Zora Petrović (Dobrica, 17. maj 1894 – Beograd, 25. maj 1962) je bila srpska slikarka koja se ubraja u najznačajnije predstavnike ekspresionizma u slikarstvu Srbije između dva rata.
Biografija
Srednju školu je pohađala u Pančevu 1907 — 1909. godine. Upisala se na Umetnčko-zanatsku školu u Beogradu 1912 — 1914. u kojoj su joj predavali Milan Milovanović, Đorđe Jovanović i Marko Murat. Slikarstvo je studirala u Pešti kod profesora Deak-Ebnera, i učestvovala na kursevima profesora Retija u tzv. 'Barbizonu u Nađbanji'. Period od 1915. do 1919. preovodi na Kraljevskoj Madžarskoj Zemaljskoj Slikarskoj Velikoj Školi kod profesora Lajoša Deaka Ebnera. U Beograd se vraća 1919. kada završava Umetničko-zanatsku slikarsku školu kod profesora Ljube Ivanovića i zapošljava se kao nastavnica u Realci u Beogradu, a od 1921. do 1944. predaje u Drugoj ženskoj gimnaziji 'Kraljica Natalija'. U Pariz 1925.-1926. godinu dana boravi u ateljeu Andre Lota. Radila je najpre kao učitelj crtanja, a u Slikarskoj školi Mladena Josića kao honorarna profesorka slikarstva od 1942. do 1944. Godine 1952. dobila je posao profesora na Akademiji likovnih umetnosti u Beogradu i tu radila do kraja života. Preminula je u Beogradu 25. maja 1962. i sahranjena u Pančevu. Prvi put je izlagala 1921. godine u Somboru, a prvu samostalnu izložbu priredila je 1927. u Salonu prijatelja umetnosti Cvijeta Zuzorić na Kraljavskom trgu (sada Studentskom trgu). Učestvovala je na brojnim grupnim izložbama u zemlji i inostranstvu. Bila članica Društva srpskih umetnika 'Lada' (1924 — 1927), Umetničke grupe 'Oblik' (1928 — 1931), „Dvanaestorica“ (1938) i „Samostalni“ (1951 — 1954).
Slikarstvo
Teme njenih slika su enterijeri, portreti, ali najšeće aktovi i žene iz naroda. Svi istoričari moderne srpske umetnosti svrstavaju slikarstvo Zore Petrović najpre, na početku njenog stvaralaštva, u poetsku figuraciju, a kasnije u koloristički ekspresionizam kome je ostala verna do poslednjih dela. Njeno slikarstvo zasniva se na naglašenom, brzom, širokom potezu četke preko platna bez nepotrebnog detaljisanja forme. Suprotno tome, figure na njenim slikama su deformisane, anatomski izobličene, ali pune unutrašnje snage i iskrenosti hromatskog zvuka. Slike su joj ispunjene gustom kolorističkom pastom i svetlom koje te oblike naglašava. Ove slikarske osnove Zora Petrović je postavila tridesetih godina i ostala je verna tom stilskom izrazu do kraja života. Njeni radovi mogu se videti u Narodnom muzeju u Beogradu, Muzeju savremene umetnosti u Beogradu i u kolekciji Spomen-zbirka Pavla Beljanskog u Novom Sadu.
( wikipedija )
Zora Petrović se školovala u Umetničko-zanatskoj školi u Beogradu i Budimpešti (kod Lajoša Deaka Ebnera). Dva meseca tokom 1918. godine provela je u Nađbanji kod Ištvana Retija, a od jula 1925. do avgusta 1926. bila je u Parizu gde je tri meseca posećivala slikarsku školu Andre Lota. U periodu od 1920. do 1950. godine radila je kao nastavnica u beogradskim školama, a od 1952. do smrti 1962. godine kao profesorka na Akademiji likovnih umetnosti u Beogradu. Bila je članica umetničkih grupa „Lada” (1924–1927), „Oblik” (1928–1931), „Dvanaestorica” (1938) i „Samostalni” (1951–1956). Dopisni član Srpske akademije nauka i umetnosti postala je 1961. godine. Posle prvih školski rađenih slika u tamnim tonovima i slika u duhu pouka Andre Lota, nastalih između 1925. i 1927. godine, delo Zore Petrović kretalo se u okvirima poetskog realizma i ekspresionizma. Najznačajniju grupu radova u njenom opusu posvećenom ljudskoj figuri, pre svega slici žene, predstavljaju ekspresionistički slikani aktovi koji nastaju već od 1933. godine i gotovo u celosti ispunjavaju površinu platna. Tim slikama kao da je namerno težila estetici ružnog; one su sugestivan izraz čovekove životne drame i uključuju slikarstvo Zore Petrović u one tokove ekspresionizma u kojima se umetnost shvata kao izraz „unutrašnje nužnosti”. Velikim formatima, intezivnim koloritom i gestualnošću ističu se u njima stanja anksioznosti i egzistencijalnog nemira, koja nisu karakteristična samo za jednu grupu umetnika već se tokom istorije umetnosti redovno javljaju kao izraz napetog odnosa čoveka sa sobom i svetom u kojem živi. Zato su za nju iskrenost umetničkog čina i istinitost slike u smislu istovetnosti karaktera predstave i objekta predstavljanja, bili neophodni uslovi slikarstva i garant čitavog niza vrednosti koje su istovremeno bile kako likovne tako i moralne, i humane.
