Cveće kroz istoriju

Cveće... juče... danas... sutra...

[You must be registered and logged in to see this image.]

Današnji trendovi u aranžiranju cveća menjaju se i prilagođavaju zahtevima tržišta, ali u svakom tom trendu nalazi se i deo hiljadugodišnje tradicije veličanja lepote cveta.

Boje, mirisi, teksture, oblici oduvek su bili inspiracija mnogima a posebno umetnicima kojima možemo zahvaliti što su u svojim delima na svoj način opisali kako je to izgledalo u davnim vremenima...

U Egiptu je kultura gajenja cveća i ukrasnog bilja bila na vrlo visokom nivou. Biljke su se donosile sa brojnih putovanja a priča kazuje da je kraljica Hatsepštu želela drvo mirte. Sa putovanja u zemlju Punt dopremljeno je 31 stablo mirte. Stabla su posađena na terasama kraljičinog hrama i o tome verovatno ništa ne bi znali da nečije vredne ruke taj događaj nisu zapisale u obliku slika na zidovima istog hrama kao i mnoge druge prikaze na zidovima brojnih hramova piramida, grobnica...

Egipćani su koristili cveće u mnogim svečanim prilikama, pazilo se na simbolički jezik cveća, bilo je bitno doba cvetanja, boja izgled i miris cveća. Velike količine cveća Egipat je izvozio u Grčku i Rim gde lepota cveća i simboličko značenje dobijaju novi dimenziju: ukrašavali su se kipovi božanstava bogatim cvetnim girlandama. Laticama cveća zasipali su se oltari, ukrasne korpe punile su se cvećem i voćem. Rimljani su uzgajali omiljene ruže u posebno građenim ružičnjacima kako bi cvetale kroz čitavu godinu jer su svetkovine i slavlja bili nezamislivi bez ruža i ružinih latica.

Simbolika cveća isprepletala se sa mitovima, pa prolećno cveće predstavlja početak novog ciklusa jedne godine, a u Atini su se u danima slavlja dolaska proleća nosili venčići od ljubičica, zumbula i perunika koje je bilo cenjeno još od Egipta.

Kinezi su ponosni na ideju da su baš oni prvi koji su u posudu sa vodom složili cveće. U 6 veku otvorene su škole aranžiranja cveća u kojima se uz tehnike slaganja cvetnih aranžmana poučavalo o simboličkom značenju svakog cveta.

Japan preuzima deo tog znanja i usavršio ga je do stila koji je i danas poznat po svojim osnovnim principima sa naglaskom na elemente koji predstavljaju nebo, čoveka i zemlju, do veštine aranžiranja cveća koju nazivamo ikebana.

Na prelazu iz antike u rano hrišćanstvo u Evropi je došlo do opiranja bogatoj simbolici jezika cveća, pokušavalo se zaboraviti na vezu cveća i božanstava i antičkih junaka. Ali takav otpor nije dugo trajao, cveće ponosno zauzima važno mesto u umetnosti pa tako ruža, ljiljan, vinova loza, smokva, žito, palma, maslina... predstavljaju simbol duhovne lepote i ljubavi. U hrišćanstvu npr. cvet ljiljana je rajski cvet, simbol neprolazne lepote.

Period gotike uz predivne katedrale donosi i likovne prikaze sa motivima prirode a lepota cveća opisivana je slikarskom četkicom često i do botaničke preciznosti. U kasnom srednjem veku nastaje kult ruže koji su podržavali i svetovna i religiozna umetnost. Trubaduri pevaju o ruži kao o simbolu ljubavi a to zanimanje Evropom se proširilo sa Bliskog Istoka gde je ruža uzgajana i cenjena kao plemeniti cvet.

Dela velikih majstora 17 i 18 veka dočaravaju nam kako se tada aranžiralo cveće: bili su to veliki raskošni aranžmani od raznolikog cveća sa mnoštvom boja. U to vreme uvoze se egzotične vrste cveća koje se pokušavaju uzgajati u divnim Evropskim vrtovima. Pravu cvetnu groznicu izazvali su tulipani krajem 16 veka kada su donešeni iz veličanstvenih Carigradskih vrtova i vredeli su prava mala bogatstva. Trgovački zapisi čuvaju podatke kako su sakupljači bili spremni nekoliko lukovica platiti kućom u gradu pa je tulipan, postao simbolom bogatstva ali i oholosti i uobraženosti dok je u Persiji iz koje potiče bio simbol lepote, ljubavne uznesenosti i čežnje. Iz Persije tulipan je došao u Tursku gde je svake godine organizovan praznik tulipana. U vreme baroka cveće je prisutno u svim sferama života i postaje neizostavan elemenat u stvaranju prijatne atmosfere dok dame cvećem ukrašavaju odeću, frizure i šešire.

U drugoj polovini 18 veka cveće se počinje slagati u jednostavnim simetričkim formama što je most od romantične opijenosti do impresionističkog doživljaja umetnika poput Degasa, Moneta, Cezannea, Van Gogha, Renoara... Cveće na njihovim slikama deluje bogato, raskošno ali i vrlo, vrlo prirodno.

