Havajski arhipelag je deo polinežanske skupine ostrva koja se lučno, od severozapada ka jugoistoku, prostire u centralnom, najširem delu Pacifičkog okeana. Havaji (Hawaii) su najizolovaniji arhipelag na svetu – oko 4.000 km okeana leži između njih i Severne Amerike, najbliže kontinentalne kopnene mase.
Havajski arhipelag čini približno 130 ostrva, grebena i peščanih sprudova, koji se protežu na dužini od oko 3.300 km između 18°55’ i 28°25’ s.g.š. i 154°48’ i 178°25’ z.g.d. Osam najvećih ostrva čine oko 99% ukupne površine, koja iznosi 16.674 km2. Preostalih 1% čine manja ostrva, raspoređena oko osam najvećih i Severoistočna havajska ostrva od Kur atola (Kure Atoll) na severu do Nihoa na jugu. Država Havaji obuhvata sva ova ostrva, osim
Midvej (Midway) ostrva koja su pod administrativnom upravom Mornarice Ujedinjenih Američkih Država. Država Havaji je 21. avgusta 1959. godine postala pedeseta država SAD.
Na veliku izolovanost Havaja upućuje i podatak da su najbliže ostrvske skupine, Božićna ostrva na jugu i ostrva Markeze (The Marquesas) na jugoistoku, udaljene od Havaja 950, odnosno 1900 km. Prvi stanovnici Havaja su stigli upravo sa tih ostrva.
Izolacija Havaja je prekinuta sa početkom veće komunikacije među pacifičkim zemljama, kada ova ostrva dobijaju ulogu tranzitnog centra interkontinentalnog značaja. Iz tog razloga Havaje često nazivaju “raskrsnica Pacifika”.





Geografski položaj je imao veoma veliki uticaj na izdvajanje glavnih turističkih disperziva. Po dosadašnjoj evidenciji najveći broj turista je iz Severne Amerike (posebno iz zapadnog dela), Japana i Australije. Udaljenost Honolulua od glavnih turističkih disperziva ne predstavlja smetnju modernom aviosaobraćaju, ali je prepreka dolasku turista prosečnog i niskog standarda. Iz tog razloga, Havaji se ubrajaju među najelitnije svetske turističke destinacije.

Ostrva su deo jedne države, imaju sličnu geološku istoriju, ali svako ponaosob teži da zadrži jedinstvene karakteristike.




Oahu (Oahu) je treće po veličini (1538 km2), najrazvijenije i najgušće naseljeno ostrvo Havaja. Na ostrvu živi oko 875.000 stanovnika, što čini više od 75% ukupne havajske populacije. Ovo ostrvo nosi nadimak Zborno mesto, zbog gustine naseljenosti i velikog broja turista koji ga posećuju.
Dva odvojena vulkana su formirala dva planinska lanca, Vaiane (Waianae) i Kulau (Koolau), koji seku ostrvo od severozapada ka jugoistoku. Najviša tačka ostrva (1206 m), je vrh Vaiane Kala (Kaala).
Oahu se odlikuje pejsažnim kontrastima. Urbani elementi – auto-putevi, oblakoderi, gradske gužve, smenjuju se sa planinskim vencima, tirkiznim zalivima i poljima pod ananasom.
Najpoznatiji i najposećeniji gradovi Havaja: Honolulu, Vaikiki (Waikiki) i Perl Harbur (Pearl Harbor), kao i plaže Sanset Bič (Sunset Beach) i Hanauma zaliv (Hanauma Bay), nalaze se upravo na ostrvu Oahu.

Maui (Maui) je drugo po veličini (1885 km2 ,105.500 stanovnika) i razvijenosti, ali je uprkos tome priroda dobro očuvana.



