Vojskovođe Drugog svjetskog rata

Tito

[You must be registered and logged in to see this image.]

Nesumnjivo, Tito je moderan ratnik, pouzdano jedan od najvecih vojskovodja ne samo Drugog svijetskog rata, nego i rata i ratovodstva uopste. Jer, stvarati vojsku, ratovati u zemlji u kojoj je bilo potrebno stvarati jedinstvo naroda, boriti se protiv jacega unutrasnjeg i vanjskog neprijatelja, modernoj i tehnicki savrsenoj armiji trebalo je suprotstaviti samo dusu naroda, a zatim i pobijediti.


Bitka na Neretvi

[You must be registered and logged in to see this image.]

Bitka na Neretvi
Sukob: Drugi svjetski rat
Vrijeme siječanj - travanj 1943.
Lokacija okolica Neretve
Ishod osovinska ofenziva neuspjela, partizani se povlače uz teške gubitke, poraz četnika

Sukobljene strane
Treći Reich
Italija
NDH
Četnici

Partizani

Zapovjednici
Alexander Löhr
Rafael Boban
Draža Mihailović

Josip Broz Tito

Vojne snage
150.000 vojnika
200 aviona

nepoznat(oko 20.000 vojnika)

Gubici
uništeni odredi četnika,
onesposobljeni dijelovi
neprijateljske vojske

8.000 poginulih partizana
2.000 zarobljenih partizana

Weiss I je započeo 20. siječnja 1943. napadom na područja koja su držali partizani u zapadnoj Bosni i dijelovima središnje Hrvatske, cilj je bio uništenje partizana na području Like, Korduna, Banije, Cazinske krajine i Bosanske krajine do Grmeča
Weiss II je uslijedio i započeo 25. veljače borbama u zapadnoj i jugozapadnoj Bosni, a partizani su se počeli povlačiti prema jugoistoku, čak i do Neretve, cilj je bilo područje Drvara, Glamoča, Livna, Jajca i Ključa
Weiss III je otpočeo u ožujku i ciljao na područja sjeverne Hercegovine, ali su opkoljeni partizani uspijeli probiti obruč na sjeveru Crne Gore, tako da treći stupanj nije uspješno izvršen)

Do kraja ožujka Sile osovine su ubile oko osam tisuće partizana, zarobivši još oko dvije tisuće. Unatoč teškim gubitcima i naočigled taktičkoj pobjedi Sila osovine, partizani su osigurali sigurnost svom zapovjedništvu i bolnici, te su mogli nastaviti sa svojim djelovanjem. U stvari, prelaskom u istočnu Bosnu i Hercegovinu partizani su se morali boriti samo protiv četnika te su ih potpuno onesposobili, tako da nakon Bitke na Neretvi četnici više ne predstavljaju nikakvu silu i skoro su potpuno izbrisani zapadno od Drine.

Bitka na Sutjesci

Sukob: Drugi svjetski rat
Vrijeme 15. svibnja - 16. lipnja 1943.
Lokacija kod rijeke Sutjeske
(jugoistočna Bosna i Hercegovina)
Ishod Sile Osovine nisu ostvarile cilj, teške partizanske žrtve

Sukobljene strane
Njemačka
Italija
Nezavisna Država Hrvatska
Bugarska

Partizani

Zapovjednici
Alexander Löhr
Rudolf Lüters

Josip Broz Tito

Vojne snage
127.000 vojnika
300 zrakoplova 1

8.000 vojnika

Gubici
nepoznati

6391 poginuli partizan

Bitka na Sutjesci, od 15. svibnja do 16. lipnja 1943. bila je zajednički napad Sila osovine koji je za cilj imao uništenje jugoslavenskih partizanskih jedinica u bilzini Sutjeske u jugoistočnoj Bosni. Odbijanje te ofenzive je bila prekretnica za Jugoslaviju u Drugom svjetskom ratu.

Nijemci su nazvali taj plan operacija Schwarz ("Crno"). Ova ofanziva je uslijedila nakon operacije Fall Weiss (Bitka na Neretvi) koja nije uspijela ostvariti isti cilj: slomiti partizane i zarobiti njihovog vođu Josipa Broza Tita, Nijemcima poznatog kao "Walter" (što mu je bilo tajno ime prije rata u komunikaciji sa SSSR-om). U poslijeratnoj Jugoslaviji ta se operacija nazivala i Peta neprijateljska ofenziva.

Sile Osovine su okupile oko 127.000 kopnenih vojnika i oklopnih vozila, uključujući njemačke, talijanske, hrvatske, i bugarske jedinice, te preko 300 zrakoplova, pod njemačkim zapovjedništvom, protiv 18.000 vojnika operacijske skupine od 16 brigada Jugoslavenske Narodnooslobodilačke vojske. Nakon što su okupili postrojbe, Nijemci su započeli sa ofenzivom na 15. svibnja 1943. Sile Osovine su iskoristile svoju prednost u početnoj poziciji da okruže i izoliraju partizane na području Durmitora, koji se nalazi između rijeka Tare i Pive u planinskom dijelu sjeverne Crne Gore i natjerale ih u žestoke borbe kroz cijeli mjesec na krševitom terenu.
9. lipnja su Nijemci skoro uspjeli u naumu da likvidiraju Tita kad je bomba pala pored čelne skupine i ranila ga u ruku. Titov pas, njemački ovčar Luks se, prema navodima, žrtvovao da spasi Titu život.
Ivan Ribar i Tito tijekom Bitke na SutjesciSuočena sa skoro isključivo njemačkim postrojbama u završnom okruženju NOV se konačno uspio probiti preko Sutjeske kroz linije 118. njemačke, 104. lovačke i 369. ustaške pješačke divizije na sjeverozapadnom pravcu, prema istočnoj Bosni. Tri brigade i središnja bolnica sa preko 2000 ranjenika su ostale okružene, i po Hitlerovoj naredbi, njemački vrhovni zapovjednik general Alexander von Löhr je naredio i izvršio njihovo uništenje, okrutni njemački vojnici su ubijali bez biranja, ubivši i ranjenike te nenaoružano liječničko osoblje. Uz to su partizanske postrojbe trpile od nedostatka hrane i lijekova, i mnoge je pokosio pjegavac.

Stradao je ukupno 6391 partizan, više od trećine vojnika koji su ušli u borbe. Njemački zapovjednik na bojnom polju general Rudolf Lüters je u svom završnom izvješću opisao "komunističke pobunjenike" kao "dobro organizirane, vješto vođene i s nevjerojatno visokim borbenim moralom".

Odmah po proboju NOV se pregrupirao i započeo protunapad u istočnoj Bosni, čisteći utvrde Sila Osovine u Vlasenici, Srebrenici, Olovu, Kladnju i Zvorniku tokom slijedećih 20 dana.
Ta bitka je bila prekretnica prema partizanskoj pobjedi u ratu i postala je važan dio kulture u poslijeratnoj Jugoslaviji.

(Wikipedija)

Erwin Rommel

[You must be registered and logged in to see this image.]


