Ksilografija/ Drvorez

Drvorez je grafička tehnika visoke štampe kod koje se otiskivanjem s drvene matrice postižu otisci na papiru ili durgom materijalu. Radi se o najstarijoj grafičkoj tehnici. Drvorezu ime dolazi od drveta kruške ili trešnje koja mu služi kao podloga ili matrica.
Grafička tehnika srodna drvorezu zove se linorez.

Najraniji poznati odštampani drvorez je Diamond Sutra svitak, koga je odštampao Wang Chieh 868. godine. Drvoreznom tehnikom izvode se prve tiskane knjige.
Kao grafička tehnika drvorez se razvija u Evropi u XIV vijeku, a savršenstvo u ovoj tehnici ostvareno je u XVI vijeku u djelima Albrecht Dürera, Wohlgemutha, Pleydenwurffa, Holbeina, Burgkmaira i dr.


Dok su evropski majstori svom drvorezu davali oznaku brutalnosti, Japanci su mu davali oznaku profinjenosti. Zato je evropski drvorez bliži crtežu, a japanski slici.


Kod drvoreza, grafička slika se urezuje pomoću specijalnih noževa u glatku ploču drveta. Površina koju želimo odštampati, a koja predstavlja crtež, se ne izrezuje, već se noževima uklanjaju površine koje pri štampi ostaju nenabojene, odnosno bijele. Tako izrezana ploča se nabojava valjkom i štamparskom bojom i zatim se otiskuje, ručno ili uz pomoć prese za visoku štampu. Ručno štampanje je karakterističnije za praksu drvoreza na Istoku, dok je na Zapadu u te svrhe najčešće korišćena presa.

Postoji i višebojni drvorez. Kod kojega se na jedan papir sukcesivno otiskuje nekoliko ploča, svaka s drugačije urezanim crtežom i obojena drugom bojom.

Oko 1500. godine se drvorez razvio kao slikarska tehnika i njega su potrebljavali veliki renesanskni umetnici i grafičari, Albreht Direr, koji je doveo tehniku drvoreza do savršenstva i Hans Holbajn. Poznat je i Ukiyo-e , Japanski drvorez koji se dosta razlikovao od Evropskog. Evropski duborez je bio mračan i brutalan a Japanski prefinjen. Evropski duborez je sličan crežu, a Japanski slici, jer je bio iz više boja. Drvorez je kasnije dobio ime KSILOGRAFIJA

Četiri jahača Apokalipse, Nosorog, Albreht Direr

[You must be registered and logged in to see this image.]

Drvorez veliki talas u Kanagavi

[You must be registered and logged in to see this image.]

wikipedija

[You must be registered and logged in to see this image.]

Drvorez planina Fuđi, Hirošige

Kasnije se pojavljuje štampa drvoreza u kontrastu svetle i tamne boje, za koje su se koristile dve ili više drvenih ploča. Ovo se može nazvati prvom separacijom boja. Tehnika se zvala Chiaroscuro, što znači svetlo-tamno. Ova tehnika je napoznatija u slikarstvu, a najpoznatiji umetnici su Karavađo i Rembrant.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Manirizam se pojavio kao novi stil, na prelazu iz Visoke Renesanse u Barok. Manirizam je promenio dotadašnji stil gravire i umetnosti uopšte. To je bio period tehničkih dostignuća ali i preterane idealizacije i gubitka dodira sa realnošću, teatralnosti, osećaja veštačkog i fantastike. Nosioci ovog stila su, Mikelanđelo, Rafael, Leonardo da Vinči. Piter Brojgel je razvio sopstveni stil u ovom periodu. U XVI i XVII veku, se uglavnom koristila tehnika bakropisa. Rembrant je dosta eksperimentisao sa ovom tehnikom, jer je posedovao svoju presu za štampu. Posebno je postao zainteresovan za jako osvetljene subjekte i tamne pozadine. Pojavljuje se i tehnika monotipije.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Monotipija je grafička tehnika koja zahteva veću spretnost i veštinu umetnika. Pomoću ove tehnike se mogu dobiti samo dva otiska, jedan pozitiv, koji se smatra originalnim umetničkim delom, a drugi otisak je bio negativ iste slike. U XVIII veku su jako bile popularne gravire Vilijama Hogarta, zbog predstava društvenog morala i političkog zivota u tadašnje vreme, čime je zainteresovao srednju i radničku klasu za umetnost. Bio je veliki satirista, ilustrator editorijala i smatra se začetnikom sekvencijalne umetnosti, koju danas zovemo strip.

U ovo vreme, novele postaju popularne, pa samim tim i ilustracije u knjigama, za koje su se radile gravire malog formata. Fransisko de Goja je bio velik graver svog vremena. Poznata je serija gravira Kapričosi. Mračna atmosfera i bizarni likovi su prepoznatljivi u ovim gravirama.

Tako je Goja video društvo oko sebe. U filmu Gojine utvare, scenarista i reditelj su veoma slikovito predstavili ceo proces izrade jedne gravire.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Vilijam Blejk, sem što je bio pisac, bio je umetnik i ilustrator, i sam je prozivodio ilustracije za svoje knjige, tehnikom graviranja. Pojavljuju se tehnike litografije i serigrafije.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Litografija je veština umnožavanja/otiskivanja na papiru, pomoću posebne prese, sa uglačanih ploča mekog kamena. Kamen se tretirao hemijskim supstancama da bi se dobila štamparska forma. Serigrafija je tehnika štampanja na tekstilu i svili, danas poznata kao sito štampa. Razvila se oko 1900. godine i najviše se koristila za štampu zastava i patriotskih transparenata. Od umetnika je ovu tehniku najviše koristio Endi Vorhol. Obe tehnike spadaju u ravnu štampu.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Pre pronalaska štamparske prese, otiskivanje na papiru nije bila umetnička forma, više je bilo medijum preko kojeg se komuniciralo. Tek u XVIII veku umetnički otisci su postali originalno umetničko delo, a u XIX veku umetnici su počeli da prave ograničene serije svojih radova, sa potpisima i informacijama koje su potvrđivale autentičnost dela. Štampanje je postalo najpopularnije i najviše se razvilo, kao i sve ostalo u svetu umetnosti, u XX veku. Umetnik ovog veka, koji je prvi koristio stare štamparske tehnike je bio Pablo Pikaso.

[You must be registered and logged in to see this image.]


dizajnersi.com

[You must be registered and logged in to see this image.]

CLARE LEIGHTON. American (born England), 1898 - 1989

[You must be registered and logged in to see this image.]

CLARE LEIGHTON. American (born England), 1898 - 1989
Dressing the Bride, 1940
Wood engraving, 7 x 4 7/8 inches
Mint Museum of Art, Gift of Gabby Pratt