Ostrvo Maui je nastalo spajanjem dva vulkana, Haleakale (Haleakala) na istoku i Zapadnih Maui planina (West Maui Mountains) na zapadu. Centralni deo ostrva zauzima ravnica, po kojoj je ostrvo dobilo nadimak Ostrvo dolina. Najviša tačka ostrva je vrh Haleakale sa 3055 m.
Najznačajnije turističke atrakcije ostrva Maui su Nacionalni park Haleakala, priobalni put do Hane, duge plaže i grbavi kitovi koji provode zimu u plitkim vodama oko ostrva.

Veliko ostrvo ili Havaji (10.451 km2,135.400 st.) je najveće ostrvo arhipelaga i zauzima 2/3 površine države. Karakteristično je po velikim prirodnim kontrastima. Na ovom ostrvu se mogu videti aktivni vulkani, planinski vrhovi pod snegom, beživotni potoci lave, bujne priobalne doline, visoki klifovi, pašnjaci, pustinje i kišne šume.
Geološki, to je najmlađe Havajsko ostrvo, i jedino koje i dalje raste. Najviše planine Havaja se nalaze na ovom ostrvu. Visina Mauna Kee iznad mora je 4.205 m, a Mauna Loe 4.165 m. Ako se zanemari postojanje okeana u određivanju visine planine, ove planine bi bile najviše na svetu.
Najjužnija tačka ostrva, rt Ka Le (Ka Lae) je najjužnija tačka SAD.

Kauai (Kauai) je najstarije ostrvo među osam glavnih Havajskih ostrva, a površina mu iznosi 1.445 km2(58.100 st.). Ostrvo je nastalo radom jednog vulkana, a najviša tačka je vrh Kavaikini (Kawaikini) sa 1.573 m. Vrh Vailalee (Waialeale), sa 11.684 mm padavina godišnje, je jedna od najkišovitijih tačaka na svetu.



Zbog izuzetne prirodne lepote i bujnog zelenila, ostrvo je dobilo nadimak Ostrvo vrt. Nastvarni pejsaži ovog ostrva su korišćeni za snimanje brojnih filmova.

Molokai (Molokai) zauzima površinu od 685,5 km2(7.360 st.). Ovo ostrvo je karakteristično po ruralnom uređenju i po najvećem procentu Havajaca. Naime, više od 50% stanovnika ovog ostrva su potomci starih Havajaca.



Najviši vrh ostrva je Kamakou (1.491 m). Na severnoj obali ostrva se nalaze klifovi visoki 990 m, što se ubraja u svetske rekorde, a sa njih se slivaju Kahiva vodopadi (Kahiwa Falls) visoki 525 m.
Po legendi, Molokai je dete Hine, boginje Meseca, a nadimak ovog ostrva je Prijateljsko ostrvo.

Lanai (Lanai) je u fazi prelaska sa privrede bazirane na gajenju ananasa ka novom identitetu elitne turističke destinacije. Ostrvo se prostire na 362,5 km2(3.407 st.), a najviši vrh je Lanaihale sa 1.011 m.
Kompanija Kastl i Kuk (Castle&Cooke) je vlasnik 98% ovog ostrva, pa je nadimak ostrva Havajsko privatno ostrvo.

Nihau (Niihau) je dugo bilo nepristupačno strancima, pa je dobilo nadimak Zabranjeno ostrvo. Ovo ostrvo uspešno odoleva dostignućima modernog doba: nema asfaltiranih puteva, aerodroma, struje ni telefona. Jedino je Havajsko ostrvo na kome je havajski jezik primaran. Medju naseljenim Havajskim ostrvima, Nihau je sa površinom od 183,3 km2 i 730 stanovnika najmanje.

Kaholave (Kohoolawe) je neplodno, bez vode, nenaseljeno i kao takvo se koristilo kao vojni poligon od strane Mornarice SAD. Površina ovog ostrva iznosi 116,5 km2, a najviši vrh je Lua Makika sa 443,1 m.

