Pedja Milosavljevic

Pedja Milosavljevic
( 1908. - 1987. )

[You must be registered and logged in to see this image.]

Predrag, Peđa Milosavljević (Lužnice, 4. februar 1908 – Beograd, 25. januar 1987) je bio srpski slikar, diplomirani pravnik, diplomata, dramski pisac, dramaturg i član SANU.

Biografija

Predrag Milosavljević je rođen 4. februara 1908 u Lužicama kod Kragujevca.[2] u učiteljskoj porodici. Porodica Milosavljević potiče iz Crne Gore iz plemena Vasojevića, koja je zbog krvne osvete oko 1846. godine pobegla u Srbiju i naselila se u okolini Kragujevca. Otac Svetolik se pored učiteljskog poziva bavio književnošću i uređivao je Dečiji list. Zbog roditeljskog poziva porodica Milosavljević se često selila tako da je 1913. godine Predrag završio prvi razred osnovne škole u Marenu kod Kavadara gde je otac službovao.
Kada je 1914. godine izbio Prvi svetski rat, otac je mobilisan a majka se sa decom preko Kosovske Mitrovice vraća u Kragujevac u kome ostaje do kraja rata 1918. godine. Posle rata od 1919. do 1926. Peđa ide u gimnaziju u Skoplju gde mu je otac sa službom. U Skoplju mu je profesor crtanja slikar Hristifor Crnilović koji je kod mladog Predraga razvio ljubav ka likovnoj umetnosti. U periodu od 1926. do 1929. godine Peđa Milosavljević sa porodicom živi u Beogradu gde završava gimnaziju i 1927. godine se upisuje na Pravni fakultet u Beogradu. Paralelno sa studijama prava, pohađa slikarsku školu Jovana Bijelića koji je bio porodični prijatelj i tamo se druži sa Đorđem Popovićem, Pavlom Vasićem i Danicom Antić takođe polaznicima Bijelićeve slikarske škole.


[You must be registered and logged in to see this image.]

Dubrovnik, 1965.


Prvi put izlaže 1929. godine na II jesenjoj izložbi beogradskih umetnika i od tada redovno učestvuje na: Prolećnim izložbama jugoslovenskih umetnika i jesenjim izložbama beogradskih umetnika. Izlaže takođe i sa grupama umetnika "Oblik" i "Dvanaestorica" kao i na izložbama jugoslovenskih umetnika u inostranstvu.
Kada je 1933. godine diplomirao na Pravnom fakultetu u Subotici zapošljava se u Ministarstvu inostranih poslova. U diplomatskoj službi je bio u periodu 1933-1947. Od 1947. do 1950. radi u Komitetu za kulturu i umetnost Vlade FNRJ za međunarodnu razmenu.
Za dopisnog člana Srpske akademije nauka i umetnosti izabran je 1972., a za redovnog 1976.


[You must be registered and logged in to see this image.]

Stari most u Mostaru, 1987.


Grupa „Oblik“

Zajedno sa svojim kolegama Petrom Palavičinijem i Brankom Popovićem, Jovan Bijelić je 1926. godine formirao grupu "Oblik" kome pristupaju: Petar Dobrović, Živorad Nastasijević, Toma Rosandić, Veljko Stanojević, Sreten Stojanović, Sava Šumanović i Marino Tartalja kao članovi osnivači, a kasnije ovoj grupi pristupaju: Ignjat Job, Zora Petrović, Ivan Radović, Mate Razmilović, Risto Stijović, arhitekt Dragiša Brašovan. Ova grupu su sačinjavali već afirmisani likovni umetnici. Pravila grupe su doneta na sednici od 8. novembra 1930. godine a Ministarstvo unutrašnjih poslova ih je potvrdilo 20. jul 1932. godine.
Iako formalno nije bio član grupe „Oblik“ Peđa Milosavljević je sa njima izlagao.
[uredi]Samostalne izložbe

Predrag Peđa Milosavljević je u toku svog života izlagao na blizu 200 grupnih izložbi u zemlji i inostranstvu, a samostalne izložbe su mu bile:

1943. London, The Yugoslav House,
1943. London, St. Georges Gallery,
1946. Pariz, Galerija Bosc,
1951. Beograd, Umetnički muzej (Narodni muzej),
1952. Pariz, Galerija Andre Weil.


