Australija

Australija je po veličini šesta država na svetu. Na severu se, preko mora, graniči sa Indonezijom, Papua Novom Gvinejom i Istočnim Timorom i na jugozapadu sa Novim Zelandom.

Australija je zemlja na kraju sveta, zemlja kengura i koala, Aboridžina i evropskih doseljenika. Ime Australija potiče od naziva terra australis, što znači južna zemlja.


Obale su slabo razuđene i najvećim delom su teško pristupačne.

Najteži je pristup severoistočnoj obali, pored koje se nalazi Beliki greben (kojeg čine mnogi koralni sprudovi), dug 2 000 km.

U reljefu se ističu tri regije.

Na istoku kontinenta su gromadne planine Australijski Kordiljeri (Australijski Alpi, Plave planine i druge), koji se strmo spuštaju u niže i uže primorje uz obalu Tihog okeana, a blago prema zapadu. U središnjem delu kontinenta je Velika australijska nizija, koja oko jezera Er prelazi u depresiju. U zapadnom delu je Zapadnoaustralijska visoravan, visine 300-500 m, sa koje se mestimično izdižu gromdne planine.

Klimu većeg dela Australije karakterišu suše i večite oskudice vode, zbog čega u većem delu Australije nema većih reka, a veoma je siromašna i biljnim svetom.

U Australiji živi mnoštvo životinja koje su na drugim kontinentima davno izumrle. Takvi su, na primer, sisarski torbari, kojih ima oko 230 vrsta (kenguri, torbar-medved, torbar-jazavac, torbar-vuk, koala i drugi) zatim kljunari, sisari koji se legu iz jaja.

Vecina plodnog zemljista farmi i luka se nalazi na istoku i jugoistoku, osim u predelu Perta na zapadu. Melburn, Sidnej, Brisbejn i Adelaid su vodeci industrijski reoni Australije. U poslednje dve dekade 20. veka doslo je do znacajnog industrijskog razvica, u toku osamdesetih godina doslo je do stagnacije, dok je devedesetih godina doslo do ubrzanog razvoja pod uticajem japanskog kapitala.

Australija ima dobro razvijenu industriju. Glavne grane su rudarstvo i metalna industrija (ugalj, gvozdena ruda, bakar, olovo, zlato, srebro, uranijum, nikal, aluminijum, cink) zatim prehrambena industrija, tekstilna i hemijska industrija i motorna vozila (ukljucujuci i redja nalazista nafte i zemnog gasa). Sto se tice poljoprivrede products: psenica, jecam, secerna repa, Tropsko i suptropsko voce, vinogradi i farme duvana; Australija je drzava koja se sama snabdeva hranom i gajenje ovaca i stoke je dugo zastupljeno.

Po popisu stanovništva iz 2006. Australija je imala 19.855.288 stanovnika. Glavni grad je Kanbera, smešten u Australijskoj prestoničkoj teritoriji. Najveći gradovi su Sidnej, Melburn, Brizbejn, Pert i Adelejd, u kojima živi većina stanovnika Australije.

Australijski domoroci naseljavaju australijsko kopno više od 42.000 godina. Nakon sporadičnih poseta ribara sa severa i evropskih istraživača i trgovaca u 17. veku, Velika Britanija je zaposela istočnu polovinu ostrva tokom 1770, gde je slala ljude po kazni u koloniju nazvanu Novi Južni Vels, koja je formirana 26. januara 1788. Kako je broj stanovnika rastao i kako su otkrivane nove teritorije, tokom 19. veka formirano je još pet velikih autonomnih Britanskih prekomorskih teritorija. Dana 1. januara 1901, šest kolonija formiralo je federaciju nazvanu Komonvelt Australija. Kao federacija, Australija je uspostavila stabilan liberalno-demokratski politički sistem, ostajući članica Krunskih zemalja Komonvelta.