Ervin Romel (nem. Erwin Johannes Eugen Rommel, 15. novembar 1891 - 14. oktobar 1944) je bio nemački general i komandant Nemačkog afričkog korpusa za vreme Drugog svetskog rata. Poznat je i pod nadimkom Pustinjska lisica (Wüstenfuchs). Romel se često spominje ne samo zbog izuzetne vojničke veštine, nego i zbog viteštva prema suparnicima, budući da je bio jedan od nemačkih zapovednika koji su odbili poslušati Vrhovnu zapovest. Takođe se pretpostavlja da je učestvovao u zaveri da se ubije Adolf Hitler, zbog čega je pre kraja rata bio prisiljen na samoubistvo.

Rane godine

Romel je rođen u mestu Hajdenhajm udaljenom oko 50 km od Ulma, u državi Virtemberg kao drugi sin iz braka protestanstkog upravnika srednje škole u Alenu, Ervina Romela starijeg i Helene fon Luc, ćerke uglednog lokalnog zvaničnika. Bračni par je imao još tri deteta, dva sina Karla i Gerharda i ćerku Helenu. Kasnije, sećajući se svojih dečačkih dana Romel je napisao "imao sam veoma srećno detinjstvo". Mladi Ervin nosio se mišlju da postane inženjer ali je na očev nagovor 1910. godine pristupio lokalnom 124. Virtenberškom pešadijskom puku kao oficirski kadet i uskoro je poslat u oficirsku školu u Dancingu.

U Dancingu je Romel 1911. godine upoznao svoju buduću suprugu Lusi Molin sa kojom se oženio 1916. godine. 1928. dobili su sina Manfreda koji je kasnije postao gradonačelnik Štutgarta. Prema nekim istoričarima Romel je 1912. godine imao ljubavnu aferu sa Valburgom Štemer iz koje je rođena ćerka Gertrud. Romel je diplomirao 1911. da bi već 1912. godine bio primljen u službu kao poručnik.

Prvi svetski rat

Tokom Prvog svetskog rata Romel je služio u Francuskoj, kao i na rumunskom i italijanskom frontu. Tokom rata Romel je tri puta ranjavan i odlikovan je Gvozdenim krstom - prve i druge klase. Takođe je postao najmlađi dobitnik najvišeg pruskog odlikovanja "Ordena za zasluge" (Pour le Mérite), počasti koja je bila rezervisana samo za generale. Ovo odlikovanje je dobio zbog zasluga u borbama u planinama severo-istočne Italije, naročito u bici kod Longarone i zauzeću planine Matažur kada je zarobljeno 150 italijanskih oficira, 7000 vojnika i 81 artiljerijsko oruđe. Njegov bataljon je takođe odigrao ključnu ulogu u bici kod Kobarida (bici za Kaporeto) kada je nemačka vojska izvojevala jednu od najznačajnijih pobeda nad italijanskom vojskom.

Između dva rata

Posle rata Romel je bio komandant bataljona i instruktor u Drezdenskoj pešadijskoj školi (1929-1933) i Potsdamskoj vojnoj akademiji (1935-1938). Njegovi ratni dnevnici, Infanterie greift an (Pešadijski napadi), objavljeni 1937. god. postali su jedan od glavnih vojnih udžbenika i privukli su pažnju Adolfa Hitlera koji ga je iste godine angažovao da obučava Hitler Jugend. 1938. god. Romel već u činu pukovnika imenovan je za komandanta vojne akademije u Viner Nojštatu. Međutim, ubrzo zatim napušta ovaj položaj zato što je imenovan za komandanta hitlerovog ličnog zaštitnog bataljona (Fuhrer-Begleitbattalion). Dok je službovao na ovom položaju Romel se veoma zbližio sa Hitlerom. Bio je zadužen za njegovu ličnu bezbednost tokom posete okupiranoj Čehoslovačkoj. Neposredno pred invaziju na Poljsku unapređen je u čin general-majora. Kao izraz velike naklonosti Hitler je naredio da Romelovo unapređenje stupi na snagu retroaktivno od 1. juna 1939. god.

Drugi svetski rat

Poljska 1939.

Tokom ovog perioda Romel je postao lični prijatelj Adolfa Hitlera. Pokazivao je veliko divljenje prema njemu i nacional-socijalizmu što se može videti iz delova pisama koje je pisao svojoj porodici: "Firer zna šta je najbolje za nas", "Šta mislite o septembarskim događajima; Hitlerov govor? Zar nije divno što imamo takvog čoveka?". Zahvaljujući bliskom odnosu sa Hitlerom Romel je unapređen u čin general-majora i bio je odgovoran za bezbednost Hitlerovog mobilnog štaba tokom poseta frontu.

Francuska 1940-41.

1940. godine Romel je dobio komandu nad 7. oklopnom divizijom, koja je kasnije dobila nadimak Gespenster-Division ("Divizija duhova" zbog neverovatne brzine napredovanja koji je uspevala da postigne usled čega se često događalo da čak i nemačka vrhovna komanda ne zna njen tačni položaj) tokom operacije Fall Gelb, napada na Francusku i zemlje Beneluksa. Tokom ove operacije pokazao je neverovatnu umešnost u komandovanju oklopnim jedinicama zbog čega je imenovan za komandanta nemačkih snaga sačinjenih od 5. lake divizije, a kasnije i 15. oklopne divizije koje su početkom 1941. godine trebale da budu poslate u Libiju da bi pomogle poraženim i demoralisanim italijanskim trupama. Ove divizije predstavljale su osnovu nove nemačke borbene formacije nazvane Nemački afrički korpus - Deutsches Afrika Korps koja će pod Romelovom komandom steći slavu u borbama u Severnoj Africi.

Afrika 1941-43.

Nakon dolaska u Afriku Romel je proveo najveći deo vremena vršeći reorganizaciju italijanskih jedinica koje su pretrpele poraz od snaga Britanskog komonvelta pod komandom general-majora Ričarda O'Konora. Nova ofanziva sila Osovine u Severnoj Africi predvođena snagama Nemačkog afričkog korpusa izbacila je savezničke snage iz Libije, ali je izgubila momentum i zaustavila se neposredno nakon prelaska preko egipatske granice. Ključna libijska luka Tobruk iako u okruženju i dalje je bila u rukama savezničkih snaga pod komandom australijskog generala Leslija Morsheda. Dotadašnjeg vrhovnog komandanta savezničkih snaga u Severnoj Africi generala Arčibalda Vejvela na tom položaju zamenio je dotadašnji vrhovni komandant britanskih snaga u Indiji general Klod Okinlek. Okinlek je ubrzo pokrenuo ofanzivu koja je potisnula nemačke i italijanske snage i razbila opsadu Tobruka. Međutim, kada je saveznička ofanziva izgubila na snazi Romel je napao.

[You must be registered and logged in to see this image.]

