"Dogodilo se na današnji dan"

**Učlanjen** : 18.12.2021

21. juni

1377. Umro engleski kralj Edward III, koji je tokom vladavine od 1327. osvojio Škotsku, a zbog pretenzija na francuski prijesto izazvao Stogodišnji rat (1337-1453) s Francuskom.

1527. Umro italijanski političar i pisac Niccolò Machiavelli, autor djela “Vladalac”, u kojem je iznio shvatanje da vladar ne treba da bira sredstva da bi postigao cilj, iz čega je kasnije izveden pojam makijavelizam.

1813. U bici kod Vitorije, britanska vojska pod vođstvom vojvode od Wellingtona porazila je snage Napoleonovog brata Josepha, kralja Španije. Time je završena francuska vladavina u Španiji.

1905. Rođen francuski pisac i filozof egzistencijalista Jean-Paul Sartre. Nobelovu nagradu za književnost dobio je 1964, ali je odbio da je primi.

1942. Njemački Sjevernoafrički korpus feldmaršala Erwina Rommela zauzeo je u Drugom svjetskom ratu grad Tobruk u Libiji i zarobio 25.000 britanskih vojnika.

1945. Japanske trupe na ostrvu Okinawa, koje je služilo kao posljednja odbrana Japana u Drugom svjetskom ratu, predale se američkim snagama.

1948. Producentska kuća Columbia Records proizvela je prvu uspješnu long play ploču od vinil plastike.

1963. Kardinal Giovanni Battista Montini postao je papa Pavao VI, nakon smrti pape Ivana XXIII. Kao pobornik reformske struje u Katoličkoj crkvi ukinuo je 1966. indeks zabranjenih knjiga, reorganizovao vatikansku kuriju, zalagao se za miroljubiva rješenja međunarodnih sporova i normalizovanje odnosa s komunističkim zemljama.

1963. Predsjednik Francuske Charles de Gaulle povukao je pomorske snage iz NATO-a. Slijedeći politiku nezavisnosti, Francuska je 1966. napustila Vojni komitet NATO-a.

1969. Umrla američka teniserka Morin Konoli, nazvana Mala Mo. Godine 1953. postala je prva teniserka u historiji ovog sporta koja je osvojila sva četiri Grand Slam turnira.
1970. Umro indonezijski državnik Ahmed Sukarno, prvi predsjednik Indonezije (1945-1967) nakon sticanja nezavisnosti od Holandije i jedan od lidera Pokreta nesvrstanih zemalja.
1990. U zemljotresu na sjeveru Irana poginulo je oko 100.000 ljudi.

1995. Na Dobrinji od granata ispaljenih sa srpskih položaja ubijeno šest, a ranjeno 15 civila.

[You must be registered and logged in to see this image.]

2001. U Los Altosu u Kaliforniji umro veteran američkog bluza John Lee Hooker (83), koji je svojim rijetkim, hipnotičkim stilom sviranja gitare uticao na generacije rok i folk-zvijezda.

[You must be registered and logged in to see this image.]

2002. Bivši direktor RTV-a Srbije Dragoljub Milanović osuđen je na deset godina zatvora zbog pogibije 16 radnika te televizije u bombardovanju NATO-a 23. aprila 1999. Milanović je uhapšen u Crnoj Gori i sproveden u zatvor Zabela.

2003. U podijeljenom gradu Hebronu ubijen je islamski terorista Abdulah Kavasme, jedan od lidera palestinskog pokreta Hamas, odgovoran za smrt više od 40 Izraelaca.

2007. U Sarajevu predstavljen projekat Istraživačko-dokumentacionog centra (IDC) u kojem se navodi da je u ratu u BiH, od 1991. do 1995, poginulo 97.207 osoba.

2008. Feribot sa više od 700 putnika i članova posade potonuo u vodama Filipina. Ovaj feribot, na kojem se nalazilo 626 putnika i 121 član posade, plovio je od Manile ka provinciji Cebu kad je došlo do potonuća usljed nevremena.

**Učlanjen** : 18.12.2021

22. juni

1757. Rođen britanski istraživač George Vancouver, koji je plovio sa kapetanom Jamesom Cookom 1772. i 1776. i istraživao Australiju, Vancouver i Island. Posebno su značajna njegova istraživanja pacifičke obale Sjeverne Amerike. Po njemu su dobili naziv grad i ostrvo u Kanadi.

1805. U Genovi rođen italijanski političar i revolucionar Giuseppe Mazzini, jedna od najznačajnijih ličnosti u pokretu za oslobođenje i ujedinjenje Italije.

1815. Nakon poraza kod Waterlooa, Napoleon Bonaparta abdicirao je drugi i posljednji put.

1914. Srpski kralj Petar Karađorđević povukao se s vlasti, kraljevska ovlašćenja dobio je njegov drugi sin Aleksandar, koji je 1. decembra 1918. postao regent Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, a nakon smrti oca 1921. kralj.

1940. Francuska je u Drugom svjetskom ratu potpisala kapitulaciju u Compiègneu, mjestu u kojem je francuski maršal Ferdinand Foch 1918. primio kapitulaciju Njemačke poslije Prvog svjetskog rata

[You must be registered and logged in to see this image.]

1941. Počela operacija Barbarossa u Drugom svjetskom ratu, u kojoj su Hitlerove trupe sa više od 150 divizija napale SSSR duž cijele granične linije između Baltičkog i Crnog mora. Italija i Rumunija objavile su rat SSSR-u.

1965. Japan i Južna Koreja potpisali su u Tokiju sporazum o uspostavljanju diplomatskih odnosa.

[You must be registered and logged in to see this image.]

1987. U Los Angelesu umro je američki filmski glumac i igrač Fred Astaire, koji se proslavio u holivudskim muzičkim filmovima s partnericom Ginger Rogers.

1994. Predstavnici Rusije potpisali su u sjedištu NATO-a u Bruxellesu program ove vojne alijanse Partnerstvo za mir.

2000. Američka svemirska letjelica Marsov osmatrač otkrila je naznake o postojanju vode na Marsu.

2001. Njemačka je počela isplatu ratne odštete ljudima koje je nacistička vlast tokom Drugog svjetskog rata držala na prinudnom radu.

2001. Ustavni sud Turske zabranio je rad glavnoj opozicionoj proislamskoj Partiji vrline, koja je u parlamentu imala 102 poslanika, zbog njene antisekularne aktivnosti. Mjesec kasnije polovina poslanika te partije osnovala je novu stranku pod nazivom Saadet.

2003. U okviru svoje druge posjete BiH, poglavar Rimokatoličke crkve Ivan Pavao Drugi posjetio je Banju Luku i kod samostana na Petrićevcu služio svetu misu te obavio beatifikaciju rimokatoličkog svećenika Ivana Merca.

2004. Predsjednik Republike Srpske Dragan Čavić izjavio je u televizijskom obraćanju građanima RS-a da događaji u Srebrenici od 10. do 19. jula 1995. predstavljaju crnu stranicu srpske historije i da se učesnici u ovom zločinu ne mogu opravdati ničim.

2005. Italijanski sud osudio je u odsustvu 10 bivših nacista SS oficira na doživotni zatvor zbog učešća u ubistvu 560 toskanskih seljana iz mjesta Sant’Ana di Stacema.

2009. Međunarodni sud za zločine počinjene u Ruandi osudio je bivšeg visokog funkcionera Ruande Kaliksta Kalimanzira na 30 godina zatvora zbog genocida.

2017. U eksploziji automobila ispred zgrade banke u gradu Lashkar Gah na jugu Afganistana ubijene su 34 osobe, a više desetina je ranjeno. Napad su izveli talibani.

2017. U Beogradu umro Bogoljub Mitić Đoša, srpski glumac i humorista.

**Učlanjen** : 18.12.2021

23.06.

1501. Portugalski pomorac Pedro Cabral vratio se s putovanja na kojem je zaposjeo područje današnjeg Brazila i nazvao ga Ilha da Vera Cruz. Prva naselja na tom području Portugalci su osnovali 1521.

1763. Na Martiniqueu rođena Marie Josèphe Rose de la Pagerie, Joséphine, kćerka mornaričkog poručnika i žena Napoleona Bonaparte. Krunisana za caricu 1804.

1785. Turska vojska skadarskog vezira Mahmud-paše Bušatlije prodrla u Cetinje i po treći put srušila manastir koji je krajem 15. vijeka sagradio Ivan Crnojević. Manastir 1786. obnovio vladika Petar I Petrović Njegoš.

1848. Počeo Junski ustanak pariskih radnika zbog izbacivanja socijalista iz privremene vlade i zatvaranja narodnih radionica. Ustanak za tri dana ugušio general Louis-Eugène Cavaignac.

1894. Rođen engleski kralj Edward VIII. Na prijesto stupio 1936. i iste godine abdicirao u korist brata Georgea VI da bi mogao da se oženi Amerikankom Wallis Simpson.

1945. Japanski general Mitsuru Ushijima izvršio samoubistvo poslije poraza japanske vojske na ostrvu Okinawa, gdje je vođena jedna od najkrvavijih bitaka u Drugom svjetskom ratu. Prema zvaničnim podacima, tokom borbi za Okinawu poginulo je 100.000 japanskih vojnika i 150.000 civila, te 12.500 američkih vojnika.

1947. Kongres SAD-a usvojio Taft-Hartleyev zakon, kojim je ograničeno pravo radnika na štrajk.

1956. Pukovnik Gamal Abdel Naser izabran za predsjednika Egipta.

1962. U Sarajevu rođen Admir Glamočak, bh. pozorišni i filmski glumac.

1985. Iznad Atlantskog okeana eksplodirao Boeing 747 kompanije Air India. Poginulo svih 329 putnika i članova posade. Za podmetanje bombe u avion optuženi Siiki separatisti.

1993. Nigerijski diktator, general Ibrahim Babangida, poništio predsjedničke izbore od 12. juna i onemogućio povratak demokratije.

[You must be registered and logged in to see this image.]
1995. Umro američki mikrobiolog Jonas Edward Salk. Godine 1954. izumio vakcinu protiv dječije paralize. Bio je profesor Sveučilišta u Pittsburghu, direktor istraživačkog laboratorija za epidemiološke i virusne bolesti.

1996. Umro grčki državnik i ekonomista Andreas Papandreu, prvi socijalistički premijer Grčke, osnivač i lider Svegrčkog socijalističkog pokreta PASOK.

[You must be registered and logged in to see this image.]
1998. Umrla američka glumica irskog porijekla Maureen O’Sullivan. Proslavila se kao partnerka Johnnyja Weissmüllera ulogom Jane u filmovima o Tarzanu.

2004. Međunarodni krivični sud pokrenuo prvu zvaničnu istragu. Predmet istrage bili ratni zločini u Demokratskoj Republici Kongo od jula 2002. u provinciji Ituri, gdje je u sukobima poginulo najmanje 5.000 ljudi. Procjenjuje se da je tokom desetogodišnjeg građanskog rata u Kongu stradalo više miliona ljudi.

2005. U Srbiji uhapšen Marokanac Abdelmajid Bouchard i izručen Španiji, u kojoj je osumnjičen za terorističke napade u Madridu 11. marta 2004, kada je poginulo više od 190 osoba.

2006. Umro televizijski producent Aaron Spelling, čije su najpoznatije serije “Beverly Hills”, “Dinastija”, “Charlijevi anđeli” i “Melrose Place”.

2016. Građani Velike Britanije sa 52 naprema 48 posto glasova podržali Brexit, odnosno izlazak iz EU. Izlaznost birača na referendum bila je 71,8 posto.

**Učlanjen** : 18.12.2021

24.06.

1497. Engleski moreplovac John Cabot otkrio Kanadu i proglasio Sjevernu Ameriku posjedom Velike Britanije.

1519. Umrla Lucrezia Borgia, vojvotkinja od Ferare, kćerka pape Aleksandra VI, mecena umjetnika i naučnika u vrijeme italijanske renesanse.

1793. U Francuskoj usvojen prvi republikanski ustav kojim je izvršna vlast podređena skupštini.

1798. Turci u Beogradskoj tvrđavi pogubili grčkog pisca i patriotu Fereosa Konstantinosa Rigasa, poznatog kao Riga od Fere, i još sedam njegovih sljedbenika. Rigas je bio osnivač i vođa tajnog društva koje se borilo za oslobođenje Grčke od turske vlasti.

