Istorija tenisa – igra za aristokrate



Istorija tenisaIstorija tenisa u mnogome je povezana, pre svega, sa narodima starog Egipta, iako i stari Grci i Rimljani imaju značajnog udela. Tenis beleži svoje početke rezbarijama u hramovima Egipćana, i to onim starim i preko 1000. godina pre nove ere.

Istorija tenisa vraća nas u 5. vek u Toskanu, gde se isti sport igrao samo rukom, bez reketa. Reket je stigao tek nešto kasnije, a ortografski slična reči reket je egipatska reč rahat, koja označava dlan, pa se sumnja da je po njoj i dobio ime.

No, istorija tenisa uči nas da on nije oduvek nosio to ime. Nekada se zvao jednostavno “igra rukom”, kada su Francuzi udarali lopticu dlanom prebacujući je preko jednog rastegnutog užeta. Njima je data glavna uloga među stvaraocima ovog sporta još u 12. veku nove ere.Reket za tenis

Uprkos zabranama pape i Luja IV da se igra tenis, istoimeni sport je postajao sve popularniji, a naročito među aristokratijom. Kraljevi su bili oduševljeni ovom igrom, te su je redovno praktikovali.



Loptice su bile sačinjene od drveta, vune, dlake, raznih materijala zavezanih u krpu, pa čak i od testa, pa im je svakako bilo mnogo teže nego nama danas sa ovakvim lopticama. A kada su sportisti tog vremena uvideli nepraktičnost udaranja rukom, osmislili su rukavicu sa mrežom između prstiju. Pravi reket ušao je u njihove sportske živote znatno kasnije.

Teniskih terena gotovo da nije bilo sve do 19. veka, kada se isti posipaju glinom i betonom. U periodu između 12. i 19. veka činilo se da se istorija tenisa privela kraju. No, tenis u 19. veku postaje popularniji nego ikad, kada na scenu stpaju i loptice za tenis napravljene od gume. Bile su znatno praktičnije od prethodnih.

Loptice za tenisGodina 1877. jeste godina kada je tenis konačno dobio ovo ime kakvo i danas nosi. Te godine održan je prvi teniski turnir u Vimbldonu sa nešto više od 20 igrača.



Jedan od prvih šampiona u tenisu bio je sportista Vilijam Renšau, koji je postavio takav rekord da ga još uvek niko nije oborio. Za njim slede igrači nešto nama bliže dobi, a to su Fred Peri i Rene Lakost, igrači koji su danas popularni zbog istoimenih modnih marki, čije su kolekcije inspirisane upravo ovim slavnim sportom.


Na vidiku

Povijest tenisa - važni dogadjaji



povijest historija tenisa

Ideja da dvoje ljudi udara lopticu tamo-amo preko neke prepreke, sa golim rukama, nogama ili pomoću nekog pomagala, je vjerovatno prisutna stoljećima. I zaista, povjesničari tenisa koji su detaljno proučavali tenis tvrde da su pronašli dokaze o postojanju ove igre još u Antičkoj Grčkoj. Ali prva prepoznatljiva forma onoga što nazivamo tenisom došla je tek u 13. vijeku, a igra kakvu je danas poznajemo dobila je svoj oblik u drugoj polovici 19. stoljeća.

1316

Francuski kralj Louis X umire nakon naporne partije tenisa (forme igre kakvu danas znamo kao Real ili Royal tenis), ali ovaj udarac nije umanjio popularnost ovakvog vida razonode u tadašnjim vremenima.


1530-te godine

Engleski kralj Henry VII gradi teniski teren na lokaciji Hampton Court Palace. Ovaj teren više ne postoji, ali sličan teren izgradjen na tom lokalitetu 1625. godine postoji i danas, i još uvijek se koristi.

1870

All England Kriket klub osnovan je u jednom okrugu u Londonu, u Wimbledonu. Tenis tada još nije bio u glavnom planu, čak je njegova popularnost bila u blagom padu, jer se tada još uvijek igrao u zatvorenim terenima, čiju izgradnju su mogli priuštiti samo kraljevska elita i bogataši.

