Šta znate o paganizmu?

Mnogi smatraju da su moderni pagani neki poklonici veštica i letećih čarobnjaka, ali reč je o zabludi.


Proslava Svetovida, Alfons Muha (Foto: Wikimedia Commons)

Mnogi nisu upoznati sa paganizmom u današnje vreme, a mi vam predstavljamo neke od osnovnih karakteristika te vere.

Simboli
Kao i mnoge druge religije, pagani koriste određene simbole kao predstave njihove vere i veruju u njihovu moć.

Jedan od čestih znakova je pentagram, ali on nema nikakve veze sa satanističkom verzijom obrnute zvezde. Naime, mnogi tvrde da krakovi zvezde predstavljaju četiri strane sveta i sveti duh.

Vernici
Prema harvardskom Projektu pluralizma, teško je odrediti tačan broj sledbenika paganizma širom sveta. Prema postojećim podacima njihov broj se kreće od 200.000 do jednog miliona, a neki tvrde da je i veći.

Većina pagana ne izražava religiozna uverenja van ritualnih prostora.

Sekte
Savremeni paganizam je široko rasprostranjen, ali i izdeljen. On ne potiče od jedne drevne religije, nego od mnogo različitih narodnih tradicija, pa ne postoji jedinstvena doktrina.

Mogu se izvojiti keltske sekte, ogranci sa severa Evrope, baltičke i slavenske sekte, grčke i one s juga Evrope, američki neopaganizam i brojne druge grupe.

Neke od njih obožavaju specifična božanstva poput Odina, drugi se bave druidima, a neki aktivizmom.

Mesta
Uošte, pagani obožavaju zemlju i duh, za razliku od specifičnih struktura koje svetim smatraju određene religije.

Šume, brežuljci, pa čak i privatne kuće mogu biti mesta rituala, naročito zato što pagani smatraju da neko mesto mogu “učiniti svetim” svojim delovanjem i prisustvom.

Međutim, neka prirodna i antička mesta poput Stounhendža ili Maču Pikčua imaju naročit značaj za neke pagane.

Trostruka boginja
Trostruka boginja u modernom paganizmu je otelotvorenje device, majke i starice.

Ova tri aspekta prate i punu moć boginje odraženu u mesečevim menama.

Mlad mesec predstavlja devicu, pun mesec majku, a poslednja četvrt staricu.

Pagani se često okupljaju ili samostalno meditiraju u toku tih mesečevih faza.

Osim boginje, neki pagani obožavaju muško božanstvo, povremeno u obliku rogatog boga ili zelenog čoveka.

Kod slavenskih pagana čija se vera naziva rodnoverjem, u središtu su muška božanstva od kojih su najpoznatiji Svarog, Perun, Jarilo, Svetovid, Triglav i mnogi drugi.

Subote


Žrtva tokom proslave žetelačkog festivala u Poljskoj (Foto: Ratomir Wilkowski, .R-K-P.prv.pl / Wikimedia Commons)

Postoji osam subota koje čine paganski “točak godine”, ali ga svi pagani ne doživljavaju tako.

Svaka subota odgovara različitim događajima koji obeležavaju godišnja doba. Pagani slave zimski solsticij, prolećnu ravnodnevicu, letnji solsticij i jesenju ravnodnevicu.

Ostale subote u Imbolc, Beltane, Lughnasadh i Samhain. Imoblc se slavi početkom februara i predstavlja doček proleća i podsticanje prirode da ubrza klijanje i novi život.

Beltane je doček ranog leta i slavi se u maju kao festival plodnosti. Lughnasadh se obeležava u avgustu kada i prvao od nekoliko žetelačkih festivala.

Samhain se podudara sa zapadnjačkom Noći veštica kada se odaje počast preminulim. Pagani smatraju da je tog dana najtanja granica između ovog i zagrobnog života.

Vatra


Ceremonija rodnovernih u Poljskoj (Foto: Ycco / Wikimedia Commons)

Vatra zauzima važno mesto u mnogim paganskim ritualima. Tokom nekih oni pale vatru u obliku kružnice i smatraju da ima moći transformacije. Vatra se takođe koristi u obredima pročišćenja, oboženja, transa i ritualnog plesa.

Magija
Magija u paganizmu i veštičarenju uglavnom je vezana za promene. Prema nekim navodima, magija omogućava onima koji je praktikuju da uklone granice mogućeg i manipulišu fizičkim i spiritualnim svetom.

