Indija

ZVANICNI NAZIV: FederativnaRepublika Indija

POVRSINA: 3287590 km2

BROJ STANOVNIKA: 931044000

GLAVNI GRAD: Nju Delhi

SLUZBENI JEZICI: Hindi i engleski

NOVCANA JEDINICA: Indijska rupij

SAVEZNE DRZAVE : Kerala, Madras, Majsur, Andra Prades, Maharastra,Gudzarat, Madija Prades, Orisa, Radzastan, Utar Prades, Bihar, Zapadni Bengal, Asam, Naga Prades, Harijana, Pendzab, Dzamu i Kasmir

SAVEZNE TERITORIJE: Delhi,Himacal Prades, Candigar, Manipur, Tripura, Goa, Daman i Diu, Pondiseri

Indiji pripadaju i Andamanska, Nikobarska,
Lakadivska i Amindivska ostrva i ostrvo Minikoj

Boje indijske zastave preuzete su sa zastave Indijskog Nacionalnog Kongresa. Tamno-narandzasta bojapredstavlja hrabrost i pozrtvovanost;bijela predstavlja istinu i mir, a zelena vjeru i plodnost. Grb je dodan 1947. po sticanju nezavisnosti.
To je budisticka "dharma chakra" ili tocak zivota.

Ime himne: "Jana-Gana-Mana-Adhinayaka,Jaya H"

izvor:znanje

ETNICKO-JEZICKE GRUPE:

72% Indo-Arijevci

25% Dravidi

3% ostali

Urbana sredina: 27%

Ruralna sredina: 73%


Stanovnistvo Indije je veoma raznovrsnog rasnog, etnickog, vjerskog i kulturnog sastava.




Stanovnistvo Indije je veoma raznovrsnog rasnog, etnickog, vjerskog i kulturnog sastava.Najstariji poznati stanovnici bili su tamnoputi Vede koji i danas zive u juznoj Indiji. Prije mnogo hiljada godina u Indiju su sa sjeverozapada prodrli dravidski narodi koji su starosjediocima nametnuli svoj jezik i kulturu.I danas zive u juznom dijelu Dekana i na centralnoj indijskoj visoravni. Ima ih preko 180 miliona. Oni su niskog rasta, crne kovrdzave kose i debelih usana.

Oko 2000. godine prije nove ere u Indiju sa sjeverozapada dolaze Arijevci.

Kroz istoriju su se svi ti narodi izmijesali.

Indija je po broju stanovnika druga zemlja u svijetu. U navodnjavanim predjelima, gustina naseljenosti prelazi 1000 stanovnika ka 1 km2.
Prirodni prirastaj je visok, svake godine broj stanovnika se poveca za oko 15 miliona.
Posljednjih decenija vlada Indije preduzima mjere radi smanjivanja prirodnog prirastaja. Po naseljima se odrzavaju predavanja o potrebi ogranicavanja radjanja, bracni parovi se ubjedjuju da treba da imaju najvise dva djeteta itd. Medjutim, sve te mjere za sada nisu dale znacajne rezultate.


Najteze socijalne i ekonomske posljedice imao kastni sistem. Prvobitno je trebalo da doseljene svjetlopute indoevropske narode kaste ocuvaju od mijesanja sa starosjediocima Dravidima i Vedama.Postojalo je vise stotina kasta medju kojima ne bi smjelo biti prelaza.One su obezbjedjivale socijalnu i ekonomsku strukturu. Najtezi je socijalni polozaj ljudi koji pripadaju kasti "necistih" zanimanja. U modernoj indijskoj drzavi kaste su formalno, zakonski ukinute, a stvarno jos imaju veoma veliko znacenje u zivotu ljudi.




Najteze socijalne i ekonomske posljedice imao kastni sistem. Prvobitno je trebalo da doseljene svjetlopute indoevropske narode kaste ocuvaju od mijesanja sa starosjediocima Dravidima i Vedama. Postojalo je vise stotina kasta medju kojima ne bi smjelo biti prelaza.One su obezbjedjivale socijalnu i ekonomsku strukturu. Najtezi je socijalni polozaj ljudi koji pripadaju kasti "necistih" zanimanja. U modernoj indijskoj drzavi kaste su formalno, zakonski ukinute, a stvarno jos imaju veoma veliko znacenje u zivotu ljudi.

izvor:znanje

SLUZBENI JEZICI: Hindi i engleskiIako se u Indiji govori vise stotina jezika, oni se ipak mogu svrstati u pet velikih grupa:

1.jezici Munda

2.dravidski jezici

3.tibetsko-burmanski jezici

4.indoevropski jezici

5.iranski jezici


NAUKA: U vezi sa vjestackim navodnjavanjem u
dolinama Inda, Ganga i drugih rijeka i u Indiji se razvila matematika. Cifre kojima se
danas sluzimo (osim nule koju su izumili Arabljani) poticu iz Indije. One se pogresno
nazivaju arapskim ciframa zato sto su ih Evropljani primili preko Arabljana.