U klasičnom blickrigu koji je usledio Savezničke snage su temeljno poražene. Za samo nekoliko nedelja linija fronta pomerena je duboko u egipatsku teritoriju. Romelova ofanziva je konačno zaustavljena kod malog železničkog gradića El Alamein udaljenog samo 60 milja od Kaira. Prvu bitku za El Alamein Romel je izgubio zbog kombinacije logističkih problema i poboljšane taktike savezničkih snaga. Saveznici koji su bili saterani uza zid bili su blizu centara za snabdevanje što je omogućilo popunu jedinica svežim trupama dovedenim sa drugih frontova. Okinlekova taktika da tokom bitke napada slabije italijanske snage prinudila je Romela da Nemački afrički korpus koristi u ulozi vatrogasca koji je intervenisao na kritičnim tačkama na liniji fronta zbog čega je inicijativa prešla u savezničke ruke. Romel je još jednom pokušao da probije savezničku odbrambenu liniju tokom bitke za Alam Halfu. Međutim, ovaj pokušaj je odlučno sprečen od strane savezničkih jedinica kojima je komandovao novopridošli saveznički komandant general-pukovnik Bernard Montgomeri; uglavnom zahvaljujući tome što je britanska obaveštajna služba razbila šifarski kod nemačke mašine za šifriranje "Enigma" zbog čega je saveznicima bio poznat operativni plan i satnica dejstava Nemačkog afričkog korpusa. Ova obaveštajna operacija kao i podaci koja je ona obezbeđivala tokom čitavog Drugog svetskog rata poznati su pod jedinstvenim nazivom "Ultra".

Zbog savezničkih snaga stacioniranih na Malti koje su konstantno napadale nemačke konvoje sa neophodnim zalihama na putu za Libiju, kao i zbog ogromne razdaljine koju je snabdevanje moralo da prevali od najbližih luka u Libiji do nemačkih položaja u Egiptu, Romel nije mogao da zadrži El Alamein na neodređeno vreme. Međutim, bila je potrebna još jedna velika bitka tzv. druga bitka za El Alamein, da bi se njegove trupe naterale na povlačenje. Posle poraza u ovoj bici Romel je uprkos naređenjima Hitlera i Musolinija da se što pre zaustavi i suprotstavi montgomerijevoj 8. armiji, to učinio tek po dolasku u Tunis i zaposedanju stare francuske odbrambene pogranične linije tzv. Maret linije. Odlično organizovano povlačenje Nemačkog afričkog korpusa stvorilo je veliko rastojanje između nemačkih i britanskih jedinica što je Romelu ostavilo dovoljno vremena da po dolasku u Tunis nanese poraz američkom 2. korpusu u bici kod prolaza Kaserin.

Okrenuvši se još jednom da se suprotstavi snagama Britanskog komonvelta na odbrambenoj Maret liniji Romel nije mogao da učini ništa više osim da odlaže neizbežno. Pre završetka kampanje u Tunisu koja je okončana savezničkom pobedom Romel je zbog bolesti morao da se vrati u Nemačku.

Neki autori smatraju da je Romelovo povlačenje Nemačkog Afričkog korpusa u Tunis, suprotno hitlerovim željama, predstvljalo daleko veći uspeh od njegovog zauzeća Tobruka (nasuprot strašnoj sudbini koja je kod Staljingrada zadesila nemačku 6. armiju pod komandom Fridriha Paulusa koji je do zadnjeg trenutka poštovao hitlerovu naredbu o zabrani odstupanja).

Francuska 1943-44.

Po povratku u Nemačku Romel je jedno vreme bukvalno bio "nezaposlen". Međutim, kako se ratna plima okrenula protiv Nemačke Hitler ga je postavio za komandanta grupe armija B koja je trebalo da brani francusku obalu od predstojeće savezničke invazije. Posle bitaka u Africi Romel je došao do zaključka da bi svi ofanzivni pokreti trupa u Francuskoj bili onemogućeni ogromnom vazdušnom nadmoći saveznika. Zastupao je stav da tenkovske jedinice moraju da budu razbijene na manje grupacije stacionirane blizu obale kako bi u slučaju invazije mogle odmah da stupe u akciju i odbace saveznike u more. Na taj način Romel je želeo da smanji vreme reagovanja i izbegne velike gubitke koje bi nemačke jedinice trpele tokom transporta ka mestu invazije usled dejstva savezničke avijacije. Želeo je da invazija bude zaustavljena na samoj obali.

Međutim, njegov pretpostavljeni Gerd fon Rundštet je smatrao da nije moguće zaustaviti invaziju na obali zbog velike vatrene moći Britanske kraljevske mornarice koja je imala zadatak da vrši artiljerijsku pripremu i pruža vatrenu podršku desantnim jedinicama. Njegov stav je bio da oklopne jedinice moraju da se grupišu dublje u pozadini bliže Parizu kako bi savezničke jedinice bile napadnute izvan dometa razarajuće brodske artiljerije. Kada je od Hitlera zatraženo da se opredeli za jednu od predloženih taktika on je izabrao kompromis. Oklopne jedinice bile su stacionirane predaleko da bi Romel imao ikakve koristi od njih ali ne dovoljno daleko da bi Rundštetov plan mogao da se realizuje. Uprkos tome nije mnogo nedostajalo da Romelov plan urodi plodom.

Tokom dana D nekoliko oklopnih jedinica našlo se dovoljno blizu da svojim uspešnim dejstvom protiv savezničkih snaga dokaže da je Romelov plan imao mnogo više šanse za uspeh od Rundštetovog. Među ovim jedinicama nalazila se i 21. oklopna divzija, kojom je Romel komandovao u Severnoj Africi, a koja je već prvog dana iskrcavanja izvršila protivnapad na britanskom i kanadskom sektoru obale i u jednom trenutku uspela da izbije na obalu Lamanša ali je ubrzo zbog nedostatka podrške bila prinuđena da se povuče.

Zavera protiv Hitlera

17. jula 1944. godine vozilo u kojem se nalazio Romel uništeno je napadom iz vazduha od strane Spitfajera Kraljevskog kanadskog ratnog vazduhoplovstva. Romel je nakon napada primljen u bolnicu sa ozbiljnim povredama glave. U međuvremenu, nakon neuspelog atentata na Hitlera 20. jula 1944. god. Romel je bio osumnjičen za učestvovanje u zaveri. Za razliku od Gebelsa koji nije bio uveren u Romelovu umešanost Borman je smatrao da je on bio jedan od glavnih učesnika zavere. O tome da li je Romel bio upoznat sa detaljima zavere i da li je u njoj učestvovao, špekuliše se i danas. Posle rata njegova žena je izjavila da je bio protiv ubistva Hitlera zato što nije želeo da buduće generacije mladih Nemaca steknu utisak da je rat izgubljen zbog "uboda u leđa" (Dolchstoßlegende) što je smatrano za jedan od glavnih razloga za poraz nemačke u Prvom svetskom ratu. Umesto ubistva Romel je smatrao da Hitler mora da bude zarobljen kako bi mu se javno sudilo. Zbog Romelove popularnosti u nemačkom narodu Hitler mu je ponudio alternativu. Mogao je da bira između samoubistva ili javnog suđenja i represija nad porodicom. Romel je izvršio samoubistvo 14. oktobra 1944. god. Sahranjen je sa svim vojnim počastima.

