Ambijentalna muzika

Ambijentalna muzika je muzički žanr koji sjedinjuje elemente različitih muzičkih stilova uključujući džez, elektronsku muziku, nju ejdž, rok, modernu klasičnu muziku, rege, tradicionalnu i etno muziku, pa čak i anti-muziku (noise).

Najranije forme i teorije elektronske muzike dolaze iz radova Pjera Šefera. On je stvorio neke od prvih numera elektronske muzike koristeći gramofone i zvuke iz prirode u kombinaciji sa isečcima traka, time stvoreći prvo korišćenje ploča i magnetofonskih traka u eksperimentalnoj muzici. Njegovi radovi se mogu porediti sa Šopenhauerovim idejama „zvučnih svetova“, doslovno svetova osmišljenih u celosti od zvukova. Karlhajnc Štokhauzen je kasnije stvarao začetke elektronskih muzičkih eksperimenata 1955. godine. Ova dva izvođača su (među ostalima) postavili temelje ambijentalne muzike, koja će se pojaviti kasnijih decenija, sa razvitkom muzičke tehnologije.

Pojam „ambijentalna muzika“ je prvi spomenuo Brajan Ino, kasnih 1970-tih, kao referencu za muziku koja bi okruživala slušaoca bez skretanja pažnje na nju, muziku koja se može „aktivno slušati sa pažnjom ili isto tako lako ignorisati, u zavisnosti od izbora slušaoca“ (Ino, koji sebe smatra za „ne-muzičara“, je svoje zvučne eksperimente nazivao „tretmanima“ za razliku od tradicionalnih izvedbi). Stoga se Brajan Ino smatra ocem ambijentalne muzike. Njegova ploča iz 1978. godine Ambient 1: Music for Airports (Muzika za aerodrome) uključuje manifest koji opisuje ovu vrstu muzike. Iako je osmislio reč „ambijental“, Ino je ukazivao na radove i uticaj Erika Satijea. Ino je osmislio pojam u eseju, da bi distancirao svoj rad od tzv. „muzike za liftove“ i Muzaka. Ona je često mnogo sličnija „muzici za raspoloženja“ ili ambijentalnoj pozadini u filmovima i radijskim emisijama. Slušaoci često zaborave da slušaju ambijentalnu muziku, što je jedna od najvećih privlačnosti ovog žanra. Ona može biti bilo kojeg muzičkog stila, uključujući džez, elektronsku muziku i modernu klasičnu muziku.

Neki radovi francuskog kompozitora XX veka Erika Satijea, danas poznatog po svojim Trois Gymnopédies izdanjima, mogu se smatrati pretečama moderne ambijentalne muzike. On je neke od svojih dela opisivao kao „Musique d’ameublement“ („nameštajna muzika“ ili, doslovnije, „muzika za nameštaj“ i „muzika za korišćenje sa noževima i viljuškama“), ukazivajući na nešto što se može puštati tokom večere i što bi pre jednostavno stvorilo atmosferu za tu priliku, a ne bilo centar pažnje. Slično njegovim, neka dela francuskog kompozitora Edgara Varesa, koji je izuzetno koristio teremin u njegovim kompozicijama, kao i atonalne tehnike i nestandardne vremenske taktove, se takođe mogu posmatrati kao preteče ambijentalne muzike. Džon Kejdž je stvorio ultimativno ambijentalno delo 4'33", četiri i po minuta tišine odsviranih na klaviru, koje je nateralo publiku da sluša zvuk ambijenta koji ih okružuje. Kejdž je inspirisao minimalističke kompozitore poput La Mont Janga, Mortona Feldmana, Terija Rajlija, Stiva Rajha i Filipa Glasa, koji su takođe inspirisali Inov inovativni stil, jer se ambijentalna muzika može posmatrati kao vrsta minimalizma.