1821. Simon Bolivar sa 8.000 južnoameričkih rodoljuba pobijedio 4.000 španskih rojalista u bici kod Karaboboa i oslobodio Venecuelu od španske vlasti.

1901. U Parizu otvorena prva izložba 19-godišnjeg španskog slikara Pabla Picassa koja je oduševila likovne kritičare.

1908. Umro američki državnik Stephen Grover Cleveland, predsjednik SAD-a dva puta (1885-1889. i 1893-1897).

1930. Rođen francuski filmski režiser Claude Chabrol, predstavnik novog talasa francuskog filma.

1948. U pokušaju da spriječe obnavljanje njemačke države na prostoru koji su držali zapadni saveznici, sovjetske trupe su počele blokadu Zapadnog Berlina zaustavljanjem drumskog i željezničkog saobraćaja prema tom gradu. Tokom 300 dana, koliko je blokada trajala, grad je snabdijevan preko vazdušnog mosta.

1973. Najstariji svjetski državnik Éamon de Valera podnio je u 90. godini ostavku na funkciju predsjednika Irske, na kojoj je bio od 1959.

1975. U blizini njujorškog aerodroma “Kennedy” srušio se avion Boeing 727 američke kompanije Eastern Airlines. Poginulo je 113 ljudi od 124, koliko ih je bilo u letjelici.

1981. U hercegovačkom mjestu Međugorje se, prema navodima očevidaca, ukazala Blažena Djevica Marija (Međugorska Gospa).

[You must be registered and logged in to see this image.]

1984. U Sarajevu umro Emerik Blum, dugogodišnji prvi čovjek i utemeljivač Energoinvesta, privrednog giganta u BiH i u bivšoj Jugoslaviji 80-ih godina prošlog vijeka.

[You must be registered and logged in to see this image.]

1986. U Novom Sadu umro pisac Miroslav Antić, autor “Plavog čuperka”, jedne od najpopularnijih zbirki dječijih pjesama u ex-yu književnosti. Radio je u lutkarskom pozorištu, a bavio se i slikarstvom, novinarstvom i filmom.

1989. Smijenjen generalni sekretar Komunističke partije Kine Zhao Ziyang, jer se protivio upotrebi sile protiv studenata na trgu Tjenanmen 4. juna. Na njegovo mjesto izabran je Jiang Zemin.

2001. U operacijama ruskih snaga sigurnosti u Čečeniji ubijen vođa čečenskih pobunjenika Arbi Barajev.

2002. U željezničkoj nesreći u Tanzaniji na liniji Dar es Salam - Kigoma poginula je 281 osoba.

2012. Muhamed Mursi, kandidat Muslimanskog bratstva, pobijedio je na predsjedničkim izborima u Egiptu.

**Učlanjen** : 18.12.2021

25.06.

1847. Oslobođeni crni robovi iz Amerike, osnivači Liberije, proglasili ovu afričku državu nezavisnom republikom, a na isti dan 1862. godine Liberiju su priznale i SAD.

1872. Rimokatolički jezuitski red izbačen iz Njemačke.

1876. U bici kod Little Big Horna indijansko pleme Siouxa pod komandom poglavice Ludog Konja uništilo dio Sedme konjičke divizije pukovnika Georga Armstronga Custera. Custer je poginuo zajedno sa svim vojnicima (264) te jedinice.

1903. Rođen engleski pisac Eric Arthur Blair, poznat kao George Orwell. Najpoznatiji je po djelima koja su vizija moguće totalitarne budućnosti svijeta, ali i satira modernih totalitarizama.

1919. Potpisan Versajski mirovni ugovor između Njemačke i saveznika, kojim je i formalno završen Prvi svjetski rat.

1925. Iz Višegrada u Užice uz veliko slavlje stigao prvi voz, popularno nazvan ćiro. Izgradnju pruge između Vardišta i Užica počela je Austro-Ugarska odmah po okupaciji Srbije 1915. Projektovali su je austrougarski inženjeri, a u surovim uslovima gradili ratni zarobljenici Italijani i Rusi. Ćiro je prestao da saobraća 1974, kada su u Jugoslaviji ukinute i mnoge druge pruge uskog kolosijeka. Dionica od Mokre gore do Višegrada u prometu je od jula 2012. kao turistička pruga.

1938. Na dužnost stupio prvi predsjednik Irske Douglas Hyde.

1945. U San Franciscu održana konferencija UN-a na kojoj je potpisana Povelja Ujedinjenih naroda. Ona zapravo predstavlja Ustav UN-a, a potpisalo ju je 50 zemalja članica.

1950. Napadom sjevernokorejskih trupa na Južnu Koreju počeo Korejski rat. Formalno završen 27. jula 1953, a država podijeljena 38. paralelom na Sjevernu i Južnu Koreju.

1966. Jugoslavija i Vatikan obnovili diplomatske odnose.

1975. Afrička država Mozambik poslije 477 godina kolonijalne zavisnosti od Portugala stekla nezavisnost.

1991. Hrvatska i Slovenija proglasile nezavisnost od SFR Jugoslavije.

1993. Kim Kemble postala prva žena premijerka Kanade.

1996. U eksploziji kamiona bombe koju su islamski teroristi podmetnuli u stambeno naselje američke vojske kod grada Dahran u Saudijskoj Arabiji poginulo 19 Amerikanaca, a ranjeno oko 400 osoba.

2000. Pripadnici SFOR-a u Prijedoru uhapsili Duška Sikiricu, optuženog za ratne zločine počinjene u logoru Keraterm dok je bio komandant obezbjeđenja. Osuđen je na 15 godina zatvora.

[You must be registered and logged in to see this image.]

2007. U rodnom Odžaku umro Meho Puzić, jedan od najpoznatijih interpretatora sevdalinke. Prvu singl-ploču snimio je 1964, koja je zabilježila prodaju od 100.000 primjeraka. Bio je i učesnik mnogobrojnih festivala širom bivše zemlje.

2009. Umrla američka glumica Farrah Fawcett, pop-ikona 1970-ih i zvijezda serije “Charlijevi anđeli”.

[You must be registered and logged in to see this image.]

2009. U Los Angelesu umro američki muzičar Michael Jackson. Samostalnu karijeru počeo je 1971. Pet njegovih albuma spada među najprodavanije u historiji muzike. Jackson, nazvan kraljem popa, bio je poznat i po ekstravagantnom životu.

2017. U eksploziji cisterne na autoputu kod grada Bahavalpura u Pakistanu poginulo 157 osoba, a više od 80 je teško povrijeđeno.

**Učlanjen** : 18.12.2021

26.06.

1541. U borbi za vlast španskih konkvistadora, u Limi je ubijen osvajač Perua i osnivač grada Lima (1535) Francisco Pizarro.

1843. Hong Kong proglašen britanskom kraljevskom kolonijom, sa Henryjem Pottingerom kao prvim guvernerom.

1858. Potpisivanjem mirovnog ugovora u Tjencinu završen je britansko-kineski rat. Kina se ugovorom obavezala da otvori nove luke za evropsku trgovinu i da legalizuje uvoz opijuma.

1877. U oslobodilačkom ratu Srbije i Crne Gore protiv Turske (1876-78) Crnogorci su kod Spuža potukli tursku vojsku koju je predvodio zapovjednik Skadra Sulejman-paša.

1881. Srpski knez Milan Obrenović zaključio je sa Austro-Ugarskom Tajnu konvenciju kojom se Srbija obavezala da će prestati sa agitacijom u BiH i da neće zaključiti nijedan međunarodni sporazum suprotan interesima Beča. Zauzvrat je dobio podršku da proglasi Srbiju kraljevinom, a sebe kraljem i nezavisnost Srpske pravoslavne crkve od Carigradske patrijaršije.

1917. Na Solunskom polju strijeljani generalštabni pukovnik srpske vojske Dragutin Dimitrijević Apis i majori Ljubo Vulović i Rade Malobabić, koji su pred vojnim sudom osuđeni na kaznu smrti zbog navodnog planiranja atentata na regenta Aleksandra Karađorđevića.

1941. Finska se pridružila Njemačkoj u Drugom svjetskom ratu i objavila rat SSSR-u, u kojem je učestvovala tri godine.

1945. U San Franciscu predstavnici 50 zemalja potpisali Povelju o osnivanju UN-a, koja je stupila na snagu 24. oktobra.
1960. Bivša francuska kolonija Madagaskar stekla je nezavisnost kao Malgaška Republika.

[You must be registered and logged in to see this image.]

1977. Američki pjevač Elvis Aaron Presley održao je posljednji koncert u Indianapolisu u Market Square areni. Još za života nazvan je kraljem rock and rolla. Umro je u Memphisu 16. augusta 1977.

1977. Afrička država Džibuti stekla je nezavisnost poslije 117 godina francuske vladavine.
1992. Tokom rata u BiH generalni sekretar UN-a Boutros Boutros Ghali pozvao je bosanske Srbe da u roku od 48 sati zaustave ofanzivu na Sarajevo, a pripadnike Armije RBiH da deblokiraju Sarajevski aerodrom.

1993. Tokom opsade Sarajeva u Bakarevoj ulici na Bistriku granata ispaljena sa srpskih položaja usmrtila je sedmero djece.

1995. Prilikom rušenja robne kuće u južnokorejskoj prijestonici Seulu poginulo 500 ljudi.

2000. Naučnici iz 18 zemalja dekodirali 85 posto ljudskog genoma, čime je otvorena nova era u ljudskoj medicini. U naučnim krugovima ocijenjeno je da dešifrovanje ljudskog genoma predstavlja najveće otkriće u historiji čovječanstva.

2013. Nakon objavljivanja rezultata parlamentarnih izbora u Albaniji, socijalista Edi Rama dobio najviše glasova.

[You must be registered and logged in to see this image.]

2015. U napadu naoružanog mladića na goste na plaži ispred hotela Marhaba u gradu Soussi na jugu Tunisa ubijeno je 39 britanskih, njemačkih, ruskih i belgijskih turista. Policija je ubila tuniskog studenta koji je pucao iz kalašnjikova.

2015. U samoubilačkom bombaškom napadu na šiitsku džamiju u Kuvajtu poginulo je 25 ljudi, a povrijeđeno 200.

2017. U potonuću turističkog broda na jezeru Guatape, 45 km istočno od Medelina u Kolumbiji, utopio se 21 putnik.

**Učlanjen** : 18.12.2021

27.06.

1829. Umro engleski hemičar James Smithson. Njegovim zavještanjem osnovan je Smithsonov institut (1846), jedna od najvećih institucija u svijetu koja se bavi popularizacijom nauke i kulture.

1954. U Obninsku, blizu Moskve, puštena je u rad prva nuklearna elektrana u svijetu.

1976. Palestinski teroristi u Grčkoj oteli su avion Air Francea sa 246 putnika i 12 članova posade i prinudili posadu da ga odveze u Entebe u Ugandu. Taoci su oslobođeni akcijom izraelskih komandosa 4. jula.

1991. Dva dana pošto je Slovenija proglasila nezavisnost, JNA je zaposjela granične prelaze prema Italiji, Mađarskoj i Austriji, nakon čega je došlo do šestodnevnog rata sa jedinicama slovenačke teritorijalne odbrane. Prema podacima Crvenog krsta Jugoslavije, poginulo je 49 ljudi, među kojima najviše regruta JNA.

1992. U Sarajevu je osnovan Građanski forum Srba Sarajeva, na kojem je usvojena zajednička izjava, u kojoj se navodi da je zajednički cilj svih naroda slobodno Sarajevo, slobodna, cjelovita i suverena BiH, u kojoj će biti zagarantirane građanske slobode i nacionalna ravnopravnost svih naroda.

1993. Vojska SAD-a sa 23 krstareće rakete tomahavk bombardovala je sjedište iračke obavještajne službe u Bagdadu.

1997. Predsjednik Tadžikistana Imomali Rahmonov i vođa islamista Said Abdulo Nuri potpisali su mirovni ugovor o okončanju četverogodišnjeg građanskog rata u toj bivšoj sovjetskoj republici.