1873

Major Engleske vojske, Walter Clopton Wingfield, dizajnira, patentira, proizvodi i prodaje verziju Real tenisa koji se može igrati i na otvorenom, na travi. On je ovu igru nazvao “Sphairistiké” (grčka riječ za igre s loptom), nudeći izraz “lawn tenis” (tenis na travi) samo kao pomoćno objašnjenje. Wingfield prodaje novu igru zapakovanu u kutijama, koje su sadržavale mrežu, dva stuba za mrežu, rekete, gumene loptice i uputstva o postavljanju terena i igranju igre. Ovakva igra koštala je 4 gvineja (5.25 britanskih funti), što je bilo mnogo novca u to vrijeme. Wingfieldova igra značila je početak modernog tenisa, i on uskoro uvidja da je naziv “lawn tenis” mnogo bolji od početnog grčkog naziva.

1874

Dva brata, Clarence i Joseph Clark, uzimaju jednu od Wingfieldovih kutija i nose je u Ameriku, predvodeći prvi turnir u Sjedinjenim državam u “lawn tenisu” kasnije te iste godine.

1875

Članovi All England Kriket kluba glasaju da se jedan teren za kriket počne koristiti za tenis. Sljedeće godine još četiri terena su konvertovana kako je Klub razmatrao održavanje zvaničnog teniskog turnira.

1877

Prvi Wimbledonski turnir je održan u obliku kakav danas poznajemo. Prvi pobjednik je bio Spencer Gore.

1881

Američka Asocijacija za lawn tenis (The United States National Lawn Tennis Association - USTA) je osnovana, i iste godine je organizovala prvi nacionalni šampionat, preteču US Opena, koji je tada bio ograničen samo na američke igrače. Održan je u Newportu, u državi Rhode Island, i pobjednik je bio Dick Sears.

1891

Francuski nacionalni šampionat, takodjer ograničen samo na francuske igrače, svečano je prvi puta održan u Parizu.

1896

Tenis je jedan od osnovnih sportova na prvim Olimpijskim igrama.

1900

Dwight F. Davis, student na Harvardu, odlučuje ogranizovati timski meč izmedju Sjedinjenih Američkih Država i Britanski otočja (Velika Britanija, Irska i ostala ostrva ovisna o Britanskom kraljevstvu). U pobjedniči pehar dao je ugravirat naziv “International Lawn Tennis Challnege Trophy”, što je kasnije postalo poznato kao Davis Kup.

1905

Australsko - azijski šampionat, preteča današnjeg Australian Opena, je održan, a mjesto održavanja su naizmjenično bili gradovi Australije i Novog Zelanda.

1913

Medjunarodno vladajuće tijelo - International Lawn Tennis Federation (sada ITF) osnovano je i uključivalo je 13 članova iz 14 zemalja. Osnovano je s ciljem zajedničkog povezivanja i smanjenja razlika u pravilima igre izmedju pojedinačnih zemalja. ITF je izostavio riječ “lawn” iz svog imena 1977. godine.

1919

Prva super zvijezda tenisa, Suzanne Lenglen, osvaja naslov Wimbledona, prvi od njenih12 naslova osvojenih na turnirima kasnije poznatim kao Grand Slam turniri. Ona u igri kombinuje nemilosrdnu preciznost sa baletskom elegancijom, i unapredjuje ukupni profil teniske igre kao modernog sporta.

1924

Tenis je povučen sa Olimpijskih igara, uz objašnjenje da nedostaje profesionalizma u organizaciji, te zbog želje Olimpijade da ne uvrsti Wimbledon u Olimpijsku godinu.

1927

Francuska osvaja Davis Cup po prvi put, time stičući pravo da budu domaćini finala Davis kupa sljedeće godine. Kako bi obezbjedili adekvatne uslove, Francuska Nacionalna Asocijacija je od gradskih vlasti izdejstvovala zemljište na zapadnom rubu grada Pariza, izgradila novi stadion i nazvala ga po francuskom ratnom heroju, Roland Garros, avijatičaru koji je poginuo u zadnjim danima Prvog Svjetskog rata. Zanimljivo je spomenuti da Roland Garros nije bio ljubitelj tenisa, njegova sportska strast je bio ragbi.