KNJIZEVNOST:Dva najpoznatija indijska epa Mahabharata i Ramajana u velikoj mjeri spadaju u mitolosko stivo,ali mozda sadrze jezgro od gradje zasnovane na istorijskim licnostima i dogadjajima.To su, ujedno, i najpoznatiji izdanci indijske knjizevnosti. U njima se govori o dugotrajnim borbama Arijevaca i Dravida.

MUZIKA: U Indiji je postojala jasno odredjena granica izmedju crkvene i svetovne muzike. Crkvenu melodiju zvali su saman, sto znaci smiren, a svetovnu raga, sto znaci uzbudjenost.Indijci su imali bogat instrumentarij:razne vrste bubnjeva,
kastanjeta, zvona, frula, oboa, a najpopularniji je bio zicani instrument vina.

zvor:znanje

Najstariji stanovnici Indije bili su Dravidi. Oko 2000. godine prije nove ere u Indiju sa sjeverozapada pocinju da prodiru Arijevci ("plemeniti") koji ce do 1000. godine prije nove ere pokoriti Dravide, ali ce primiti njihovu kulturu.
O dugotrajnim borbama Arijevaca i Dravida ima dosta podataka u legendama i mitivima sacuvanim u velikim epovima Mahabharati i Ramajani. Pokusaji persijskog vladara Darija I i Aleksandra Makedonskog da osvoje Indiju, i pored toga sto su osvojili Pendzab, nisu uspjeli. Krajem treceg vijeka prije nove ere, vladar Candragupta stvorio je veliko carstvo u slivu Inda i Ganga. Posljednji vladar ove velike drzave bio je Asoka. Poslije Asokine smrti, carstvo se raspalo na tri dijela.


NAJVAZNIJE GODINE U ISTORIJI INDIJE:

oko 3500. g. p.n.e

rasirila se civilizacija u dolini rijeke Ind oko 1700 g. p.n.e

Arijevci napadaju Indiju i naseljavaju uglavnom Pendzab. Njihov dolazak je pokrenuo seriju ratova

326. g. p.n.e

Aleksandar Veliki poceo da osvaja Indiju prije nego sto su ga njegove vlastite trupe primorale da se povuce.

520. g. nove ere

Huni napadaju pod vodjstvom Mihirakula i unistavaju moc Gupta u Indiji

1175-1200 g.

Islamski napadaci iz Afganistana su se rasirili preko istocne Indije i osnovali Delhi
sultanat

1398. g.

Mongolski osvajaci unistili su Delhi. Delhi sultanat se podijelio na mala zaracena
kraljevstva

1498. g.

Portugalski navigator Vasko da Gama stigao je u Kozikode. Portugal je uskoro dominirao indijskom pomorskom trgovinom

1500. g.

Dolaze sa sjeverozapada indoevropski narodi

1600. g.

Osnovana je Engleska Istocno-indijska kompanija.

1757. g.

Sile te kompanije pod vodjstvom Roberta Klajva dobile kontrolu nad Bengalom. Kompanija uskoro pocinje da siri svoju kontrolu.

1857. g.

Indijske sile masakrirale britanske stanovnike u Delhiju i Laknou. Pobuna je kasnije ugusena od strane britanskih snaga i britanska vlada je dobila punu kontrolu nad
Indijom.

1885. g.

Formirana Indijska kongresna stranka koja je kasnije pod vodjstvom Gandija i Nehrua vodila beskrvnu, ali ustrajnu borbu za oslobodjenje.[/size]

1919. g.

Britanske sile ubile vise od 400 i ranile preko 1200 Indijaca u Amritsar masakru.

1920. i 1921. g.

Mohandas Gandi predstavio nove nenasilne taktike da se transformise Indijski pokret za nezavisnost u popularnu kampanju.

1947. g.

Britanska Indija je podijeljena u nezavisne drzave Indiju i Pakistan. Nehru je postapo
predsjednik vlade

1984. g.