Net

Istorija sobnog cveća

[You must be registered and logged in to see this image.]

Cvetne posude

Sakupljači biljaka su pronalazili biljke i ukoliko su imali sreće, sretno su ih donosili kući. Uzgajivači su ih poboljšavali. Tada su biljke bivale prepuštene na milost i nemilost ljubiteljima sobnog bilja koji su njima ispunili svoje staklenike ili ukrasili svoje domove. Na žalost, istorija sobnog vrtlarstva, posebno u poslednja dva veka, pokazuje da strast za kućnim biljkama i brižna ljubav prema njima nije uvek povezana sa smislom za njegovo izlaganje i smeštaj.

Nesrećno kućno bilje bilo je žrtva promena mode u ukusima upravo kao što je to bilo i bilje koje je raslo u vrtu. Iste biljke rasle su u loncima i izlagale se na stalcima projektovanim da pristaju uz sobnu okolinu, bez obzira da li je ukus vlasnika bila ekstravagancija Tiffanija, jednostavnost Bauhausa, kineski stil, neogotika, viktorijanski stil, ponovo otkriveni viktorijanski stil, stil Art Nouveau ili je bio jednostavno loš.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Tradicionalna posuda za cveće je zemljani lonac i tu su po obliku najljupkiji minoski lonci za spremanje namirnica od pre 4000 godina ili stare posude za maslinovo ulje iz Provanse ili italijanski lonci za pomorandže, koji su vekovima uticali na najbolje oblikovane posude za cveće. Međutim, ludovanje za egzotičnim biljem podudara se u 19 veku sa preteranim ukrašavanjem pokućstva, uključujući i napadni način izlaganja biljaka.


[You must be registered and logged in to see this image.]

Englezi Viktorijanskog doba nisu bili jedini krivci: bolest je bila rasprostranjena na daleko i široko. 1801 godine postojao je jedan nakaradni francuski nacrt za žardinjeru, koja je istovremeno služila kao kavez za ptice i akvarijum. Držale su je sfinge koje su na glavama držale lonce za cveće ukrašene golim ljudskim figurama. Bila je namenjena za zabavu jednom švedskom grofu. "Maštovite glinene žardinjere ukrašene odgovarajućim šarama, bojama i zlatom" bio je čest oglas u Sjedinjenim Državama. Bile su "stvarno izvanredne i trebalo ih je videti da bi se ocenile".

Tokom 19 veka englezi su proizvodili kitnjaste žardinjere, ponekad sa posudama za zlatne ribice ili krletkama za ptice. Međutim u drugoj polovini veka srcu su im prirasle kutije sa papratima. Bili su to potomci Wardove kutije, koja je nakon 1830 godine smanjila mnoge gubitke pri prevozu biljaka morem.

Čvrste drvene i staklene posude koje su bile privezane na palubama izloženim olujama jako su se razlikovale od kutija elegantnog oblika, koje su ukrašavale ili dovodile u nered, salone srednje klase viktorijanskog doba. Unutar malih minijaturnih staklenika na savijenim nogama ili teškim postoljima, bujala je paprat zaštićena od dima plinskog svetla i vatre. Vazduh u kutiji bio je toliko čist da je dokotor Ward za eksperimet upotrebio jednu kao vivarij i u njoj održao u životu crvendaća 6 meseci.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Kutije su zauzele i domove srednje klase u Americi istisnuvši veoma raširenu viseću košaru. Jedan od razloga što se to dogodilo, kako se cinično govorilo, bio je taj što su viseće košare bile jeftine i što ih je gotovo svako mogao kupiti. Wardove kutije nisu bile pristupačne siromašnima.

Počeli su se upotrebljavati i prozori za biljke - Shirley Hibberd, jedna od najvećih autoriteta među viktorijanskim piscima o vrtlarstvu, nazvala ih je Hortus Fenestralis. To su bili minijarturni staklenici smešteni među dvostruke prozore, slični Wardovim kutijama. Drugi prozor mogao je biti smešten u sobi ili izveden na vanjskoj strani zida. U svakom slučaju biljka u staklu bila je sačuvana od dima u sobi.


[You must be registered and logged in to see this image.]

Danas se Wardove kutije pojavljuju kao terarijum ili vrt u boci kao jedan od oblika. Uglavnom, dim ugljena i plina je nestao a danas jedna od uloga tih zatvorenih posuda da sačuvaju biljke od prekomerno suvog vazduha toplih soba u modernim kućama.

Žardinjere su se vratile nakon što su jedno vreme bile zanemarene, ali to je sumnjiva dobit jer najlošije među njima služe kao neiscrpno nadahnuće proizvođačima ornamentalne plastike. Prozori za cveće isto kao i sobe za cveće, uobičajeni su u Skandinaviji i Sjedinjenim Državama, ali u Britaniji nikad više nisu postigli popularnost kao u Viktorijansko doba.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Najveća promena na prozorskim daskama je to što sad na tanjirićima stoje plastične posude, dok su nekad sve posude bile od crvene gline, koja je budila nostalgiju.


mojacvecara.