Priznanja

1937. Grand Prix na svetskoj izložbi u Parizu,
1959. Nagrada ULUS-a,
1964. Nagrada Komisije sa kulturne veze sa inostranstvom,
1964. Otkupna nagrada Moderne galerije na II Trijenalu likovnih umetnosti,
1966. Oktobarska nagrada grada Beograda,
1966. Počasna diploma i nagrada na izložbi slikarstva Kasale Monferato Italija,
1967. Nagrada na Međunarodnoj izložbi Prijateljstvo Evrope,
1970. Sedmojulska nagrada Srbije,
1970. Otkupna nagrada Oktobarskog salona Beograd,
1972. I nagrada umetničke kolonije za slikarstvo Ečka,
1978. Nagrada ULUS-a "Zlatna Paleta",
1979. Nagrada lista Politika,
1986. Nagrada AVNOJ,

Po njemu je nazvana jedna ulica u Beogradu, na Bežanijskoj kosi.

Bibliografija

Između trube i tišine, knjiga eseja
Zopir, drama

( wikipedija )


[You must be registered and logged in to see this image.]

U parku, 1944.

Peđa Milosavljević dolazi u London jula 1942. godine i nastanjuje se u samom centru Kensingtona, nedaleko od čuvenog parka. Druži se tada sa Oskarom Kokoškom i priča mu o lepoti naših srednjovekovnih fresaka. Istoričari umetnosti su, čak, skloni da primete sličnost između Peđine palete i one koju koristi anonimni sopoćanski majstor. Kompozicija U parku ili Kensingtonski park, upravo pokazuje tu analogiju, iskazanu kroz hladne zelene senke koje opominju na srednjovekovnu modelaciju i izazivaju setu, gotovo svojstvenu razmišljanju i životu onovremenog čoveka. Činjenica je da napuštajući Pariz, naš slikar menja i svoj način rada. Na slici U parku, kao i ostalim nastalim u Londonu, nema više čvrstih i stabilnih formi i jasne konstrukcije. Svesno ih odbacivši, Peđa pokušava da stvori jednu ljupku, tihu, gotovo pastoralnu atmosferu, suprotnu od one koja se vidi na londonskim ulicama. Parkovi upravo tome i služe. Vreme provedeno u takvom okruženju pruža nam siguran beg od gradske vreve i galame, naročito u velikim metropolama kakav je London. Devojke koje Peđa smešta u jedan takav predeo upravo to i čine; odmaraju se, čitaju, vode neobavezne razgovore. U vreme nastanka slike ratni vihor nemilice besni nad Evropom, pa ovakva umilna slika deluje kao kakav san o ponovo pronađenom raju. Pri samom kraju rata nemačke bombe razaruju atelje Peđe Milosavljevića u Londonu i uništavaju mu gotovo ceo ciklus nastao tokom boravka u tom gradu. Kompozicija U parku jedna je od retkih koja je preživela tu nesreću.
( Spomen zbirka Pavle Beljanski)


[You must be registered and logged in to see this image.]

Dubrovnik, 1967.


Fasciniranost Dubrovnikom kod Peđe Milosavljevića bila je toliko uočljiva i izražajna da je često nazivan njegovim „pesnikom”, stvorivši tako originalnu lirsku koncepciju ovog grada na jugu Jadrana. Slika ga s mora, s pogledom na Stradun, na Konavle i Cavtat, fokusira devojke koje se šetaju niz skaline, bojom opipava Lokrum... Tek kada je dovoljno upio taj dubrovački štimung, Peđa ga je skrio iza muzike kojoj daje sav prostor na slici Dubrovački koncert. Gudački instrumenti, violončela pre svega, pojačavaju čulnost grada i prepliću se sa jedrenjacima na moru, ali i zvonicima i kulama kraj dubrovačkih zidina. Prepoznatljiv Peđin kolorit pojačava ovu nadrealnu predstavu, doprinosi tom fluidu protkanom kroz neprolaznost i večnost kakve grad koji se kroz svoju istoriju i rušio i podizao nosi. Stoga slikar to odredište vidi pomalo vizionarski, pomalo nostalgično, kao pozornicu po kojoj šetaju kako ljudi tako i instrumenti dugih vratova koji se propinju iznad tog kamena, ali se i stapaju sa njim. Grad stare Republike je u Peđi sjedinio pesnika i slikara, načinio simbiozu literarnog i likovnog, kao možda ni jedno drugo mesto u kojem je umetnik boravio. Uspostavljajući i ovom kompozicijom paralele s Vizantijom, Peđa se podjednako okreće i Zapadu, jer se grad Sv. Vlaha drugačije i ne može sagledati, a posmatran očima ovog slikara i pesnika postaje još zanosniji i zavodljiviji.
( Spomen zbirka Pavle Beljanski )


[You must be registered and logged in to see this image.]