1997. Na konferenciji u Bruxellesu predstavnici 95 zemalja saglasili su se da se zabrani upotreba nagaznih mina.

1999. S ciljem okončanja sedmogodišnjeg nasilja tokom kojeg je ubijeno oko 100.000 ljudi, alžirska vlada je, na inicijativu predsjednika Abdelaziza Buteflika, odobrila nacrt zakona o amnestiji muslimanskih ekstremista.

1999. U Atini u 80. godini umro bivši lider grčke vojne hunte Georgos Papadopulos. Tokom vladavine hunte 1967-1974. hiljade Grka su bile uhapšene i mučene.

2000. Ujedinjene nacije objavile su da je AIDS do sada usmrto 19 miliona ljudi u svijetu i procijenile da će od te bolesti umrijeti polovina tinejdžera najsiromašnijih afričkih zemalja.

2001. Više od milion ljudi okupilo se da čuje govor pape Ivana Pavla Drugog na kraju njegove petodnevne posjete Ukrajini.

2001. Zija Dizdarević, novinar i kolumnista Oslobođenja, proglašen je za najboljeg novinara u 2001. u BiH, u okviru desete jubilarne manifestacije Novinar godine, koju organizira Savez novinara BiH.

[You must be registered and logged in to see this image.]

2002. Udarcem dlijetom u kamen predsjednik Italije Carlo Azeglio Ciampi svečano je otvorio kamenoklesarske radove na obnovi Starog mosta u Mostaru. Obnovljeni Stari most je otvoren 23. jula 2004.

2002. Umro John Entwistle, basista legendarne britanske rok-grupe The Who.
2007. U Odobašinoj ulici u Sarajevu u klasičnoj sačekuši ubijen je Ramiz Delalić, ratni komandant Devete brdske brigade Prvog korpusa Armije RBiH.

2010. U Beogradu umro Edo Mulahalilović, bosanskohercegovački kompozitor, tekstopisac i producent.

**Učlanjen** : 18.12.2021

28.06.

1389. U bici na Kosovu polju Turci pobijedili srpsku vojsku i obezbijedili dalji prodor na Balkan. Srbija postala turska vazalna država, osvajanje završeno 1459, kada su Turci zauzeli utvrđeni grad Smederevo.

1491. Rođen engleski kralj Henry VIII. Tokom vladavine, od 1509, proširio vlast na Vels, Škotsku i Irsku. Sukobio se s papom zbog njegovog odbijanja da poništi Henryev brak s jednom od šest žena i proglasio se za poglavara nove, Anglikanske crkve.

1577. Rođen flamanski slikar Peter Paul Rubens.

1712. U Genevi rođen francuski filozof Jean-Jacques Rousseau. Njegovo djelo uticalo na Francusku revoluciju i na evropsku književnost.

1873. Rođen je francuski hirurg i biolog Alexis Carrel, čije je djelo imalo značajnu ulogu u razvoju metoda transplantacije tkiva.

1874. Umro političar Ilija Garašanin, jedan od vođa ustavobranitelja, ministar unutrašnjih poslova i predsjednik vlade Kneževine Srbije (1861-1867). Njegovo djelo “Načertanije”, 1844, prvi je nacionalni program Srbije nakon oslobođenja od turske vlasti i bilo je temelj srpske spoljne politike.

1902. SAD od Francuske za 40 miliona dolara kupile koncesiju za gradnju Panamskog kanala.

1919. Potpisan Versajski mirovni ugovor Njemačke i saveznika, čime je formalno završen Prvi svjetski rat.
1921. Donijet Ustav Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Nova država proglašena ustavnom, parlamentarnom i nasljednom monarhijom, s dinastijom Karađorđević.

1948. Na sastanku u Bukureštu Komunistička partija Jugoslavije isključena iz Informacionog biroa komunističkih partija (Informbiro). Blokada Jugoslavije i kampanja protiv jugoslovenskog rukovodstva, koje su uslijedile, trajale su do 1955.
1950. Amerikanci pobijedili Engleze 1:0 na Svjetskom fudbalskom kupu u Brazilu.

1976. Sejšelska ostrva u Indijskom okeanu poslije 160 godina stekla nezavisnost od Velike Britanije. Danas su ostrva poznata turistička destinacija.
1981. U eksploziji bombe u sjedištu Islamske republikanske partije poginule 74 osobe, među njima lider partije i predsjednik Vrhovnog suda Irana, ajatolah Mohamed Hosein Behešti.

1989. Na Gazimestanu, na Kosovu, obilježena 600-godišnjica Kosovske bitke. Centralni događaj na skupu, kojem je prisustvovalo oko milion ljudi, bio govor predsjednika Srbije Slobodana Miloševića koji je označio njegov uspon.

1997. Kubanski i argentinski forenzičari našli šest kostura blizu bolivijskog grada Valgranda. Kasnije utvrđeno da su među njima ostaci Ernesta Che Guevare.

2001. Bivši predsjednik Jugoslavije Slobodan Milošević izručen Međunarodnom sudu za ratne zločine u Haagu, kao prvi šef države predat međunarodnom sudu. Milošević je 27. maja 1999. optužen za zločine protiv čovječnosti, kršenje zakona i pravila rata i genocid tokom ratova u Hrvatskoj i BiH i sukoba na Kosovu. 1999. umro je u haškoj pritvorskoj jedinici 11. marta 2006.

2014. U Los Angelesu umro Bobby Womack, soul pjevač i tekstopisac, autor hitova mnogih muzičara 20. vijeka. Njegove pjesme su i “It’s All Over Now”, koju su izvodili Rolling Stonesi, kao i “Lookin’ for Love”.

2016. U samoubilačkom terorističkom napadu na međunarodnom terminalu aerodroma “Ataturk” u Istanbulu poginula je 41 osoba, a 239 je ranjeno.

**Učlanjen** : 18.12.2021

29.06.

1877. U Stričićima, u Bosanskoj krajini, rođen pisac Petar Kočić, autor satira “Jazavac pred sudom” i “Sudanija”.

1900. Rođen francuski pisac Antoine Marie Roger de Saint-Exupéry, autor bestselera “Mali princ”, jednog od najljepših dječijih romana u svjetskoj književnosti. Nestao je u julu 1944. nad Mediteranom kao pilot savezničkog aviona u Drugom svjetskom ratu.

1922. Rođen pisac Vasko Popa, jedan od najvećih pjesnika srpske književnosti u drugoj polovini 20. vijeka.

1939. Slijetanjem aviona Dixi Cliper na aerodrom u Lisabonu obavljen je prvi komercijalni let iz SAD-a u Evropu.

1980. Vigdís Finnbogadóttir izabrana je za predsjednicu Islanda.

1992. Jedinice JNA napustile Sarajevski aerodrom nakon dvomjesečne opsade i predale ga pod kontrolu mirovnih trupa UN-a (UNPROFOR). Time je omogućeno dostavljanje humanitarne pomoći stanovništvu Sarajeva.

1995. Više od 500 ljudi poginulo je u Seulu kada se srušila petospratna robna kuća.

1998. Bivši gradonačelnik Vukovara Slavko Dokmanović, osumnjičen za ratne zločine u Hrvatskoj 1992, izvršio je samoubistvo u zatvoru u Scheveningenu blizu Haaga.

1999. Tursko pravosuđe osudilo na smrt vođu kurdskih pobunjenika Abdulaha Odžalana. Pod pritiskom međunarodne zajednice, presuda preinačena na doživotni zatvor.

2000. U Rimu umro italijanski glumac Vittorio Gassman, jedan od najboljih italijanskih filmskih i pozorišnih glumaca poslije Drugog svjetskog rata. Osnovao je i putujuće pozorište i vodio školu glume.

2001. Generalni sekretar Ujedinjenih nacija Kofi Annan (63) ponovo je izabran na novi petogodišnji mandat u svjetskoj organizaciji.
2001. U Beču ministri inostranih poslova SRJ i četiri bivše jugoslovenske republike potpisali sporazum o sukcesiji, čime je okončan dugogodišnji spor oko naslijeđa bivše SFRJ.

2002. Leka I, sin kralja Zoga, koji je vladao Albanijom od 1928. do 1939, vratio se u zemlju poslije 63 godine progonstva.

2003. Polaganjem zakletve Beatriz Merino, ugledni advokat bez političkog iskustva, postala je prva žena premijer u historiji Perua.

2003. U Fenwicku u Connecticutu u 96. godini umrla čuvena holivudska glumica Katharine Hepburn, koja je igrala u više od 50 filmova i osvojila četiri Oscara za uloge u filmovima (“Jutarnja slava”, “Na zlatnom jezeru”...).

2004. Haški tribunal osudio je bivšeg lidera Srba u Hrvatskoj Milana Babića na 13 godina zatvora za zločine protiv čovječnosti nad hrvatskim civilima u bivšoj republici srpskoj Krajini (RSK) 1991-1992. Babić je 5. marta 2006. izvršio samoubistvo u pritvorskoj ćeliji u Scheveningenu.

2004. Na samitu u Bruxellesu za šefa evropske diplomatije izabran je visoki predstavnik Evropske unije za spoljnu politiku Javier Solana.

2008. Papa Benedict XVI i vaseljenski patrijarh Vartolomej održali zajedničku liturgiju u Bazilici svetog Petra u Vatikanu. Svečanosti u Rimu i Vatikanu upriličene su povodom 2000. godišnjice rođenja apostola Pavla.

2017. Iračka vojska zauzela džamiju Al-Nuri u Mosulu u kojoj je ISIL 2014. proglasio kalifat.

**Učlanjen** : 18.12.2021

30.06.

1520. Tokom španskog osvajanja Meksika u Tenochtitlánu, gdje je kasnije izgrađen Ciudad de México, ubijen je posljednji car Asteškog carstva Montezuma II Xocoyotzin.
1876. Srbija i Crna Gora, u savezništvu s Rusijom, objavile su rat Turskoj.

1913. Naredbom bugarskog cara Ferdinanda izvršen je napad na srpsku i grčku vojsku u Makedoniji. Uslijedila je bitka na Bregalnici, kojom je počeo Drugi balkanski rat, u koji je 10. jula ušla i Rumunija, a 13. jula i Turska. Rat je završen mirom u Bukureštu 10. augusta iste godine. Bugarska je izgubila najveći dio Makedonije u korist Srbije i Grčke, Turska vratila u svoj posjed Jedrene sa okolinom, a Rumunija dobila Južnu Dobrudžu.

1934. Uz podršku vojnih krugova, vođa nacista Adolf Hitler je, pod optužbom da su pripremali zavjeru, naredio likvidaciju stotina svojih bliskih saradnika (Noć dugih noževa), među kojima i Ernsta Röhma i Gregora Strassera.

1944. U Sanskom Mostu je počelo Drugo zasjedanje ZAVNOBiH-a, koje je trajalo do 2. jula 1944. Na zasjedanju je donesena Deklaracija o pravima građana u BiH.

1948. Jugoslavenska štampa objavila je Rezoluciju Informacionog biroa komunističkih i radničkih partija (Informbiro) o stanju u Komunističkoj partiji Jugoslavije i odgovor Centralnog komiteta KPJ, kojim se odbacuju optužbe iznijete u Rezoluciji. Uslijedilo je hapšenje i zatvaranje članova KPJ-a koji su se opredijelili za stavove Informbiroa.

1971. Tri sovjetska astronauta poginula su prilikom prizemljenja sovjetskog vasionskog broda Sojuz II, koji je u orbiti oko Zemlje proveo rekordnih 570 sati i 22 minute.

1989. Sudanski general Omar Hasan al-Bašir oborio je u državnom udaru vladu Sadeka al-Mahdija.

1995. Vlada RBiH prekinula je sve kontakte sa specijalnim izaslanikom UN-a Yasushijem Akashijem, optuživši ga za popustljiv stav prema bosanskim Srbima.

1996. Pod snažnim pritiskom međunarodne zajednice i predsjednika Srbije Slobodana Miloševića, predsjednik Republike Srpske Radovan Karadžić prenio je predsjednička ovlaštenja na potpredsjednicu RS-a Biljanu Plavšić.

1997. Kina je zvanično preuzela kontrolu nad Hong Kongom nakon 156 godina britanske kolonijalne uprave. Hong Kong je potpao pod britansku vlast nakon opijumskog rata 1840-1842.

999. Škotska je poslije gotovo 300 godina ponovo dobila svoj parlament.

