Krstaški ratovi

Krstaški ratovi su se vodili od 1095 do 1270 godine između hrišćana i muslimana. 

Od doba arabljanskih osvajanja muslimani su vodili  sveti rat protiv "nevernika" hrišćana, a od  pape , krajem XI veka , hrišćani su dobili poziv da od "nevernika"  oslobode Hristov grob u Jerusalimu. 

[You must be registered and logged in to see this image.]

Papa Urban II je mesecima obilazio celu Francusku obećavajući ratnicima oprost od svakog greha, bogatstvo i ugled u društvu. Osim plemića pozivu su se odazvali i siromašni sojevi društva. Vitezovi i kmetovi se okupljaju , na svoje bele tunike prišivaju crvene krstove i odlaze u 200 godišnjii rat za oslobađanje Isusovog groba. 

Vojsku viteza ili ritera predvodoli su istaknuti feudalni moćnici. Stizali su u Svetu zemlju raznim putevima, Dunavom, morem i kopnom. Osvojili su više gradova u Maloj Aziji a 1199 godine posle opsade zauzeli su Jerusalim. 

Osnovane su krstaške države, od kojih je najznačajnija bila Jerusalimska kraljevina, zatim osnivani su viteško-monaški redovi - Templari  čiji je zadatak bio da štite hodočasnike koji dolaze u Svetu goru., da vode "sveti rat" i da obavljaju druge zadatke koji su u vezi sa zaštitom krstaških poseda u Svetoj zemlji, - Jovanovci (Hospitalci,Malteški vitezovi) su viteški red osnovan 1048. godine u Jerusalimu, priznati po okončanju Prvog krstaškog rata (1096—1099), Tevtonci (Tevtonski red) (Nemački: Deutscher Orden) bio je nemački krstaški vojni red pod okriljem rimokatoličke crkve stvoren krajem XII veka u Akri, Palestina, Vitezovi svetog Lazara Jerusalimskog je viteški red koji su u XII veku stvorili bolničari koji su lečili ljude od kuge u Jerusalimu,Vitezovi Alkantare,Vitezovi Kalatrave,Vitezovi Santijaga..

Drugi krstaški rat 1147.-1149. pod vođstvom francuskog kralja Luja VII i nemačkog kralja Konrada III završio se bez rezultata. 

Muslimanski vojskovođa Saladin zauzeo je Jerusalim, što je bio povod za Treći krstaški rat.

U Trećem krstaškom ratu 1199.-1202. učestvovali su engleski kralj Ričard Lavljeg Srca, francuski kralj Filip II Avgust i nemački car Fridrih I Barbarosa. Nemački car se na putu za Jerusalim utopio, Filip II se vratio u zemlju a Ričard je nastavio rat sa Saladinom. 

Kralj Ričard i Saladin su 1192 godine postigli sporazum kojim je hrišćanima omogućeno da posećuju Sveti grob u Jerusalimu, pod uslovom da ne nose oružje.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Četvrti krstaški rat je trajao od 1202. do 1204. godine. Vizantijski car je ponovo pozvao krstaške ratnike da dođu i pomognu u nameri da pokore Egipat. Krstaši su zbog nedostatka novca pristali da prvo za Mletačku republiku zauzmu Zadar. Vizantijski car im je ponudio njegovu palatu da prenoće. Međutim, krstaški vojnici očarani lepotom i bogatstvom Carigrada, odlučili su da opljačkaju Vizantiju. Oštetili su je do te mere da se 1204. godina smatra prvim padom Carigrada. Na tom prostoru je osnovano Latinsko carstvo koje traje do 1261. godine.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Peti krstaški rat 1217.-1222. vođen je protiv egipatskog sultana koji je vladao Palestinom. Zbog unutrašnjih razdora, krstaška vojska je morala da napusti Egipat

Šesti krstaški rat je vođen u periodu od 1228. do 1229. godine. Poveo ga je svetorimski car Fridrih II u dogovoru sa egipatskim sultanom Malik al-Kamilom koji je bio u ratu sa svojim bratom Muazamom, vladarem Jerusalima. Dana 29. februara 1229. godine sklopljen je mir na 10 godina. Krstaši dobijaju Jerusalim bez borbe. Muslimani su dobili pravo na Kupolu na Steni i džamiju Al Aksa i pravo na slobodan pristup u grad radi molitve (slično kao i krstaši ugovorom iz Jafe nakon završetka Trećeg pohoda).

