je 24. maja, poslije 22 godine, povukao svoje trupe iz okupacione zone od 15 kilometara.
 
[You must be registered and logged in to see this image.]
 
2001. Alejandro Toledo preuzeo dužnost predsjednika Perua. Njegova vlada je imala nekoliko velikih kriza, poput terorističkih napada u 2003. Uhapšen je u aprilu 2021. u SAD-u nakon što je Peru raspisao potjernicu za njim zbog korupcije.

2004. Narodna skupština RS-a usvojila Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o teritorijalnoj organizaciji i lokalnoj samoupravi kojim se mijenjaju nazivi grada Srpskog Sarajeva i 12 opština u Srpskoj koji su imali odrednicu srpski.

2005. Irska republikanska armija (IRA) zvanično je proglasila kraj svoje oružane kampanje protiv britanske vlasti u Sjevernoj Irskoj, koja je trajala 35 godina i saopštila da će se za ciljeve boriti političkim sredstvima.

29.07.

1526. U pohodu na Ugarsku turska vojska poslije trosedmične opsade zauzela Petrovaradin. Turci potom osvojili susjedne gradove u Sremu i kod Osijeka izgradili most na rijeci Dravi, prešli u Ugarsku i 29. augusta potukli kod Mohača vojsku kralja Ludovika II Jagelovića.

1588. Britanska flota pod komandom lorda Howarda i sir Francisa Drakea porazila špansku Nepobjedivu armadu od 125 brodova, koju je u invaziju na Englesku poslao španski kralj Filip II.

1856. Umro njemački kompozitor Robert Schumann, jedan od najznačajnijih i najuticajnijih predstavnika muzičkog romantizma.

1878. Počela austrougarska okupacija Bosne i Hercegovine na osnovu dogovora evropskih sila na Berlinskom kongresu.

1890. Umro nizozemski slikar Vincent van Gogh. Jedan od najcjenjenijih umjetnika u 19. vijeku, čije je djelo presudno uticalo na evropsko slikarstvo u traženju novog likovnog izraza, za života prodao jednu sliku.

1900. Anarhista Gaetano Bresci u Monci ubio kralja Italije Umberta I. Atentator 1901. izvršio samoubistvo.

1902. U Sarajevu umro Mehmed-beg Kapetanović Ljubušak.

1905. Rođen švedski političar Dag Hammarskjöld, generalni sekretar UN-a od 1953. do 1961, kada je poginuo u avionskoj nesreći u Africi. Posthumno mu je dodijeljena Nobelova nagrada za mir.

1948. Na stadionu Wembley u Londonu otvorene prve Olimpijske igre poslije Drugog svjetskog rata.

1973. Grci se na referendumu, koji je raspisala vojna hunta, izjasnili za ukidanje monarhije, a vođa vojne hunte, pukovnik Jorgos Papadopulos postao predsjednik Grčke.

1983. Umro španski filmski režiser Luis Buñuel, jedan od najvećih reditelja svjetske kinematografije, poznat po nadrealističkim filmskim ostvarenjima.

1983. Umro britanski pozorišni i filmski glumac David Niven, dobitnik Oscara 1958. za film “Odvojeni stolovi”.
 
[You must be registered and logged in to see this image.]
Ratni tunel/

 1993. Poslije višemjesečnih radova probijen tunel ispod aerodromske piste, između sarajevskih naselja Dobrinja i Butmir, jedina veza opkoljenog Sarajeva sa slobodnom teritorijom Hrasnice i Igmana.

1994. Bivši premijer Italije Bettino Craxi osuđen na osam i po godina zatvora pod optužbom za prevaru. Craxi presudu dočekao u izbjeglištvu u Tunisu, gdje je i umro.

1996. Kina izvela nuklearnu probu jačine 4,3 stepena Richterove skale na Lop Noru, a potom obećala da će se pridržavati moratorijuma na nuklearne probe.

2008. U Puli umro Mate Parlov, bokserski šampion, osam puta prvak Jugoslavije, pet puta prvak Balkana, dva puta svjetski i jednom evropski prvak, osvajač zlatne medalje na OI u Münchenu 1972. godine.

