Smatra se da su plave su oči najmlađe, odnosno da u nekim prošlim vremenima ih nije bilo. Vjeruje se da su svi imali smeđe oči, sve do prije 10.000 godina kada su se počeli pojavljivati i plavooki ljudi
 


Procjenjuje se da danas između 20% i 40% stanovnika Starog kontinenta ima plave oči, ali još nije otkriveno zašto. Kratak odgovor – genetska mutacija.
Pretpostavlja se da se radi o genetskoj mutaciji, odnosno da je gen preživio, jer su ljudi s tom bojom očiju smatrani fizički privlačnijim pa su imali više prilike množiti se.
Boju očiju određuje količina pigmenta u šarenici oka. Puno pigmenata – smeđe oči, manje pigmenata – zelene oči, malo ili nimalo pigmenata – plave oči. Čak 16 gena određuje boju očiju, ali dva glavna su HERC2 i OCA2, s time da HERC2 služi kao prekidač koji aktivira OCA2, a ovaj zatim aktivira proteine koji proizvode pigmente.
Ako i jedan od ova dva gena mutira i prestane vršiti svoju funkciju, prekida se lanac reakcija te proteini ne stvaraju pigmente
A rezultat toga su plave oči.
Roditelji smeđooki, a dijete plavooko?Svako ima po dva od svake vrste gena u svome tijelu, po jedno od oca i od majke. Tako ako jedan roditelj ima mutirani OCA2 gen, a drugi sve normalne, i dijete ima smeđe oči.
 
Ali ako oba roditelja imaju mutirani OCA2, postoji 25% šanse da će dijete imati plave oči. Teoretski, skriveni mutirani OCA2 mogao bi se prenositi kroz obitelj generacijama, bez da iko ima plave oči.
Istraživanje provedeno na univerzitetu u Kopenhagenu proučavalo je DNK plavookih osoba, i otkrilo da ih je 99,9% imalo mutaciju u OCA2 genu koja ga je učinila beskorisnim.Zbog toga naučnici vjeruju da svi plavooki ljudi možda potiču od jednog jedinog zajedničkog pretka, što znači da su svi plavooki u stvari rođaci.
Zato, sljedeći put kad svojim plavim očima ugledate nekog plavookog, budite posebno ljubazni, jer možda vam je rodjak.

Aspekt