2001. U Nashvilleu u Tenesiju umro Chet Atkins (77), legendarni kantri-gitarista i predvodnik tzv. nešvilskog zvuka, akustične muzike s prizvukom popa, koji se proširio po čitavoj Americi i svijetu te stekao puno obožavatelja.

2003. Bosanski Srbin Željko Meakić, optužen pred Haškim tribunalom za ratne zločine u logoru Omarska kod Prijedora, predao se vlastima RS-a, potom je izručen Sudu BiH. Osuđen je na 21 godinu zatvora.

2004. Visoki predstavnik međunarodne zajednice u BiH Paddy Ashdown smijenio je predsjednika Skupštine RS-a Dragana Kalinića i zabranio mu javni i politički rad. Sa dužnosti u RS-u smijenjeno je još 60 osoba zbog nesaradnje s Tribunalom u Haagu.

2012. U Tel Avivu umro Yitchak Shamir, izraelski političar i državnik, premijer Izraela u dva mandata - 1983-84. i 1986-92.

2015. Indonezijski vojni teretni avion srušio se i eksplodirao u naseljenom području grada Medan, poginule su 142 osobe, od kojih je 113 bilo u avionu.

**Učlanjen** : 18.12.2021

01.07.

1839. Umro turski sultan Mahmud II, posljednji vladar iz dinastije Osmana Osvajača. Na vlast je došao 1808. i pokušao da reformama zaustavi propadanje Turskog carstva. Proveo je reforme u vojsci po evropskom uzoru i ukinuo janjičare. Srbiji je priznao proširenu autonomiju 1833.

1860. Umro američki industrijalac Charles Goodyear. Godine 1839. izumio proces vulkanizacije kaučuka, što je doprinijelo brzom razvoju industrije gume, posebno proizvodnji automobilskih guma.

1867. Ontario, Quebec, New Scotland i New Brunswick proglasili federalnu uniju Kanada, koja je sjevernoameričkim zakonom britanskog parlamenta dobila status dominiona.
1872. Rođen francuski inženjer i pilot Louis Blériot, utemeljivač francuske avioindustrije. Prvi avionom preletio La Manche 1909.

1896. Umrla američka književnica Harriet Elizabeth Beecher Stowe. Romanom “Čiča Tomina koliba” pridobila brojne savremenike za oslobađanje crnaca od ropstva.

1921. Na tajnom sastanku u Šangaju osnovana Komunistička partija Kine. Godine 1949. preuzela vlast u Kini.

1921. Prvi put primijenjena vakcina za zaštitu djece od tuberkuloze BCG.

1934. Rođen Sydney Pollack, američki filmski režiser, glumac i producent. Umro je 26. maja 2008. u Los Angelesu.

1942. Njemačke trupe u Drugom svjetskom ratu, poslije osmomjesečne opsade, zauzele Sevastopolj, najvažniju rusku crnomorsku luku na poluostrvu Krim.

1946. SAD izvršile probu atomske bombe na atolu Bikini u Pacifiku.

1961. Rođen američki atletičar Carl Lewis, jedan od najuspješnijih sportista 20. vijeka. Na Olimpijskim igrama 1984. osvojio četiri zlatne medalje.

1962. Afrička republika Ruanda i kraljevina Burundi stekle nezavisnost pošto je Generalna skupština Ujedinjenih nacija u februaru ukinula nadzor nad te dvije države.

1974. Umro argentinski general i političar Juan Domingo Perón, osnivač Peronističkog pokreta. Kao predsjednik Argentine vladao autokratski oslanjajući se na vojsku, radničke sindikate i izuzetnu popularnost supruge Evite Marie Perón.

1991. Na sastanku u Pragu lideri istočnoevropskih zemalja ukinuli Varšavski pakt, osnovan 1955.

1994. Vođa Palestinske oslobodilačke organizacije Jaser Arafat vratio se u Palestinu poslije 27 godina dugog izbjeglištva.

1999. Umro južnorodezijski političar Joshua Nkomo, borac protiv rasističke vladavine bijelaca u Južnoj Rodeziji i lider pokreta za nezavisnost. S Robertom Mugabeom formirao Patriotski front.

[You must be registered and logged in to see this image.]
2000. Pušten u saobraćaj najduži most na svijetu, Oresundski most, povezao Kopenhagen u Danskoj i Malmö u Švedskoj. Most je dug 16,4 kilometra, a čitava konstrukcija sastavljena je od mosta, tunela ispod mora i vještačkog ostrva.

2002. U Haagu formalno označen početak rada Stalnog međunarodnog suda za ratne zločine, koji osporavaju SAD. Sud je osnovan 17. jula 1998. u Rimu i do početka rada Rimski statut ratifikovalo je 86 država.

[You must be registered and logged in to see this image.]
2004. U Los Angelesu umro američki glumac Marlon Brando, jedan od najuticajnijih glumaca svoje generacije i dobitnik Oscara za uloge u filmovima “Kum” i “Na dokovima New Yorka”.

**Učlanjen** : 18.12.2021

02.07.

1489. Rođen engleski vjerski reformator Tomas Krenmer. Kao kenterberijski nadbiskup omogućio kralju Henryju VIII da se proglasi poglavarom Anglikanske crkve. U vrijeme restauracije katolicizma pod Marijom Tudor spaljen na lomači. Uveo bogosluženje na engleskom jeziku i sastavio Opći molitvenik na engleskom.
1566. Umro francuski astrolog Nostradamus, autor knjige “Proročanstva”.

1778. Umro francuski filozof i pisac Jean-Jacques Rousseau, čije je djelo bilo inspiracija Francuske revolucije i imalo značajan uticaj na evropsku književnost i filozofiju 18. i 19. vijeka.

1798. Napoleon Bonaparte zauzeo Aleksandriju. Poslije nekoliko pobjeda nad mamelucima ušao u Kairo i nastavio pohod u dolinu Nila i Siriju. Francuska vojska povukla se iz Egipta 1801.
1853. Prelaskom ruske vojske preko rijeke Prut i napadom na turske trupe počeo Krimski rat.

1877. Rođen njemački pisac Hermann Hesse, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1946.

1961. U Ketchumu u Idahu američki pisac Ernest Hemingway izvršio samoubistvo. Dobitnik je Nobelove nagrade za književnost 1954. Veliki dio njegovih djela klasici su američke literature, a neka su i ekranizirana (“Starac i more”, “Zbogom, oružje”).

1964. Predsjednik SAD-a Lyndon Johnson potpisao Akt o građanskim pravima, kojim je zabranjena rasna diskriminacija.
1966. Francuska izvršila prvu od šest proba atomske bombe na pacifičkom atolu.
1976. Proglašeno ujedinjenje Sjevernog i Južnog Vijetnama u jednu državu s glavnim gradom Hanojem.

1989. Umro ruski političar Andrej Andrejevič Gromiko, šef sovjetske diplomatije od 1957. do 1985, kada je postao predsjednik Vrhovnog sovjeta SSSR-a. Na mjestu ministra spoljnih poslova zamijenio ga Eduard Ševarnadze.

1990. Ne prihvatajući ustavne promjene u Srbiji, albanski delegati Skupštine Kosova usvojili Ustavnu deklaraciju i proglasili odvajanje Kosova od Srbije. Skupština Srbije 5. jula raspustila pokrajinsku Skupštinu, poslije čega su uslijedili štrajkovi i protesti kosovskih Albanaca.

1992. Umro Borislav Pekić, jedan od najznačajnijih jugoslovenskih književnika u drugoj polovini 20. vijeka.

1997. Umro američki filmski glumac James Stewart, dobitnik Oscara 1940. za film “Filadelfijska priča”.

1999. Visoki predstavnik u BiH Carlos Westendorp donio odluke o izmjenama i dopunama tri zakona o imovinskim pravima u Federaciji BiH. Odluke se odnose na Zakon o prestanku primjene Zakona o napuštenim stanovima, Zakon o prestanku primjene Zakona o privremeno napuštenim nekretninama i vlasništvu građana i Zakon o prodaji stanova za koje postoji stanarsko pravo.

1999. Umro Mario Puzo, autor bestselera “Kum”, prema kojem je Francis Ford Coppola snimio istoimeni film.

2000. Kandidat Narodne partije akcije i Zelene stranke Vicente Fox pobijedio na predsjedničkim izborima u Meksiku, čime je okončana vladavina Institucionalne revolucionarne partije, koja je bila na vlasti od 1929.

2001. Prvo usađivanje mehaničkog srca izvršeno u SAD-u. Sedmosatnu operaciju izveli hirurzi Univerziteta Louisvillea Lemon Grey i Robert Dowling.

2011. U Beogradu umrla Olivera Marković, glumica.

**Učlanjen** : 18.12.2021

03.07.

321. Rimski car Konstantin II, kršćanin, proglasio je nedjelju za dan odmora i vjerskog obreda.

1775. General George Washington zvanično je preuzeo komandu nad vojskom kolonista u Američkom ratu za nezavisnost.
1881. Pod pritiskom Velike Britanije, Turska je potpisala konvenciju s Grčkom kojom su Grci dobili Tesaliju i dijelove Epira.

1883. Rođen austrijski pisac Franz Kafka. Njegova djela, među kojima su najpoznatiji romani "Proces" i "Zamak" i pripovijetka "Metamorfoza", imala su presudan uticaj na evropsku književnost 20. vijeka.

1940. Britanci onesposobili veliki dio francuske flote stacionirane u Oranu u Sjevernoj Africi da ne bi došla u posjed Njemačke. Francuzi nisu pristali da, nakon kapitulacije Francuske, predaju flotu dobrovoljno, pa je najveći dio uništen, a poginulo je oko 1.000 francuskih mornara.

1962. U New Yorku rođen Tom Cruise, američki glumac.

1962. Alžir stekao nezavisnost poslije 132 godine francuske kolonijalne vlasti.

1969. Jedan od osnivača engleske rok-grupe Rolling Stones Brian Jones utopio se u svom bazenu pod dejstvom prekomjerne količine droge.

1972. Indija i Pakistan potpisali mirovni sporazum, čime je okončan sukob izazvan 1971. građanskim ratom u Istočnom Pakistanu (Bangladeš).

1987. Ratni zločinac iz Drugog svjetskog rata Klaus Barbie, lokalni šef Gestapoa, nazvan kasapin iz Lyona, osuđen je u Francuskoj na doživotnu robiju.

1988. Raketa sa američkog ratnog broda Vensen oborila je iznad Perzijskog zaliva u posljednjoj sedmici iransko-iračkog rata iranski putnički avion erbas A300. Poginulo je svih 290 ljudi u letjelici.

1996. Predsjednik Rusije Boris Jeljcin pobijedio je u drugom izbornom krugu komunističkog kandidata Genadija Zjuganova i time započeo drugi predsjednički mandat.

2001. Ruski avion tupoljev 154 srušio se kod Irkutska. Poginulo je svih 145 putnika i članova posade.

2002. Bh. filmski redatelj Danis Tanović proglašen jednim od dobitnika italijanske Nagrade za mir.

2004. Umro Andrijan Nikolajev, ruski kosmonaut koji je 1962. godine postavio rekord u boravku u svemiru kružeći oko Zemlje 64 puta za ukupno 96 sati.

2004. Manastir Visoki Dečani uvršten je na listu svjetske baštine UNESCO-a kao peti spomenik iz Srbije. Na listi UNESCO-a nalaze se ukupno 754 spomenika iz cijelog svijeta.

2013. Egipatska vojska u državnom udaru svrgnula predsjednika Mohameda Mursija, nakon masovnih protesta protiv njegove vladavine. Umro je 17. juna 2019. godine u sudnici, nakon što mu je pozlilo tokom sudskog procesa koji se vodio protiv njega.

2017. Osamnaest osoba je poginulo, a 30 je povrijeđeno kada se zapalio autobus nakon sudara sa kamionom na autoputu kod grada Schtambah u Bavarskoj u Njemačkoj.

**Učlanjen** : 18.12.2021

04.07.

1776. Kongres predstavnika 13 američkih kolonija, pobunjenih protiv Velike Britanije, potpisao Deklaraciju nezavisnosti, u kojoj su izložene težnje nove nacije. Kongres je tada proglasio nezavisnost Sjedinjenih Američkih Država. Stvarna nezavisnost izvojevana je 1781. pobjedom nad britanskom kolonijalnom vojskom.