2012. Umro Chris Marker (91), francuski reditelj koji je obilježio historiju kinematografije načinom snimanja, inovativnom tehnikom, angažovanim pogledom i estetskim istraživanjima vremena, sjećanja i prostora filmske slike.

2016. Ukrajina je zabranila rad 243 ruske kompanije na svojoj teritoriji zbog njihove saradnje s firmama s teritorije Donbasa, koja nije pod kontrolom vlasti u Kijevu.
 
[You must be registered and logged in to see this image.]

2018. U Splitu umro Oliver Dragojević, jugoslavenski i hrvatski pjevač. Bio je jedan od rijetkih domaćih muzičara koji su punili poznate dvorane i u inozemstvu. Nastupao je u njujorškom Carnegie Hallu, londonskom Royal Albert Hallu, pariskoj Olympiji i Opera Houseu u Sydneyu.

30.07.

1419. Husiti, sljedbenici pogubljenog češkog vjerskog reformatora Jana Husa, isprovocirani bacanjem kamenja na njihovu procesiju, upali su u Gradsku vijećnicu u Pragu i izbacili kroz prozor katoličke članove gradske uprave, zajedno sa gradonačelnikom. To je bio početak husitskih ratova (1419-1436).
1818. Rođena engleska književnica irskog porijekla Emily Brontë, koja se proslavila romanom “Orkanski visovi”.
1898. Rođen Henry Moore, jedan od najvećih britanskih i svjetskih vajara 20. vijeka.
1930. Urugvaj je u Montevideu, pobjedom u finalu Prvog svjetskog fudbalskog prvenstva nad Argentinom od 4:2 postao prvi svjetski šampion.
1935. U Velikoj Britaniji je objavljena prva džepna knjiga “Penguin book”, prema ideji Allena Lanea da napravi knjigu koja će imati cijenu kao 10 cigareta. Prva knjiga bila je “Ariel” Andrea Mauroisa. 
[You must be registered and logged in to see this image.]

1947. U Thalu kraj Graza u Austriji rođen Arnold Schwarzenegger, austrijsko-američki filmski glumac, političar i body builder. Poznat po ulozi u akcijskim filmovima “Terminator”, “Commando”, “Predator”, “Last Action Hero”...
1971. Američki vasionski brod Apolo 15 sa kosmonautima Davidom Scottom i Jamesom Irwinom spustio se na Mjesec.
1971. U sudaru japanskog borbenog i putničkog aviona Boeing 727 poginule su 162 osobe.
1974. Turska, Grčka i Velika Britanija potpisale sporazum o prekidu vatre na Kipru.
1975. U Helsinkiju počela Konferencija o evropskoj bezbjednosti i saradnji koja je okupila državnike 35 zemalja, uključujući lidere SSSR-a i SAD-a Leonida Brežnjeva i Geralda Forda. Jugoslovensku delegaciju predvodio je Josip Broz Tito. KEBS je kasnije transformisan u Organizaciju za evropsku bezbjednost i saradnju.
1980. Pacifički arhipelag Novi Hebridi stekao nezavisnost pod nazivom Republika Vanuatu, nakon 74 godine britansko-francuske uprave.
1992. Na Rogoju kod Trnova, u borbi sa srpskim agresorom, poginuo Čedomir Domuz, komandant izviđačko-diverzantskog voda Armije RBiH iz Hadžića. Posthumno odlikovan najvišim ratnim priznanjem Zlatni ljiljan i Ordenom zlatnog grba sa mačevima.
1996. Na Barbadosu u 92. godini umrla Claudette Colbert, zvijezda holivudskih komedija tridesetih godina.
1997. U eksplozijama bombi dvojice arapskih bombaša samoubica na prepunoj jerusalemskoj pijaci poginulo je 18, a ranjeno 170 ljudi.
2002. Predsjednici Demokratske Republike Kongo i Ruande Joseph Kabila i Paul Kagame potpisali mirovni ugovor s ciljem okončanja građanskog rata koji je počeo 1998, tokom kojeg je umrlo od gladi ili nedostatka medicinske njege više od 2,5 miliona ljudi, uglavnom civila.
2006. Pedeset ljudi je poginulo, među kojima i dvadeset jedno dijete, kada se srušila trokatnica u gradu Kani, u južnom Libanu. Zgradu je bombardovalo izraelsko zrakoplovstvo.
 