Ime „Australija“ nastalo je od latinske reči Australis, što znači „sa juga“. Priče o „nepoznatoj južnoj zemlji“ (lat. terra australis incognita) iz doba starog Rima bile su uobičajene u srednjovekovnoj geografiji, iako nisu imale uporište u stvarnom znanju o kontinentu. U engleskom jeziku, reč Australia prvi put je upotrebljena 1625. u delu Mastera Haklita „Beleška o Australiji, zemlji posvećenoj Svetom duhu“. Pridev Australische koristili su holandski zvaničnici u Bataviji od 1638, u značenju novootkrivenog kopna na jugu. Ime Australija korišćeno je i 1693, u prevodu knjige „Avanture Žaka Sadera tokom istraživanja i putovanja u južnu zemlju“, francuskog autora Gabrijela de Fonija, koji je pisao pod pseudonimom Žak Sader.

Aleksandar Dalrimpel koristio je isti termin u delu „Istorijski skup putovanja i otkrića u južnom Pacifiku“ iz 1771, u značenju čitave južnopacifičke oblasti. Džordž Šo i ser Džejms Smit objavili su 1793. knjigu „Zoologija i botanika Nove Holandije“, u kojoj su pisali o „ogromnom ostrvu, ili bolje — kontinentu Australiji, Australaziji ili Novoj Holandiji“.

Naziv „Australija“ raširio se pod uticajem knjige Metjua Flandersa, „Putovanje u južnu zemlju (Australiju)“, prvog čoveka za koga se zna da je oplovio kontinent. Ovom knjigom Flanders je dao toj reči opšte značenje. Guverner Novog Južnoj Velsa, Laklan Makvari, kasnije je koristio tu reč u zvaničnim izveštajima koje je slao u Englesku, da bi 1817. predložio da ona bude usvojena kao zvanično ime. Britanska mornarica je 1824. zvanično nazvala ovaj kontinent Australijom.

Zemlja na kraju sveta, zamlja kengura i koala, Aboridzina i evropskih doseljenika. Ime Australija potice od naziva “terra australis”, sto znaci juzna zemlja. U starom i srednjem veku u Evropi se pretpostavljalo da u juznim morima postoji kopno koje su srednjovjekovni geografi nazivali Nepoznata juzna zemlja, na latinskom “Terra australia incognita”, pa otuda i naziv Australija. Australija je kontinent - ostrvo u jugoistocnoj Aziji. Zajedno sa Tasmanijom cini Australijski kontinent. Kontinent je ogranicen Timorskim i Araufskim morem i torensovim prolazom na severu; Koralskim i Tasmanovim morem na istoku; Indijskim okeanom na jugozapadu i zapadu. Ukupna povrsina komonvelta iznosi 7.614.500 km2 koju cini 6 drzava: Novi Juzni Vels, Kvinslend, Juzna Australija, Tasmanija, Viktorija i Zapadna Australija. Australijski kontinent je sve do XVIII veka bio veoma malo poznat ostalim narodima. Autohtono stanovnistvo su Aboridzini. Godine 1788. osnovana su prva naselja britanskih zatvorenika. U XIX veku Australija postaje velka britanska kolonija, a 1901. godine stanovnistvo federalnih jediica proglasava nacionalnu nezavisnost.Po povrsini i broju stanovnika Australija je najmanji i najredje naseljen kontinent. U pogledu prirodnih bogatstava, privredne razvijenosti i zivotnog standarda stanovnistva ona se ubraja u prve zemlje svijeta.U njoj zivi oko 400 000 stanovnika iz bivse Jugoslavije.

Geografski polozaj

Australija je udaljena i izolovana od ostalih kontinenata. U odnosu na Evropu Australija se nalazi na suprotnoj strani zemljine lopte, s one strane planete, pa je za nju najudaljeniji deo sveta - plovidbenim putem preko Sueca udaljena je od Evrope 20 000 km. Udaljenost i izolovanost Australije od ostalih kontinenata u novije vreme znatno je ublazena.Tako,na primer, polovinom XIX veka jadrenjaci su plovili izmedju Evrope i Australije i nazad jednom do dva puta godisnje a sada brodovi taj put prelaze po nekoliko puta godisnje. Istovremeno, izgradnjom sve vecih brodova njihova nosivost je povecana i preko stotinu puta. Putnicki avioni, koji nose i do 500 putnika, lete od Evrope do Australije samo oko 24 sata.Osecanje izolovanosti veoma je ublazeno i zahvaljujuci satelitskoj televiziji, koja obezbedjuje direktne TV prenose izmedju najudaljenijih delova sveta.