Većina grupa odbacuje takozvanu “crnu magiju” i umesto toga se bavi “belom” koja priziva zdravlje i sreću u njihove i živote drugih ljudi.

Prizivanje božanstava
Jedan od ključnih elemenata paganskih rituala je prizivanje specifičnih božanstava. Odabrano božanstvo možda odgovara određenoj suboti. Prizivanje podrazumeva poziv božanstvu da učestvuje ili pomogne u ritualu, tako što će se naseliti u telo nekog od vernika.

Lično praktikovanje vere
Oko polovine modernih pagana samostalno upražnjava veru, što znači da ne pripada ni jednoj grupi.

Oni sami izvode rituale i magijske prakse, ili ponekad u manjim grupama. Čak i oni koji su pripadnici većih grupa povremeno samostalno izvode rituale, jer veruju da tako razvijaju magijske veštine i produbljuju spiritualnu povezanost.

Brak
Osim legalnog braka ili njegove građanske varijante, neki pagani praktikuju vezivanje ruku, ritualni, ali ne i legalni oblik braka.

Veruje se da vezivanje ruku prethodi hrišćanstvu, a sigurno je postojalo i za vreme Srednjeg veka. Tokom ceremonije par vezuje ruke trakama oko zglobova, što predstavlja njihovo ujedinjenje.

Sličan ritual obavlja se i u pravoslavnim obredima venčavanja.

Aktivizam
Iako aktivizam nije obavezno prisutan u paganskim zajednicama, neke grupe ga zajedno sa društveno korisnim radom, smatraju najvažnijim u njihovom delovanju.

Obično se uključuju u kampanje za zaštitu prirode, rasnu i rodnu jednakost, prava LGBT populacije i očuvanje njima svetih mesta.

HUFFINGTON POST

Paganizam, vjera naših davnih predaka

Današnji pagani imaju misiju. Povratkom kulta Božice Majke, uz već raširen kult Boga Oca, nastoje vratiti ravnotežu u svijet. Uz već navedene “muške” energije, nastoje Zemlji vratiti i tzv. “ženske” primordijalne, arhetipske, energije poput suosjećanja, solidarnosti, skrbi, majčinstva, nježnosti… Paganski bogovi mogu pokazati razna lica, postoje i svijetli i mračni bogovi, i svijetle i mračne božice. Njihovi su bogovi ratnici, umjetnici i plodonoše, a sve su to i božice. Pozivajući se na arheološke izvore, pagani smatraju da prvotni arhetipovi Rogatog Boga i Božice Majke potječu još iz vremena paleolitika, čime predstavljaju najranija čovjekova božanstva. Njihovim ponovnim štovanjem na scenu, iz zaborava povijesti, izlazi „vječna stara religija“, kako je pagani rado nazivaju.



Paganizam nije samo puko vjerovanje u mnoštvo nepovezanih božanstava, kako to možda mnogi misle. Riječ je ipak o puno kompleksnijem vjerovanju. Pojednostavljeno možemo reći da pagansko mnogoboštvo u biti predstavlja priznavanje mnogolikosti same prirode. Kako paganske božice predstavljaju pojedine aspekte Božice Majke, tako i bogovi predstavljaju pojedine aspekte Rogatog Boga. Njihovo međudjelovanje predstavlja tajnu do koje pagani nastoje doprijeti kontemplacijom i magijom. Upravo su magijske upute ono što ovu knjigu čini iznimnom i različitom od ostalog štiva. Tijekom svog životnog puta, pagani se vežu za jedno božanstvo, koje posebno štuju. No, to ne treba biti pravilo. Pagan nema obvezu štovanja određenog božanstva, on može jednostavno štovati prirodu kao takvu. Međutim, rijetki su pagani koji uspiju odoljeti magičnom zovu starih bogova. Izbor im je vrlo raznolik i bogat. Knjiga „Doktrina paganizma“ daje nam detaljan uvid u brojne paganske panteone te iznosi detaljne opise i značajke brojnih paganskih božanstva. Ovdje će se čitatelj susresti s mezopotamskom božicom Ištar, ubijenom i uskrslom božicom čija životna i ljubavna priča i danas određuje smjenu godišnjih doba, ali i s bogom Thorom, moćnim gromovnikom iz germanske mitologije koji upravlja grmljavinom, munjama, vjetrom i kišom, kao i s mnogim drugim starim božanstvima.