[You must be registered and logged in to see this image.]
2007. U Farou umro švedski režiser Ingmar Bergman, jedan od najvećih umjetnika kinematografije. Snimio je 54 filma, 126 pozorišnih predstava i 39 radiodrama, brojne scenarije, knjige. Od 1963. bio je direktor Kraljevskog dramskog teatra Švedske.
2009. U Zagrebu umrla Herta Kuna, hrvatska i bh. filologinja i historičarka. Poznata po istraživanju srednjovjekovne bosanske književnosti i jezika tog perioda.

31.07.


1409. Hrvatsko-ugarski kralj Ladislav Napuljski prodao Mletačkoj Republici Zadar i svoja dinastička prava na Dalmaciju za 100.000 dukata.

1658. Veliki mogul Aurangzeb proglasio se carem u Indiji.

1789. Ruske i austrijske trupe, pod komandom grofa Aleksandra Suvorova i vojvode od Coburga, pobijedile su tursku vojsku kod Fokšanija u Rumuniji.

1849. U bici kod Šegešvara poginuo mađarski pjesnik i revolucionar Sándor Petőfi, jedan od vođa nacionalnog pokreta 1848. Smatra se najtalentovanijim i najboljim mađarskim lirskim pjesnikom 19. vijeka i snažno je uticao na južnoslavenske pjesnike.
 
[You must be registered and logged in to see this image.]
Franz Liszt 

1886. Umro mađarski kompozitor, pijanista i dirigent Franz Liszt, muzičar romantizma, pijanistički virtuoz koji je izgradio modernu klavirsku tehniku i znatno uticao na razvoj evropske muzike 19. vijeka.

1912. Rođen američki ekonomista Milton Friedman, dobitnik Nobelove nagrade za ekonomiju

1976. Stvorio je novu kvantitativnu teoriju novca i bio pobornik ideje da je čvrsta monetarna politika osnova stabilne ekonomije.

1919. U Njemačkoj donijet Vajmarski ustav kojim je ukinuta carevina i uspostavljena republika.

1941. Njemački maršal Hermann Göring dao pisanu direktivu šefu policije Reinhardu Heydrichu da sačini nacrt plana za istrebljenje evropskih Jevreja (Konačno rješenje).

1944. Kao pilot savezničkog aviona u Drugom svjetskom ratu nad Mediteranom poginuo francuski pisac Antoine de Saint-Exupéry, autor "Malog Princa", jedne od najčitanijih knjiga u svijetu.

1964. Američki vasionski brod bez ljudske posade Renger 7 emitovao prve snimke tamne strane Mjeseca.

1965. Rođena škotska književnica Joanne Rowling, autorica bestselera o dječaku Harryju Potteru, koji su prevedeni na 31 jezik i prodati u desetinama miliona primjeraka.

1993. Napadom Izraela na jug Libana, tokom kojeg je ubijeno 140 ljudi, a 500.000 izbjeglo prema sjeveru zemlje, prekinuto jednosedmično primirje na Bliskom istoku.

1994. Savjet bezbjednosti UN-a odobrio upotrebu sile na Haitiju, čime je dozvoljena vojna intervencija, koju su protiv vojnog režima predvodile SAD, i omogućen povratak na vlast izbjeglog predsjednika Jean-Bertranda Aristidea.

2001. Međunarodni sud za ratne zločine u Haagu osudio je Stevana Todorovića na 10 godina zatvora zbog zločina nad Bošnjacima i Hrvatima u Bosanskom Šamcu tokom rata u BiH (1992-1995).
 
[You must be registered and logged in to see this image.]
Fikret Abdić/

 
2002. Na osnovu sporazuma vlada BiH i Hrvatske u Karlovcu osuđen bivši lider kladuških Bošnjaka Fikret Abdić na 20 godina zatvora, za ratne zločine u periodu 1993-1995. godine. Pušten na slobodu 9. marta 2012.