1826. U istom danu umrli bivši predsjednici SAD-a John Adams i Thomas Jefferson.

1848. Objavljen "Komunistički manifest" Karla Marxa i Friedricha Engelsa.

1848. Umro francuski pisac i diplomata François-René de Chateaubriand. Smatra se tvorcem francuskog modernog književnog stila i jezika.

1865. U Londonu odštampana knjiga Lewisa Carrolla "Alisa u zemlji čuda".

1900. U New Orleansu rođen američki muzičar afričkog porijekla Louis Armstrong, najveći trubač u historiji džeza. Tokom karijere duge više od pola vijeka proslavio se i kao pjevač neponovljivog hrapavog i toplog glasa.

1927. Rođena italijanska filmska glumica Gina Lollobrigida, prva velika zvijezda italijanske kinematografije poslije Drugog svjetskog rata.

[You must be registered and logged in to see this image.]

1934. U Sancellemozu u Francuskoj umrla Poljakinja Marie Curie Skłodowska. Bila je hemičarka, pionir radiologije i dvostruki dobitnik Nobelove nagrade za fiziku 1903. i za hemiju 1911. Osnovala je Institut "Curie" u Parizu i Varšavi.

1943. Pod nerazjašnjenim okolnostima u avionskoj nesreći na Gibraltaru poginuo poljski general i političar Vladislav Sikorski, šef vlade u emigraciji i tokom Drugog svjetskog rata vrhovni komandant Poljskih oružanih snaga na Zapadu.

1946. Filipini stekli nezavisnost poslije 47 godina vladavine SAD-a.

1976. Izraelski komandosi upali na aerodrom Entebe u Ugandi i oslobodili 102 taoca iz francuskog putničkog aviona koja su oteli pripadnici palestinskih oružanih formacija. Službeno je saopšteno da su poginula četiri izraelska vojnika, sedam od deset otmičara i dvadesetak vojnika Ugande koji su pokušali da spriječe izraelsku akciju.

1979. Bivši predsjednik Alžira Ahmed Ben Bela pušten poslije 14 godina iz kućnog pritvora. Bio prvi predsjednik nezavisnog Alžira, a sa vlasti ga uklonio Huari Bumedijen državnim udarom 1965.

1992. Počela Operacija Tigar, kojom je Hrvatska vojska zauzela više brdskih uporišta i oslobodila prilaze Dubrovniku.

1993. U Banjoj Luci srpski nacionalisti minirali Gazanferiju i Jama džamiju.

1994. Na dan najvećeg američkog praznika 4. jula, Dana nezavisnosti, u Sarajevu otvorena Ambasada SAD-a u Bosni i Hercegovini. U prisustvu velikog broja domaćih i stranih zvaničnika, Ambasadu su otvorili američki ambasador u BiH Viktor Jakovič i tadašnji predsjednik Predsjedništva Bosne i Hercegovine Alija Izetbegović.

1999. Alžirski predsjednik Abdelaziz Buteflika amnestirao hiljade islamističkih vojnih zatvorenika.

2000. Umro jedan od najslavnijih poljskih pisaca i antikomunista Gustav Herling-Grudzinski.

2001. U avionskoj nesreći u Sibiru poginulo 145 osoba.

2008. Avion kineske kompanije sletio na međunarodni aerodrom u Taojuanu na sjeveru Tajvana, čime je zvanično, poslije šest decenija, uspostavljen avionski saobraćaj između Kine i Tajvana.

**Učlanjen** : 18.12.2021

05.07.

1596. Engleski pomorci opustošili špansku obalu i opljačkali Kadiz, pomorsku luku koja je otkrićem Amerike dobila prvorazredan značaj.

1811. Venecuela postala prva južnoamerička država koja je proglasila nezavisnost od Španije.

1830. U pohodu na Alžir Francuzi zauzeli grad Alžir. Alžir je ostao pod francuskom upravom do 1962, kada je ta sjevernoafrička zemlja stekla nezavisnost.

1879. Rođen američki teniser i političar Dwight F. Davis, ministar rata (1925-1929). Osnovao je 1900. tenisko takmičenje Davis Cup.

1880. Rođen češki violinista i kompozitor Jan Kubelik, kojeg su zbog virtuoznog stila upoređivali sa Paganinijem (šest violinskih koncerata, Američka simfonija).

1889. Rođen francuski pisac, slikar i režiser Jean Cocteau. Kao eksperimentator prošao je kroz sve faze moderne umjetnosti - kubizam, dadaizam, nadrealizam, a po raznolikosti opusa smatra se korifejem francuskog duha.

1891. U Vrgorcu rođen hrvatski pjesnik Augustin Tin Ujević, koji je svojom lirikom, ali i boemskim životom, obilježio razdoblje između dva svjetska rata u jugoslovenskoj književnosti. Umro je 12. novembra 1955. u Zagrebu.

1932. U Portugalu je premijer postao Antonio de Oliveira Salazar, koji je 1933. zaveo profašističku diktaturu, okončanu tek 1974, četiri godine poslije njegove smrti.

1943. Njemačkom ofanzivom iz pravca Orela i Harkova na sovjetske položaje počela je Kursko-orelska bitka, jedna od najvećih bitaka u Drugom svjetskom ratu.

1959. Predsjednik Indonezije Ahmed Sukarno raspustio je parlament, suspendovao Ustav iz 1950. i zaveo diktatorski režim.

1975. Američki teniser Arthur Ashe postao je prvi crnac pobjednik turnira u Wimbledonu.

1975. Zelenortska ostrva su dobila nezavisnost nakon 500 godina portugalske vlasti.

1977. U Pakistanu izvršen vojni udar kojim je general Mohamad Zija ul-Hak zbacio s vlasti premijera Zulfikara Ali Buta.

1980. Švedski teniser Björn Borg pobijedio peti put uzastopno na turniru u Wimbledonu.

1994. Palestinski vođa Jaser Arafat, koji je doputovao na Zapadnu obalu nakon 27 godina izbjeglištva, najavio je stvaranje države Palestine na teritoriji pod palestinskom samoupravom, sa glavnim gradom u istočnom Jerusalemu.
Mostar

1994. Predstavnici Bošnjaka i Hrvata potpisali u Genevi sporazum o stavljanju grada Mostara pod kontrolu EU. Potpis na sporazum stavili su Alija Izetbegović i Krešimir Zubak.

2001. Žalbeno vijeće Haškog tribunala potvrdilo prvostepenu presudu bosanskom Srbinu Goranu Jelisiću od 40 godina zatvora zbog počinjenih ratnih zločina nad Bošnjacima i Hrvatima u Brčkom 1992.

2001. Makedonske vlasti i albanski pobunjenici postigli su dogovor o primirju. Mirovni sporazum kojim su okončani višemjesečni sukobi u Makedoniji potpisan je 13. augusta na Ohridu.

2003. Dvije Čečenke aktivirale su eksploziv na otvorenom rok-festivalu, koji se održavao na moskovskom aerodromu Rušino. U eksploziji je poginulo 16 osoba, uključujući i teroristkinje, a 60 je povrijeđeno.

**Učlanjen** : 18.12.2021

06.07.

1415. Češki reformator Jan Hus spaljen kao heretik na lomači u Konstanci zbog svog teološko-1polemičkog djela “O crkvi”. Bio je rektor univerziteta u Pragu (1402), reformisao je češki jezik i pravopis.

1535. Engleski humanista i pisac Thomas More pogubljen kao izdajnik zbog neslaganja s crkvenom politikom kralja Henryja VIII. Autor je političko-filozofskog djela “Utopija”, u kojem je iznio ideju o idealnoj ljudskoj zajednici.

1908. U Turskoj počela mladoturska revolucija pod vodstvom mlađih oficira i intelektualaca nezadovoljnih vladavinom sultana Abdula Hamida II.

1923. Zvanično proglašeno osnivanje SSSR-a (Savez sovjetskih socijalističkih republika).

1935. U tibetanskoj pokrajini Amdo rođen vjerski vođa dalaj-lama, pravo ime Tenzin Gyatso, četrnaesti tibetanski duhovni i svjetovni vođa. Dalaj-lama je Tibet napustio 1959. pobjegavši u Indiju od represivne kineske vlasti.

1944. U požaru koji je u glavnom šatoru cirkusa Ringling Brothers and Barnum & Bailey izazvao gutač vatre, u američkom gradu Hartfordu u Connecticutu, poginulo 167 osoba.

1946. U New Yorku rođen Sylvester Stallone, američki filmski glumac, scenarist, producent i redatelj. Jedan je od najistaknutijih filmskih akcijskih junaka 80-ih i prve polovice 90-ih, proslavio se ulogama u serijalima filmova o Rockyju i Rambu.

1964. Britanski protektorat u Africi Nyasaland, pod nazivom Malawi, postao nezavisna država u okviru Britanskog komonvelta.

1967. U Nigeriji počeo građanski rat zbog proglašenja nezavisnosti istočne Nigerije (Bijafra). U dvogodišnjem ratu poginulo je više od milion ljudi.

1971. Umro legendarni američki džez-muzičar, trubač i pjevač Louis Satchmo Armstrong, najznačajnija ličnost u historiji džeza. Karijeru je počeo 1918, a mnogobrojne turneje širom svijeta donijele su mu nezvaničnu titulu ambasadora dobre volje.

1973. Umro njemački dirigent Otto Klemperer, jedan od najznačajnijih dirigenata 20. vijeka, posebno čuven po izvođenju Beethovenovih djela.

1988. U eksploziji naftne platforme Piper Alpha u britanskom dijelu Sjevernog mora poginulo 167 osoba.

1990. Predsjednik Bugarske Petar Mladenov podnio ostavku zbog optužbi da je naredio da se tenkovima rasture antivladini protesti.

1995. U Sarajevu umro istaknuti bh. akademski slikar Ibrahim Ljubović. Rođen 1938. na Vratniku, nakon završetka Škole za primijenjenu umjetnost, Ljubović je postao jedna od okosnica vrlo samosvjesne generacije sarajevskih i bh. likovnih umjetnika 70-ih i 80-ih godina.

1999. Pripadnici međunarodnih mirovnih snaga u BiH uhapsili u Banjoj Luci lidera Narodne stranke i poslanika u Skupštini Republike Srpske Radoslava Brđanina i izručili ga Međunarodnom sudu za ratne zločine u Haagu. Osuđen je na 30 godina zatvora.

2003. Oko 51 posto Korzikanaca izjasnilo se na referendumu protiv prijedloga vlade Francuske da ovo ostrvo dobije veću autonomiju u odnosu na centralnu vlast.

2012. Bivši argentinski diktator Horhe Rafael Videla osuđen na 50 godina zatvora zbog krađe 500 beba od zatvorenika tokom vladavine vojne hunte i njenog rata protiv ljevičarskih disidenata. Videla je na čelu Argentine bio od 1976. do 1981. godine. Za vrijeme vladavine vojne hunte ubijeno je između 13.000 i 25.000 ljudi.

**Učlanjen** : 18.12.2021

07.07.

1807. U Tilzitu je potpisan mirovni ugovor kojim je završen rat Francuske i Rusije, učesnice u koaliciji protiv Napoleona. Ugovor, koji je ostao na snazi do Napoleonove invazije na Rusiju

1812, podrazumijevao je i savezništvo protiv Velike Britanije.

1854. Umro njemački fizičar Georg Simon Ohm. Po njemu je dobila ime jedinica za mjerenje električnog otpora u međunarodnom sistemu mjera - om.

1887. Rođen francuski slikar i grafičar rusko-jevrejskog porijekla Marc Chagall. Ilustrovao je Gogoljeve “Mrtve duše” i Bibliju te oslikao parisku Operu, sinagogu u Jerusalemu, zgradu UN-a u New Yorku i uradio vitraže u katedrali u Metzu.

1898. SAD anektirale Havajska ostrva.

1911. Rođen italijanski kompozitor Gian Carlo Menotti, poznat po operama o temama iz savremenog života, za koje je sam pisao libreta. Osnovao je muzički festival u Spoletu.

1930. Umro engleski pisac Arthur Conan Doyle, ljekar po zanimanju. Oprobao se u različitim književnim žanrovima, ali je svjetsku popularnost stekao pričama o detektivu Sherlocku Holmesu.