Vještičarstvo je ključni element paganizma koji se proteže kroz sve tri knjige. Vještice predstavljaju posebnu pagansku skupinu. One slave Božicu Majku i Rogatog Boga, ali se u srednjovjekovnoj vještičjoj duhovnosti uvriježilo i obožavanje nekih specifičnih obličja. Tako je nastao vještičji panteon u kojega su svrstana ona božanstva koja su se tradicionalno povezivala s vještičjom duhovnosti. Knjiga čitatelju otvara pogled u skriveni svijet vještičjih božanstava koja štuju i današnje vještice. Kad je riječ o vješticama, magija postaje nezaobilazna tema. Poznavanje osobina prirodnih elemenata predstavlja preduvjet bavljenja magijom. Zrak, vatra, voda i zemlja četiri su klasična elementa, odnosno, esencijalne tvari od kojih je sazdana priroda. Knjiga nam donosi podrobne opise svih elemenata i njihove korespondencije, kao i opise elementala, duhova elemenata. Upravo s elementalima pagani često pokušavaju uspostaviti odnos tijekom obreda, u stanjima meditacije ili boraveći u prirodi gdje ih slave kao manifestacije jedinstvene božanske energije.

To je stara religija, čiji koreni dosežu do pre 20.000 godina. Naši preci su bili pagani. Postojalo je mnogo vrsta, u raznim delovima sveta, a i vremenom je dolazilo do razlika u verovanjima, do stvaranja novih formi. Uopšteno rečeno, to je religija poštovanja prirode, slavljenja majke Zemlje, promena na njoj, ravnodnevnica, kratkodnevnica, smena godišnjih doba, zatim slavljenje faza Meseca i uopšte cele prirode. Mi smo deo nje, a ona nam je dala život.
Veruje se u mnoge boginje i bogove, neki narodi su ih zamišljali u ljudskom obliku, neki videli kao sile prirode. To je politeistički paganizam. Međutim postoji i monoteistički paganizam (dosta ređi, većina pagana su mnogobošci).
Sve do pojave Judaizma i Hrišćanstva ljudi su bili pagani. Hrišćani veruju u ono što piše u Svetom pismu, novom zavetu Biblije, koja je najvećim delom inspirisana paganskim mitovima. Čuvena priča o potopu na Zemlji se pojavljuje u epu o Gilgamešu, delu mnogo starijem od Biblije, delu napisanom pre oko 38.000 godina. Priča je identična, jedino je promenjen broj dana (u Gilgamešu 40,u Bibliji 7), kao i imena glavnih junaka. Priča o Isusu neverovatno podseća na priču o bogu Mitri. Gotovo svi „hrišćanski” praznici su paganski, uključujući Božic i Badnje veče. To je bio dan kad je rođen bog Mitra. Slava je bio veliki paganski praznik, pa je to i ostao. Srbi još uvek slave slavu – ostatak slovenskog paganizma. Većina „hrišćanskih” priča su paganske. Jedino su imena likova promenjena, što piše u svakoj ozbiljnijoj knjizi o našoj književnosti.

U Rimu je u III veku došlo do masovnog pokrštavanja, pošto je nova religija više odgovarala politici. Držala je ljude pokornim, nije robove pozivala na ustanak „jer njih čeka večno, nebesko carstvo”, tako je najviše doprinela očuvanju ropstva. Osim toga, crkva je oduvek bila moćna institucija, sa velikim uticajem. Preko nje je oduvek država imala veću vlast, pošto je crkva bila na strani vladara, naravno zato što ju je on bogato nagrađivao, kupovao otkup grehova i slično.