Krunska ulica, 1934.


[You must be registered and logged in to see this image.]

Lestvice zivota, 1981.


[You must be registered and logged in to see this image.]

Nokturno, 1968.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Milosev konak, 1970-71.


Slika iz kasnije faze Predraga Peđe Milosavljevića, pokazuje svu raskoš slikarskog talenta i umeća ovog velikana srpske likovne umetnosti. Ovo je, u ciklusu sa istim motivom, svakako koloristički najbogatije delo koje autotra ističe po istančanosti ukusa, nijansiranju bojenih površina i po kompozicionom efektu.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Put slave, 1952-53.

Krajem 1950. godine Peđa napušta diplomatsku službu i u potpunosti se posvećuje slikarstvu i pisanju. I ponovo Pariz: „Moj nemirni nomadski duh nije mi davao mira pa sam pedesetih godina krenuo po treći put u Pariz, ovog puta o svom trošku”, rekao je. Upravo početkom te šeste decenije stvara novi poetički obrazac, prožet maštom, fantasmagorijom, sa apokaliptičnim, apstraktnim predelima. Samim tim, jedan je od retkih autora koji su u kolekciji Pavla Beljanskog zastupljeni radovima iz pedesetih godina. Put slave (1952/53), baš kao i Stari Bar, možemo posmatrati kroz tri plana: u prvom je čovek s trubom koji poziva, objavljuje, proklamuje, drugi plan je ispunjen grobovima, kao nekom vrstom opomene na cenu kojom se slava plaća, i konačno, treći plan je rezervisan za one koji stignu do trijumfa, a kao da nema boljeg simbola za to od uvek večne pariske Trijumfalne kapije. I baš nju, kao kakav krst na Golgoti, Milosavljević smešta iznad svega, u sam vrh slike, svesno narušivši odnos logičkih proporcija. Pri posmatranju kompozicije, prisutno je kolebanje u izricanju stava: je li Peđa uspeo da na njoj uspostavi onu organizaciju i red životnog ciklusa, ili je pak namerno pustio da prevlada „lirski nered”? I upravo nam se čini da je to ideja koju započinje i uspešno sprovodi u svim svojim obrascima, pa i u svim ciklusima svoga opusa.

( SZ Pavle Beljanski )

Erotski akvareli Peđe Milosavljevića

U Galeriji „Heksolab“, u Njegoševoj ulici, publiku u četvrtak uveče čeka erotska priča „Sa jastuka“ - akvareli Predraga Peđe Milosavljevića (1908-1987) koje javnost nikad nije do sada videla

[You must be registered and logged in to see this image.]

U Galeriji „Heksolab“, u Njegoševoj ulici, publiku u četvrtak uveče čeka erotska priča „Sa jastuka“ - akvareli Predraga Peđe Milosavljevića (1908-1987) koje javnost nikad nije do sada videla!

Neumorni istraživač i predani „kopač“ po domaćoj istoriji umetnosti, Nikola Kusovac ove akvarele je otkrio prošle, a završio ove godine. U bogatim i nepoznatim slojevima umetnosti ne tako davne prošlosti, Kusovac je otkrio seriju od 12 erotskih radova Predraga Peđe Milosavljevića nastalih 1940. Priča je eksplicitna pa se, kako upozorava organizator, ne preporučuje mlađim od 18 godina.

U četvrtak uveče, na otvaranju izložbe, biće promovisana i knjiga „Predrag Peđa Milosavljević ili priča o mladosti, prijateljima, ljubavi i potrazi za pejzažima“ gde Kusovac sažima rezultate svog istraživanja.

- Ovi radovi, iz do sada nepoznatog albuma erotskih slika koji je došao u Srbiju iz Pariza zahvaljujući uglednom beogradskom kolekcionaru, predstavljaju istinsko, prijatno iznenađenje - objašnjava Kusovac.

Uz erotsku priču biće izložen i album crteža nastalih 1930. u kom Milosavljević na šagalovski način „priča“ o druženju sa Đorđem Popovićem i Boškom Tokinom, kao i onaj iz 1932. kada je bio u potrazi za pejzažima od Beograda do Dubrovnika i Splita.

[You must be registered and logged in to see this image.]