Iako je prvobitni plan propao zbog smrti Muazamove, Fridrih u dogovoru sa Kamilom ipak osvaja Jerusalim.

Sedmi krstaški rat vođen je u periodu od 1248. do 1254. godine. Predvodio ga je francuski kralj Luj IX. Njegova armija bila je najmodernija i tehnički najopremljenija. Krstaši 1249. godine osvajaju Damijetu i pokreću pohod na Egipat. Nakon bitke kod Mansuraha Luj pada u zarobljeništvo. Time je pohod završen, a Luj se izbavio plaćanjem velikog otkupa.
Mnogo godina kasnije, Luj će organizovati još jedan krstaški pohod iz koga se u Francusku neće više živ vratiti.

Osmi krstaški rat pokrenuo je 1270. godine francuski kralj Luj IX Sveti protiv Tunisa.
Dana 25. avgusta 1270. umire kralj Luj sa rečju Jerusalim na usnama, a veći deo vojske poboljeva. Sada se njegova vojska našla u zaista teškoj situaciji. Karlo Anžujski, Lujev brat, uskoro stiže u Svetu zemlju i sklapa mir sa turskim bejom izvlačenji krstašku vojsku iz zarobljeništva. Armija engleskog kralja Henrija III pod vođstvom princa Edvarda koja je krenula u pomoć Lujevim krstašima vraća se u Englesku. Muslimani su u čast Luja IX podigli mali hram na mestu gde je umro. Lujevo telo se nije moglo preneti u Evropu zbog opasnosti od raspadanja. Zbog toga je raskuvano i odvojeno meso od kostiju. Kosti su potom stavljene u malu kutiju koja je sahranjena u Palermu. Tako je, ironično, kralj Luj Sveti, koji je iz Svete zemlje u Evropu doneo mnoštvo relikvija, i sam u nju vraćen kao relikvija.


Dečji krstaški rat 1212 godine

Dečji krstaški rat je naziv za nekoliko fiktivnih i stvarnih događaja koji su se odigrali 1212. godine.

Prema dugo prevadavajućem shvatanju, radi se o jednoj od nekoliko verzija događaja sa sličnom tematikom. Ili u Francuskoj ili u Nemačkoj, izvesni dečak počeo je propovedati tvrdeći da ga je posetio Isus i naložio mu da predvodi sledeći krstaški rat. Nizom navodnih proročanstava i čuda pridobio je značajno mnoštvo sledbenika, uključujući možda čak i 20000 dece. Poveo je svoje sledbenike na jug prema Sredozemnom moru, gde je, smatra se, verovao da će se more rastvoriti kad dođe, kako bi on i njegovi sledbenici mogli nastaviti pohod prema Jerusalimu. No rastvaranje mora se nije dogodilo. Dva trgovca ponudila su prevoz za onoliko dece koliko je moglo stati na sedam brodova. Deca su tada bila ili odvezena u Tunis i prodata u roblje, ili su poginula u brodolomu. Prema nekim izveštajima, deca nikad nisu ni došla do mora, umrevši ranije ili odustavši od pohoda zbog gladi i iscrpljenosti. Nauka je, međutim, pokazala da je ovo dugo prevladavajuće shvatanje više legenda nego činjenica.

Uzroci križarskih ratova


[You must be registered and logged in to see this image.]




           Osnovni razlozi za pokretanje križarskih ratova nalaze se u spletu tadašnjih okolnosti, tj. društvenih i vjerskih kretanja na Zapadu i političke situacije na Istoku. Zajedničko svim kršćanima na Zapadu u to vrijeme (X – XI st.) bilo je hodočašće na sveta mjesta, a naravno najsvetije područje za svakog pravog vjernika bila je Palestina.