Rani albumi Pink Flojda (kao što su Ummagumma i Meddle) i krautrok izvođači, orijentisani „svemirskom muzikom“, kao što su Tangerine Dream, Popol Vuh i Cluster, su u mnogome uticali na žanr. Albumi Popol Vuha Affenstunde (1970) i In Den Garten Pharaos (1971) su bili jedni od prvih albuma elektronske ambijentalne muzike. Još jedan bitan album je Sonic Seasoning (1972) od Vendi Karlos. Ostali rani izvođači 1970-tih i 1980-tih, kao što su Klaus Šulce (bivši član Tangerine Dreama i Ash Ra Tempela), Žan-Mišel Žar i Kraftverk, su takođe imali uticaja. 1970-tih, neki ambijentalni, krautrok i drugi muzičari, koji su bili pod uticajem nju ejdž spiritualizma, stvorili su eklektičan žanr poznat kao Nju Ejdž muzika, prodavajući milione ploča nezavisno od mejnstrim muzičke industrije, putem pouzeća ili u nju ejdž prodavnicama. Do 1980-tih, Nju Ejdž muzika je postala toliko poznatija od ambijentalne muzike, da je „ambijent“ uzet kao sinonim za „Nju Ejdž“. Mnogi ambijentalni muzičari su namerno prihvatili nju ejdž teme da bi se plasirali ovakvoj publici.

Sa početkom 1980-tih, ambijentalna muzika počinje da utiče na neke pop grupe (primeri se mogu naći u instrumentalima grupa New Order, Depeche Mode, Simple Minds i U2). Kasnije, elektronska dens muzika i sint pop su se spojili u delima mnogih autora sa sanjivim i vijugavim zvucima ambijentalne muzike Inovog stila. Pod maskom različitih stilova, ovaj novi žanr (koji se ponekad naziva i ambijentalni haus, ambijentalni tehno, ambijentalni dab, IDM, ili jednostavno „ambijent“) je doživeo rađanje novih izvođača kao što su The Orb, Aphex Twin, The Irresistible Force i Biosphere (pod vođstvom Žeira Džensena).

Rani izvođači izdavačke kuće Warp, Future Sound of London, Autechre, Boards of Canada, Massive Attack, Portishead i The KLF, kao i kasniji poput Aphex Twina, su učestvovali u popularizaciji ambijentalne muzike i predstavljanja njene raznolikosti. Sada postoji širok dijapazon pod-žanrova, festivala, veb-sajtova, foruma, klubova, izdavačkih kuća i izvođača, koji stvaraju novu, interesantnu i originalnu muziku.

Ambijentalna muzika se koristila u mnogim televizijskim emisijama i filmovima i značajna je za doprinos njihovoj atmosferi. Kao alternativa konzervativnoj sporednoj muzici, ona pruža muzičaru umetničku slobodu. Tradicionalan način komponovanja za film ili televiziju obično podrazumeva stvaranje prepoznatljivih melodija ili džinglova za okruženje, heroja ili zločinca i za elemente radnje, kao što su ljubavne uloge, akcija i scene smrti. Ipak, ambijentalna muzika je zapažena zbog manje formulatičkog pristupa njenoj upotrebi u filmu i televizijskim emisijama. Na primer, film Dejvida Linča, Dina, iz 1984. godine, napušta epski naučno-fantastični stil muzike, popularizovanog u Ratovima Zvezda, radi više efektnih i atmosferičnih muzičkih melodija u izvođenju Brajana Inoa i grupe Toto.

Organska ambijentalna muzika je karakteristična po integraciji elektronskih, električnih i akustičnih muzičkih instrumenata. Pored uobičajenih uticaja elektronske muzike, organski ambijent teži ka spajanju uticaja svetske muzike, posebno dronskih instrumenata i ručnih perkusija. Organski ambijent teži da više bude u harmonoji sa prirodom, nego sa diskom. Neki izvođači ovog pod-žanra su Robert Rič, Stiv Rouč, vidnaObmana, O Yuki Conjugate, Džejms Jonson, Loren Nerel, Jean Ven Robert Hal, Numina, Vangelis i Tuu.

Neki radovi ambijentalnih pionira, kao što je Brajan Ino, koji koriste kombinacije tradicionalnih instrumenata (poput klavira) i elektronskih instrumenata, mogu se smatrati organskom ambijentalnom muzikom u ovom smislu. 1970-tih i 1980-tih, Klaus Šulce je često snimao gudačke sastave i izvođenja solo čelista, zajedno sa svojim izvođenjima na Mug sintisajzeru.


Ova vrsta muzike je stvorena iz semplova i snimaka zvukova koji nastaju u prirodi. Ponekad se ovi semplovi mogu obraditi radi „instrumentalnijeg“ zvuka. Ovi semplovi se mogu složiti na način da formiraju uobičajenu muzičku strukturu ili mogu biti nasumični i neusredsređeni. Ponekad je zvuk pomešan sa urbanim ili „nađenim“ zvucima. Primeri uključuju dobar deo Biosphere-ovog albuma Substrata, muziku insekata Majre Kaliksa i album Weather Report Krisa Vatsona. Dešava se da dese neka preklapanja između organskog ambijenta i ambijentalne muzike inspirisane prirodom. Jedan od prvih albuma ovoga žanra, Sonic Seasoning Vendi Karlos, kombinuje semplovane i sintetizovane zvuke prirode sa ambijentalnim melodijama i dronovima radi naročito opuštajućeg efekta.