Nastanak ostrva




Vekovima su Havajske legende objašnjavale način na koji se stvaraju ostrva. Po jednoj, Pele, boginja vatre, se seli s mesta na mesto i priča dogodovštine sa svojih putovanja. Čim ispriča jednu priču, ona lupi nogom, zemlja se zatrese i stvori se novo ostrvo. Tako se ona selila od ostrva Kauai, preko ostrva Oahu, Maui, do velikog ostrva, njenog sadašnjeg doma. Pele je i kreator i destruktor i veoma lako se naljuti. Na njenu komandu vrh planine eksplodira i usijana tečnost počne da ruši sve pred sobom.
Možda zvuči neverovatno, ali u legendi ima i tragova realnosti – ostrva se pomeraju, uistinu, ka severozapadu, i Kauai je najstarije.
Oko 125 oblasti ispod zemljine površine, naučnici ih zovu “vrele tačke”, stvaraju više magme no druge. Havajska vrela tačka, koja proizvodi magmu unazad 70 miliona godina, je jedna od najvećih u svetu. Kao nepresušna fontana, stalno izbacivanje lave, je stvorilo svako ponaosob od Havajskih ostrva.
Vrela tačka je nepokretna, ali Pacifička ploča nije – ona se pomera ka severozapadu brzinom od oko 10 cm godišnje. Kroz pukotine na ploči izliva se lava, a njenim gomilanjem, hiljadama godina, na površini vode se pojavi ostrvo. Sledi da je svako Havajsko ostrvo formirano na istom mestu ali u različito vreme.




Havajske planine su nastale tokom tercijera, a pojavile su se iznad površine vode u kasnom tercijeru. Procenjuje se da su najstarija ostrva (na severozapadu arhipelaga) nastala pre 25 miliona godina. Veliko ostrvo ja najmlađe, stvoreno pre 750.000 godina, i na njemu je još uvek prisutna vulkanska aktivnost.
Na 48 km jugoistočno od Velikog ostrva je u toku proces stvaranja novog ostrva – Loihi. Trenutno je 0,8 km ispod površine vode, a pojavljivanje na površini se može očekivati za 2.000 do 20.000 godina, u zavisnosti od vulkanske aktivnosti.

Reljef




Ostrva su brdovita i planinska, posebno istočna strana. Oko ¼ površine ostrva je ispod 200 m nadmorske visine, ½ je između 200–600 m, a ¼ je preko 600 m.
Reljefni oblici su rezultat rada vulkana, živih organizama, sedimentacije i erozije.
Makro oblici su tipični, široki, zaobljeni, štitasti vulkani – Havajski tip vulkana. Karakteristika po kojoj je izdvojen ovaj tip vulkana su mirne erupcije, tečne, sa malo gasova, bazaltne lave koja se najčešće izliva iz pukotina. Postepenim nagomilavanjem lavičnih tokova, jednih preko drugih, nastaju vulkani u obliku svoda, sa blagim stranama, koji na svom vrhu imaju kalderu. Najvreliji lavični tokovi imaju glatku, staklastu površinu (pahoehoe), a hladnija lava je po površini hrapava (aa).
Havajski vulkani su poznati po velikoj količini izbačene lave, a brzina lavičnih potoka može biti i 8 km/h, ali je obično 3 – 300 m/h.
Prilikom erupcija može doći i do izbacivanja lave do 450 m u visinu, ali pošto su eksplozije, koje se pri tome javljaju, jako slabe, piroklastični materijal čini manje od 1% ukupnog izbačenog materijala.
Havajski aktivni vulkani su Kilauea i Mauna Loa, oba na Velikom ostrvu. Mauna Kea, Hualalei (na Velikom ostrvu) i Haleakala (na ostrvu Maui) su “uspavani”, pa postoji mogućnost da će se aktivirati. Vulkani na drugim ostrvima se smatraju ugašenim.
Mauna Kea, ili u prevodu Bela planina, se nalazi na severu Velikog ostrva. Na vrhu planine se povremeno pojavljuje sneg, a na padinama su vidljivi glacijalni tragovi. Ako se zanemari postojanje okeana u određivanju visine planine, Mauna Kea bi bila najviša planina na svetu. Visina iznad mora je 4.205 m, a dno joj je na 5.400 m ispod površine vode, što je preko 9.500 m, a to znači da je viša od Mont Everesta.