Srbija se pokrstila u IX veku, a Hrvatska i Slovenija u VIII veku. Često su se javljali otpori prema novoj veri. U Sloveniji je izbio ustanak,koji je surovo ugušen.
Kasnije, pošto se crkva bojala slabljenja svoje moći, došlo je do velikih progona svih koji nisu Hrišćani. Kako bi uverili druge da rade pravu stvar, proglasili su pagane (tu se podrazumevaju i veštice, pošto je to jedna od formi paganizma) satanistima. Tačnije, optuzili su ih za obožavanje đavola, tvrdili da veštice orgijaju sa Nečastivim i da noću lete na metli, pošto su se premazale posebnim uljem. Đavo bi im navodno utisnuo i pečat, pa na tom mestu one nisu ništa osećale. Zato je karolička crkva pokrenula postupak protiv veštica i „veštica” (samo 3% spaljenih i udavljenih su zaista bili pagani). Pravi razlog za Inkviziciju je bila moć i sticanje novca, pošto ako se za nekog otkrije da je jeretik, crkva bi mu oduzela imovinu, kao i njegovim rođacima, a sve bi prisvojila. Ljudi su spaljivani i davljeni, jer tako ne bi bila prolivana krv, što je greh. Dominikanski inkvizitori su, kao organ katoličke crkve, spaljivali uglavnom žene. Žene su povodljive, pa ih đavo lako može prevariti. To je bilo ludo doba; svako je svakog optuživao. Pojavi se neka lepa žena, druge polude od ljubomore, pa je optuže da je veštica. Zatim sledi okrutan proces „priznavanja krivice”. Prvo bi boli žene iglama po telu, kako bi pronašli mesto gde ne osećaju bol – gde ih je đavo dirao. Zatim su ih mučili na razne načine, sve dok iznemogle ne bi „priznale”. Onda bi ih spalili i oduzeli svu njihovu imovinu. Ukoliko bi se nagađalo da je neko, ko je već mrtav, bio jeretik – taj bi se iskopao, spalio, a imovina mu je bila oduzimana. A ako se pokaže da su žrtve nevine (retko), onda bi one morale da plate svu hranu i piće, koju su pojele i popile. A pošto su u tamnicama bile više godina, dešavalo se da neka ne može platiti. Onda ih ne bi oslobodili. Veštice su bile žene, povezane sa prirodom. Spaljivali su žene, koje su pomagale pri porođaju, jer je to greh. Eva je kriva za sve zlo na ovom svetu, a žene to moraju platiti. Zato im se bol ne sme olakšati.

Papa je blagoslovio knjigu Malleus Malifacium (Malj veštica),u kojoj piše kako mučiti veštice. Osim veštica i templari su ubijani, zbog poštovanja Bafometove glave, za koju su Hrišćani tvrdili da predstavlja satanu. Templari su bili hramovnici, odnosno čuvari Isusovog groba. Oni su se izdavali za Hrišćane, iako su mnogi tvrdili da oni to nisu bili. Navodno su došli do dokumenata, koji su prikazivali Isusa u potpuno drugačijem svetlu od opšte poznatog (tačnije, upravo onakvim kakav je opisan u Da Vinčijevom kodu).Oni su verovali da u Isusovom grobu moraju biti još neki dokumenti, pa su se izdavali za Hrišćane, da bi se približili grobu i bez opasnosti istraživali.

Međutim, uprkos surovoj Inkviziciji, pagani nisu iskorenjeni. Iako su paganski hramovi uništeni, a na tim mestima izgradjeni hrišćanski, mnoga dokumenta unistena, usmenim putem učenje je očuvano. Tajno je prenošeno, a paganski rituali praktikovani. Krajem XIX veka pojavljuju se prve knjige o paganizmu, tačnije skupljeni podaci od osoba iz vekovnih veštičjih porodica.U XX veku se to sve pojačalo, vera je proširena. Zatim je Gerald Gardner osnovao novu religiju Wicca (stara reč za vešticu). Danas postoji mnogo forma Wicce. Većina Pagana (50-60 %) su Wiccani

U paganizmu se verovalo u boginju i postovala se zene jer je ona simbol lepote i zivota ,hriscani su bili ljubomorni u to vreme i oni su hteli da se postuje samo muskarac i da je bog musko a ne zensko ,i oni su ubijali pagane koji nisu hteli da prihvate hriscansku veru,a u to doba pagani su postovali hriscane od hriscanskog dolaska jer u paganskoj religiji djavo i demoni i pakao ne postoje ,to je samo obmana crkve za lakse manipulisanje ljudima

srbi-pravoslavci i katolici i protestanti smo nastali iz rimokatolicke crkve kada se rimokatolicka crkva odvajala u vise delova tako da smo mi svi isto hriscani samo podeljenu u vise grupa i naziva.a kao dokaz da se u crkvi citaju paganisticke knjige za to imam dokaz,ako proucavas paganizam detaljno i ago citas molitve pagana kod njih se pominje bogija a sve reci su iste a u crkvu umesto boginja oni kazu bog,tu molitvu ce da cujes od popa ako trazis da ti cita molitvu spasenja,prosli mesec je u vatikan papa franja priznao da je paganska religija istinita