Kako je nastala atomska bomba?

Otkriće atomske bombe predstavlja jednu od najvećih prekretnica u razvitku čovečanstva. Po prvi put u životu čovečanstvo ima u posedu oružje koje bi moglo dovesti do njegovog uništenja.



Hajde da ukratko sagledamo kratku istoriju nastanka atomske bombe.

Ključni događaj za nastanak atomske bombe je Drugi svetski rat. Nakon dolaska nacista na vlast, veliki broj naučnika je otišao iz Nemačke i okupiranih zemalja, tražeći utočište u SAD-u. Slično se dešavalo i sa Italijom. U te naučnike spadaju Albert Ajnštajn iz Nemačke, Enriko Fermi iz Italije, Judžin Vigner, Edvard Teler i Leo Silard iz Mađarske.

O mogućnosti dobijanja ogromne količine energije cepanjem atoma se već decenijama spekulisalo, zahvaljujućim otkrićima iz oblasti fizike, ali nikakvo ozbiljno istraživanje nije bilo započeto. Međutim, nacistička Nemačka je 1939. godine vršila prva ispitivanja vezana za nuklearnu fisiju, i to je sve naučnike izbeglice prilično zabrinulo. Strahovali su od same pomisli šta bi se desilo kada bi takva vlast došla u posed najubojitijeg oružja ikad proizvedenog.

Kada je Leo Šilard čuo za vest iz Nemačke sledila mu se krv u žilama. Odmah je započeo kampanju, zajedno sa kolegom Enrikom Fermijem da upozore američku javnost na opasnost koja stiže iz nacističke Nemačke. Ubedili su i Alberta Ajnštajna da u njihovo ime pošalje pismo američkom predsedniku Teodoru Ruzveltu, iako sam Ajnštajn kasnije nije hteo ništa da ima sa bombom. Pismo je izazvalo željeni efekt, pa su tako u Americi počela istraživanja sa razbijanjem atoma. Sam Ruzvelt je odlučio da se u istraživanja uloži ogroman novac, pošto se verovalo da je u toku trka sa vremenom i da je neophodno da naprave bombu pre Nemačke.

Mnogobrojne grupe naučnika su angažovane i veliki novac je uložen u istraživanja. Neki naučnici su sumnjali da će se bomba ikad biti napravljena i optuživali su američku vladu za rasipanje para. U istraživanja su se uključili i pojedini britanski i kanadski naučnici. Brojni timovi naučnika su radili istovremeno na identičnim zadacima, jer nije bilo vremena za gubljenje. Mada je bitno reći da mnogi naučnici nisu ni znali na čemu tačno rade, već su za to saznali tek kad je bačena prva bomba na Hirošimu. Bilo je tu i dosta moralnog kolebanja, jer neki naučnici nisu bili sigurni da li je dobro da postoji takva bomba, ali je strah od Nemaca bio veći.

Prva proba nuklearnog oružja se desila 16. jula 1945. godine, u državi Novi Meksiko. Test je poznatiji pod nazivom Triniti test. Pre samog izvršenja testa, naučnici su imali ozbiljna strahovanja, jer niko nije bio siguran šta može tačno da se desi. Određeni stručnjaci su upozoravali na opasnost pomeranja Zemljine kugle sa njenog pravca kretanja. Na kraju je eksperiment izveden uspešno. Na samom mestu eksplozije se od ogromne temperature pesak pretvorio u staklo. Eksplozija se čula u tri različite američke države i nije mogla da se sakrije od javnosti, iako je to bio prvobitni plan. Ljudi iz udaljenih krajeva su se javljali tvrdeći da su videli novo Sunce.

U međuvremenu je nacistička Nemačka bila pobeđena, pa se shvatilo iz naknadnih istraživanja da oni nisu mnogo odmakli u proizvodnji bombe, posle prvih pokušaja 1939. godine. Drugi svetski rat je još trajao sa Japanom, pa su u avgustu bačene dve atomske bombe na Hirošimu i Nagasaki, sa katastrofalnim posledicama po stanovništvo. Odluka o bombardovanju je i dan danas kontraverzna, iako je mnogi opravdavaju.



Monopol SAD-a nad posedovanjem atomske bombe nije dugo trajao, jer je Sovjetski Savez detonirao svoju prvu atomsku bombu u avgustu 1949. godine. Oni su do tehnologije uspeli da dođu zahvaljujući briljantnim fizičarima, ali i zahvaljujući špijunima. Sovjeti su imali špijune infiltrirane direktno u američke naučne timove. Danas devet zemalja poseduje nuklearno oružje. To su SAD, Rusija, Izrael, Pakistan, Indija, Kina, Francuska, Velika Britanija i Severna Koreja. Pretpostavlja se da Rusija i SAD imaju najviše nuklearnih glava. U doba Hladnog rata, tokom Kubanske krize je malo falilo da bombe ponovo budu upotrebljene, ali se danas smatra da je opasnost od korišćenja atomskog oružja veoma mala, upravo zbog njihove ogromne razarajuće moći. Kada bi jedna zemlja upotrebila atomsko oružje, to bi izazvalo lančanu reakciju, koja bi delovala pogubno na celu planetu Zemlju. Bombe su sada moćnije nego ikad i njihovo istovremeno korišćenje bi trajno poremetilo klimu, možda izazvalo novo ledeno doba, a verovatno i dovelo celo čovečanstvo na ivicu istrebljenja.


daliznate