Predsjednik vlade Indira Gandi je ubijena od sikskih clanova njenog obezbjedjenja

1990. g.

Rastu tenzije izmedju Indije i Pakistana zbog konstantnog konflikta u Kasmiru

izvor:znanje

NAJVECI CENTRI: Nju Delhi, Bombaj, Kalkuta, Madras





NJU DELHI:Delhi, ili Stari Delhi, grad usjevernoj Indiji, smjesten je na Samuna rijeci. Okruzen je visokim kamenim zidom.

Glavna obiljezja: Crvena tvrdjava, sagradjena 1648., jednom je sluzila kao kraljevska palata vladajuce dinastije Mughal, nalazi se u blizini velike dzamije Jama Masid. Obojena palata Rang Mahal i Biserna dzamija.




U okolini se nalazi Kutb Minar (visoka ukrasena kula), kraljevski grob Himajun i Raj Ghat (mjesto gdje je kremiran Mahatma Gandi)




Delhi je glavni saobracajni, trgovacki i industrijski centar. Razvijena je industrija elektronske i elektricne opreme, tekstila, nakita, hemikalija i auto-dijelova. Delhi je poznati univerzitetski centar, a univerzitet je osnovan 1922.





BOMBAJ:

Najveci grad u Indiji, glavna luka i jedan u najvecih kosmopolitskih gradova u svijetu. Nalazi se u zapadnoj Indiji i predstavlja glavni grad drzave Maharastra. Luka na Arapskom moru.

Bombaj je saobracajni, pomorski, trgovacki i industrijski centar.Preko ove luke, jedne od najvecih u svijetu, Indija uvozi robu iz razlicitih dijelova svijeta. Takodje je znacajno trziste za robu proizvedenu u zapadnoj Indiji. Jedan je od najvaznijih centara tekstilne industrije, narocito pamuka. Razvijena je brodogradnja, hemijska, masinska, metalna industrija, industrija djubriva...

Zbog cestih imigracija grad se vrlo brzopovecavao.Nekoliko prelijepih pjescanih plaza su smjestene na zapadnoj obali Arbijskog mora. Na istoku, u luci, nalazi se utvrdjenje koje sadrzi javne zgrade Bombaja.

Parkovi: Viktorijini vrtovi (zooloski vrt), Hajiali park (hipodrom, sportski stadion). U sjevernom dijelu grada se nalaze industrijaska postrojenja. Stanovnistvo Bombaja cine ljudi koji pripadaju razlacitim vjerskim grupama Indije. Univerzitet (osnovan 1857.), institut za tehnologiju i akademija za arhitekturu su neke od obrazovnih ustanova Bombaja




KALKUTA:

Glavni grad Zapadne Bengalske drzave smjestene u istocnoj Indiji. Primorski grad u delti Ganga. Zajedno sa svojom okolinom cini najnaseljenije podrucje u Indiji. Vazi za glavni centar za finansije, pomorstvo i industriju. To je glavna luka u Bengalskom zalivu.Poznat je po proizvodnji jute, svile i pamuka, gvozdja i celika, hemikalija, elektricne i transportne opreme, gume i hrane.

Gradjevine: Hindu Hkali haram, park Maidan, stai dom vlade, indijski muzej, Birle industrijski i tehnoloski muzej





MADRAS:

Glavni grad drzave Tarnil Nadu. Do 1640. bio je malo selo, a do danas se razvio u jedan od najvecih gradova Indije. Smjesten u jugoistocnoj Indiji predstavlja jednu od najvaznijih luka preko koje se izvozi koza, pamuk i kikiriki.
Vazan industrijski i trgovacki centar.


Vaznija mjesta:Univerzitet grada Madras, Katedrala San Thome.




izvor:znanje

83% Hinduizam

11% Islam

2%Hriscanstvo

2% Siksizam

2% ostali (Budizam,Djainizam...)


Religija potekla iz Indije i jos uvijrk zastupljena kod vecine njenih stanovnika. Rijec hindu potice od sanskritske rijeci hindu sto znaci rijeka. Hindusi definisu svoju
zajednicu kao "oni koji vjeruju u Vedu" ili kao "oni koji prate put cetiri klase i nivoa zivota". Hinduizam je glavna svjetska religija, ne samo zbog brojnosti njenih sljedbenika, vec i zbog njenog dubokog uticaja na mnoge druge religije tokom njene fuge neprekidne istorije, koja datira jos od 1500. g. p.n.e.