1937. Sukobom japanskih i kineskih trupa kod mosta Marco Polo, blizu Pekinga, počeo je japansko-kineski rat.

1941. Žikica Jovanović Španac je ubio dva žandara u selu Bela Crkva, što se smatra početkom ustanka u Srbiji protiv njemačke okupacije.
1978. Nakon sticanja nezavisnosti od Velike Britanije proglašena je država Solomonska Ostrva.

1991. Usvojena Brionska deklaracija o mirnom rješenju jugoslovenske krize, kojom se vlada SFR Jugoslavije obavezala na to da će povući JNA iz Slovenije, a slovenačke vlasti su se obavezale na demobilizaciju slovenačkih trupa. Odluke Slovenije i Hrvatske o nezavisnosti suspendovane su na tri mjeseca. Prihvaćeno je da u Sloveniju i Hrvatsku dođu posmatrači EZ-a.

1994. U Jemenu okončan dvomjesečni građanski rat ulaskom trupa Sjevernog Jemena u glavni grad Južnog Jemena Aden.

2000. Cijeli tiraž knjige “Harry Potter i vatreni pehar”, četvrti nastavak avantura dječaka mađioničara, rasprodat je u pretplati prije nego što je izašao iz štampe.

2000. U Beogradu umro jugoslovenski kompozitor i muzikolog Nikola Hercigonja. Njegova muzika inspirisana je nacionalnom historijom i folklorom (scenski oratorij “Gorski vijenac”, simfonijski ples “Linđo”).

2001. Nakon četiri dana pregovora, SAD su predale japanskim vlastima narednika Timothyja Woodlanda, osumnjičenog za silovanje mlade Japanke na ostrvu Okinawa, čime je razriješen diplomatski spor između dvije zemlje. Woodland je kasnije osuđen na 32 mjeseca zatvora. Slučaj je izazvao revolt stanovnika tog japanskog ostrva, na kojem su 1995. tri američka vojnika silovala 12-godišnju djevojčicu.

2002. Pripadnici SFOR-a u Bratuncu uhapsili Miroslava Deronjića, bivšeg predsjednika SDS-a u ovom gradu. Optužen da je organizirao masakr nad Bošnjacima iz Glogove. Haški sud ga osudio na 10 godina zatvora. Umro je u maju 2007. u švedskom zatvoru.eroristički napad u Londonu/

2005. U seriji eksplozija u podzemnoj željeznici i gradskom autobusu u Londonu život je izgubilo 56 osoba, a više od 700 je povrijeđeno. Odgovornost za napade preuzela je islamistička grupa Al-Kaida za Evropu.

2014. U Beogradu u 84. godini umro glumac Bora Todorović. Na filmu i u serijama ostvario je veliki broj značajnih uloga, prepoznatljivih po njegovom ozbiljnom izrazu lica čak i kada su u pitanju komedije (“Maratonci trče počasni krug”, “Balkan ekspres”...).

**Učlanjen** : 18.12.2021

08.07.

70. Rimljani u Judejskom ratu osvojili i razrušili Jerusalem. Od ruševina je ostao samo zapadni zid velikog jevrejskog hrama - Zid plača.

1497. Portugalski moreplovac Vasco da Gama isplovio je iz Lisabona na prvo putovanje na kojem je otkrio morski put za Indiju oko Rta dobre nade.

1709. Ruska vojska pod komandom cara Petra Velikog pobijedila je u bici kod Poltave (Ukrajina) trupe švedskog kralja Carla XII. To je bio kraj švedske vojne moći.van

1818. U Banjoj Luci rođen franjevac Ivan Frano Jukić. Bio je zagovornik ilirskog preporoda, pisac putopisne i historijske proze i sakupljač narodne poezije u Bosni. Pokrenuo časopis Bosanski prijatelj.

1819. Rođen hrvatski kompozitor Vatroslav Lisinski, najpoznatiji muzičar ilirskog preporoda i utemeljitelj hrvatskog nacionalnog izraza u muzici.

1822. Percy Bysshe Shelley, jedan od najznačajnijih pjesnika engleskog romantizma, utopio se u brodolomu na jedrenju kod Livorna.

1858. Velika Britanija proglasila pobjedu nad indijskim ustanicima, poslije čega je ukinuto Carstvo mogula i likvidirana istočnoindijska kompanija, a Indija je stavljena pod neposrednu upravu britanske krune.

1894. Rođen ruski fizičar Pjotr Leonidovič Kapica, od 1935. direktor Instituta za fiziku Sovjetske akademije nauka u Moskvi, a od 1955. glavni organizator programa vještačkih Zemljinih satelita (Sputnjik).

1956. U Beogradu je emitovan prvi eksperimentalni TV prenos, povodom proslave stogodišnjice rođenja Nikole Tesle.

1967. U Londonu umrla britanska pozorišna i filmska glumica Vivien Leigh. Svjetsku slavu stekla je ulogom Scarlett O’Hara u filmu “Prohujalo s vihorom” za koju je nagrađena Oscarom.

1992. Granatirana i zapaljena zgrada Oslobođenja. U ranim jutarnjim satima sa položaja u Nedžarićima srpska artiljerija zasula je tenkovima i minobacačkim projektilima zgradu najstarije bh. novine. Pričinjena je velika materijalna šteta.

1994. Umro Kim Il Sung, komunistički lider Sjeverne Koreje, koji je upravljao zemljom od njenog osnivanja 1948. do smrti.

2000. U Beogradu umro Konstantin Vinaver, pijanista, muzikolog, operski dramaturg i dugogodišnji direktor Opere i baleta Narodnog pozorišta u Beogradu.

2002. Okružni sud u Prokuplju osudio je na osam godina zatvora bivšeg rezervistu Vojske Jugoslavije Ivana Nikolića zbog zločina protiv civilnog stanovništva na Kosovu za vrijeme NATO-bombardovanja SR Jugoslavije 1999. To je prva presuda pred domaćim sudovima za ratni zločin izvršen tokom rata na Kosovu.

2003. U nesreći feribota na rijeci Menga u Čandpuru (Bangladeš) udavilo se oko 400 ljudi, od 600, koliko je bilo na brodu.

2004. Skupština Kosova je, bez prisustva srpskih predstavnika, usvojila amandmane kojima je naziv Ustavni okvir za privremenu samoupravu na Kosovu promijenjen u “privremeni Ustav Kosova”, a “privremene institucije” u “demokratske institucije”. Kosovo proglasilo nezavisnost 2008.

2015. Rusija uložila veto u Savjetu bezbjednosti UN-a na britanski prijedlog Rezolucije o Srebrenici. Prilikom glasanja suzdržane su bile Kina, Nigerija, Angola i Venecuela, dok je preostalih 10 članica glasalo za.

**Učlanjen** : 18.12.2021

09.07.

1386. U bici kod Zempaha savez švajcarskih kantona potukao je znatno nadmoćniju vojsku Leopolda III Habsburga. Ova bitka zabilježena je u historiji ratovanja kao prva pobjeda pješadije nad konjicom.

1441. Umro flamanski slikar Jan van Eyck, jedan od najvećih evropskih slikara 15. vijeka, začetnik renesansnog realističkog slikarstva u sjevernoj Evropi, tvorac flamanske slikarske škole. Među prvima je počeo da slika uljanim bojama i spojio je gotsku komponentu s duhom renesanse, otkrivajući svijet čula i iskazavši vrhunsko majstorstvo u slikanju detalja.

1519. Španski osvajač Hernán Cortés iskrcao se na obalu Meksičkog zaliva, gdje je osnovao grad Vera Cruz i započeo osvajanje Meksika, koje je okončao 1521. uništenjem carstva Asteka.

1609. Rusko-njemački car Rudolf II, da bi pridobio češke protestante, izdao je povelju o slobodi vjeroispovijesti u Češkoj.

1944. Britanske i kanadske trupe preuzele od Nijemaca u Drugom svjetskom ratu grad Caen u Normandiji nakon žestokog bombardovanja i jednomjesečnih bitki.

1956. U Concordu u Kaliforniji rođen Thomas Jeffrey Hanks, američki glumac.

1960. Sovjetski lider Nikita Sergejevič Hruščov upozorio SAD da ne intervenišu protiv Kube, jer će u tom slučaju SSSR podržati kubanski narod.

1963. Potpisan sporazum o formiranju Federacije Malezije, u čiji sastav su ušli Malaja, Singapur, Saravak i Sjeverni Borneo. Dvije godine kasnije Singapur je istupio iz Malezije.

1993. Koristeći DNK metodu, britanski naučnici identifikovali posmrtne ostatke ruskog cara Nikolaja II Romanova i članova njegove porodice, koji su ubijeni u ljeto 1918. u Jekaterinburgu.

1997. Bokser Mike Tyson kažnjen zabranom bavljenja sportom na godinu i novčano tri miliona dolara zato što je tokom meča za svjetskog šampiona u teškoj kategoriji 28. juna protivnika Evandera Holyfielda ugrizao za uho.
1998. U Zagrebu umro jugoslovenski reditelj Dušan Vukotić, dobitnik Oscara 1961. za kratki crtani film “Surogat”.
2001. Apelacioni sud u Santiagu suspendovao proces protiv bivšeg čileanskog diktatora Augusta Pinocheta, proglasivši ga mentalno nesposobnim. Pinochet je uhapšen 1998. u Londonu zbog zločina počinjenih u Čileu nakon dolaska na vlast vojnim udarom 1973.

2002. Pripadnici SFOR-a u okolini Foče uhapsili Radovana Stankovića, optuženog za učešće u silovanjima Bošnjakinja 1992. i 1993. Sud BiH ga je osudio na 20 godina zatvora. Stanković je pobjegao 25. maja 2007. iz KPZ-a Foča. Nakon petogodišnjeg skrivanja, ponovo uhapšen 21. januara 2012. i sproveden u zatvor na izdržavanje kazne.

2004. Kantonalni sud u Sarajevu izrekao Miloradu Rodiću kaznu zatvora od pet godina za ratni zločin protiv civilnog stanovništva počinjen u sarajevskom naselju Grbavica tokom 1992. i 1993. godine. Rodić je 6. jula priznao krivicu za ovu tačku optužnice.

2011. Južni Sudan proglasio nezavisnost, poslije 50 godina sukoba sa režimom u Kartumu u kojim su poginula dva miliona ljudi. Nezavisnost Južnog Sudana je rezultat mirovnog sporazuma iz 2005. kojim je okončan građanski rat.

2015. Evropski parlament je usvojio rezoluciju kojom najoštrije osuđuje genocid u Srebrenici koji su počinile snage bosanskih Srba pod komandom generala Ratka Mladića i paravojnih jedinica.

2017. Iračka vojska oslobodila Mosul od posljednjih ekstremista ISIL-a koji su pružali otpor u tom iračkom gradu.

**Učlanjen** : 18.12.2021

10.07

138. Umro rimski car Hadrijan. Tokom vladavine izvršio značajne reforme u Rimskom carstvu i utvrdio granice u Germaniji i Britaniji, gdje je podigao bedem za zaštitu od upada Škota. Bio veliki poštovalac grčke kulture i pokrovitelj umjetnosti, pisao stihove, vajao i slikao.

1099. Umro španski nacionalni junak El Cid (Rodrigo Diaz de Vivar), legendarna ličnost španske epske poezije.

1509. Rođen švajcarski teolog francuskog porijekla Jean Calvin, vođa frakcije protestantizma u Genevi.

1609. U Münchenu osnovana Katolička liga kao odgovor na osnivanje Protestantske unije, što je pojačalo tenzije u Njemačkoj koje su dovele do izbijanja Tridesetogodišnjeg rata u centralnoj Evropi.

1774. Poslije šestogodišnjeg rata Rusija i Otomansko carstvo sklopili Kučuk-kanardžijski mir kojim je Turska izgubila Krim, prihvatila rusko-tursku granicu na Bugu i priznala Rusiji pokroviteljstvo nad Vlaškom i Moldavijom kao i nad pravoslavnim podanicima u Turskoj.

1856. u selu Smiljani kod Gospića u Hrvatskoj rođen je Nikola Tesla, naučnik i pronalazač na polju elektrotehnike i radiotehnike. Od 1884. do 1943. živio je u SAD-u. Patentirao je oko 700 pronalazaka

[You must be registered and logged in to see this image.]

1926. U Beogradu rođen glumac Pavle Vuisić, jedan od najcjenjenijih jugoslavenskih glumaca. Glumačka nagrada za životno djelo, koja se dodjeljuje na Filmskim susretima u Nišu, nosi njegovo ime od 1994.

