Markovo kale

Markovo Kale je tvrđava – srednjovekovni istorijski spomenik, koji se nalazi 4,5 km severno od Vranja, na starom putu Vranje – Leskovac i sadašnjem putu Vranje – Vlase – Mijovce, u klisuri Gradske reke na nadmorskoj visini od oko 750 m. Leži na grebenu između planina Krstilovica i Pljačkavica. Između njih i grada probijaju se Devotinska i Mala reka, koje se ispod samoga grada ulivaju jedna u drugu. Tvrđava je izgrađena u 13. veku. Danas je u ruševinama.


Tačno vreme izgradnje vranjske tvrđave ne znamo, ali je izvesno da je postojala u srednjem veku. U turskim zvaničnim popisima, naziva se kale-i Ivraniya – tvrđava Vranje. Prosečna visina grebena na kojem se nalazi utvrdjenje je oko 800 m, tj. oko 400 m iznad grada Vranja. Na zapadu se nalazi strma litica tako da sa te strane nije bila potrena bilo kakva zaštita. Ovaj prostor opasan je južnim bedemom u koje se nalazio glavni ulaz sa prilaznom rampom. Od ulaznih vrata sačuvan je samo desni-istočni dovratnik. Prosečna debljina odbrambenih bedemskih zidova je oko 2m. Radovi na utvrđenju vršeni su tokom 10 godina sa malim prekidima od 1983-94 g. Radovima je rukovodio Dušan Maksimović, arheolog Zavoda za zaštitu spomenika kulture iz Niša i saradnik Olgica Palamarević arheolog Narodnog muzeja u Vranju.


Po nekim izvorima to je bio grad Kraljevića Marka, a drugi tvrde da se grad neko vreme zvao Golubinje. Pominje se u 14. i 15. veku kao vlasništvo kaznaca Miroslava, tepčije Kuzme, kaznaca Baldovina, ćesara Uglješe i vojvode Nikole Skobaljića.
Kasnije nestaje iz dokumenata.


arheo amateri