2003. Haški tribunal osudio bosanskog Srbina Milomira Stakića na doživotni zatvor zbog zločina protiv čovječnosti nad nesrbima u Prijedoru i okolini 1992. On je prvi optuženik kome je taj sud izrekao doživotni zatvor.

2003. Austrijanac Felix Baumgartner prvi padobranom preletio La Manche, padajući brzinom većom od 200 kilometara na sat.

2006. Kubanski lider Fidel Castro zbog bolesti predao vlast svome bratu Raulu Castru.

01.08.

10. p. n. e. Rođen rimski car i historičar Klaudije, koji je 41. naslijedio Kaligulu. Tokom njegove vladavine južna Engleska je postala rimska provincija, izgrađen je veliki akvadukt, proširena luka Ostija. Vladao je pod uticajem svojih žena Mesaline i Agripine, koja ga je, prema predanju, otrovala pečurkama da bi obezbijedila prijesto za svog sina iz prethodnog braka Nerona.
1793. Francuska je, kao prva zemlja u svijetu, uvela metrički sistem mjera.
1806. Na Mišarskom polju kod Šapca srpski ustanici pobijedili Turke.
1810. Rođen italijanski državnik grof Camillo Benso Cavour, prvi ministar predsjednik ujedinjene Italije (1861). Zaslužan je za oslobođenje Italije od Austrije i njeno ujedinjenje pod savojskom dinastijom.
1834. Ropstvo zabranjeno u cijeloj Britanskoj imperiji. U britanskim kolonijama oslobođeno je više od 770.000 robova.
1914. Četiri dana nakon što je Austro-Ugarska objavila rat Srbiji, Njemačka objavila rat Rusiji, Francuska je proglasila opštu mobilizaciju, a Italija je proklamovala neutralnost. Svjetski rat postao je neizbježan.
1921. Skupština Kraljevine SHS donijela je Zakon o zaštiti države, na osnovu kojeg je zabranjen rad Komunističkoj partiji, a njenim poslanicima u Skupštini (58) poništeni mandati.
1944. U Varšavi, jednom od glavnih središta poljskog pokreta otpora, izbio je ustanak protiv njemačke okupacije. Nakon dvomjesečnih borbi Nijemci su savladali ustanike i veliki broj otpremili u logore.
1953. Rođen glumac Bogdan Diklić.
1955. Umro srpski pisac Stanislav Vinaver, jedna od najistaknutijih ličnosti beogradskog modernističkog pokreta poslije Prvog svjetskog rata.
1991. Pripadnici JNA i srpskih paravojnih postrojbi počinili pokolj nad Hrvatima u Dalju ubivši i izmasakriravši 57 branitelja i civila.
 1994. Predsjednik Njemačke Roman Herzog izrazio žaljenje Poljacima zbog patnji koje su pretrpjeli tokom njemačke okupacije u Drugom svjetskom ratu.
2000. Ekstremisti u Kašmiru u sedam napada ubili 90 ljudi, a više desetina ranili. Većina žrtava bili su hinduski hodočasnici.
2004. U požaru u trgovinskom centru u Asunsionu, prijestolnici Paragvaja, poginulo više od 400 ljudi, a stotine su povrijeđene.
 
[You must be registered and logged in to see this image.]
Kralj Fahd/

 2005. Umro saudijski kralj Fahd, koji je vladao Saudijskom Arabijom od 1982. godine. Za njegovog nasljednika imenovan je njegov polubrat, princ Abdulah. Tokom njegove vladavine zabilježen je privredni i društveni razvitak zemlje.
2007. U padu mosta preko Mississippija u Minneapolisu 13 osoba poginulo, a desetine povrijeđene.
2008. Počeo rat u Gruziji koji se vodio između Gruzije sa jedne i Rusije i gruzijskih otcijepljenih teritorija Južne Osetije i Abhazije sa druge strane. Nakon nekoliko dana žestokih okršaja u ovoj oblasti između gruzijske vojske i snaga Južne Osetije, gruzijski vojnici su 7. augusta pokušali da zauzmu Chinvali, glavni grad Južne Osetije. Ruske snage su u kontraofanzivi zauzele veći dio gruzijske teritorije.
2016. Čedo Đokić (60) iz Vlasenice ubijen dok se nalazio na balkonu u svom stanu u Ulici patrijarha Pavla u Zvorniku. On je pogođen sa dva metka ispaljena iz snajperske puške. Đokić je odranije poznat policiji.