1943. Anglo-američke trupe u Drugom svjetskom ratu iskrcale se na Siciliju.

1953. Sovjetski lider Nikita Hruščov smijenio ministra unutrašnjih poslova Lavrentija Beriju, bliskog Staljinovog saradnika i egzekutora u staljinističkim čistkama. Berija je kasnije uhapšen, osuđen na smrt i strijeljan.

1962. Iz Cape Canaverala lansiran prvi američki telekomunikacioni satelit Telstar, koji je omogućio prenos TV programa preko Atlantskog okeana.

1973. Bahamska ostrva stekla nezavisnost u okviru Britanskog Komonvelta, poslije 190 godina britanske kolonijalne vladavine.

1976. Zbog pucanja ventila u hemijskoj fabrici Ikmeza u blizini Milana, oblak hemijskih materija, među kojima i dioksina, teško zagadio četiri općine. To je bila prva ekološka nesreća te vrste u Evropi.

1992. Američki sud osudio bivšeg panamskog diktatora Manuela Noriegu na 40 godina zatvora jer je dozvolio krijumčarenje droge u Panami.

1995. Vojne vlasti oslobodile iz šestogodišnjeg kućnog pritvora vođu burmanske opozicije i dobitnicu Nobelove nagrade za mir Aung San Suu Kyi.

1997. Snage SFOR-a u Prijedoru uhapsile bosanskog Srbina Milana Kovačevića, optuženog za ratni zločin. U istoj akciji snage SFOR-a ubile su šefa prijedorske policije Simu Drljaču, optuženog za ratne zločine tokom rata nad Bošnjacima i Hrvatima. Kovačević je umro u haškom pritvoru.

1999. Šest afričkih vlada potpisalo je sporazum o prekidu vatre, čime je okončan građanski rat u Demokratskoj Republici Kongo. Sporazum potpisan bez učešća pobunjeničkih grupa koje su učestvovale u sukobu.

2006. Lider čečenskih separatista Shamil Basayev ubijen u zasjedi kod sela Ekazhevu u Ingušetiji, ruskoj republici koja graniči sa Čečenijom. Bio je najtraženiji čovjek u Rusiji zbog terorizma i masovnih ubistava.

2008. Haški tribunal oslobodio bivšeg makedonskog ministra unutrašnjih poslova Ljubeta Boškovskog, dok je njegov tjelohranitelj Johan Tarčulovski osuđen na 12 godina zatvora.

2020. Vrhovni sud Turske poništio je odluku Vijeća ministara iz 1934. kojom je džamija Aja Sofija u Istanbulu pretvorena u muzej. Udruženje permanentnih vakufa za zaštitu historijskih spomenika i okoline podnijelo je tužbu Vrhovnom sudu uz zahtjev da se Aji Sofiji vrati status džamije.

**Učlanjen** : 18.12.2021

11.07.

1690. U bici kod Bojna, u Slavnoj revoluciji, engleski kralj William III Oranski pobijedio je katoličke snage Jamesa II. Ovaj dan protestanti u Sjevernoj Irskoj obilježavaju nizom parada i marševa, što izaziva revolt katolika i dovodi do sukoba sa policijom.

1871. u mjestu Martinska Ves rođen je hrvatski političar i pisac Stjepan Radić, osnivač Hrvatske seljačke stranke. Umro od rana zadobijenih u atentatu u Skupštini u Beogradu 20. juna 1928, koji je izvršio radikalski poslanik Puniša Račić

1882. Gušeći pobunu u Egiptu, britanske trupe su napale Aleksandriju, a zatim zauzele Kairo i čitavu zemlju. Potom je na međunarodnoj konferenciji utvrđen sporazum o bezbjednosti Sueckog kanala, za Veliku Britaniju izuzetno značajnog plovnog puta zbog britanskih kolonija u Aziji.

1921. Mongolija proglasila nezavisnost pod nazivom Narodna Republika Mongolija.

1960. Premijer provincije Katanga u Kongu Moiz Chombe proglasio je nezavisnost te pokrajine, čime su počeli višegodišnji nemiri u toj afričkoj zemlji.

1982. U Beogradu umro bh. pisac Mehmed Meša Selimović. Bio je redovni član ANUBiH, direktor Drame Narodnog pozorišta u Sarajevu, umjetnički direktor Bosna-filma i glavni urednik Svjetlosti ("Derviš i smrt", "Tvrđava", "Tišine", "Sjećanja").

1989. Umro engleski pozorišni i filmski glumac, režiser i producent Laurence Olivier, jedan od najboljih tumača likova Williama Shakespearea, prvi glumac kojem je dodijeljena plemićka titula.

1992. U Sarajevu umro jedan od najvećih bh. filmskih režisera Hajrudin Šiba Krvavac. Autor je 70 dokumentarnih i pet igranih filmova.

1995. Vojska RS-a zauzela Srebrenicu i u narednih nekoliko dana ubila više od 8.000 Bošnjaka, muškaraca, a protjerala oko 23.000 žena i djece. Srebrenički masakr okarakteriziran je kao genocid, prvi u Evropi poslije Drugog svjetskog rata.

1996. Sudsko vijeće Međunarodnog suda za ratne zločine u bivšoj SFRJ u Haagu potvrdilo je optužnice za ratne zločine i genocid protiv lidera bosanskih Srba Radovana Karadžića i vojnog komandanta Ratka Mladića. Sud je za njima raspisao međunarodne potjernice. Karadžić je uhapšen 21. jula 2008, a Mladić 26. maja 2011.

2000. U eksploziji oštećenog naftovoda na jugu Nigerije poginulo je oko 200 ljudi.

2001. U Kambodži je odobreno donošenje zakona koji bi omogućio suđenje bivšim liderima Crvenih Kmera, tokom čije vladavine je ubijeno 1.700.000 ljudi.

2006. Umro osnivač i vođa legendarne britanske rok-grupe Pink Floyda Syd Barrett. Vođa Pink Floyda je rođen kao Roger Barrett u Cambridgeu, a članove buduće grupe Rogera Watersa i Davida Gilmoura upoznao je u školi u univerzitetskom gradu.

2006. U sedam eksplozija bombi na željezničkoj mreži u indijskom gradu Bombaju (Mumbaj) poginulo je oko 200 ljudi, a više od 700 je povrijeđeno.

2007. Pakistanske snage bezbjednosti protjerale su naoružane vjerske ekstremiste iz Crvene džamije (Lal Masdžid) u Islamabadu, okončavši tako osam dana dugu opsadu i ulične sukobe u kojim je poginulo više od 80 ljudi.

2008. Umro poznati američki kardiolog i jedan od najpoznatijih svjetskih hirurga 20. vijeka Michael DeBakey, koji je prvi izveo mnoge hirurške zahvate, poput ugrađivanja bajpasa. Tokom sedam decenija duge karijere uveo je nove hirurške metode liječenja i začetnik je moderne kardiološke hirurgije.

2009. U Sarajevu umro bh. filmski i pozorišni glumac Žan Marolt. Od 1992. godine bio je stalni član Kamernog teatra 55 i imao je zapažene uloge u brojnim predstavama, TV serijama i filmovima.

**Učlanjen** : 18.12.2021

12.07.

100. pne Rimski vojskovođa, pisac i državnik Gaj Julije Cezar rođen je. Poslije pobjede nad svojim suparnicima postao je diktator Rima. Ubijen je u zavjeri pristalica republikanskog uređenja u Senatu 15. marta 44. p.n.e.

1536. Umro nizozemski humanista, filozof i filolog Erazmo Roterdamski, kritičar papske države i Katoličke crkve.

1682. Umro francuski astronom Jean Picar. Prvi je precizno izmjerio stepen meridijanskog luka i omogućio tačnije izračunavanje poluprečnika Zemlje.

1817. Rođen američki pisac Hanry David Toro, jedan od najboljih američkih esejista. Pisao je protiv ropstva, rata SAD-a protiv Meksika od 1846. do 1848. u korist robovlasničkog Juga, propovijedao je vraćanje prirodi i spajao mistiku, filozofiju prirode i transcendentalizam. Djela: “Život u šumi” (zbirka od 18 eseja), “Dnevnik” (14 knjiga), eseji “Građanska neposlušnost”, “Ropstvo u Massachusettsu”, “Odbrana Johna Browna”.

1854. Rođen američki izumitelj i industrijalac George Eastman. Osnovao je kompaniju Codac, koja je godinama držala monopol u industriji kamera i filma.

1884. Rođen italijanski slikar i vajar Amedeo Modigliani. Veći dio života proveo je u Parizu (1906-1920), gdje se uklopio u savremene likovne tokove pariske škole, a proslavio se portretima i ženskim aktovima stilizovanim u izdužene forme.
[You must be registered and logged in to see this image.]

1904. Rođen čileanski pisac i diplomata Pablo Neruda, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1971. Hrabro se suprotstavio uvođenju Pinochetove diktature u zemlji.

1910. U avionskoj nesreći poginuo engleski proizvođač automobila i pilot Charles Stewart Rolls, koji je s Frederickom Henryjem Royceom 1906. osnovao kompaniju za proizvodnju automobila Rolls-Royce.

1920. Zvanično je otvoren Panamski kanal, šest godina nakon što je kroz njega prošao prvi brod.

1960. Francuska je priznala nezavisnost kolonija u Africi - Dahomeja, Nigera, Gornje Volte, Obale Slonovače, Čada, Centralne Afrike i Konga.

1979. Gilbertova Ostrva u Tihom okeanu stekla su nezavisnost u okviru Britanskog komonvelta pod nazivom Republika Kiribati, poslije 87 godina britanske kolonijalne uprave.

1993. Na Dobrinji od minobacačke granate ispaljene sa srpskih položaja stradalo 13 civila, a 15 je ranjeno. Građani su čekali u redu za vodu.

1993. Zemljotres na sjeveru Japana aktivirao je klizišta i pokrenuo džinovske morske talase, u kojim je oko 200 ljudi izgubilo život.

1997. Kubanska vlada, poslije laboratorijskih ispitivanja, potvrdila je da su autentični posmrtni ostaci legendarnog gerilskog vođe Ernesta Che Guevare pronađeni u Boliviji i potom prebačeni na Kubu, na osnovu sporazuma vlada dviju zemalja.

[You must be registered and logged in to see this image.]

2003. Umro legendarni saksofonista i džez-kompozitor Benny Carter. Tokom 60-godišnje karijere nastupao je s brojnim istaknutim džez-muzičarima, a djela u njegovom aranžmanu izvodili su najslavniji džez-sastavi.

2003. Direktor CIA George Tenet preuzeo odgovornost za tvrdnju da je Irak pokušao da nabavi uranij u Africi, koju je u svom govoru o stanju nacije iznio predsjednik SAD-a George Bush. Tenet je potvrdio da je CIA ozbiljno sumnjala u vjerodostojnost te tvrdnje i da je trebalo da spriječi njeno unošenje u predsjednikov govor.

2006. Nakon što su pripadnici Hezbollaha na jugu Libana oteli dva izraelska vojnika, počeo je Libanski rat koji je trajao 34 dana, a završio je 14. augusta. Poginulo je oko 1.400 ljudi: 165 u Izraelu, 1.191 u Libanu. U obje zemlje iz ratnih zona iseljeno oko milion ljudi. Sukob je izbio zbog sporne zone oko Shebaa farme.

**Učlanjen** : 18.12.2021

13.07.

U Chicagu je 1942. rođen američki glumac Harrison Ford. Najpoznatije uloge je ostvario kao Han Solo u tri filma “Ratovi zvijezda” i kao Indiana Jones u “Otimačima izgubljenog kovčega”

1878. Završen Berlinski kongres na kojem su evropske sile Njemačka, Austro-Ugarska, Rusija, Engleska i Francuska uspostavile novi odnos snaga na jugoistoku Evrope. Revidiran je Sanstefanski mirovni ugovor zaključen između Rusije i Turske 3. marta. Srbija i Crna Gora stekle su međunarodno priznanje i znatno su proširile svoje teritorije, a Austro-Ugarska je dobila pravo da okupira Bosnu i Hercegovinu i drži vojne posade u šest gradova Novopazarskog sandžaka. Rusija je vratila južnu Besarabiju i dobila je proširenje na jugu Kavkaza. Velika Britanija je okupirala Kipar, Bugarska je formirana kao kneževina, a istočna Rumelija je ostala autonomna u sklopu Turske.

