Istorija obuće

Istorija hoda na visokoj nozi

Visoke potpetice su, bez sumnje, sinonim za eleganciju, stil i seksipil. Svakako su opsesija mnogih žena, te većina ne može da živi bez njih i ne doživljava ih samo kao modni detalj, već kao odraz sopstvene ličnosti. Znate onu staru: “pogledaj u obuću, pa pusti u kuću”. Kroz istoriju čovečanstva, gledalo se kakvu obuću nosi i prema tome se “sudilo” o čoveku. Kako su se štikle kroz istoriju razvijale, dobijale su na kulturološkom, fenomenološkom i sociološkom značaju, a većini danas predstavljaju veliku strast. Odakle potiče ljubav između žena i cipela, pitanje je sad!

[You must be registered and logged in to see this image.]

1910's-20's boots

Razvojni put cipela na štiklu trajao je vekovima, stilovi su se menjali ali je ljubav ostala. One su uvek imale važnu ulogu, pa su tako kroz vekove štikle mogli da nose samo pripadnici više klase – kako muškarci, tako i žene. Ljudi niže klase u starom Egiptu su uglavnom hodali bosi, ali murali koji poticu iz 3 500. godine pre nove ere, prikazuju rane verzije cipela na štiklu koje su nosili pripadnici viših klasa. U starom Rimu, recimo, prostitutke su bile lako prepoznatljive po svojim visokim potpeticama, a tokom srednjeg veka muškarci i žene su nosili cipele koje su bile preteče onih sa visokim potpeticama.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Shoes, 1795-1805. Manchester Art Gallery

Tek 1 400. godine, prvi put su se u Turskoj pojavile cipele na platformu Chopines i bile su popularne u Evropi do sredine 17. veka. Verovali ili ne, nisu osmišljene da bi krasile žensku nogu već, naprotiv, da bi bile praktične muškarcima! Naime, kako je u 15. veku konj bio osnovno prevozno sredstvo, mnogi jahači su se susretali sa problemima jer im je noga klizila iz uzengija, uzrokujući česte povrede. Stoga su napravljene cipele sa visokom petom kako bi se rešio problem proklizavanja ravnih cipela. Naravno, one nisu bile ni nalik današnjim cipelama s visokim potpeticama, ali je takozvana “jahačka peta” kroz istoriju postepeno prerastala u ekstravagantnije modele štikli, bez kojih većina dama u današnje vreme ne može da zamisli život.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Light blue satin shoes with silver braid, c. 1770 (The Charleston Museum) - worn with buckles

Ubrzo potom, ovakva vrsta cipela je postala svakodnevna na dvorovima. Zbog nezavidne visine, francuska kraljica Katarina Mediči prvi put je obula cipele sa visokom potpeticom na svom venčanju sa vojvodom od Orleansa 1533. godine. Kada je kraljevska nevesta prošetala svoj par, takve cipele su postale hit među pripadnicama lepšeg pola evropske aristokratije. Pomama za štiklama je počela – postale su sastavni deo života svake prave dame. Što je status u društvu bio viši i potpetica je bila viša, a ovakve cipele su bile odraz pomodarstva i bogatstva. Francuski kralj Luj XIV (Louis XIV), dozvolio je početkom 18. veka da visoka društvena klasa nosi cipele na štiklu, pod uslovom da nikako ne budu više od njegovih. Osim toga, on je poznat po svojim cipelama sa crvenom štiklom.

Sredinom istog veka pojavile su se uzane “Pompadur” cipele sa visokom potpeticom, koje je isprva nosila Madam Pompadur (Madame de Pompadour), ljubavnica Luja XV (Louis XV). Žene koje su želele da isprate tadašnju modu – a imale su duža stopala – na silu su obuvale čak i dva broja manje, po cenu čak i da padaju u nesvest tokom dvorskih ceremonija i večeri. Sve u službi lepote i prestiža.

[You must be registered and logged in to see this image.]


Nakon Francuske buržoaske revolucije, visoke potpetice su zabranjene jer su ih u to vreme smatrali nepristojnim. Međutim, od 19. veka pa nadalje štikle su opet u modi. Do današnjeg dana ovakva obuća neizbežno dobija na značaju. Tridesete i četrdesete godine prošlog veka su predstavljale teška vremena, stoga je visoka potpetica na cipelama bila umerenija i niža. Upravo ovaj period je doveo do preporoda u Holivudu, kada su glumice nosile cipele sa svetlucavim detaljima, a to je dovelo i do novog izazova francuskim cipelama na štiklu. Trend se zadržo pedesetih i šezdesetih godina, a kasnije se potpetica značajno “popela” što je doprinelo boljem izgledu nogu. Sedamdesetih godina prošlog veka modu su diktirale cipele na platformu, čiji je “zadatak” bio da šokiraju.


[You must be registered and logged in to see this image.]

Chopines, prve cipele za jahanje iz 15. veka


Osamdesete godine su donele špicaste cipele u sportsko-šarenom fazonu i bile su must have detalj koji se slagao uz sve suknje i helanke. Ovo je verovatno bio razlog pojavljivanja supermodela Klaudije Šifer (Claudia Schiffer), Naomi Kembel (Naomi Campbell), Linde Evanđeliste (Linda Evangelista) i drugih na naslovnim stranama na kojima nose visoke štikle. Devedesetih su se nosile niske štikle bez platformi, a do danas, stil se takođe izmenio. Platforme su se ponovo vratile u modu i već godinama predstavljaju modni hit koji svaka žena ima u svojoj kolekciji.