1933

Australac Jack Crawford dolazi na korak od osvajanja sva četiri velika naslova u istoj godini (nedostajao mu je jedan osvojeni set). Tada se pričalo da je on na rubu “Grand Slama”, termina uzetog iz kartaške igre.

1938

Amerikanac Donald Budge postaje prvi čovjek koji osvaja sva četiri velika naslova u istoj godini. Opisujući ovaj uspjeh, dopisnik “New York Timesa” Allison Danzig koristi frazu “Grand Slam”, uvodeći ovaj pojam u teniski rječnik.

1947

Jack Kramer osvaja Wimbledon. Prethodne godine je namjeravao da predje u profesionalne igrače, ali je bio odlučan da prije toga osvoji Wimbledon, jer tada profesionalci nisu mogli igrati turnir u Wimbledonu. Kasnije je ovaj čovjek postao jedan od najuticajnijih ličnosti u nadolazećem svijetu modernog tenisa.

1953

Maureen Connolly postaje prva žena koja osvaja sva četiri Grand Slam turnira u istoj godina, i to kao tinejdžerka. Dvije godine kasnije njena igračka karijera je okončana nakon nesreće na jahanju, i preminula je u 35 godini života, od raka.

1960

Nakon godina optuživanja zbog “šamaterizma”, Medjunarodna Lawn Tenis Federacija na godišnjem sastanku raspravlja o koracima ka transformaciji tenisa u“otvoren”. Drugim riječima, razmatra se ukidanje amaterskih i proefsionalnih krugova koji su opterećivali sport još od 20-tih godina 20. vijeka. Na glasanju je odbijen prijedlog, sa razlikom od 5 glasova, a kasnije je dokazano da je nekoliko delegata propustilo glasati. Ovakav ishod je značio da četiri Grand Slam turnira ostaju čisto za amatere, a skoro svaki igrač koji je osvojio nekoliko glavnih turnira u svojim ranim dvadesetim godinama je prelazio u profesionalce kako bi zaradio nešto novca.

1967

Wimbledon održava demonstrativni turnir za profesionalce, i objavljuje da će šampionat 1968. godine biti otvoren za sve igrače, i amatere i profesionalce. Ovo je bio signal za početak “open” ere tenisa.

1968

Počinje “open” era tenisa. Prvi zvanični “open” turnir održan je u Bournemouthu, na južnoj obali Engleske, a prvi Grand Slam, Franch Open, uvodi tenis u novu eru. Oba turnira osvojio je profesionalac, Ken Rosewall, koji se vratio na ove turnire nakon izbivanja zbog prethodnih ograničenja.

1969

Rod Laver postaje prvi - i za sada jedini - teniser koji osvaja čisti Grand Slam u open eri, osvajanjem sva četiri velika naslova u jednoj godini.

1970

Tajbrejk (tiebreak) je predstavljen na Grand Slam tenisu, i to na US Openu. Na ovom turniru Margaret Court dolazi do pobjede i kompletira osvajanje sva četiri Grand Slam turnira u istoj godini.

1973

Teniseri (muškarci) formiraju vlastito udruženje, Asocijaciju Profesionalnih Tenisera (ATP), i predstavljaju kompjutersko rangiranje kako bi odredili što bolje i poštenije uvjete ulaska najboljih igrača na turnire. Takodjer prave bojkot Wimbledona 1979. godine, zbog nedopuštanja Wimbledonskog turnira da dozvoli igranje jugoslovenskom teniseru Nikiju Piliću, zbog njegovog odbijanja da igra Davis Cup.

1973. godine, najposjećeniji teniski meč svih vremena odigran je pred 30.492 gledalaca u Houstonu, u meču u kojemu je Billie Jean King pobijedila Booby Riggsa. Riggs je bio šampion Wimbledona iz 1939. godine i u 55. godini života je tvrdio da može pobijediti najbolju teniserku, što se ispostavilo pogrešnim nakon što ga je King pobijedila u tri seta i time donijela značajan doprinos “ženskom pokretu za jednakost”.