Pravilo Hinduizma se u osnovi definise vise onim sto ljudu rade nego u sta vjeruju. Kao posljedica toga, mnogo je veca uniformisanost ponasanja nego vjerovanja medju Hindusima.


Iako je velika raznovrsnost obicaja i vjerivonja, postoji nekoliko pravila koja postuju skoro svi Hindusi: postovanje Brame i krave (svete zivotinje), uzdrzavanje od mesa (narocito od govedine) i brak unutar kaste u nadi da ce se roditi vise muskih nasljednika. Vecina Hindusa pjeva Gajatri himnu suncu u zoru, ali ne mogu da se sloze oko toga sta bi ostali vjernici trebali da pjevaju. Hindusi vjeruju da je tvorac svijeta i dusa Brama,vjeruju da sve sto postoji proizlazi iz njega, ali se takodje vraca u njega.



Vecina Hindusa obozava Sivu,Visnu ili Majku Boginju, ali takodje obozavaju jos stotine drugih manjih bozanstava. U hinduistickoj religiji Visna je bog stvaralac, a Siva je bog rusilac.


Iako Hindusi vjeruju i cine mnoge ocigledno kontradiktorne stvari, sveki pojedinac slijedi uobicajeni uzorak koji daje oblik i znacenje njegovom ili njenom vlastitom
zivotu.Priznaju postojanje i vaznost velikog broja bogova, ali vecina pojedinacnih vjernika su prvenstveno odani jednom bogu ili boginji od kojih su Siva, Visna i Majka Boginja najpopularniji,.


Najosnovnije ceremonije za svekog Hindusa su one koje ukljucuju rutuale prelaska. Oni pocinju sa rodjenjem i kada dijete prvi put pojede cvrstu hranu (rizu). Kasniji rituali ukljucuju prvo sisanje (za mladog djecaka) i prociscenje poslije prve
menstruacije (za djevojcicu); brak; i blagoslovi tokom trudnoce da se rodi musko dijete i da se osigura uspjesan porodjaj i djetetov opstanak
prvih sest opasnih dana zivota.
Posljednje su pogrebne ceremonije (kremacija) i ako je moguce prosipanje pepela u svetu rijeku Gang.


U sestom vijeku prije nove ere, u Indiji je nastala nova religija-Budizam, koju je utemeljio Buda. Uskoro se rasirio u mnogim azijskim zemljama, odrzavsi se do danas.Po Budinom ucenju, svi su ljudi jednaki, nezavisno od toga kojoj grupi pripadaju. Samtrao je za najvecu vrlinu odricanje od svake zelje i djelatnosti.
Tako se, propovijedao je Buda, postize najveca sreca:utonulost u nistavilo (niravana).

izvor:znanje

Indija ima "svetu rijeku","sveti grad", "svetu zivotinju"...

Gang je najveca i najvaznija indijska rijeka.Izvire visoko u Himalajima, "medju bogovima",pa je za Induse "sveta rijeka".Na njenim obalama su nastale i propadale mnoge civilizacije, opijevala se kao "majka svih Indusa". Svi grijesi bice izbrisani u vodama Ganga- kaze se u drevnom spijevu Mahabharata. Kupanje u vodama Ganga je religiozna obaveza, a sveta voda Ganga raznosi se po citavoj Indiji.
Ritual prati molitva, pjesma, graja... Ljudi i piju vodu Ganga, prosipaju u nju prah
umrlih, odnose "svetu vodu"kucama.

Pred uscem u Bengalski zaliv gradi najvecu deltu na Zemlji, sa mnogim rukavcima u Bangladesu i Indiji.Delta se zbog plodnosti naziva "vrt Indije".

Sveti gradovi Indije su Benares i milionski Ahmedabad, glavna vjerska sredista Indusa.

izvor:znanje

Biljni i zivotinjski svijet Indije je veoma ranolik. Neke palme u Indiji porastu u visinu di 22m i imaju po 5m dugacke listove.

Na Dekanu zivi lemur (polumajmun slican psu).

Indijska kobra je opasna otrovnica, dugacka do 4,5m. Gavijal je kljunasti krokodil dugacak do 5m.

Grad Candigar je simbol moderne Indije,naziv je dobio po boginji snage Candi ciji se hram nalazio na mjestu Candigara.

U Indiji se govori 250 jezika.

Adamov most je skupina ostrvaca,sprudova poredjanih u nizu,dugacka 29 km izmedju jugoistocne obali Indije i sjeverozapadne obale Sri Lanke.

