[You must be registered and logged in to see this image.]

Muzej Klini u Parizu

[You must be registered and logged in to see this image.]

Dubrovnik

[You must be registered and logged in to see this image.]

Most na Neretvi

[You must be registered and logged in to see this image.]

Krunska ulica, 1934.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Dubrovnik, 1968.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Ispod grane, 1968.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Akt u Dubrovniku, 1970.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Bele ruze, 1954.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Nokturno, 1968.

Peđa Milosavljević - neumorni

 tkač mitova i boja

Nedavno objavljena prva monografija o slikarskom velikanu
Predragu Peđi Milosavljeviću.

[You must be registered and logged in to see this image.]



NIJE se Peđa Milosavljević, za svoga dugog i bogatog stvaralačkog života, priklanjao nijednom stilu, već je imao svoj i nazvao ga “stil čovek”. A bio je jedinstvena ličnost: kao umetnik bavio se ilustracijom, crtežom, grafikom, kolažem, akvarelom, slikarstvom, pisao drame, putopise, eseje, a bio je i pravnik i diplomata.

U kulturi kakva je naša, bez sistema i kontinuiteta, kao i u slučaju mnogih drugih velikana likovne scene, njegov izuzetan opus dugo je bio bez monografije koja će ga obuhvatiti. Nepravda je ispravljena tek nedavno kada se izdavačko preduzeće “Interpres” upustilo u zamašan izdavački poduhvat, objavljujući monografiju “Predrag Peđa Milosavljević” iz pera Zdravka Vučinića, kojoj je na minulom beogradskom sajmu knjiga pripala godišnja nagrda ULUPUDS-a za najbolje delo iz istorije umetnosti.
“Peđin duh je bio sposoban da se napaja na svim vrelima lepote,” beleži Vučinić u svojoj monografiji. “Pokrenut radoznalošću slikara i pisca on je smelo zaranjao u slojeve civilizacije i sa tih imaginarnih putovanja u ranu čovekovu mladost, umeo je da donese nepoznato poimanje sveta. U svemu što je radio Peđa je bio strastven i angažovan. Kao čovek i stvaralac uzdigao se do kosmopolitskih raspona.”
Odrastao i vaspitan u učiteljskoj porodici, uz blagu majku Angelinu i vrednog i obrazovanog oca Svetolika, koji se bavio književnošću i istorijom, Milosavljević je od detinjstva crtao i upuštao se u razne “mazaflarije”. Stupajući među akademske građane, ipak se opredelio za pravne nauke. Studirao je zajedno sa Milanom Tokinom, pesnikom i eruditom, a sećajući se tih dana, slikar navodi:
“Zajedno smo padali na ispitima iz građanskog prava samo zato što smo više voleli dobru knjigu nego pravno štivo. Najbolje smo znali rimsko pravo na latinskom, ubeđeni da je najgenijalnije. Obožavali smo Valeri Lerboa, naročito njegovu `Feminu Markez`, gutali smo `Gargantuu` i divili se `Kandidu` u prevodu Bogdana Popovića.”


...............

...........

[You must be registered and logged in to see this image.]

Kako u iscrpnom pregledu Milosavljevićevog života i stvaralaštva, o tim godinama ličnog i umetničkog formiranja piše Zdravko Vučinić, prvo likovno podučavanje stiče u ateljeu Jovana Bjelića. Kroz istu školu prošli su i Marko Čelebonović, Pavle Vasić, Đorđe Popović, Jurica Ribnikar, Aleksa Čelebonović i mnogi drugi, uglavnom talentovani studenti prava, koji će potom činiti našu slikarsku elitu. Dve godine (1928. i 1929.) provedene uz Bjelića, koji je na njega izvršio presudni uticaj, za Milosavljevića su bile jedino formalno likovno obrazovanje koje je stekao, sve ostalo je nadogradio sam.
Među prvima koji su, kako naglašava Vučinić, pozdravili njegovu jedinstvenu pojavu na našoj likovnoj sceni, bili su Rastko Petrović i Todor Manojlović. Povodom jesenje izložbe 1934. Manojlović zapaža da je reč o jednom od “najfinijih kolorističkih senzibiliteta našeg slikarstva” i zaključuje: “Velika vrednost Milosavljevića je naročito u tome što se njegov lirizam spaja sa jednim jakim crtačkim znanjem, sa odličnim stilom za kompoziciju, i jednom delikatnom umetničkom kulturom.”

[You must be registered and logged in to see this image.]