02.08.


216. p. n. e. Kod Kane u Apulieniji Hanibal je nanio najveći poraz rimskoj vojsci u povijesti. Unatoč brojčanoj premoći, Rimljani koji su imali čak 80.000 vojnika izgubili su bitku. Više od 50.000 rimskih vojnika je izginulo, a Hanibal je postao jedan od najvećih stratega tadašnjeg svijeta.
1552. Dogovorom u Pasauu luterani (protestanti) dobili slobodu vjeroispovijesti u Njemačkoj, što je ozakonjeno na saboru u Augsburgu 25. septembra 1555.
1802. Napoleon Bonaparta proglašen doživotnim konzulom Francuske, što mu je dalo pravo da imenuje nasljednika.
1830. Francuski kralj Charles X Burbonski abdicirao je pod pritiskom Julske revolucije u Parizu, koja je izbila zbog kraljeve odluke da ukine slobodu štampe, raspusti parlament i promijeni izborni zakon.
1858. Britanski parlament usvojio je zakon kojim je indijska vlada stavljena pod upravu britanske krune.
1903. U Makedoniji počeo Ilindenski ustanak za oslobođenje od turske vlasti tokom kojeg je stvorena Kruševska republika. Republika se održala samo 11 dana, a ustanak je u krvi ugušen.
1922. Umro Alexander Graham Bell, izumitelj telefona (1876).
1934. Umro njemački predsjednik Paul von Hindenburg, a Hitler sebe proglasio firerom i preuzeo apsolutnu vlast.
1936. Umro francuski inženjer i pilot Louis Blériot, pionir vazduhoplovstva, koji je 1909. prvi avionom preletio La Manche.
1945. Završena Postdamska konferencija, na kojoj su sovjetski vođa Josif Staljin, predsjednik SAD-a Harry Truman i premijer Velike Britanije Clement Attlee postigli dogovor o demilitarizaciji i denacifikaciji Njemačke i njenoj podjeli na okupacione zone poslije Drugog svjetskog rata.
1970. Britanski vojnici u Sjevernoj Irskoj prvi put upotrijebili gumene metke radi smirivanja nereda.
1980. U eksploziji na željezničkoj stanici u Bologni poginulo 85 i ranjeno više od 200 ljudi. To je bio najteži teroristički napad u Evropi poslije Drugog svjetskog rata i izazvao je talas masovnih protesta širom Italije.
1990. Iračka vojska napala Kuvajt i okupirala ga za jedan dan. Slanjem trupa u Kuvajt irački predsjednik Sadam Husein pokrenuo događaje koji su doveli do Zalivskog rata i stacioniranja američkih trupa u regionu.
1992. Alžirske snage bezbjednosti uhapsile 50 naoružanih islamskih ekstremista i oduzele njihovo skladište oružja u kojem je pronađeno 150 bombi.
1999. U sudaru dva voza u istočnoj Indiji poginulo 285, a ranjeno oko 300 ljudi.
2001. Bivši načelnik Sanskog Mosta i penzionisani general Armije RBiH Mehmed Alagić uhapšen u porodičnoj kući u Sanskom Mostu, na osnovu optužnice Haškog tribunala. General Alagić je preminuo 7. marta 2003. u svojoj kući.
2001. Bosanski Srbin, general Radislav Krstić, osuđen u Haagu na 46 godina zatvora zbog genocida nad Bošnjacima u Srebrenici 1995, najvećeg ratnog zločina u Evropi poslije Drugog svjetskog rata. U aprilu 2004. Žalbeno vijeće Haškog tribunala pravosnažno osudilo Krstića na 35 godina zatvora. 
2017. U Beogradu u 87. godini umro glumac Tomo Kuruzović. Jedan je od osnivača Malog pozorišta u Sarajevu (Teatar 55). Rođen je 1930. u Sarajevu. Poznat je po izvođenju monodrame “Petar Pepo Bandić”, prema tekstu Branka Ćopića.