Dark ambijent je opšti pojam za svaku vrstu ambijentalne muzike sa „mračnim“ ili disonantnim osećajem. Numere iz ovog žanra često uključuju obimno korišćenje digitalnog odjeka, radi stvaranja ogromnih soničnih prostora za zastrašivanje, izuzetno dubokih zvukova poput niskotonalnih dronova, tmurnih muških horova, odjekujuće grmljavine i udaljene artiljerije. Ovaj žanr ima nemilosrdno gotski prizvuk. Slični stilovi uključuju ambijentalni industrijal i izolacionistički ambijent.


Ambijentalni industrijal je hibridni žanr ambijentalne i industrijske muzike, gde se pojam industrijal koristi u originalnom eksperimentalom smislu, a ne u smislu industrijal metala ili EBM-a. Tipična numera ambijentalnog industrijala (ako postoji tako nešto) se sastoji od razvijajućih disonantnih harmonija metalnih dronova i rezonanci, tutnjave ekstremno niskih frekvencija, buka mašina, poneki put sa dodatkom gongova, prekusivnih ritmova, distorzovanih glasova i/ili bilo čega drugog što izvođač smatra pogodnim za semplovanje (često obrađeno do mere gde se originalni sempl više ne može prepoznati). Čitavi radovi mogu biti bazirani na snimcima radio teleskopa, brbljanju novorođenih beba ili zvukova snimljenih preko kontakt mikrofona na telegrafskim žicama.

Među mnogim izvođačima koji rade u ovom području, izdvajaju se Coil, CTI, Lustmord, Susumu Jokota, Hafler Trio, Nocturnal Emissions, Zoviet France, PGR, Tomas Koner, Controlled Bleeding i Deutsch Nepal. Važno je naglasiti da je većina ovih izvođača veoma eklektična u svojim izvođenjima, jer mnoga od njih pripadaju oblastima van ambijentalnog industrijala.


Poznatija kao izolacionizam. Pojam je popularizovan sredinom 1990-tih od strane britanskog magazina The Wire i kompilacijom Ambient 4: Isolationism izdavačke kuće Virgin. Ovaj pojam je počeo manje-više kao sinonim za ambijentalni industrijal, ali uključujući i pojedine post-tehno pravce ambijenta koje su izvodili Autechre i Aphex Twin. Izdavačka kuća Sombient je sada primarni snabdevač izolacionističkog ambijenta, naročito serije „dronskih“ kompilacija. Jedan od poznatih izvođača ovog stila ambijentalne muzike je Robert Frip.

Postoje mnogi drugi stilovi koji se identifikuju kao ambijentalna muzika. Iako postoje informacije o ovim stilovima, mnogi izvođači koji ne pripadaju nju ejdž svetu muzike, proizvode albume koji spajaju ambijentalnu muziku bez ritma sa elektronikom sporog tempa na taj način da se granice između njih ni ne primećuju. Čil aut muzika se često povezuje sa klupskom kulturom i ponekad se koristi kao pojam koji sadrži ambijentalnu muziku kao svoju podvrstu. Britanski tehno se naročito razvijao u Šefildskoj izdavačkoj kući Warp Records, gde su prethodni elektronski pioniri poput Cabaret Voltaire i Autechre postavili temelje za razvoj ambijentalnog tehna, koji su nastavili da razvijaju Aphex Twin i Boards of Canada. Sa ove scene su se razvili ambijentalni dab i ambijentalni tehno. IDM (Inteligentna Dens Muzika) je još jedan izraz koji je sinonim za ovu scenu. Elektroakustična i akusmatična muzika su „klasične“ umetničke forme muzike koje koriste stvaranje elektronskog zvuka umesto ili zajedno sa akustičnim instrumentima. Glič muzika je pod-žanr ove muzike. Neke klupske grupe su pravile ambijentalnu muziku uživo, mešajući tehnike i stilove daba sa ambijentalnim teksturama i dens melodijama. Poznatiji izvođači koji su to radili su Sonic State, Junkielover, the Orb, Chillage People, H.U.V.A. Network, Solar Friends, The Starsound Orchestra i Kuma Mela Project.


wikipedija