U centralnom delu Velikog ostrva je Mauna Loa (u prevodu Duga planina), 4.160 m visine, najveći vulkan sveta, koji izbacuje više lave nego ijedan drugi vulkan. Mauna Loa izbacuje lavu u proseku jednom u 6 godina. Erupcija 1950. godine je prekrila 100 km2. Vulkanska aktivnost je konstantna pretnja gradu Hilo – najvećem gradu na ostrvu.



Bočni krater vulkana Mauna Loa je Kilauea, koji leži 3.000 m ispod glavnog vrha. Za ovaj vulkan je utvrđeno da je najaktivniji na svetu. U poslednjoj eruptivnoj fazi, koja je počela 1983. godine, i još uvek traje, Kilauea je izbacio skoro 2 milijarde kubnih metara lave.
Od vulkanskih reljefnih oblika na Havajima su zastupljene kupe od vulkanskog pepela i tufa, koje dostižu visine od nekoliko stotina metara. Pu Makonaka, na vulkanu Mauna Kea, je kupa od pepela oko 190 m visoka; Dijamantska glava, kod Honolulu-a, je kupa od tufa visoka 250 m.

Zemljotresi i cunami. Vulkanske erupcije na Havajskim ostrvima su obično praćene hiljadama zemljotresa, ali je veoma mali broj zemljotresa toliko jak da bi se osetio, a još manji broj može da pričini neku štetu. Tektonska aktivnost, koja je uzrok većine zemljotresa u kontinentalnim regionima, je skoro odsutna na Havajima. Najjači zemljotres na Havajima se desio u aprilu 1868. godine i jačina mu je bila 8,0 stepeni po Rihterovoj skali.



Havaji, kao i ostala pacifička područja, su izloženi talasima cunamima. Cunami su izazvani kliženjem morskog dna, zemljotresima ili vulkanskim erupcijama. Ova prirodna pojava spada među najstrašnije pojave poznate čoveku. Dužina ovih talasa je često veća od 160 km, a ponekad i preko 1000 km (dužina običnih talasa je od 120 do 350 m). Brzina običnih vetrovnih talasa ne prelazi 100 km/h, dok je brzina cunamija na otvorenom okeanu nekoliko stotina km/h. Jedan od najjačih cunami talasa je stigao do Havajskih ostrva 1946.godine.Uzrok ovom talasu je bilo pomeranje morskog dna kod Aleutskih ostrva (4.000 km severno od Havaja). Posledice su bile katastrofalne:prevrnute kuće, iščupane šine, komadi stena bačeni u plićake, vode oko ostrva pune plutajućih ostataka i ljudi. Cunami upozoravajući sistem (TWS) je osnovan 1946. godine, i centar ovog sistema je u Honoluluu. Od uspostavljanja ovog sistema broj ljudskih žrtava je drastično smanjen, kao i štete koje nastaju (Lazić,1995).