Akademik Milosavljević, dobitnik Gran-prija na međunarodnoj izložbi u Parizu 1937. kroz ove akvarele i crteže otkriva i svoj smisao za humor. Na pojedinim crtežima su i Peđini bezmalo poetski zapisi...

Kusovac ipak ocenjuje da, kad je reč o albumu crteža, njihov puni značaj ne bi trebalo isključivo tražiti u ostvarenim likovnim vrednostima, nego pre svega u tome koliko kazuju i kako upečatljivo svedoče o duhovnoj klimi u kojoj su intelektualno sazrevali i likovno se formirali daroviti studenti Pravnog fakulteta u Beogradu oko 1930. godine.
( novosti.rs )

Napominjemo da je naslovnu stranu knjige" Predrag Pedja Milosavljevic
ili prica o mladosti, prijateljstvu i ljubavi " uradio Borko Petrovic, akademski slikar.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Seoba Dubrovnika,1962.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Dimnjaci i ruze, 1937.

Rani jutarnji časovi su za Peđu Milosavljevića predstavljali idealno vreme za slikanje, što se najbolje vidi u ciklusu pariskih krovova. Tako i najstarija od Peđinih sedam slika iz kolekcije Pavla Beljanskog, Dimnjaci i ruže iz 1937. godine, predstavlja zaustavljen prizor tek probuđenog „grada svetlosti”. Možda sa neke pariske mansarde, Peđin pogled je dosegnuo do drugog krova, ali ne zanemarujući ono što mu je pred očima u prvom planu – saksije sa cvećem. Šta je zapravo slikar želeo da postavi u prvi plan? Da li sive dimnjake i tamne krovove ili pak bledožute ruže koje ih oživljavaju, dok upijaju jutarnje sunce? Peđa je govorio da sivo raste svuda: „Počinje od dimnjaka, čiji šaroliki izdanci krase svaku kuću i preliva se preko svih delova grada šumom sivožutih i sivocrvenih keramičkih cevi crnih petlova. Nastavlja se na crnim i sivim krovovima, obloženih metalom, spiranih vetrom i kišama i spušta se niz strme obronke i litice neravnih mansardi i fasada okićenih crnim balkonima od kovanog i livenog gvožđa.” Sam kolorit odaje utisak sete, elegičan prizvuk na oronulim fasadama i trošnim krovovima, što odgovara Peđinom mišljenju da melanholija prati pravu lepotu, uočenu i na tim pariskim krovovima. Onog momenta kada je podigao glavu ka njima, pokazao je da su osim za ptice, oni postali vidljivi i za umetnike. Upravo za jednog od njih, ti krovovi su oličenje atmosfere prolaznosti i uspomena kao deo pariske, vremenske patine.
( SZ Pavle Beljanski )
[You must be registered and logged in to see this image.]

Bele ruze, 1944.

Nakon kratkog boravka u Madridu gde ga zatiče početak aprilskog rata 1941. godine, Peđa Milosavljević biva premešten u London u koji stiže jula naredne godine. Živi u samom centru Kensingtona, nedaleko od čuvenog parka kojeg je ovekovečio na istoimenoj slici. Iz istog perioda su i Bele ruže. Motiv koji smo i ranije susretali na Peđinim slikama sada je potpuno izdvojen i zaseban. I upravo kao takav, dovoljan je sam sebi. Ova klasična vizija cveća u vazi sa po kojim povijenim strukom, oličena je pre svega u bisernosivom tonalitetu i lirskom pristupu prirodi. Smeštene u plitku posudu, desetak beličastih ruža, među kojima i one uvele, metafora su prirode i prolaznosti vremena, što Peđa često ispisuje na svojim slikama. Iako nazvane „belim”, reč je zapravo o onoj tako prepoznatljivoj sivoj boji. Peđino sivilo nema težinu, već je poletno i toplo baš kao što je i slikarstvo francuskih intimista našim slikarima u to vreme, pa i Peđi, ponudilo jednu lirski obojenu emociju lišenu svake grubosti. Pariz je, pored svih uticaja na Milosavljevića, izazvao i promenu njegove tehnike rada, te umesto četkice sve češće koristi slikarski nož, dok boju svodi na sivoplave i bledozelene tonove s tek po kojim akcentom druge boje lokalnog značaja. To svakako odgovara onovremenim tendencijama četvrte decenije kada se boja javlja kao akcenat u toj valereskoj organizaciji slike, što kao idejno polazište opet ima pariski intimististički krug. Pripadnike tog kruga vezuje odanost prema prirodi, a ljubav prema njoj je i Peđu zaokupila još od dečačkih dana. Znao je da izdvoji iz nje onu njenu srž, lepotu koju ne vidi svako, baš kao što je, planinareći uz oca, sređivao svoj mali herbarijum ne prema botaničkim, već prema slikarskim načelima.
( SZ Pavle Beljanski )

[You must be registered and logged in to see this image.]