Svoju umetničku avanturu, Milosavljević je otpočeo kao službenik jugoslovenskog Poslanstva u Beogradu, redigujući odgovore na tužbe velikoposednika pred Haškim sudom. Kao “pretpostavljeno službeno lice” Ivo Andrić ga 1936. preporučio za posao u pariskom Poslanstvu, a kada se naselio u “gradu svetlosti”, Milan Konjović mu je za početak ustupio svoj atelje. Potom se smestio kod poznatog antikvara Šarla Bonmezona, gde će okupljati glumce, slikare, pesnike, članove baleta. Njegovi gosti bili su Edviž Fejer, Mišel Morgan, Fransoaz Roze, Moni de Buli, Milivoj Uzelac, Bogdan Šuput, Cuca Sokić, Olga Kešeljević... Pariz je, kako piše Vučinić, “gutao” očima i prihavatao srcem:
“Opčinjen lepotom života, Peđa je počeo da sanjari o cveću usnulom na tihim ispustima balkona i prozora, o krovovima probuđenim u srebrnoj izmaglici jutra, o mirnim i sporim tokovima ulica i fasadama pariskih kuća obojenih setnom patinom gore i neumrle prošlosti, zapravo, o motivima grada u kome se našao, kojeg je prihvatio kao inspiraciju,” zapisuje autor ove monografije.

..............

......

[You must be registered and logged in to see this image.]

U međuratnom Parizu koji je vrveo od umetničkih izazova i gde je uz posao u našem konzularnom odeljenju doživeo kreativni procvat, Milosavljević je stvorio neka od najboljih dela u svom opusu. Posle okupacije Francuske, sedam meseci je, sa još jednim radnikom Poslanstva, čuvao rezidenciju, a potom je premešten u Madrid, gde ga je sticajem okolnosti sačekao Jovan Dučić:
“Kao u snu. Nije bilo lepšeg spoja niti boljeg razumevanja kao ono što je uspostavljeno između slikara u naponu stvaralačke snage i velikog, već vremešnog pesnika, još uvek živahnog, zabrinutog za sudbinu svoje zemlje, uz to punog razumevanja za druge,” objašnjava Vučinić.


[You must be registered and logged in to see this image.]



Uz duge razgovore i druženje, Milosavljević je Dučiću pomagao prekucavajući mu rukopise i spremajući ih za štampu, a Dučić ga je upućivao u neiscrpno blago mitova, koje će nekoliko decenija kasnije, kroz svoje Zopire i Minotaure oživeti u kolažima. Dučić će potom otići u Ameriku, a veći deo ratnih godina Milosavljević će provesti u Londonu, gde se zbližio sa Oskarom Kokoškom, ali i zainteresovao za zen-budizam. Iako je intenzivno radio i izlagao, iz ovog perioda nije sačuvano mnogo njegovih dela.

"Mostar"


[You must be registered and logged in to see this image.]

Posle rata, po povratku u zemlju, uključio se u novi poredak, prvobitno prihvatajući istaknuta mesta u državnoj službi, ali se brzo povlači i posvećuje se potpuno slikanju i pisanju. Prvu samostalnu izložbu 1951. u Umetničkom muzeju (današnji Narodni muzej), posvetio je uspomeni na Pariz, kome će se još jednom vratiti od 1952. do 1956, ali će to već biti neki drugi grad. Ljubav prema jednom gradu, potom će zameniti drugim - Beogradom, gde će i završiti svoja umetnička i životna traganja 1987. godine.
“Kompletna a nadarena ličnost Predraga Milosavljevića toliko je bila raznostrana da se ponekad čini da je on bio slikar porculana, tkač starih tepiha, majstor stolica iz doba carstva, medaljar i zlatar, staklar iz vremena starih cehova koji su zastakljivali gotske katedrale, iluminator i prepisivač karolinških rukopisa, crtač briselske čipke. Kao da je preko duha starih zanata u patine prošle umetnosti, u tajnu slike ušao neosetno, zajedno sa njenom prirodom, unutrašnjim ambijentom u kome se odigravala pastorala njegove umetnosti,” zapisano je u knjizi bogato ilustrovanoj Peđinim slikarskim čarolijama.

"Dubrovnik"

[You must be registered and logged in to see this image.]

DUBROVNIK
UZ Beograd, Pariz i Mostar, jedan od najčešćih motiva slika Peđe Milosavljevića bio je Dubrovnik, o čemu Vučinić piše:
“Peđu je na prvom mestu podsticala neobična vizura grada, sastavljena od uskomešanih krovnih venaca koji plene rustičnim oblicima. Slikao je palate, kupole, zvonike, trgove, fasade, popločane ulice. U njih je prenosio ritmiku dela iz pariskog razdoblja.”

Miljana KRALj

novosti.rs