Erozioni oblici. Sa udaljavanjem od vrele tačke, vulkanska aktivnost prestaje i počinje delovanje erozije. Najizraženiji erozioni oblici su na najstarijim ostrvima, iz razloga što je erozija tamo najduže prisutna. Ostrva su izložena dejstvu abrazije, fluvijalne i eolske erozije.
Klifovi, sečeni talasima su visoki od nekoliko pa do više stotina metara. Na obali Napali, na ostrvu Kauai, visoki su od 30 do 600 m; a na severoistočnoj strani ostrva Molokai 600 do 1100 m i ubrajaju se u najviše na svetu. Za turiste je vrlo atraktivno razgledanje klifova čamcima i jahtama, a za avanturiste, postoje pešačke staze.
Rečna erozija je u velikoj meri disecirala površinu ostrva i postepeno transformisala zaobljene štitaste vulkane u zupčasti niz planina, kao što je Kulau Rani na Uau. Doline formirane rečnom erozijom su duboke od nekoliko pa do 600 m. Veliki kanjon (Vaimea), na ostrvu Kauai, je, u proseku, 800 m dubok (na jednom mestu je 1.115 m dubok), i može se uporediti, po oblicima i bojama, sa Velikim kanjonom u Koloradu. Vodopadi od nekoliko stotina metara visine su uobičajni na ovim ostrvima. Vodopadi Hilave u dolini Vailio na Velikom ostrvu imaju pad oko 300 m.
Na nekim lokacijama se pod uticajem vetra stvaraju peščane dine.
Važna posledica intenzivne erozije, na ostrvima, je veoma mali procenat ravnica i njihova velika vrednost.

Klima


       Jedan od razloga, možda i najvažniji, koji Havaje čini neodoljivim je njihova klima: sunčano sa malo oblaka, lagani povetarac, toplo ali ne vruće. Tokom čitave godine temperature su blage i ujednačene, duvaju stalni severoistočni vetrovi – pasati, retka je pojava tropskih oluja i javlja se neuobičajena razlika u količini padavina na malim rastojanjima.
Na većem delu ostrva razlikuju se dva godišnja doba – leto, od maja do oktobra, kada je vreme toplije i suvlje i pasati najstalniji; i zima, od oktobra do aprila, kada je hladnije, pasati su često prekidani drugim vetrovima i intervalima velike oblačnosti i kiša.
       Osnovne karakteristike klimi daje međudejstvo četiri faktora: okean, geografska širina, pacifički anticiklon i reljef.
Blizina okeana prouzrokuje veću vlažnost i deluje kao regulator temperature. Dok na većem delu teritorije SAD su najviše temperature u julu i avgustu, a najniže u januaru i februaru, na Havajima su u avgustu i septembru najviše, a u januaru, februaru i početkom marta najniže.
       Ujednačene temperature prouzrokuje i prostiranje Havaja u tropskom pojasu, za koji je karakteristična ujednačenost u dužini dana tokom godine i količine primljene solarne energije.
Mala razlika u dužini dana i u uglovima pod kojim padaju sunčevi zraci rezultira malim sezonskim varijacijama u primanju sunčeve energije. Tako, Havaji primaju najmanje 2/3 sunčevog zračenja, dok na 40° geografske širine količina primljene energije predstavlja 1/3, a na 50° geografske širine 1/5 od ukupnog sunčevog zračenja.
Stabilnosti vremena doprinosi i Pacifički anticiklon, čija je središnja zona severoistočno od Havaja, pokretač pasata, koji posebno tokom leta konstantno duva.
       Reljef je četvrti faktor koji utiče na klimu. Havajske planine stvaraju prepreke i menjaju pravac vazdušnim tokovima. Tamo, gde je topao i vlažan vazduh primoran da se diže iznad vetru okrenutih obala i padina, oblačnost i kiše su česta pojava; dok je na zavetrinskim stranama, gde se vazduh spušta, sunčano i toplo.
S obzirom da se temperatura spušta za 0,5°C na svakih 100 m nadmorske visine, a visina Havajskih planina je preko 4.000 m, klima ima karakteristike od tropske do subarktičke.
          Temperature. Pacifički okean i pasati su glavni uzročnici ujednačenih temperatura tokom godine na Havajima.
Zbog sporijeg zagrevanja i hlađenja okeana, najniže temperature se pojavljuju tokom januara, februara i početkom marta, a najviše u avgustu, septembru pa čak i oktobru.
Najviša zabeležena temperatura je iznosila 37,8°C u Pahali, na Velikom ostrvu, 27. aprila 1931. godine, a najniža je bila –12,8°C na vrhu Mauna Kea.
      Vlažnost. Za tropska područja je karakteristična visoka vlažnost vazduha, što naravno važi i za Havaje. Prosečna vlažnost na Havajima je 75%. Zbog stalnih vetrova procenat vlažnosti je realno niži nego što bi bio u odnosu na količinu padavina.
Osunčanost i oblačnost. Veće razlike u osunčanosti i oblačnosti se javljaju između mesta koja se nalaze na vetru okrenutim i zavetrinskim stranama ostrva. Najmanja osunčanost je na severoistočnim i istočnim stranama ostrva, koje zbog direktne izloženosti vetrovima primaju i najveću količinu padavina.

