Vekovima unazad, kada su gradili prve kuće, zgrade, kafane i razne objekte, mnogi ljudi nisu ni slutili da će njihove građevine u kojima žive, provode slobodno vreme ili rade ući u istorijske udžbenike. Mnogo je objekata koji ipak nisu sačuvani i o njima nema pisanih tragova, pa su ostale samo legende koje su meštani s ponosom prenosili. Srećom, postoje objekti koji su sačuvani, rekonstruisani i dan danas imaju svoju namenu. Predstavljamo vam neke od najstarijih objekata na našim prostorima.


Pašin konak

Najstarija zgrada u Vranju i sigurno jedna od najstarijih u Srbiji nedavno je rekonstruisana. Pašin konak sagradio je Rauf - beg Džinoli 1765. godine. U ovoj zgradi nalazila se i prva vranjska gimnazija, a od 1960. godine u njoj se nalazi muzej. Zgrada je odavno trebala da bude rekonstruisana, jer su konzervatorski radovi poslednji put rađeni 1976. godine.

Karlovačka gimnazija

Najstarija srpska gimnazija nalazi se u Sremskim Karlovcima. Osnovana je 1791. godine, a glavni inicijatori bili su Stevan Stratimirović i Dimitrije Atanasijević Sabov. Kada je počela sa radom imala je šest razreda, četiri niža i dva viša. Škola i danas ima jednu od najvrednijih biblioteka.

Knjaževsko - srpski teatar

Pozorište u Kragujevcu osnovano je 1835. godine. Prve pozorišne predstave pominju se još 1825. godine u Kragujevcu, ali je 1834. na poziv kneza Miloša, književnik Joakim Vujić postavljen je za direktora Teatra. Repertoar teatra činila su uglavnom dela Joakima Vujića. Ovaj teatar je domaćin Festivala najboljih pozorišnih predstava Srbije, a svake godine na dan teatra, 15. februara, najeminentnijim pozorišnim stvaraocima uručuje se nagrada Joakim Vujić.

Kafane na Dorćolu i u Blaževu

Pisanih tragova je malo, pa se govoreći o najstarijim kafana u Srbiji, često pominju dve. Prva na Dorćolu, nastala 1522. godine. Mnogi za nju kažu da je prva kafana u Evropi. Vremenom je, kako to svaka kafana i biva, postala središte kulturnog, ekonomskog i političkog života. Druga kafana nalazi se podno Kopaonika, u Blaževu. Kafanu, koja se prvo zvala "Borina krčma", a sada "Blaževačka noć", podigao je Marjan Kovačević, ali niko nije siguran kada tačno. Priča se da je još pre 1800. godine, kada naselja nije ni bilo, na drumu postojala samo ta kafana. Legende koje se prenose, govore da je 1900. u kafani zanoćio vojvoda Živojin Mišić, a nakon Majskog prevrata, prerušen u siromašnog seljaka i kralj Petar Prvi Karađorđević.

Prva apoteka

Knez Miloš je 1830. godine beogradskom knezu Petru Lazareviću naložio da zatraži dozvolu od beogradskog vezira, kako bi otvorili prvu apoteku. Mateja Ivanović, farmaceut, prvi je podneo molbu knezu za otvaranje prve srpske apoteke. I Matejin mlađi brat je završio farmaciju, pa je apoteka od 1840. godine dobila ime "Apoteka braće Ivanović". Braća su prodala apoteku 1870. godine. Kuća u Ulici Kralja Petra 8 u Beogradu je srušena, a na tom mestu danas je zgrada na kojoj je podignuta spomen ploča prvoj srpskoj apoteci.



Jelena Jovičić
Izvor