Na lokalitetu Gradište kod Iđoša, u blizini Kikinde, tokom opsežnih areheoloških istraživanja koja traju u poslednjih godinu dana, pronađeni su ostaci naselja sa materijalom kasnog neolita, odnosno vinčanske i potiske kulture.
 

Nedavno je grupa areheologa na čelu sa nemačkim istraživačem Patrikom Mertlom, na površini od 1,5 hektara pronašla čitavo jedno naselje od dvadesetak kuća koje su se nalazile na ovom tlu pre ravno 6.500 godina (4.500 godine pre nove ere).
Da će savremena arheološka istraživanja na Banatskom lokalitetu promeniti istorijsku sliku Vojvodine, potvrdila je Neda Mirković Marić, areholog i menadžer na projektu.
– Osim što je na osnovu savremenih geomagnetnih snimanja utvrđeno da je praistorijski čovek koristio neophodno oruđe za rad, posude u kojima je pripremao hranu, pronađeni su i ostaci basena u kojem se skladištilo žito – rekla je Neda Mirković Marić i dodala:
– Kuća koja je pronađena, tačnije pravougaone strukture otvorena je ove godine i iskopali smo objekat iz poznog neolita. Pronađen je objekat dimenzija 6×9 metara, koji je izrađen od drvenih oblica koje su oblepljene blatom. Utvrdili smo da je kuća izgorela i da se u ovom delu nije živelo jer peći nisu pronađene, ali pronađena su tri glinena basena, te pretpostavljamo da je reč o ostavi.
Ovo je po njenim rečima veliko otkriće za čovečanstvo. Iskopavanja u ovom delu su se odigravala u nekoliko navrata, pronađen je kulturni sloj debljine 2 metra. U pitanju je uzdignuta lesna terasa koja se širi osom jugozapad- severoistok. Nastanjen je, sa prekidima od perioda srednjeg neolita do srednjeg veka.
U najstarijem horizontu naseljavanja konstatovano je postojanje nalaza srednjeneolitske starčevačke/kereš i rane vinčanske kulture. Sledeću fazu čine ostaci naselja sa materijalom kasnog neolita, tj. vinčanske i potiske kulture.
Ovogodišnjim iskopavanjem i geofizičkim snimanjem, pokazalo se da je osim jednog naselja, utvrđeno postojanje više naselja čiji su stanovnici gradili ove objekte. Prema rečima stručnjaka, ovo drevno mesto je možda natalo i pre više od 6.500 godina.

Patrik Mertl, nemački arheolog iz ARGIS­-a,­ firme koja se bavi arheološkim istraživanjem je tokom nekoliko dana snimanja pronašao i deo naselja iz bronzanog doba na oko pet hektara:
– Prošle godine otkrivene su kuće na redove, a proširenim snimanjima otkriveno je puno više. Metod snimanja je veoma dobar jer je neinvazivan odnosno ne utiče na arheologiju, a pruža kompletnu sliku onoga što se nalazi ispod zemlje pre iskopavanja. Zahvalio bih opštini Kikinda i svima koji su pomogli u čišćenju prostora – rekao je ovaj nemački arheolog.
Pre oko godinu dana Narodni muzej Kikinda u saradnji sa Ministarstvom kulture je obavio je geomagnetno snimanje na 1,5 hektaru na lokalitetu Iđoš­ Gradište.
– Snimci su zanimljivi i pokazuju bogatstvo lokaliteta iz različitih perioda mlađeg kamenog i bronzanog doba – istakla je Lidija Milašinović, direktorica Narodnog muzeja i dodala:

– Na naše veliko zadovoljstvo firma “Arheološka dokumentacija” iz Nemačke čiji je vlasnik Patrik Mertl ponudila se da uradi snimanje čitavog lokaliteta i to bez ikakve naknade. Ponudu smo prihvatili i zahvaljujući JP Kikinda i lokalnoj samoupravi teren je raščišćen. Snimanje je počelo 1. novembra i trajaće sedam dana, a dosadašnji rezultati su odlični.
Lokalitet Gradište u Iđošu nalazi se na ušću dva praistorijska vodotoka, (mlake) na niskom uzvišenju na kome se tokom vremena stvorio kulturni sloj debeo preko dva metra. Nalazište je udaljeno oko 7 km od Kikinde, na obodu atara sela Iđoš. Poznato je pod nekoliko imena, od kojih je jedno i Slovenski grad. Lokalitet je prvi put iskopavan 1913. godine. Poslednja iskopavanja izvedena su 1972. godine, a prvi put nakon 40 godina obnovljena su iskopavanja u ovom delu.
Da će lokalitet Iđoš Gradište, Kikinda biti jedan od retkih u Srbiji koji je u potpunosti snimljen, rekli su nam arheolozi, koji ga smatrajum pravim areheološkim blagom u kojem se čuva drevna istorija i kultura, koja ni do danas nije u potpunosti otkrivena.
(Dragana Starčević, Telegraf)