Istrazivanje i naseljavanje

Prvi Evropljani koji su doprli do Australije bili su Portugalci i Spanci krajem XVI veka. Delimicna istrazivanja njenih obala obavio je holandski moreplovac Tasman u XVII veku, po kojem je i ostrvo Tasmanija dobilo naziv. Ali holandjani se, imajuci koloniju Indoneziju, nisu interesovali za iskoriscavanje ove nove zemlje. Godine 1770. engleski moreplovac Dzems Kuk ispitao je obale Australije i proglasio je posedom Velike Britanije. Ubrzo posle istrazivanja Dzemsa Kuka osnovano je blizu danasnjeg grada Sidneja prvo naselje, u koje su upucivani kaznjenici iz Velike Britanije. Vremenom su pocela da se osnivaju i naselja slobodnog stanovnistva - od osudjenika koji su odsluzili kazne, od strazara i oficira koji su zavrsili sluzbu i od drugih doseljenika iz Evrope, uglavnom Britanaca. Prvi doseljenici poceli su da se bave stocarstvom, koje ne iziskuje mnogo radne snage vec samo prostrane pasnjake. Za merino ovce, koje su dovezene iz Spanije, prostrane stepe pokazale su se izvanredno pogodnim. Obale su slabo razudjene i najvecim delom tesko pristupacne.Najtezi je pristup severoistocnoj obali, pored kojeg se nalazi Veliki greben (kojeg cine mnogi koralni sprudovi), dug 2 000 km


Klima

Klima Australije je razlicita od regije do regije. Tropski region obuhvata oko 40% ukupne povrsine Australije. Jasno su irazene dve sezone: topla i kisna sezona je tokom februara i marta tokom koje su severozapadni delovi zahvaceni monsunima; toplu i suvu sezonu karakterisu cesti jugoistocni vetrovi. Mnogi delovi na severu i severoistoku Australije imaju prosecnu godisnju kolicinu padavina od 1500 mm dok u pojedinim delovima Kvinslenda dostize i 2500 mm. U centralnim i severnim delovima Australije letnje tempereture se krecu u proseku izmedju 27 i 29 C˚. U pustinjsim oblastima suma godisnih padavina je ispod 250 mm. Januar I februar su najtopliji meseci sa prosecnim temperaturama izmedju 18 i 21 C˚. Juni i juli su najhladniji meseci sa prosecnom temperaturom oko 10 C˚, dok u tim mesecima Australijski Alpi imaju prosecnu temperaturu oko 2 C˚.

Mineralni resursi

Bogatstvo Australije se sastoji od znatnih rezervi boksita, uglja, dijamanata, zlata, rude gvozdja, prirodnog gasa, nikla, nafte, urana. Australija je takodje jedan od najvecih proizvodjaca poljoprivrednih proizvoda sa veoma razvijenom mrezom irigacionih sitema i tehnika.

Stanovnistvo

Pocetkom 2000. godine broj stanovnika Australije iznosio je 19.054.788, sa visokim stepenom urbanizcije. Oko 85% stanovnika Australije zivi u gradovima. Najnaseljeniji dio je obalski pojas istoka, jugoistoka i juga kontinenta. Najbrzi rast i koncentraciju stanovnika ima Kvinslend. Glavni i veliki gradovi Australije su: Sidnej – morska luka i komercijalni central Melburn – kulturni centar; Brizben – vazna luka; Pert – znacajno lucko srediste na zapadnoj obali; Adelejd – poljoprivredni centar; Kanbera - glavni grad Australije.