           Iznenada je taj hodočasnički promet postao ugrožen od strane Turaka – Seldžuka, islamskih nomada koji su tijekom XI st. preplavili Bliski Istok. Seldžuci nikada nisu imali namjeru sprječavati hodočasnike na njihovom putu do svetih mjesta u Palestini, osim što su, kao i svi osvajači i prije i poslije nametali određene poreze. Ono što je kršćanima ipak najviše smetalo bila je islamska, tj. nevjernička dominacija nad svetim mjestima.

           Ono što je najviše uznemirivalo Zapad bila je mogućnost da kršćansko Bizantsko Carstvo također bude pregaženo od Turaka, jer Bizant je teško poražen u bitki kod Manzikerta, 1071.g., pa je put prema Carigradu bio otvoren. Pad Bizanta uklonio bi zapreku islamskom prodoru na Zapad što je izazivalo pravu paniku u kršćanskom svijetu.

           Delegacija bizantskog cara, Alekseja Komnena stigla je 1095.g. do pape Urbana II tražiti pomoć za nevolje u kojima se Bizant našao. Iste godine papa je sazvao sabor u Clermontu (Francuska), na kojem je pozvao plemiće, vitezove i ratnike da priskoče u pomoć svojoj kršćanskoj braći na Istoku. Već spomenuti vjerski problemi dodatno su pojačali uvjerenja mnogih da se tom pozivu valja odazvati.

           Iako je papin poziv bio prije svega usmjeren višim klasama, imao je snažan odjek među svim slojevima društva na Zapadu, jer svatko je (uz one vjerske i političke) našao svoje osobne motive za sudjelovanje u križarskim pohodima – seljaci zbog zemlje i slobode; mlađi plemički sinovi zbog zemlje i bogatstva (obično je sve ostajalo najstarijem sinu); Crkva zbog utjecaja na Istoku i ponovnog ujedinjenja kršćanstva nakon raskola 1054.g.; trgovački gradovi (Venecija, Genova…) zbog jačeg trgovačkog utjecaja.

           Papin poziv revno su širili putujući propovjednici među kojima je najglasniji bio Petar od Amiensa ili Petar Pustinjak. On je strašnim pričama poticao narod pa je pod njegovim vodstvom krenuo tzv. "narodni križarski pohod", tj. gomila seljaka i sirotinje iz Francuske i Njemačke, koja je nošena vjerskim zanosom stigla do Carigrada. Bizantski car je ostao šokiran kad ih je vidio, ali ih je ipak prebacio preko Bospora gdje su ih Turci bez problema sasjekli.

(Povijesni blog)

I križarski pohod


[You must be registered and logged in to see this image.]

Križarske državice u Palestini i Siriji

           Prvi službeni pohod bio je daleko bolje organiziran, a predvodili su ga većinom mlađi plemički sinovi – Godfrey Bouillonski; Robert od Normandije (sin Vilima Osvajača); Robert Guiscard (Normani iz južne Italije)… Dolaskom u Carigrad utvrđen je dogovor križara s Bizantom o vraćanju osvojenih zemalja od Seldžuka ponovo pod vlast cara Bizanta.

           Iako su križari dosta bahato i nonšalantno nastupali u sukobima, uspjeli su postići ono što su željeli – oslobađanje Jeruzalema, 15. lipnja, 1099.g., ali su pritom počinili i strahoviti pokolj nedužnog stanovništva. Križarima je osvajanje olakšano i tadašnjom razjedinjenošću muslimana, tj. svađom između Seldžuka i Fatimida (iz Egipta).

           Od osvojenih područja križari su formirali križarske državice – Jeruzalemsko kraljevstvo (prvi vladar s titulom "branitelj svetog groba" bio je Godfrey Bouillonski); Kneževinu Antiohiju; Grofovije Edessu i Tripoli.