U Indiji se nalazi kuca na najvecoj nadmorskoj visini (5486 m)

izvor:znanje

-u donjem Indu suse traju po 9 mjeseci, a godisnje padne samo stotinjak mm kise. Dok na Dekanu vladaju tropske zege, Hindustanska nizija se bijeli od snijega.

-u asamskim i bengalskim dzunglama sve kipti od zivota, a pustinja Tar je gotovo bezivotna.

-u gradovima se svuda vide velike suprotnosti: na jednoj
strani su siroke asvaltirane ulice sa drvoredima, raskosne palate, hoteli, vile,mnostvo
automobila i visok standard bogatih, a na drugoj strani su prljave cetvrti uskih ulica i
siromasnih kucica u kojima u jednoj sobi spava 10-15 ljudi. Mnostvo ljudi redovno spava na trotoarima.




izvor:znanje

Mauzolej u Agri, sagradjen u 17. vijeku; projektovan kao grobnica za suprugu indijskog vladara iz dinastije Mughal. Gradnja je trajala od 1631. do 1648. u Agri, graduu sjevernoj Indiji



U njegovoj izgradnji ucestvovalo je 20000 radnika.Uradjen je u indo-islamskom stilu.
na svakom uglu ove cuvene gradjevinenalazi se po jedan minaret (molitvena kula).



Dijelovi iz kurana (svete islamskeknjige) napisani su na vanjskim zidovima.
Izgradnjom mauzoleja, indo-islamskistil dostigao je svoj vrhunac.

Legenda kaze da je indijski vladar Shah
Jahann sagradio ovu gradjevinu svojoj voljenoj zeni.



izvor:znanje

 
Republika Indija je smještena u Južnoj Aziji i pokriva veliki dio Indijskog podkontinenta, sa svojih milijardu i više stanovnika druga je po mnogobrojnosti stanovnika, a isto tako ima i široku paletu jezika kojim se govori, čak više od 100. Indija graniči s Bangladešom, Mianmarom, Kinom, Butanom, Nepalom i Pakistanom, na južnoj strani je oplakuje Indijski ocean, gdje su joj susjedi Šri Lanka i Maldivi. Naj
veće gradska područja su Mumbai na jugozapadu i Calcutta na rijeci Ganges. Ime Indija potječe od lokalnog imena za rijeku Ind (Sindhu). neovisna je postala 1947. godine, a indijski narod je odlučio da bude sekularna država, podijeljena na 25 federalnih jedinica.              



Indska se civilizacija razvila iz starijih neolitskih kultura, kao i pod utjecajem sumerske civilizacije, a kojom je trgovala. Prva kultura  Indije razvila se u dolini rijeke Ind sredinom 3. tisućljeća p.n.e. Kulrure Inda su gradile gradove od opeke. Gradovi su imali kanalizacijski sustav i široke ulice. Narod koji je ondje živio nazivao se Dravidi, a bio je tamne puti, te se bavio poljoprivredom i obrtom. Trgovali su s narodima Mezopotamije, poznavali su pismo koje do danas nije odgonetnuto. Najveći gradovi su bili Harpa i Mohenjo Daro. Oko 1400. godine p.n.e. u Indiju su se doselili indoeuropski Arijci i uništili indske gradove. Tada su između Inda i Gangesa osnovali više država, a glavni povijesni izvor za to doba su Vede, zbirka od 4 knjige,
pa zbog njih i razdoblje od 1400 god. p.n.e. do 550. god. p.n.e. nazivamo "vedska Indija". Najpoznatije indijske epske pjesme su Mahabharata i Ramajana, a govore o ratovima u kojima sudjeluju ljudi, demoni i bogovi. U upotrebi je bio jezik i pismo Sanskrt. Nastankom država narod je s nomadskog načina života prešao na poljoprivredu, a društvo se raslojilo na četiri kaste, i to prema boji kože, položaju u
društvu, bogatstvu i zanimanju i vjeri.

   

Od svih teritiorijalnih jedinica na koje je podijeljena, samo New Delhi ima poseban status kao glavni grad Indije.