Vode



Pacifički okean. Sa turističkog stanovišta gledano, Pacifički okean ima mnogo veći značaj za Havajska ostrva od kopnenih voda, zbog različitih oblika turističkih aktivnosti koje omogućuje. Jedan od najvažnijih motiva dolaska turista na Havaje su upravo rekreativno sportske aktivnosti vezane za okean. U zavisnosti od interesovanja i raspoloženja, turisti mogu plivati, roniti, surfovati, jedriti na dasci, voziti kanu, čamce, jahte itd.
Pacifički okean je najveći okean, sa površinom od 182,6 miliona km2, od čega je 178,7 miliona km2 vodene površine, 3,9 miliona km2 površina pod ostrvima; srednja dubina je 3.976 m, a najveća 11.022 m.



Havajska ostrva, koja čine oko 0,4% ukupne površine Pacifičkih ostrva, se dižu sa linearnog uzvišenja pacifičkog dna, poznatog kao Havajski greben. Kao što je već rečeno, Havajska ostrva su vulkanska, a vulkanizam se pojavljuje na mestima gde greben prelazi preko ogranaka velike pukotine, usmerene prema istoku.
Okeanska litosfera se sleže ispod vulkanske mase, stvarajući jarak (Hawaiian Deep), koji se delom proteže oko ostrva. Pored udubljenja, elastična litosfera se nežno izvila na gore, stvarajući Havajski luk (Hawaiian Arch).
Prvobitne vulkanske padine ostrva su modifikovane erozijom i kasnijim vulkanskim aktivnostima, tako da su stvorene brojne doline, terase, kanjoni, grebeni... Mnoge od ovih geomorfoloških pojava su potopljene u procesu tonjenja ostrva i sada predstavljaju oblike reljefa okeanskog dna. Podvodni kanjoni su najizrazitiji na severnoj strani ostrva Molokai, severoistoku ostrva Uau i na severozapadu ostrva Maui. Najdublji i najduži šelf je Vaho, nagnut ka severu sa dubinom između 900 – 1.100 m (nalazi se severozapadno od ostrva Oahu).
Mulj, pesak, šljunak i ostale materije koje su, ispiranjem sa ostrva, dospele u okean, čine osnovne sedimente oko ostrva (i potencijalna nalazišta minerala).
Severoistočni vetrovi stvaraju dominantne talase oko Havaja i pokreću površinske struje generalno ka zapadu brzinom od 0,2 – 0,3 m/s tokom leta i 0,3 – 0,5 m/s tokom zime. Kretanje struja, kao i talasi, salinitet i temperature vode u ovom delu Pacifika se menja po sezonama u zavisnosti od ciklonskih oluja severne hemisfere, koje se približavaju Havajima zimi. Površinske struje se modifikuju i zbog oblika ostrva i zbog morskih doba, naročito u blizini obala.
Vrtlozi na zavetrinskoj strani ostrva, naročito zapadno od Velikog ostrva, su česti i verovatno su rezultat jakih vetrova koji duvaju između Velikog ostrva i ostrva Maui. Na tim mestima vode su veoma opasne, te se turistima, na određenim lokalitetima savetuje izuzetna opreznost.
Plima i oseka su promenljive, ali sa malim rasponom. Tokom leta raspon morskih doba je 1 m.
Talasi cunami su visine od 9 m kod grada Hilo, do 16 m na drugim lokalitetima.
Od svih karakteristika okeana, za razvoj kupališno – rekreativnog turizma, najbitnije je da su: temperature vode leti od 25° - 26°S, a zimi 23° - 24°S, što znači da je kupališna sezona tokom čitave godine; salinitet je u proseku 35‰, što je u okvirima svetskog proseka; i leti su češći talasi od 1,5 m pa i viši (posebno važno za sportove na vodi).
Kopnene vode. Vodeni resursi Havaja se neverovatno razlikuju, ne samo unutar svakog ostrva, već i od ostrva do ostrva. Postoje stalni i povremeni tokovi, kišne šume i pustinje...
Kompleksnost hidroloških pojava se može razumeti jedino u korelaciji sa reljefom i klimom.
Prosečna godišnja količina padavina je 1.854,2 mm ili tri puta više nego što padne na okružujuće more. Uprkos tome, većina tokova su povremeni, a samo nekoliko njih ima vodu tokom čitave godine. Najduže reke sa stalnim tokom su: Kaukonahua (48,3 km) na Uau, Vailuku (36,5 km) na Velikom ostrvu i Vaimea (32 km) na Kauaiu. Glavni uzrok ove pojave je ekstremno visoka propustljivost vulkanskih stena i zemljišta od kojih su izgrađena ostrva. Tako se površinske vode uglavnom infiltriraju u zemljište i tonu do nivoa slane vode. Pošto je slana voda gušća, na njenoj površini se skuplja slatka voda u obliku sočiva.
Najveća količina vode se upotrebljava za irigaciju, pokretanje hidroelektrana, za potrebe domaćinstva i mali procenat se troši u industriji.
Kopnene vode nemaju veći značaj u turizmu. U turističke motive mogu se ubrojati brojni vodopadi, posebno atraktivni turistima na fotosafariju. Najpoznatiji su Akaka i Hilave vodopadi na Velikom ostrvu i Vaimoku na Mauiu.