U parku, 1944.

Peđa Milosavljević dolazi u London jula 1942. godine i nastanjuje se u samom centru Kensingtona, nedaleko od čuvenog parka. Druži se tada sa Oskarom Kokoškom i priča mu o lepoti naših srednjovekovnih fresaka. Istoričari umetnosti su, čak, skloni da primete sličnost između Peđine palete i one koju koristi anonimni sopoćanski majstor. Kompozicija U parku ili Kensingtonski park, upravo pokazuje tu analogiju, iskazanu kroz hladne zelene senke koje opominju na srednjovekovnu modelaciju i izazivaju setu, gotovo svojstvenu razmišljanju i životu onovremenog čoveka. Činjenica je da napuštajući Pariz, naš slikar menja i svoj način rada. Na slici U parku, kao i ostalim nastalim u Londonu, nema više čvrstih i stabilnih formi i jasne konstrukcije. Svesno ih odbacivši, Peđa pokušava da stvori jednu ljupku, tihu, gotovo pastoralnu atmosferu, suprotnu od one koja se vidi na londonskim ulicama. Parkovi upravo tome i služe. Vreme provedeno u takvom okruženju pruža nam siguran beg od gradske vreve i galame, naročito u velikim metropolama kakav je London. Devojke koje Peđa smešta u jedan takav predeo upravo to i čine; odmaraju se, čitaju, vode neobavezne razgovore. U vreme nastanka slike ratni vihor nemilice besni nad Evropom, pa ovakva umilna slika deluje kao kakav san o ponovo pronađenom raju. Pri samom kraju rata nemačke bombe razaruju atelje Peđe Milosavljevića u Londonu i uništavaju mu gotovo ceo ciklus nastao tokom boravka u tom gradu. Kompozicija U parku jedna je od retkih koja je preživela tu nesreću.
( SZ Pavle Beljanski )


[You must be registered and logged in to see this image.]

Stari bar, 1949.

Godine 1949. Milosavljević stvara svoju, kako je to već ranije naglašeno, fantasmagoričnu viziju: Stari Bar. Miodrag B. Protić sliku vidi kao ključno delo u njegovom opusu. Sačinjena od tri plana, kompozicija teži univerzalnosti i gotovo modelu za sagledavanje tzv. starih gradova, koje Peđa vrlo poetično naziva „odmorištima prohujalih vekova”. U prvom planu ove slike su polomljene skulpture, fragmenti freske, jedna preslica, kao i razna plastika; u drugom silueta izumrlog grada kao kakva vizija, možda čak i opomena, a u trećem, poslednjem planu, visoke, masivne, kršne planine, poput vanvremenskih zaštitnika, ali i svedoka ljudske prolaznosti. Šetajući kao dečak pored ostataka Stobija, Peđa upija njihovu tišinu i odjek, koje nekoliko decenija kasnije pretače u kompleksni Stari Bar. Ta veza s Vizantijom još jednom potvrđuje njegovu privrženost kulturnoj baštini svoje zemlje. Ova mala likovna arheologija koju vidimo na kompoziciji jeste delo tipično za Milosavljevićevu estetiku. Gradovi za njega ne umiru, njihove ruševine su veličanstvene u toj svojoj ruiniranosti. Kao slikar, ali i njihov posmatrač on opominje: „Seti se da su ove ruševine, tela bez glave i glave bez tela, i ruke, zglobovi, oči i usta, svaki najmanji deo, integralne količine, nedeljive i vešastvene istovremeno. I da je ljubav njihovog tvorca koja tinja do poslednjeg kamenog daha, do zadnjeg traga izbledele boje, tako velika da ti se katkad čini da živiš od samog početka.”

( SZ Pavle Beljanski )

[You must be registered and logged in to see this image.]

Cvece sa aktovima, 1957.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Predeo, 1932.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Portret, 1951.

Mare Serenitatis

[You must be registered and logged in to see this image.]

Beli prozori, 1936,

[You must be registered and logged in to see this image.]

Portret violinistkinje Marije Mihailović

[You must be registered and logged in to see this image.]