Bitke Ervina Romela

* Bitka kod Bir Hakeima (1942)
* Prva bitka kod El Alamejna
* Druga bitka kod El Alamejna
* Bitka kod prolaza Kaserin
* Bitka za Normandiju


(Wikipedia)

George Smith Patton

[You must be registered and logged in to see this image.]

Džordž Smit Paton Junior (George Smith Patton), 11.11. 1885. u. 21.12. 1945., bio je jedan od najboljih američkih generala u Drugom svetskom ratu.
U svojoj vojnoj karijeri, dugoj 36 godina bio je među prvim američkim oficirima koji su zagovarali stvaranje modernih oklopnih jedinica, komandovao je američkim jedinicama u severnoj Africi, Siciliji i u Evropi. U američkoj vojsci ostao je zapamćen po nadimku Stara krv i petlja("Old blood and guts"), koji je dobio zahvaljujući pogrešnom citiranju njegove izjave u kojoj je rekao da je za pobedu u ratu potrebna ne samo krv već i mozak ("Blood and brains"). Zvanična istorija stvorila je
predstavu o generalu Patonu kao o briljantnom vojnom lideru koji je povremeno imao epizode neposlušnosti i nestabilnosti.

Njegovi potčinjeni, kako oficiri tako i vojnici pamtiće ga ne samo po briljantnom komandovanju, ludoj hrabrosti i istrajnosti, već i po oštrim, često vulgarnim govorima kojima je podizao moral svojim jedinicama. U jednom takvom govoru koji je održao vojnicima američke 3. armije neposredno pre nego što će se zaputiti u Francusku, Paton je rekao:

Postoji jedna veoma bitna stvar koju ćete shvatiti tek kada sve ovo bude gotovo i kada se vratite kući. Zahvaljivaćete Bogu kada dvadeset godina kasnije budete sedeli pored kamina sa svojim unukom na kolenu i kada vas bude pitao šta ste radili u ratu, nećete morati da ga prebacite na drugo koleno, nakašljete se i kažete: "Lopatao sam balegu u Luizijani"

Porodica

Paton je rođen u mestu San Gabrijel u Kaliforniji,od oca Džordža Smita Patona i majke Rut Vilson, ćerke Bendžamina Dejvisa Vilsona, uglednog lokalnog zemljoposednika i političara i jednog od prvih pionira koji je krenuo 1840. god na zapad da bi tamo ostao i stekao značajan imetak. Rodio se u
porodici čiji su muški potomci bili civili, advokati i političari, dok su vojnici postajli samo po pozivu. Njegov deda Džordž Paton učestovao je u Američkom građanskom ratu kao pukovnik Konfederacije i poginuo je 1864. god. u bici kod Sedar Krika u Vinčesteru u Virdžiniji.

Paton je od malih nogu čitao Ilijadu i Odiseju, Bibliju i dela Viljema Šekspira.Odrastao je slušajući priče o podvizima vojnika Konfederacije u Američkom građanskom ratu i o svom dedi. Inspirisan ovim pričama mali Paton je još kao klinac maštao o tome da jednog dana postane general i heroj.

Drugi svetski rat

Tokom priprema za ulazak u rat Paton je formirao školu za obuku tenkovskih posada za ratovanje u pustinjskim uslovima u Indiju u Kaliforniji. Takođe je komandovao jednom od dve vežbovne armije u velikim manevrima koji su održani u Luizijani 1941. god.

Kampanja u Severnoj Africi



[You must be registered and logged in to see this image.]


Operacija Baklja


1942. god. general Paton komandovao je američkom 1. oklopnom divizijom koja se u sklopu savezničke Operacije Baklja (Operation Torch) iskrcala na obalama Alžira i Maroka. Paton i njegov štab stigli su u Maroko na krstarici USS Ogasta koja je prilikom ulaska u luku Kazablanka došla pod vatru francuskog bojnog broda Žan Bar.

Posle poraza američkih snaga od strane nemaca u bici kod Kaserine prolaza 1943.god. Paton je unaprećen u general-pukovnika i poverena mu je komanda
nad 2. američkim korpusom. Iako je vrlo insistirao na obuci i disciplini, zaslužio je poštovanje svojih vojnika koji su ga uglavnom voleli. Ponovno uspostavljanje discipline u američkim redovima se isplatilo. U martu je započela nova kontra-ofanziva i američke jedinice potisnule su nemačke snage istočno od prvobitnih položaja. U isto vreme britanske snage pod komandom generala Montgomerija napale su nemce sa juga. Posle žilvog ali bezuspešnog otpora nemačke snage u Tunisu su se predale 13. maja 1943. god.

Kampanja u Italiji


Zahvaljujući uspesima koje je postigao u Severnoj Africi, Patonu je poverena komanda nad 7. američkom armijom koja je trebalo da učestvuje u isrkcavanju na italijansko ostrvo Siciliju. Dodeljen mu je zadatak oslobađanja zapadnog dela ostrva dok je Montogomeri imao zadatak da oslobodi istočni deo ostrva i oslobodi Mesinu čime bi nemačkim i italijanskim trupama na ostrvu bila odsečena odstupnica.

Ne želeći da prepusti svu slavu svom suparniku Montgomeriju Paton je neverovatnim tempom oslobodio zapadni deo ostrva, oslobodio Palermo, a zatim i Mesinu. Njegove trupe ušle su u grad 17. avgusta 1943. god. samo dva sata pre dolaska prethodnica Montgomerijeve 8. armije.

Patonov imidž surovog ratnika i krvožedni govori koje je držao nisu nailazili na dobar prijem u javnosti savezničkih zemanja. Njegova vojna karijera skoro je bila gotova kada je u avgustu 1943. god. prilikom posete vojnoj bolnici verbalno napao i ošamario dva američka redova koje je smatrao kukavicama zato što su u bolnicu smešteni zbog kontuzije ili ratnog zamora što je psihičko stanje, a ne rana stečena u borbi. Kasnije se pokazalo da je jedan od ovih redova imao malariju. Zbog ovog incidenta Paton je neko vreme bio izvan vidokruga i bilo mu je naređeno da se izvini vojnicima. Ma koliko to ironično zvučalo, danas postoji teorija po kojoj je i sam Paton bio žrtva borbenog zamora. Zbog samog incidenta u javnosti su se pojavili zahtevi za njegovom ostavkom ili otpuštanjem. U skladu sa tim oduzeta mu je komanda nad 7. armijom koja se spremala za operacije u Italiji.