1977

Dok Wimbledon slavi stoljetnicu, US Open s druge strane se oprašta od privatnog smještaja u Westside Klubu na Forest Hillsu, i prelazi u nacionalni teniski centar pored Flushng Meadowsa. Posljedni US Open na Forest Hillsu počinje bizarnim nastupom Renee Richardsa, transeksualca koji je igrao u muškom singlu kao Richard Raskind 1960. godine, i tako postao prva i jedina osoba koja je igrala u oba singla (i muškom i ženskom) na nivou Grand Slam turnira.

1980

Tajbrejk se igra, u do tada, nevjerovatna 34 poena u četvrtom setu finala na Wimbledonau, kada Bjorn Borg dobiva sedam meč lopti za osvajanje šampionata, ali njegov protivnik John McEnore spašava svih sedam, i pobjedjuje u 5. setu sa 8-6 i osvaja turnir.

1984

Zemlja (šljaka) privremeno postaje površina za unutrašnje mečeve, kada Švedska postaje prva zemlja koja ugradjuje improvizirani zemljani turnir za odlučujući krug mečeva u finalu Davis kupa. I kao ni jedno prije, finale koje se igralo u Gothenburgškoj Scandinavium areni je bilo domaćin reprezentaciji sa jednom od najjačih Davis Cup ekipa u povijesti. Svjetski broj 1 - John McEnroe, i broj 2 Jimmy Connors, i tada najbolji svjetski par - McEnore i Peter Fleming (sva trojica iz reprezentacije SAD). Ipak, Švedjani pobjedjuju američke zvijezde sa razlikom od jednog seta, i osvajaju Davis Cup, a zemlja postaje moguća podloga za unutrašnje mečeve odluke.

Tenis se vraća u Olimpijske igre, prolazeći prvo probu na olimpijadi u Los Angelesu, kada nastupaju samo igrači do 21 godine starosti. Zlato osvajaju Stefan Edberg i Steffi Graf

1988

Australian Open, koji je pretrpio “mračno doba” u 70-tim i ranim 80-tim, ulazi u modernu eru sa novim nacionalnim centrom na Flinders Parku (kasinije preimenovanom u Melbourne Park), karkaterističnim po prvom teniskom stadionu sa pokretnim krovom. Steffi Graf pobjedjuje Chris Evert u prvom “unutrašnjem” Grand Slam finalu (sa zatvorenim krovom), čime započinje postizanje “Grand Slama” te godine (kalendarski Grand Slam, plus zlatna Olimpijska medalja), nakon punog povratka tenisa na Olimpijadu u Seolu.

1989

ATP se transformiše iz unije igrača u tijelu zaduženo za turnire. U objavi načinjenoj na parkiralištu na US Openu, kaže se da će ATP preuzeti vodjenje muških turnira u januaru 1990. godine od Muškog medjunarodnog profesionalnog vijeća, koje je radilo pod pokroviteljstvom ITF-a, te da će od tada postati poznato kao “ATP Tour”.

1994

Tenis na unutrašnjem terenu sa travnatom podlogom se igra po prvi puta u historiji , kada je zbog kiše navučen novi pokretni krov Gerry Webber stadiona u Halleu, u Njemačkoj.

2005

ATP (koja je izostavila riječ “Tour” iz svog imena 2000. godine) predstavlja novi sistem bodovanja za mečeve parova, uvodeći “iznenadne poene smrti pri izjednačenju” (izbacuje prednost) i u zadnjem setu tie break koji se igra do 10 osvojenih poena.

2006

Pravo igrača da izazovu sumnjive odluke oko pada lopte na i oko linija elektronskim (ponovnim) pregledom (“Hawk eye”) je uvededno prvi puta turniru u Miamiju, tuniru Masters Serije, a svoj Grand Slam debi je doživjelo na US Openu kasnije iste godine.


etenis.org