    Glavni grad Indije smješten je na rijeci Yamueni na sjeveru Indije.Legenda kaže da se Delhi nekoloko puta premještao, arheolozi su potvrdili tu postavku iznijevši da o tome svijedoči najmanje sedam utvrda. Najstariji potječu iz 6 stoljeća p.n.e., ime gradu je navodno dao izvjesni "Radža Dihlu" u 1. stoljeću p.n.e., ali o Delhiju se malo
zna sve do 8 stoljeća. U 8. stoljeću ga je zauzeo tomarski vladar i učinio ga svojom prijestolnicom. U 11. stoljeću grad preotimaju muslimani i on je do 16. stoljeća pod vlašću razlličitih muslimanskih dinastija. Iz tog razdoblja potiče velik broj građevina s islamskim  elementima, tada je izgrađen Qutbijski minaret, a iz doba prevlasti
mogula, koji su došli nakon njih  potiče Crvena utvrda, palača i džamija koja i danas dominira Starim Delhijem.
Delhi su 1739. opljačkali perzijci, a 1803. osvojili su ga Britanci. Godine 1912. glavni grad Britanske Indije je premješten iz Calcute u New Delhi.Krajem devedesetih godina prošlog stoljeća zbog vala doseljenika populacija Delhija se povećala za više od 40%.

 


   
Pretpostavlja se da danas u Delhiju živi više od 14.000.000 stanovnika. Velika većina stanovništva živi siromašno i ispod svih mi nimuma, po našim mjerilima. Na Delhijskim tržnicama se moiže naći pravo šarenilo robe i različite hrane, ali vjerujem da veliku većinu toga većina ljudi iz europe nebi kupila niti kušala, što zbog prehrambenih
navika, što zbog uvjeta u kojima se prodaje.


  

   
Najatraktivnija destinacija za posjetitelje Indije i Delhia, nalazi se 200 kilometara jugoistočno od Delhia u gradiću Agri. Za njega je Rabindranath Tagore, slavni indijski pjesnik i nobelobac napisao:"Neka nestane sjaj dijamanata, bisera i runbina kao što nestaje čarobno dugino svjetlucanje. Neka samo ova suza, Taj Mahal, jasnim sjajem zablista na obrazu vremena..."  Taj Mahal, najveća  i najveličanstvenija grobnica ikad sagrađena.

            

 

Ta grobnica je građena pune 22 godine i posvećena je velikoj i nepreboljenoj ljubavi šahaJahana, njegovoj ženi Mumtaz Mahal. Šah Jahan (Vladar svijetova) ovaj je eoitet dobio od svog oca, nakon što je vodio mnoge vojne pohode, a u čast brojnih njegovih pobjeda, prije nego što je postao šah Jahan bio je princ Khurram. Stigavši na prijestolje priredio je nezapamćeno raskošnu ceremoniju, općenito raskoš je vladala na dvoru i oko njega, te je zbgo toga povećavao namete i uopće bio je okrutan vladar. Ženio se nekoliko puta iz političkih razloga i napokon je oženio
svoju ljubav Mumatz Mahal, koja mu je rodila 14-ero djece, pratila ga na vojnim pohodima i bila veliki prijatelj. Na jednom od pohoda u kojima ga je pratila bila je u 9. mjesecu trudnoće i nakon što je rodila umrla je od komplikacija nakon poroda. Šah se više nikad nije oporavio niti mu je stalo do vlasti, a nakon nekog vremena vlast je preuzeo njegov sin Jahangir, zatočivši svog oca. Šah Jahan je sahranjen u Taj Mahalu pored voljene žene. Pred grobnicom Taj Mahal i danas se klanja na tisuće
ljudi.

       


izvor:atartours

Zanimljivo je da prema procjenama čak 42% stanovnika Zemlje koje je klasificirano kao siromašno živi u Indiji.

AGRA
TADŽ MAHAL – SPOMENIK LJUBAVI



Tadž Mahal izgrađen je u XVII veku u prašnjavoj ravnici Agre, oko 200 kilometara jugoistočno od Delhija. Od tada pa sve do danas on je ostao univerzalni simbol neizmerne ljubavi muškarca prema jednoj ženi

Izgradnja Tadž Mahala trajala je 22 godine i u njegovom završetku bilo je angažovano više od 22.000 ljudi. Prema predanju, oko hiljadu slonova je dopremalo materijal da bi bila dovršena građevina od belog mermera čija je unutrašnjost optočena dragim kamenjem. Ahat, žad, raznobojni granat i još dvadesetak dragocenih materijala ugrađeni su u intarziju grobnice, unutrašnjost građevine i pod.



Mapa lokacije Agre

Grobnica je nekad bila prekrivena pokrovom od pravih bisera, u nju se ulazilo kroz srebrna vrata filigranske izrade, a okruživala ju je čipkasta ograda načinjena od pravog zlata. Prebogati šah želeo je najvećim dragocenostima da isprati svoju voljenu ženu i za to angažovao najbolje majstore. Pljačkaši su u XVIII veku iz Tadž Mahala odneli veliki deo ovog blaga, ali je sačuvana građevina neprolazne lepote.