Iako je privremeno bio suspendovan Paton je svojim prisustvom stvarao lažnu sliku kod Nemaca o novim mogućim mestima savezničkih iskrcavanja.
Dok je boravio na Korzici smatralo se da će očekivano savezničko iskrcavanje biti na jugu Francuske. Za vreme njegovog boravka u Kairu Nemci su smatrali da će savezničko iskrcavanje verovatno uslediti na Balkanu. Strah od generala Patona vezao je mnoge nemačke trupe na pretpostavljenim mestima iskrcavanja i odigrao je važnu ulogu u prikrivanju priprema za pravo savezničko iskrcavanje u Normandiji na severu Francuske.

Normandija

U periodu neposredno pred D-Dan Paton je držao govore i javne nastupe širom Britanije kao komandat nepostojeće Prve armijske grupe koja je trebalo da izvrši iskrcavanje u reonu Kalea. Bio je to još jedan od načina na koji su saveznici zavaravali nemačke obaveštajce u pogledu tačne lokacije i vremena iskrcavanja. Sve ove aktivnosti uključujući i stvaranje prividnih lažnih mesta koncentracija trupa uz pomoć gumenih i drvenih maketa desantnih čamaca, tenkova, aviona i dr. odvijale su se u sklopu Operacije Fortitud.

Nakon iskrcavanja savezničkih snaga u Normandiji i početnog neuspeha u proboju nemačke linije fronta, Patonu je poverena komanda nad 3. armijom koja je trebala da zauzme položaj na krajnjem desnom krilu savezničkog ratnog rasporeda.

Pod njegovom komandom 3. armija je u sklopu Operacije Kobra koja je počela 25. jula 1944. god. uspešno probila nemačku liniju fronta zapadno od Sent Loa odsekavši Šerbur od ostatka nemačkih snaga. Proboju 3. armije prethodio je snažan artiljerijski baraž i vazdušno bombardovanje. Do kraja avgusta meseca
čitava Bretanja bila je oslobođena. Patonove jedinice oslobodile su Sent Malo i opkolile Brest, Loren i Sent Nazer. Treća armija uspešno je odbila poslednji nemački kontranapad u Francuskoj koji je krenuo iz Mortena u pravcu Avranša i koji je trebalo da ponovo uspostavi liniju fronta na mestu gde je probijena. Posle tri dana borbi Nemci su se povukli kako bi izbegli opkoljavanje samo da bi ih ista sudbina stigla u džepu kod Faleza.


[You must be registered and logged in to see this image.]


u Francuskoj 1944


u Francuskoj 1944


U toku avgusta meseca položaj savezničkih jedinica bio je idealan za izvođenje operacije sveobuhvatnog opkoljavanja jedinica nemačke 7. armije u Francukoj. Patonovoj 3. armiji poverena je uloga južnog kraka klješta dok je sa severa obruč trebalo da zatvore britanske i kanadske jedinice pod komandom feldmašrala Montgomerija. Patonove jedinice stigle su do Aržantana 13. avgusta. Iako je Paton želeo da nastavi dalje napredovanje ka Falezu i zatvori obruč, 14. avgusta
je dobio naređenje da svoje prethodnice koje su već stigle do Faleza povuče u Aržantan i sačeka da obruč zatvore britanske snage. Krajnje besan nije mogao da učini ništa drugo nego da gleda kako kroz otvor u obruču koji u jednom trenutku nije bio širi od desetak kilometara prolaze kolone nemačkih vojnika i vozila. Britanske jedinice zatvorile su obruč 19. avgusta ali je tada već bilo kasno jer je većina nemačke 7.armije evakuisana. U obruču je zarobljeno 40.000 nemačkih vojnika, a u borbi je poginulo oko 10.000. Da je Montgomeri bio brži u obruču bi se našlo preko 100.000 nemačkih vojnika.

Paton je u borbama u Francuskoj uspešno upotrebio taktiku blickriga protiv njenih tvoraca prešavši 600 milja za samo dve nedelje. Patonove jedinice oslobodile su veći deo severne Francuske i zaobišle Pariz dok su snage francuskog maršala Leklerka pomogle ustanicima u gradu da oslobode prestonicu.

Lorena


[You must be registered and logged in to see this image.]

Mec, 1944


Patonova ofanziva je zastala 31. avgusta 1944. god. kada je njegova armija ostala bez goriva u blizini reke Meze, neposredno nadomak grada Meca u Francuskoj. Vreme koje je potrošeno na dopunu jedinica gorivom i municijom Nemci su iskoristili da bi utvrdili grad i pretvorili ga u tvrđavu. Grad koji je bio utvrđen još iz vremena Francusko-Pruskog rata 1870.god. imao je preko dvadeset forova od kojih su najveći bili naoružani topovima kalibra 105 mm i 150 mm, uglavnom francuske proizvodnje. Borbe za Mec trajale su od početka oktobra do krja novembra meseca prouzrokojući teške gubitke na obe strane. Garnizon u gradu kapitulirao je 23. novembra ali su posade nekih forova pružale otpor sve do sredine decembra.

U ovim borbama gubici američke 3. armije iznosili su preko 7.000 mrtvih i ranjenih vojnika. Obilazeći ranjenike u obližnjoj bolnici nakon što se Mec predao, Paton je upitao jednog vojnika da li zna da je Mec pao. Vojnik mu je odgovorio da zna. Na to mu je Paton stegao ruku, nasmejao se i rekao: "Sine, sutra će u novinama osvanuti naslov 'Paton oslobodio Mec', ali ti i ja znamo da je to prokleta laž. Mec ste oslobodili ti i tvoji drugovi."

Ardenska ofanziva


Pred kraj 1944. god. nemačka vojska je po Hitlerovom naređenju učinila poslednji očajnički pokušaj kako bi porazila savezničke jedinice na Zapadnom frontu.
Ardenska ofanziva je bila poslednja velika ofanzivna operacija nemačke vojske. 16. decembra 1944. god. u napad je krenulo 29 nemačkih divizija
sa oko 250.000 vojnika. Napad je usledio na delu fronta između grada Monšaua na severu i grada Ehternaha na jugu, gde su savezničke snage bile najslabije. Nemačke jedinice sastavljene od 6. SS oklopne armije, 5. oklopne armije i 7. armije imale su zadatak da probiju američke položaje u oblasti Ardena, forsiraju reku Mezu između Liježa i Namura, zaobiđu Brisel i izbiju na obalu kod Antverpena.Hitler je smatrao da će u slučaju da ova operacija bude uspešna,
zapadni saveznici biti prinuđeni da sklope separatni mir sa Nemačkom. Loše vremenske prilike i teška zima pogodovale su nemačkim jedinicama
jer su maskirale kretanje tenkova i onemogućavale dejstvo savezničke avijacije.