Flora i fauna



Na osnovu prethodno prikazanih prirodnih karakteristika, lako se može zaključiti da su flora i fauna Havaja veoma raznovrsni. Specifičnost biljnih i životinjskih zajednica Havaja je najveći broj endema na Zemlji, a do toga je dovela izolacija ostrva, specifična klima i velike varijacije u životnoj sredini. Nažalost, ostrvski ekosistem je vrlo neotporan, jer se evolucija odvijala uz malu konkurenciju i nekoliko predatora.
Danas, više od 25% ugroženih vrsta u SAD su biljne i životinjske vrste Havaja. Od oko 2400 vrsta samoniklih biljaka, polovina je već ugrožena ili im preti izumiranje. Pre kontakta sa zapadnim zemljama, Havaji su imali 70 autohtonih vrsta ptica. Od njih, 24 vrste su izumrle, a još 36 vrsta su pod pretnjom izumiranja (Bendure, Friary, 1995).
Pokušaj zaštite ugroženih vrsta su mnogobrojna zaštićena područja, ali njihovi dosadašnji uspesi nisu baš veliki (Birdsall, Florin, 1981).




Flora. Posle pojavljivanja ostrva iznad vode, do njih je dospelo seme biljaka putem talasa i morskih struja, nošeno vetrom ili su ga ptice donele. Vremenom je dolazilo do promena na izolovanoj Havajskoj vegetaciji, tako da su mnoge vrste toliko evoluirale u odnosu na svoje kopnene pretke, da se mogu klasifikovati u nove vrste i podvrste.
Biljni pokrivač, na vetru okrenutim stranama ostrva, tropski je bujan. Prašume pokrivaju planine do 3.000 m visine. Na zavetrinskim stranama ostrva je zastupljena stepska vegetacija. Lijane, epifiti, među kojima se ističu orhideje, zatim palme i velike drvolike paprati, stvaraju sliku bujne tropske šume.
Kokosov orah, orhideje, šećerna trska i ananas, najprisutniji u turističkoj reklami, su doneti na Havaje, nisu ni autohtoni ni endemi. Pored ovih biljaka na Havajska ostrva du doneti i: krušno drvo, banane, batate, pirinač, avokado, mango, narandža, limun, kafa, smokva, vinova loza i mnoge druge.
Domoroci uzgajaju kafu, batate, banane; Kinezi pirinač; a Evropljani na velikim plantažama uzgajaju šećernu trsku, kafu i ananas.