Ožalošćeni šah

Ovo veličanstveno zdanje podigao je peti car Indije iz dinastije Mogul, šah Džahan (1628-1658). Verovao je da potiče od velikih zavojevača Timur Lenka i Džingis Kana. Kada je 1631. godine izbila pobuna u njegovom carstvu, sa vojskom je krenuo da je uguši. Kao i uvek, sa njim je krenula i njegova žena carica Mumtaz Mahal čije ime u prevodu znači izabranica palate. Ona se zapravo zvala Ardžumand Banu Begum i bila je ćerka prvog ministra svemoćnog velikog mogula, cara Džahangira, što znači Osvajač sveta.



Tadž Mahal

Njenu lepotu opisivali su pesnici pevajući o mesecu koji je trebao da se sakrije kada bi se Mumtaz Mahal pojavila. Ona je u pravom smislu reči bila vladarka sveta, a šah Džahan je, kažu, živeo da bi joj ugodio. Obožavao ju je, obasipao blagom iz svojih riznica i cvećem iz svojih vrtova. Mumtaz je za sedamnaest godina braka imala četrnaest porođaja, ali je poslednji bio koban. Dan pošto je na svet donela lepu kćer, u logoru Burhanpur, gde je pratila muža koji je u toj oblasti ratovao, preminula je od groznice. Bilo je to 1629. godine. Šah Džahan bio je toliko ožalošćen da je odustao od daljeg vojnog pohoda, vratio se u palatu, ušao u jednu odaju i iz nje nije izašao devet dana. Ništa nije jeo ni pio, a jedini znak da je živ bilo je ječanje koje je dopiralo iz odaje. Kada se pojavio pred podanicima, njegova kao ugljen crna kosa bila je bela kao sneg.

Spomenik besmrtnosti



Šah Džahan i Mumtaz Mahal

Šah Džahan je imao mnogo žena, ali sa smrću Mumtaz Mahal izgubio je svoju radost, zvezdu vodilju i dušu svog života. Tugovao je za njom i svojom jalovom moći jer je bio kralj sveta, ali potpuno bespomoćan da produži život one koja je bila njegova ljubav. Kad već nije mogao da je zadrži pored sebe, odlučio je da joj podigne velelepni spomenik i tako je učini besmrtnom.



O mauzoleju Tadž Mahal govori se vekovima i tako iznova oživljava čudo ljubavi i njena nemilosrdna prolaznost. Na obalama široke i lenje reke Jume, Mumtaz je bila srećna pa je šah odlučio da u Agri, trećoj od prestonica mogulske Indije podigne grob kao "uspomenu na Mahal".

Čudesni arhitekta

O Tadž Mahalu se zna gotovo sve, ali je i dalje tajna koji je arhitekta zaslužan za ovo delo izuzetne lepote. Prema jednom predanju, portugalski misionar Sebastijan Manrike, koji živeo u Bengalu između 1628. i 1642. godine i koji je dospeo u Agru da bi otkupio zarobljenog sabrata, tvrdi da je tvorac bio italijanski zlatar, izvesni Đirolamo iz Verone. On daje čak i pojedinosti: "Car ga je pozvao i rekao mu da želi da podigne veliku i veličanstvenu grobnicu svojoj prerano preminuloj supruzi, pa je od njega zahtevao da načini potpuno pregledan projekat. Arhitekta iz Verone je ispunio ono što se od njega tražilo i za samo nekoliko dana predao mu više maketa prelepe građevine. Caru se svidela lepota projekta, ali se u aroganciji ponosnog varvarina njegovo veličanstvo razjarilo zbog niske cene koju je predložio…" Međutim, ostaje sporno zašto bi jedan katolik podizao grobnicu princezi koja je progonila hrišćane.



Crtež prostornog plana mauzolejskog kompleksa

Dvesta godina posle oca Manrikea, Agru je posetio major Džems Luis Šliman koji je tvrdio da je arhitekta Francuz Osten iz Bordoa, takođe zlatar. Indijska deca uče da je tvorac poštovanog Tadž Mahala majstor Isa, Turčin lutalica, takođe neutešni udovac. To bi moglo biti približno tačno, jer se ustad Isa zvao još ustad Kan efendija, Isa Muhamed efendija, Isa Kan…

Možda i nije bio poreklom baš iz Turske, nego iz Isfahana ili iz Samarkanda ili iz Kandahara… Bio je hrišćanin, ali o tome nije govorio, ili je bio Jevrejin, možda Arapin? Rus?