Priroda

Australija je velika zaravnjena kontinentalna masa, sa srednjom nadmorskom visinom od 300 m. Velike razvodne planine su najveca planinska regija Australije sa prosecnom visinom od 1200 m. Planinski venac je podeljen na nekoliko manjih planinskih regija imenovanih kao Plave planine, Australijski Alpi, Viktorija, itd. Najvisi vrh Australije je Koscusko u Australijskim Alpama (2228 m). Zapadna polovina kontinenta je plato na kome su 3 velike pustinje: Gibsonova pustinja, Velika Viktorijina pustinja i Velika pescana pustinja. Sredisnji dio kontinenta je Velika australijska nizija. To je najveci poljoprivredni region u Australiji


Biljni i zivotinjski svet

Biljni i zivotinjski svet Australije i drugih kontinenata veoma se razlikuju.U Australiji ima oko 10 000 biljnih vrsta, od kojih se oko 8 000 ne srece nigde drugde u svetu. Uzroci tome su sto se Australija rasedanjem kopna u veoma dalekoj proslosti odvojila od Afrike i Azije, pa su se i njeni biljni i zivotinjski svet razvijali bez dodira i veza sa ostalim kontinentima. Zbog male kolicine padavina Australija je veoma siromasna biljnim svetom. Sasvim gole pustinje ima vrlo malo. Gotovo svuda po pustinjama rastu zbunovi zilave bodljikave trave, koji predstavljaju veoma oskudnu pasu za stoku. Po polupustinjama rasprostranjena je nesto gusca bodljikava sikara, koju tamo nazivaju skrib. Ona se sastoji od razlicitog zbunja - akacija, eukaliptusa i drugog.Uz severne i severoistocne obale su neophodne tropske vlazne sume, a prema jugu na njih se nastavljaju prvo tropske retke sume i sikare a zatim savane. U juznom podrucju Kordiljera i na Tasmaniji zastupljene su eukaliptusova i papratove sume - drvolike paprati rastu do 20 m visine.

U Australiji zivi mnostvo zivotinja koje su na drugim kontinentima davno izumrle. Takvi su, na primer, sisari torbari, kojih ima oko 230 vrsta (kenguri, torbar-medved, torbar-jazavac, torbar-vuk, koala i drugi), zatim kljunari,sisari koji se legu iz jaja. Sve znacajnije kulturne biljke i zivotinje u Australiju su doneli Evropljani. Pored drugih zivotinja, oni su doneli i psa, od kojeg je tamo nastala divlja vrsta dingo, a zatim kunice - pitome zeceve, koji su se toliko namnozili da pricinjavaju velike stete poljoprivredi i predstavljaju napast za farmere.


Reke

U sredistu australijske kopnene mase se nalazi hidrografski system Meri-Darling cije se vode slivaju u Veliki zaliv na jugu. Povrsina sliva je preko million km2. Ukupna duzina reka iznosi 5.300 km. Centralna ravnica ispresecana mnogim rekama, poznata je pod imenom “zemlja kanala”. Zapadni deo Australije ima nekoliko glavnih reka.Na nekoliko australijskih reka izgradjeni su hidrosistemi za vodosnabdevanje naselja, navodnjavanje i zastitu voda. Jedan od najvecih projekata zastite voda je system “Snezne planine” gradjen vise od dve decenije.Vecina velikih australijskih jezera ima slanu vodu. Najveca slano jezero su Erovo jezero, From i Torens. Prostrane oblasti u unutrasnjosti australijskog kopna pogdone za poljoprivrednu proizvodnju koriste arteske izvore voda koji su obicno na velikim dubinama. Ukupne procene reserve arteskih voda iznose 2.5 miliona km2. Najveci arteski baseni su na severoistoku, u blizini Karpenterijskog zaliva.


Primarna proizvodnja

Australija je kontinent znatne primarne proizvodnje. Proizvodnja hrane, zita, mesa i vune su osnova nacionalne ekonomije. Vise od 25% svetske proizvodnje vune je u Austaliji. Sem poljoprivrede, industrija je bila stalan i znatan faktor razvoja kontinenta.Sume pokrivaju 14% Australije. Rasprostranjene su sume eukaliptusa. Koriste se za proizvodnju papira i namestaja. Australijske vode su bogate zivim svetom. Razvijeno je ribarstvo, industrija i izvoz najkvalitetnijih proizvoda mora.