Fauna. Od najranih vremena vode ovog područja su naseljavali kitovi i delfini. Kada su prvi Polinežani stigli do ostrva jedini sisari, vezani za kopno, su bili foka i slepi miš. Polinežani su sa sobom doveli svinje, pse i pacove.
Većina od mnoštva kopnenih sisara koji danas naseljavaju Havaje je stigla posle Kukovog otkrića 1778. godine.
Najizrazitiji primeri Havajske faune su: vrsta slepog miša (hoary bat) koji je mali i crven; (monk seal) vrsta foke koja je ime dobila po naboru na vratu, koji liči na monašku kapuljaču i po usamljeničkom životu; grbavi kitovi (humpback whale) sa dugim belim perajima i čvornovatom glavom – posebno poznati po akrobacijama i po pesmi koju izvode u toku zimskih migracija; (nene) ili Havajska guska, simbol Havaja, je prilagođena hodanju po lavičnim potocima.
U Havajsku faunu se ubraja velik broj insekata, riba i morskih beskičmenjaka.
Egzotičan, raznovrstan, bujan i u velikoj meri endemičan biljni i životinjski svet Havaja, sigurno privlači mnoštvo pasioniranih ljubitelja flore i faune, ali i veliki broj prosečnih turista. Jedna od najatraktivnijih turističkih aktivnosti je podvodno razgledanje. Može se reći da flora i fauna Havaja poseduje neiscrpan potencijal u sferi turističkih kretanja i da se moraju preduzeti energičnije mere u zaštiti ugroženih vrsta.

Molokini Crater; Maui, Hawaii

Hanalej, Havaji


“Mislim da je najlepše mesto na kom sam bio Hanalej na severu ostrva Kauai na Havajima”, kaže Tim Kočis, bivši izvršni direktor velike firme Aspiriant.

“Prelepo je, naročito kada je sunčano i neposredno posle kiše. Posmatrate niz vodopada koji se niz padine planina na obali spuštaju pravo u okean i pitate se da li postoji lepše mesto na planeti”.

Ako ovo ne učini da poželite da odete na Havaje, ništa neće

Zahvaljujući dronu-kameri, korisnici Jutjuba od prošlog meseca imaju priliku da zavire u dosad neviđene krajolike Kauaja, jednog od najpopularnijih havajskih ostrva.


Od obale Na Pali do kanjona Vaimea, najbolji način da se uživa u predivnim pejzažima ovog pacifičkog ostrva jeste iz vazduha.

Želeći da sa svetom podeli ove fascinantne prizore, fiotograf Maks Sigal posegao je za svojim dronom. Ovo je prvi put da lokalne vlasti dozvole upotrebu ovih letelica na ostrvu, što Sigalov video snimak čini još posebnijim.

Pogledajte kako izgledaju neki od najlepših skrivenih bisera na svetu:


B92

Svi otoci vulkanskog su porijekla. Mauna Kea uzdiže sa na 4201 m NV a dno mu leži čak 5000 m ispod morske razine, što znači da je sveukupno preko 9000 m visok. S tom mjerenom visinom najviši je vrh na Zemlji. Malo niži Mauna Loa, mjeren po svom obujmu, najmasivniji je vulkan na Zemlji. Njegova je težina toliko velika da dokazano deformira pacifičku ploču. Područje nacionalnog parka Havajski vulkani obuhvaća vrh te jugoistočni obronak Mauna Loe, kao i susjedni vulkan Kīlaueu.