Grobnica carice Mumtaz Mahal

Možda su čak bila dvojica ustada, ustad mamur Nadil al Asar i njegov brat ustad Hamid, Persijanci, što bi donekle objasnilo izvesne stilove na zdanju.

Ono o čemu se tvorci svih ovih verzija slažu jeste to da kad je grobnica završena, šah Džahan je bio toliko zadovoljan da je arhitekti odsekao glavu, njegovim pomoćnicima šake, a kaligrafe oslepeo, tako da nikada više niko od njih ne napravi slično remek-delo!

Osmougaoni mauzolej



Osmougaona osnova mauzoleja

Tadž Mahal je neponovljiv. Za mesto na kome će počivati njegova voljena žena, šah je izabrao mesto koje je moglo da se vidi sa prozora njegovih odaja. Središte kompleksa čini veliki osmougaonik od belog mermera sa vertikalnim ivicama oborenih uglova i sa dubokim udubljenjima pokrivenim klasičnim mogulskim lukom. Iznad toga, četiri ugaone kupolice uokviruju središnju, čija visina dostiže 61 metar. Jednostavne je i moćne strukture, neki su je poredili sa laganim šatorima nomada, sa snežnim vrhovima Himalaja, sa lenjim letnjim oblacima, a, ipak, najsličnija je stogovima sena kojih ima mnogo u dolini Agre.

Na 37 metara ispod kupole, koja je samo ukras, nalazi se još jedan polukružni krov koji natkriva veliki osmougaoni prostor u koji svetlost prodire kroz osam prolaza koji vode ka udubljenim prozorima fasade. U osmougaonoj dvorani, zaštićeni pregradom od šupljikavog mermera, u svojim sarkofazima počivaju večni ljubavnici. U samom središtu se nalazi sarkofag Mumtaz Mahal koji je prazan kao i sarkofag njenog supruga, jer se pravi grobovi nalaze u podzemnom prostoru. Pored njenog sarkofaga, malo veća i malo viša je počasna grobnica šaha Džahana.



Počasna grobnica šaha Džahana

Šah je sebi bio namenio drugi veliki mauzolej, koji bi bio sagrađen blizu Tadž Mahala i sa njim povezan srebrnim mostom. Nažalost, nije stigao da ga sagradi, jer je mnogo vremena utrošio oko izgradnje grobnice svojoj voljenoj ženi. Ukrašeni su intarzijama stilizovanog cveća od najskupocenijeg materijala i reljefima u mermeru.

Kada mu je 1658. godine sin preuzeo presto, šah Džahan stavljen je u kućni pritvor. Živeo je još osam godina sa jednom jedinom mogućnošću da kroz prozor svoje odaje preko reke Jume posmatra počivalište svoje voljene žene. Straža ga je našla mrtvog u 74. godini. Kad je 1666. godine umro, njegov sin Aurangzeb je zaključio da je besmisleno i dalje rasipati novac kraljevstva da bi se podigao još jedan mauzolej, pa je oca sahranio pored voljene Mumtaz. Izneverio je očev testament, ali je poštovao duh istorije.

Među sedam svetskih čuda



Veličanstveni Tadž Mahal

Sem što je Tadž Mahal bio vekovima na meti pljačkaša, istorija beleži i više destruktivnih ideja koje, na sreću, nisu realizovane. Naime, lord Vilijam Bentik, engleski guverner koji je radio za akcionare jedne indijske kompanije, poželeo je da 1830. godine razruši "dekadentnu" mogulsku građevinu i da mermer pošalje u Veliku Britaniju gde bi ga neki pripadnici nižeg plemstva iz Kenta ili Devona upotrebili za izgradnju svoje kuće ili za ogradu. Tadž Mahal je spaslo to što u "naciji trgovaca" niko nije želeo da trguje mermerom sumnjivog porekla!

Veličanstveni mauzolej Tadž Mahal uvršćen je među sedam svetskih čuda. Na hiljade turista svake godine slikom ga ovekoveči. Parovi sklapaju ruke praveći polukrug dok im fotograf pokazuje koju pozu da zauzmu da bi se Tadž Mahal našao između ljubavnika. Simbolično, bar na tren, zaljubljeni par "grli" ovaj simbol neprolazne ljubavi.

P.Travel