1930. U glavnom gradu Urugvaja Montevideu počelo Prvo svjetsko fudbalsko prvenstvo na kojem je učestvovalo 13 timova.

1941. Pod rukovodstvom Pokrajinskog komiteta KPJ za Crnu Goru počeo oružani ustanak naroda Crne Gore protiv italijanskog okupatora. Ustanici su oslobodili više mjesta: Virpazar, Čevo, Rijeku Crnojevića i dio primorja od Miločera do Sutomora, a narednih dana i veća mjesta. Ustanak je spriječio da Italijani formiraju kvislinšku vladu Crne Gore i vežu narod za italijansku krunu. U vrijeme SFRJ, 13. juli se obilježavao kao Dan ustanka naroda Crne Gore, a danas se obilježava kao Dan državnosti Crne Gore.

1943. Pobjedom sovjetske vojske okončana ključna faza Kurske bitke u Drugom svjetskom ratu, najveće tenkovske bitke u historiji, u kojoj je učestvovalo oko 6.000 tenkova. Nijemci su izgubili 2.900 tenkova, a poginulo je i ranjeno najmanje 230.000 vojnika.

1975. Iz Cape Canaverala na Floridi lansiran američki svemirski brod Apolo, koji je učestvovao u prvoj sovjetsko-američkoj misiji u svemiru.

1977. Zbog nestanka struje, New York bio u potpunom mraku, poslije čega je policija uhapsila 3.000 pljačkaša.

1979. U Sarajevu umro Juraj Neidhardt, poznati arhitekta. Rođen je u Zagrebu 1901, studirao u Beču, a 30-ih je radio kod Behrensa u Berlinu i Le Corbusiera u Parizu. Od 1935. je radio u Zagrebu, a od 1938. u Sarajevu. Poslije 1945. projektira i izvodi niz objekata različitih namjena te urbanističke planove i studije, kao i rekonstrukciju Čaršije u Sarajevu. Proučavao je bosansku arhitekturu i sistem naselja. Dobitnik je Nagrade ZAVNOBiH-a 1978, te Šestoaprilske nagrade Grada Sarajeva 1960. i brojnih drugih. Neidhardt je 50-ih radio i akvarele.
[You must be registered and logged in to see this image.]

1985. Sovjetski atletičar Sergej Bubka postigao novi svjetski rekord uvis u skoku s motkom kada je u Parizu prvi put preskočio šest metara.
[You must be registered and logged in to see this image.]

1985. Na stadionima u Londonu i Philadelphiji istovremeno su održani humanitarni rok-koncerti Live Aid koje je organizovao Bob Geldof za pomoć gladnim u Africi. Prikupljeno je više od 60 miliona dolara.

1992. Hapšenjem stotina bošnjačkih civila, HVO i ekstremni dio hrvatskih nacionalista u Mostaru otpočeli novi talas etničkog čišćenja.

1995. Na Cetinju je pred oko 300 vjernika proglašena autokefalna Crnogorska pravoslavna crkva.
2001. Pakistanski predsjednik general Pervez Musharaf stigao u Indiju na samit posvećen smirivanju odnosa između ova dva nuklearno naoružana susjeda (Pakistana i Indije).

2006. Otvoren naftovod Baku - Tbilisi - Džejhan, dugačak 1.774 kilometra, a u njegovu izgradnju uložene su četiri milijarde dolara. Naftovodom Baku - Tbilisi - Džejhan se nafta transportuje od Kaspijskog mora do sredozemne turske luke Džejhan, zaobilazeći Rusiju i Iran. Ovaj naftovod turske vlasti prozvale su Put svile 21. vijeka.

2008. U saobraćajnoj nesreći u Poljskoj poginuo bivši šef poljske diplomatije i nekadašnji slavni antikomunistički disident Bronjislav Germek.

2018. U samoubilačkom napadu bombaša samoubice tokom predizbornog skupa u gradu Mastungi u Baludžistanu na jugozapadu Pakistana poginulo 70 osoba, a 120 ranjeno. Među poginulim je i regionalni političar Siradž Raisani.

**Učlanjen** : 18.12.2021

14.07.

1789. Pariski građani zauzeli zloglasni zatvor Bastille u Parizu, simbol francuske monarhije. Taj dan smatra se početkom Francuske buržoaske revolucije, prekretnice u evropskoj historiji. U Francuskoj se slavi kao nacionalni praznik.

1867. Alfred Nobel, pronalazač dinamita, prvi put demonstrirao svoj izum u kamenolomu kod engleskog grada Redhill.

1887. Umro njemački industrijalac i proizvođač oružja Alfried Krupp. Prvi počeo da proizvodi topove od livenog čelika i stekao monopol u snabdijevanju pruske armije topovima.

1889. U Parizu osnovana Druga internacionala, donijete rezolucije o osmosatnom radnom danu i o proslavi 1. maja.
1902. U Sarajevu osnovano Srpsko kulturno-prosvjetno društvo Prosvjeta.
- 9. juliPročitaj više

1904. Rođen američki pisac, porijeklom poljski Jevrej, Isaac Bashevis Singer, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1978.

1913. Rođen američki političar Leslie Lynch King Junior, poznat kao Gerald Ford, predsjednik SAD-a od 1974, kada je, s mjesta potpredsjednika, zamijenio Richarda Nixona, koji je zbog afere Watergate podnio ostavku.
1933. U Njemačkoj nacionalsocijalisti zabranili sve opozicione partije.
1959. Prvi brod na atomski pogon USS Long Beach porinut u Quincyju, u Massachusettsu. Brod je imao dva nuklearna reaktora i postizao je brzinu od 30 čvorova na sat.

1965. Američki satelit Mariner 4, lansiran 1964, napravio prve fotografije Marsa.
[You must be registered and logged in to see this image.]

1971. U Sarajevu u 54. godini umro istaknuti bh. književnik i novinar Mehmedalija Mak Dizdar, autor nadaleko čuvenih zbirki pjesama “Modra rijeka” i “Kameni spavač”. Dizdar je rođen 1917. u Stocu.

1976. Kineski graditelji završili željezničku prugu Tanzam, vezu Zambije i luke Dar es Salam u Tanzaniji.

1993. U Banjoj Luci srpski nacionalisti minirali Gradsku, Hadži Kurtovu i Hadži Mustaj-paše Sokolovića džamiju.

1997. Haški tribunal osudio bosanskog Srbina Dušana Tadića na 20 godina zatvora zbog učešća u etničkom čišćenju Bošnjaka 1992. na području Prijedora u sjeverozapadnoj Bosni.
[You must be registered and logged in to see this image.]

1998. U Pasadeni u Kaliforniji u 89. godini umro Richard MacDonald, vlasnik restorana MacDonald’s. Prokrčio put konceptu brze hrane i razvio ga u najveći lanac restorana u svijetu.

2000. Sud u Miamiju obavezao najveće američke proizvođače cigareta da plate 145 milijardi dolara na ime odštete pušačima u Floridi zbog ugrožavanja njihovog zdravlja.

2001. Vlada Srbije saopštila da je u akumulacionom jezeru hidroelektrane Perućac otkriven kamion-hladnjača u kojem je nađeno 50 do 60 leševa, za koje se pretpostavlja da su žrtve sukoba na Kosovu 1999.

2008. Međunarodni krivični sud u Haagu optužio sudanskog predsjednika Omara al-Bašira za genocid nad afričkim plemenima u Darfuru. Od početka konflikta 2003. u sukobima između snaga sudanske vlade i lokalnih plemena život je izgubilo više od 300.000 ljudi.

**Učlanjen** : 18.12.2021

15.07

1099. Krstaši u Prvom krstaškom ratu osvojili Jerusalem i razorili ga. Arapi su ga preoteli od krstaša 1187.

1291. Umro njemački car Rudolf I Habsburg, osnivač dinastije Habsburgovaca. Po dolasku na prijesto (1273) dao je članovima svoje familije u posjed Austriju, Štajersku, Kranjsku, Korušku i Tirol, koji su postali habsburške nasljedne zemlje.

1606. Rođen nizozemski slikar Harmenszoon van Rijn Rembrandt, jedan od najvećih majstora u historiji slikarstva. Uradio je oko 650 uljanih slika, 300 gravira i 2.000 crteža, uključujući remek-djela kao što su “Noćna straža”, “Izgubljeni sin”, “Čas anatomije doktora Tulpa”.

1795. Marseljeza je zvanično prihvaćena za himnu Francuske.
1865. U Dublinu rođen britanski političar i novinski magnat Alfred Nortclif, vlasnik i jedan od osnivača listova Daily Mirror, Daily Mail i The Times.

1881. Austrijski car Franjo Josip I potpisao je Reskript o ujedinjenju Vojne krajine s kraljevinom Hrvatskom.

1937. Pušten u saobraćaj kanal Moskva - Volga dug 128 kilometara, dubok 5,5, a širok 85 metara, čime je regulisana rijeka, a grad Moskva postao je luka povezana sa pet mora.

1974. Na Kipru vojnim udarom grupe grčkih oficira u Nacionalnoj gardi, pristalica pripajanja Grčkoj, oboren predsjednik Makarios, a vlast je preuzeo Nikos Sampson, bivši lider EOK-a. Makarios je izbjegao iz zemlje.

1983. Jermenski teroristi napali prostorije turske vazduhoplovne kompanije na pariskom aerodromu Orli. Tom prilikom poginulo je šest i ranjeno 46 ljudi.

1990. U Sarajevu umro Zaim Topčić, bh. književnik, pripovjedač i romansijer. Autor je značajnog historijskog romana “Zemlja heretika”, koji je profesor Enes Duraković uvrstio u ediciju 100 knjiga bošnjačke književnosti. Objavio je zbirke novela “Nad bezdanom” i “U susret danu”, romane “Grumen sunca”, “Crni snjegovi”, “More među jablanima”, “Dobijeni svijet”, dramu “Sjene jeseni”.

1995. Vojska Šri Lanke okončala je najveću ofanzivu od 1987. protiv tamilskih pobunjenika, tokom koje je poginulo najmanje 300 ljudi.
1996. Prilikom pada nizozemskog vojnog teretnog aviona u vazduhoplovnoj bazi Eindhoven poginule 32 osobe.

1997. U Miami Beachu na Floridi ubijen Gianni Versace, italijanski modni kreator, jedna od najpoznatijih ličnosti iz svijeta mode krajem 20. vijeka. Zaluđeni obožavatelj Andrew Cunanan, koji je bio osumnjičen za ubistvo, pronađen je mrtav osam dana poslije u sobi na brodu.
2004. Bivši ministar finansija Ruande Emanuel Ndindabahizi osuđen je na doživotnu robiju zbog učešća u genocidu 1994. godine.

2005. Vijeće Okružnog suda u Beogradu osudilo je četvoricu pripadnika paravojne formacije Osvetnici - Milana Lukića, Olivera Krsmanovića, Dragutina Dragičevića i Đorđa Ševića na ukupno 75 godina zatvora zbog ratnog zločina otmice i ubistva 16 Bošnjaka iz mjesta Sjeverin na istoku BiH.

2016. U Turskoj pokušan vojni udar koji nije uspio. Izvela ga je mala frakcija unutar turskih oružanih snaga. Frakcija je pokušala nasilno uspostaviti kontrolu na nekoliko ključnih lokacija i institucija u Ankari, Istanbulu i drugim gradovima koji su pod kontrolom vlade i predsjednika Recepa Tayyipa Erdogana. Tokom udara poginulo je najmanje 312 ljudi, a ranjeno oko 1.500. U narednim danima uhapšeno je više od 9.000 ljudi, uključujući vojne službenike, policajce i pravosudne službenike.

2016. Lokaliteti stećaka u Bosni i Hercegovini, Crnoj Gori, Hrvatskoj i Srbiji proglašeni su svjetskom baštinom UNESCO-a.

» Vaš današnji outfit
» Velika geografska otkrića i priče o istraživačima
» U eksperimentu koji traje čak 84 godine konačno se nešto dogodilo - evo što!
» Ovo priželjkuje svaki student! Mirisali su ruzmarin i dogodilo se čudo!
» Dirljiva životna priča