Golo telo, kao i lice, pokazuje čitav unutrašnji život čoveka, njegov karakter, ličnu istoriju, samosvest, jer oblik i držanje tela, kao i pogled, govor i mimika, tvore čovekovu izražajnost i predstavljaju sredstvo komunikacije. Pored toga, prikazivanje golog tela ima, u okvirima hrišćanske tradicije, simboličku ulogu razotkrivanja zabranjenog, iskušavanja običajnih istina, suprotstavljanja društvenim normama, kao i potvrdu i afirmaciju individualnog. U periodu između 1925. i 1937. godine Zora Petrović je radila aktove mlađih žena, vitkih, mišićavih tela, koje je smeštala u realni, mada nemarno prikazan, prostor svog ateljea. Povodom ekspresivnosti likova s tih slika, Đorđe Popović je u tekstu objavljenom u Pravdi 1937. godine primetio da: „Žene i devojke Zore Petrović ne privlače nekim laskavim oblicima ili ‚lepotom’, ili zdravljem; ne – one su ljudske životinje, tople i mrke, pa čak i zemljaste puti, koje izazivaju svojom senzualnom plastikom i svojim animalizmom egzotična osećanja. Začuđeni, ravnodušni ili dozivni pogledi njihovih očiju nose u sebi teret svoje putenosti”. Pored „ekspresivnog tereta svoje neizmorene strastvenosti”, likovi sa slika poput Ciganke pokazuju i da su slikarskoj viziji Zore Petrović kao modeli najviše odgovarali prostodušni, nagonski ljudi u čijoj je jednostavnoj emocionalnosti videla prvobitnog, iskonskog čoveka u antropološkom i filozofskom smislu reči i pronalazila ponovo ostvareno jedinstvo čoveka i njegove prirode. Zato ih je predstavljala u skoro prirodnim dimenzijama, izražavajući se na slici celim telom, zamahom ruke iz ramena, a ne samo finim pokretom ručnog zgloba.
"Treba otimati radost danima koji beze " Majakovski
„Kad nemam modela, često slikam i svoj autoportret. I mada slikam uvek iznova i iznova, na autoportretu nisam mnogo izmenjena. Uvek ostajem mlada” – rekla je Zora Petrović uoči svoje izložbe 1958. godine. Na brojnim autoportretima uistinu se ne vide procesi starenja, kao kod Rembranta na primer, ali se mogu precizno pratiti promene u radu, odnosno sve dublje ulaženje u probleme medija i osamostaljivanje u odnosu na umetničke konvencije. Autoportret iz zbirke Pavla Beljanskog razlikuje se od drugih autoportreta Zore Petrović verovatno zato jer je od početka bio namenjen kolekcionaru i otuda doza reprezentativnosti, očigledna ne samo u naglašavanju vitalizma slikarskog čina već i same vitalnosti umetnice u životnoj realnosti. Na uobičajenu ekspresivnost njenih autoportreta delimično ukazuje autoportret na slici U ateljeu, na kojoj su, osim Zore Petrović, naslikani Pavle Beljanski i Nedeljko Gvozdenović: dok su oni u slici povezani kako psihološki – međusobnim razgovorom, tako i kompoziciono – horizontalama kojima je formulisan prostor koji dele, prostor Zore Petrović formiran je vertikalama njene uspravljene i izmaknute figure, kao i vertikalama podignute palete, platna koje slika i golog tela modela. Ta različitost i posvećenost radu stajala je i u osnovi njene komunikacije sa svetom, bez obzira na bučnu srdačnost po kojoj je zapamćena. Kasnije su autoportreti Zore Petrović bili sve ličnije intonirani, posebno oni iz pedesetih godina na kojima je, nasuprot istovremeno nastajalim slikama, u samo nekoliko tonova boje bez sjaja, bio prikazan unutrašnji svet slikarke, često teškom sivom površinom, kao ogradom, zaštićen, ali i izolovan od okoline.
Ned 20 Maj - 17:40