Patonova 3. armija koja je operisala u oblasti Saar, izbila je 15. decembra na Zigfridovu liniju. Na konferenciji u Verdenu 19. decembra, na kojoj je prisustvovao i Paton, saveznički komandanti razmatrali su težinu situacije na frontu koji je bio potpuno probijen. Konstatovano je da je hitno neophodno izvršiti napad na južno krilo neprijatelja. Međutim, jedina borbena formacija koja je mogla da izvrši ovaj zadatak bila je Patonova 3. armija čiji borbeni poredak je bio orijentisan ka istoku. Na opšte zaprepaštenje prisutnih Paton je izjavio da može da otpočne kontranapad na nemačko južno krilo sa tri divizije u roku od tri dana. Prisutni generali smatrali su da je nemoguće rotirati borbeni poredak čitave armije za 90° i izvršiti kontranapad u tako kratkom roku. Međutim, ono što je Paton prećutao bila je činjenica da je još 12. decembra naredio svom štabu da izuči situaciju u kojoj bi od 3. armije bilo zahtevano da izvrši kontranapad sa juga na nemački prodor u
sektoru američke 1. armije.

U trenutku kada je situacija bila najkritičnija, Paton je rotirao 3. armiju za devedeset stepeni i krenuo u proboj ka malom saobraćajnom čvorištu Bastonju u kojem su se nalazile opkoljene jedinice američke 101. vazdušno-desantne divizije.I danas je uvreženo mišljenje da ovakav manevar čitave armije, u tako kratkom vremenskom periodu mogao da izvede samo Paton. Do kraja februara Nemci su potisnuti na početne položaje, a Patonove jedinice nastavile
su da napreduju u pravcu Sarskog basena na Nemačkoj teritoriji.

3. armija je prešla reku Rajnu kod Openhajma 22. marta 1945. god. Potom je poslao operativnu grupu Baum koja je imala zadatak da oslobodi američke ratne zarobljenike u logoru Hamelburg u kojem se nalazio i njegov zet Džon K. Voters

Paton je planirao da oslobodi Prag u Čehoslovačkoj kada je stiglo naređenje o obustavljanju daljeg američkog napredovanja. Bez obzira na to njegove trupe oslobodile su Plzenj (6. maja 1945. god.) kao i najveći deo zapadne Bohemije (Češke).

Posle nemačkog poraza


Nakon završetka rata u Evropi Paton je bio veoma razočaran zato što je saveznička komanda odbila da mu poveri borbenu komandu nad nekom od američkih armija na Pacifiku kako bi nastavio da se bori protiv Japanaca. Nezadovoljan svojom ulogom vojnog guvernera Bavarske i siguran da za života više neće učestovati ni u jednom ratu, Paton je počeo da se ponaša čudno. Njegova pisma upućena porodici u Americi bila su puna anti-ruskih i anti-semitskih izjava.

Paton se uskoro opet našao u nemilosti američkih političara i javnosti. U jednom razgovoru sa novinarima uporedio je nemačke naciste sa gubitnicima na američkim parlamentarnim izborima. Ubrzo po davanju izjave smenjen je sa dužnosti komandanta 3 armije. Prebačen je u 15. armiju u kojoj je imao zadatak da učestvuje u pripremi istorije Drugog svetskog rata.

Ogorčen i ljut Paton je u oktobru 1945. god. preuzeo komandu nad američkom 15. armijom. Nameravao je da da ostavku na ovaj položaj ali ga je u tome pretekla teška saobraćajna nesreća koja se dogodila 9. decembra 1945. god. Paton je preminuo u bolnici od posledica nesreće 21. decembra 1945. god. i sahranjen je na američkom vojničkom groblju u Hamu u Luksemburgu.


wikipedija

Georgij Konstantinovič Žukov

[You must be registered and logged in to see this image.]

Georgij Konstantinovič Žukov, (ru: Гео́ргий Константи́нович Жу́ков) (1. decembar, 1896 - 18. jun,1974) vojni zapovednik i komandant Sovjetskog Saveza, jedan od najuspešnijih komandanata u Drugom svetskom ratu.Pod njegovom komandom, Crvena armija je izvojevala važne pobede u bitkama za Moskvu, Staljingrad, Lenjingrad, Belorusiju i Berlin.

Predratna karijera

Rođen je u seoskoj porodici u Strelkovki, reon Malojaroslavec, Kaluška gubernija (sada Žukovo). Poslat je u Moskvu da izuči zanat, a 1915. biva regrutovan u rusku vojsku, gde je služio u puku kao redov. Tokom Prvog svetskog rata, Žukov je odlikovan Krstom Svetog Đorđa dva puta i unapređen u čin podoficira za iskazanu hrabrost u bici. Pristupa partiji boljševika posle Oktobarske revolucije, i njegovo poreklo iz siromašne porodice tada mu postaje prednost. Kada se oporavio od tifusa, borio se u građanskom ratu (1918.-1920.).

Do 1923. Žukov je bio komandant puka, a u 1930. brigade. Vatreno se zalagao za bržu reformu vojske i uvođenje i veće korišćenje oklopnih jedinica jer je smatrao da će tenkovi imati odlučujuću ulogu u budućim ratovima. Bio je poznat po svojoj strogosti, detaljnom planiranju i gvozdenoj disciplini. Preživeo je Staljinove čistke vrha Crvene armije (1937.-39.).

Godine 1938. Žukovu je predata dužnost nad komandom Prve Sovjetsko-Mongolske grupe armija, kako bi sproveo akciju protiv japanskih invazionih snaga na granici između Mongolije i Mandžuko koju su kontrolisali Japanci u neobjavljenom ratu koji je trajao od 1938. do 1939. Ono što je počelo kao granično puškaranje - Japanski test spremnosti Sovjeta da odbrane svoju teritoriju - naglo je eskaliralo u pravi rat, koji su Japanci pokrenuli, napredujući kroz Mongoliju sa 80 000 vojnika, 180 tenkova i 450 borbenih aviona.

To je dovelo do odlučujuće bitke kod Halhin Gola. Žukov je zahtevao znatna pojačanja i 15. avgusta, 1939. izdaje naređenje za napad koje je iz prva izgledalo kao konvencionalni frontalni napad. Međutim, Žukov je držao dve tenkovske brigade u pozadini, koje je tokom uspešnog manevra, poslao na oba krila fronta. Podržavani od strane motorizovane artiljerije i pešadije, dve borbene grupe opkoljavaju japansku šestu armiju i presecaju im vezu sa zalihama. U toku nekoliko narednih dana japanske trupe bivaju poražene.

Za uspeh u ovoj operaciji Žukov je nagrađen titulom Heroja Sovjetskog Saveza. Van Sovjetskog Saveza, međutim, o ovoj bici se malo znalo, i do tada je i Drugi svetski rat počeo. Žukovljevo pionirsko korišćenje oklopnih jedinica je prošlo ne zapaženo od strane Zapada, i posledice nemačkog blickriga na Francusku u 1940. su došle kao veliko iznanađenje.

Unapređen u čin generala 1940., Žukov je nakratko bio šef Generalštaba pre nego što je zbog nekih nesuglasica sa Staljinom smenjen u junu maršalom Šapošnjikovim (koga je opet nasledio Aleksandar Vasiljevski u novembru).

Drugi svetski rat

Posle nemačke invazije na Sovjetski Savez u junu 1941., Žukov je poslat u Lenjingrad da organizujue odbranu grada. Zaustavlja je nemačko napredovanje ka južnoj periferiji grada u jesen 1941.