Rudarstvo

Nalazista zlata bila su razlog za snazan imigracioni proces i izgradnju naselja tokom XIX veka. Oko 11% svetske proizvodnje zlata pripada Australiji. Najveca nalazista su u Zapadnoj Australiji. Zlato se izvozi u Japan, Singapur, Svajcarsku. Zapadna Australija je prostor znatnih rezervi dijamanata i rude gvozdja. Istovremeno, Australija je vodeci proizvodjac boksita i aluminijuma u svetu. Znatna je i proizvodnja urana. Gotovo sva proizvodnja je namenjana izvozu. Najveci rudnici uglja su u Novom Juznom Velsu i Kvinslendu.

Industrija

U najrazvijenije industrijske grane spadaju proizvodnja metalnih artikala, hrane, saobracajnih sredstava, masina, hemijskih proizvoda, papira. Najvece industrijske zone se nalaze u Novom Juznom Velsu (specijalno u Sidneju i Njukastlu) i Viktoriji (Melburn).


Trgovina

Zastita trgovinskih odnosa i posebnih preferencijala se odvija u okviru zemalja Komonvelta. Australija je clanica Svetske trgovinske Organizacije (STO), sa Japanom i SAD kao glavnim partnerima.

Sem navedenih, glavna izvozna trzista su Juzna Koreja, Singapur, Novi Zeland, Tajvan, Hong Kong i Velika Britanija. Glavni izvozni artikli su rude gvozdja, ugalj, zlato, meso, vuna, nafta i cerealije. Istovremeno, Australija uvozi proizvode automobilske industrije, masine i tekstil.


znanje.org

Bondi Beach- Sydney

Whitehaven Beach, Queensland, Australia

LORD HAU, AUSTRALIJA

Proslava firme u Sidneju...znaci nesto ne procenjivo...to je tako organizovano da ja nemam reci...ljudi znaju svoj posao i rade od jutra do sutra...klub za proslavu savrsen...promocija da nemam reci..ljudi su druzeljubivi i profi...sreca imao sam priliku da odem tamo samo taj put..ali takva svecanost se ne zaboravlja..

Podzemni grad opala



Kuber Pedi se najbolje može sagledati iz vazduha - sa zemlje se vidi samo nepregledna pustinja bez znakova da se ispod nje živi i radi



Na obroncima Stjuartove planine u južnoj Australiji postoji grad koji slučajnom prolazniku može da promakne, jer je gotovo ceo ukopan u zemlju. To je grad po imenu Kuber Pedi, poznat i kao svetska prestonica opala. U okolini ovog podzemnog gradića od samo četiri hiljade stanovnika godišnje se izvadi 70 % ukupne godišnje količine opala! Žitelji ovog nadasve neobičnog gradića uglavnom su pod zemljom - u pećinama u kojima su se skrivali vojnici tokom Prvog svetskog rata lokalno stanovništvo izgradilo je pravi mali grad. On je, ipak, sasvim skrajnut iz svih tokova zbivanja u državi - malo ko plaća porez i ostale dažbine državi, a niko se ne brine zbog bilo kakvih zabrana i zakona - u njihovom gradiću gotovo sve je dozvoljeno i niko to ne sankcioniše.



Posao koji obavlja celokupno stanovništvo - vađenje opala - izuzetno je naporan, a osim toga, ovde vlada nepodnošljiva vrućina tokom čitave godine. To je i razlog što gotovo niko nije želeo da živi na zemlji, pa su u podzemnim spletovima pećina i prolaza sagrađeni stanovi, prodavnice, škole, crkva. Ovde žive radnici sa svojim porodicama koji su došli iz čitavog sveta - ima ukupno četrdesetpet različitih nacionalnosti. Naziv grada potekao je od domorodačkog naziva "kupa piti", što znači "podzemna rupa belog čoveka".



Pod nepreglednom pustinjom, iako tako ne deluje, živi čitav jedan grad, a tu su i najveća nalazišta opala na svetu.

Plaža školjaka u Australiji.

Cradle Mountain, Tasmania