U oktobru 1941., kada su se Nemci približili Moskvi, Žukov zamenjuje generala Timošenka na dužnosti komandanta i biva zadužen da upravlja odbranom Moskve . Takođe je rukovodio prebacivanjem trupa sa Dalekog istoka, gde je veliki deo sovjetskih kopnenih snaga bio stacioniran na dan Hitlerove invazije. Uspešna sovjetska protivofanziva 1941. naterala je Nemce da se povuku, van domašaja sovjetske prestonice. Žukovljevi podvizi u zaključivanju neprijatevih poteza se smatraju jednim od njegovih najvećih dostignuća.

U 1942. Žukov je postao zamenik vrhovnog komandanta i poslat na jugozapadni front da bi komandovao odbranom Staljingrada. Pod sveobuhvatnom komandom Vasiljevskog, nadgledao je opkoljavanje i zarobljavanje nemačke šeste armije godine 1943. po ceni od oko milion mrtvih .Tokom staljingradskih operacija Žukov je proveo najveći deo vremena u bezuspešnim napadima na pravcu Ržev-Vjazma, poznata kao "Rževska klanica" ("Rževskaя mяsorubka"), bez obzira na sve proglasio je pobedu kod Staljingrada kao svoju, što je nateralo Staljina da potpiše objavu o Žukovljevom nepropisnom ponašanju: "Suprotno Žukovljevim tvrdnjama, on nema nikakve veze sa planom likvidacije grupe nemačkih trupa kod Staljingrada; poznato je da je plan razvijan i pokrenut u jesen 1942, dok je Žukov bio na drugom frontu, daleko od Staljingrada".U januaru 1943. organizovao je prvi proboj nemačke blokade Lenjingrada. Sledeći neuspeh Maršala Vorošilova, uspešno je uništio opsadu Lenjingrada u januaru 1944.Žukov je predvodio sovjetsku ofanzivu 1944. i konačni napad na Nemačku u 1945. kao i okupaciju Berlina u aprilu. Postao je prvi komandant sovjetske okupacione zone u Nemačkoj. Kao najčuveniji sovjetski vojni komandant u Velikom domovinskom ratu, Žukov je vršio inspekciju Pobedničke parade na Crvenom trgu u Moskvi godine 1945.Žukov je zatim komandovao operacijom Avgustovska oluja, u kampanji protiv Japana pred kraj Drugog svetskog rata.

Posleratna karijera

Ratni vođa i heroj naročito popularan u vojsci, Žukov je predstavljao najozbiljniju potencijalnu pretnju Staljinovoj diktaturi. Kao rezultat toga, godine 1947. biva postavljen na dužnost odeske vojne oblasti (koja je daleko od Moskve i bez nekog većeg strateškog značaja). Ali, posle Staljinove smrti, Žukov biva vraćen u milost i postaje zamenik ministra odbrane (1953.), zatim ministar odbrane (1955.).

Godine 1953. Žukov staje na stranu poststanjinističkog rukovodstva komunističke partije u izvođenju hapšenja (i kasnije smaknuća) Lavrentija Berije,šefa obaveštajne službe (KGB) kada je ovaj pokošao da dođe na Staljinovo mesto.

Žukov, kao sovjetski ministar odbrane, je odgovoran za invaziju na Mađarsku u oktobru, 1956. On je to od Hruščova i zahtevao.

Godine 1957. Žukov je podržao Hruščova u borbi protiv konzervativnih struja unutar partije, takozvane "antipartijska grupa" koju je predvodio Vjačeslav Molotov. Žukovljev govor na plenumu centralnog komiteta je bio veoma značajan - direktno optužujući neostaljiniste za njihovo saučesništvo u Staljinovim zločinima.

U juni iste godine postao je punopravni član Prezidijuma Centralnog Komiteta komunističke partije. Imao je, međutim, značajne političke nesuglasice sa Hruščovim po pitanjima vojne politike. Hruščov je smanjivao broj konvencionalnih snaga i mornarice, i u isto vreme razvijao strateško nuklearno naoružanje kao primarnu silu koja je trebala da odvrati neprijatelje od sukoba sa Sovjetskim Savezom, stoga oslobađajući ljudstvo i resurse koji su mogli služiti razvoju civilne ekonomije.

Žukov je podržao interese vojske i usprotivio se Hruščovljevoj politici. Hruščov, da bi demonstrirao dominaciju partije nad vojskom, smenio je Žukova sa ministarske dužnosti i protero ga iz Centralnog Komiteta (oktobra 1957.). U svojim memoarima, Hruščov tvrdi da je verovao da Žukov planira državni udar protiv njega i optužuje Žukova za ovo kao osnovu za isterivanje na sastanku Centralnog komiteta.

Posle Hruščovljeve smene u oktobru 1964. novo rukovodstvo Leonida Brežnjeva i Alekseja Kosigina vraća Žukova u milost, ali ne i na vlast. Ostao je popularna ličnost u Sovjerskom Savezu sve do smrti 1974. Sahranjen je sa svim vojnim počastima.

Asteroid 2132 Žukov je nazvan po njemu. Godine 1995., u znak sećanja na Žukovljev stoti rođendan, Ruska Federacija je usvojila red Žukova i orden Žukova.

Odlikovanja


Žukov je nosilac brojnih odlikovanja. Između ostalog, četiri puta je bio proglašen herojem Sovjetskog Saveza; pored njega, samo je još Leonid Brežnjev bio četiri puta heroj. Žukov je jedan od tri nosioca dupla Ordena Pobede. Žukov je između ostaloga odlikovan i američkom Legijom za zasluge.

(Wikipedija)

Maršal Pobede - Žukov

[You must be registered and logged in to see this image.]

U godinama Drugog svetskog rata maršal Georgije Žukov nije prosto pobeđivao vermaht, on je strašnom protivniku zadavao razorne udarce. Mnogi ga, uključujući i zapadne vojne istoričare, svrstavaju u isti red s velikim vojskovođama sveta koji su izmenili tok istorije. Nije slučajno što se upravo njegov potpis nalazi na aktu bespogovorne kapitulacije nacističke Nemačke. Danas (1. decembra) navršava se 115 godina od rođenja legendarnog Maršala Pobede.

„Kad me neko pita šta mi je najviše ostalo u sećanju iz proteklog rata uvek odgovaram: bitka za Moskvu,“ – govorio je Žukov. U strašnu jesen 1941. godine Moskovljani su u prestonici opkoljenoj nacistima verovali: Žukov će nas spasiti, u njega polažemo sve nade. Njihove nade su se opravdale. Poznata je zapanjujuća činjenica – za vreme bitke kod Moskve Žukov nije spavao 11 dana i noći. Međutim, neprijatelj koji je do tada bio nepobediv je potučen, kaže direktor Insituta za Svetsku istoriju Aleksandar Čubarjan.

Žukov je bio praktično u svim operacijama koje su imale odlučujući značaj. On je bio u bici kod Moskve, odigrao je veliku ulogu u odbrani Lenjingrada, osvojio je pobedu u Staljingradskoj bici. I napokon, Berlinska operacija, kraj Velikog Otadžbinskog rata, takođe je povezana s imenom Žukova. On je odigrao veliku ulogu i u posleratnoj istoriji naših Oružanih sila.

Njegova sudbina je prosto fenomenalna. Žukov je još u Prvom svetskom ratu nagrađen za hrabrost s dva krsta Svetog Georgija. Imao je nekoliko rana i kontuzija. Dva puta je bolovao od trbušnog tifusa. Međutim, uspeo je da se izbori. Žukov je skoro jedini čovek u vojnom rukovodstvu SSSR koji je branio svoju tačku gledišta u direktnom sporu sa Staljinom. Nad njegovom glavom se stalno nadvijala opasnost od represija.

Možemo da pišemo o njemu naučne elaborate, kao što se pišu o velikim vojskovođama iz prošlosti, kad već postoji istorijska distanca. Mogu se isticati neke osobenosti Žukovljevog stila, može se istaći njegov strogi karakter, rekli bi, njegova ustremljena snaga.

O njemu se i danas spori. Mnogi ga smatraju istaknutim vojskovođom svih vremena. Na primer, američki vojni istoričar Martin Kajden kaže sledeće: „Žukov je bio vojskovođa nad vojskovođama u vođenju rata masovnim armijama dvadesetog veka. On je Nemcima naneo više gubitaka od bilo kog drugog vojskovođe. On je bio čudo-maršal.“ Drugi tvrde da su vojne operacije Žukova često praćene velikim gubicima. Mnogo je napisano i o njegovoj oštroj, okrutnoj strogosti. Posebno u kriznim situacijama, kad se rešavao ishod glavnih bitaka. Žukov je bio vojskovođa svog vremena i svog naroda: strog, snažne volje, beskompromisan, usmeren ka cilju.

„Oduševljen sam vojnim darom Žukova i njegovim ljudskim osobinama, - pisao je Dvajt Ajzenhauer. – Kad sam bio glavnokomandujući savezne vojske u Zapadnoj Evropi svi mi smo bukvalno bez daha pratili pobednički marš sovjetske vojske pod komandom Žukova u pravcu Berlina. Znali smo da Žukov ne voli da se šali – ako je već odredio sebi za cilj da ništi glavnu tvrđavu fašizma u samom centru Nemačke, on će sigurno to i učiniti.“

Paradu Pobede na Crvenom trgu u Moskvi 24. juna 1945. godine maršal Žukov je dočekao na belom konju, za kojeg se činilo kao da je sišao s ikone njegovog nebeskog pokrovitelja – svetog Georgija Pobedonosca. I ova svetla simbolika će zauvek ostati u sećanju ruskog naroda.

Oto Skorceni

[You must be registered and logged in to see this image.]

Oto Skorceni (12. jun 1908 – 5. juli 1975. god.) je bio SS pukovnik u Drugom svetskom ratu. U istoriji je ostao zapamćen kao oficir koji je komandovao akcijom oslobađanja svrgnutog italijanskog diktatora Benita Musolinija kao i po organizaciji jedne od najznačajnijih baza SS organizacije ODESA u Frankovoj Španiji.

Biografija

Skorceni je rođen u austrijskoj porodice srednje klase koja je imala poljsko poreklo. Još kao student u Beču, 1920. god. isticao se svojim mačevalačkim sposobnostima. Učestvovao je u 15 dvoboja i tom prilikom je posečen po obrazu zbog čega će čitavog života nositi ožiljak koji će u Drugom svetskom ratu postati neka vrsta njegovog zaštitnog znaka. 1931. god. učlanio se u Austrijsku nacističku partiju, a uzbro je postao i pripadnik SA odreda. Od samog početka je pokazivao liderske sposobnosti što se ispoljilo prilikom nemačkog pripajanja Austrije 12. marta 1938. god. kada je spasao austrijskog predsednika Vilhelma Miklasa od nacističke rulje.

Po izbijanju rata, Skorceni, koji je u to vreme radio kao inženjer, prijavio se u Luftvafe ali je odbijen zato što je bio stariji od 30 godina. Nakon ovog neuspeha pristupio je borbenim jedinicama SS koje su nosile naziv Vafen-SS. Kao pripadnik SS divizije „Voljeni vođa Adolf Hitler“ (Leibstandarte SS Adolf Hitler) učestvovao je u borbama na Istočnom frontu tokom 1941. i 1942. god. Pred kraj 1942. god. je ranjen zbog čega se u decembru iste godine vratio u nemačku kao nosilac Gvozdenog krsta koji je dobio zbog iskazane hrabrosti pod vatrom.

Njegov prijatelj iz SS-a ga je, nakon oporavka, preporučio nemačkom vojnom rukovodstvu kao potencijalnog komandanta specijalnih vojnih jedinica koje je Hitler želeo da formira. Upravo u tu svrhu 1943. god. Hitler ga je lično odabrao, iz grupe probranih oficira vojske i vazduhoplovstva, da komanduje akcijom spasavanja italijanskog fašističkog diktatora i njegovog ličnog prijatelja Benita Musolinija koji je bio svrgnut sa vlasti i pritvoren od strane italijanske vlade.

Skorceni je skoro dva meseca igrao igru „mačke i miša“ sa italijanima koji su stalno premeštali Musolinija kako bi onemogućili bilo kakav pokušaj njegovog spasavanja. Konačno zahvaljujući obaveštajnim podacima koje je prikupio Herbert Kepler kao i podataka koje je Skorceni lično prikupio tokom vazdušnog izviđanja stvorili su se uslovi za početak akcije. 12. septembra nemački padobranci, čiji je gost i posmatrač bio Skorceni, izvršili su jedrilički desant u blizini Hotela Kampo Imperatore na planini Gran Saso u Apeninima. Operacija spasavanja Musolinija, pod nazivom (Unternehmen Eiche) izvedena je bez i jednog ispaljenog metka. Iako su oficir koji je komandovao operacijom pukovnik grof Oto fon Berpelš i oficir koji je učestvovao u izradi plana major Harald Mors bili pod komandom generala padobranskih snaga Kurta Studenta, Skorceni, koji je lično dopratio Musolinija u Berlin nakon njegovog oslobađanja prigrabio je sve zasluge za sebe. Zahvaljujući ovom „uspehu“ Skorceni je unapređen u čin majora i odlikovan je Viteškim krstom Gvozdenog krsta.

1944. god. poverena mu je priprema operacije Konjićev skok (Rösselsprung) čiji je cilj bilo zarobljavanje vođe jugoslovenskih partizana Josipa Broza Tita. Nemački komandanti smatrali su da bio Titovo zarobljavanje dovelo do rasula u jugoslovenskom pokretu otpora. Nakon što su Tito i Vrhovni štab locirani u Drvaru u Bosni, počele su pripreme za operaciju. Operacija je počela 25. maja 1944. god. vazdušnim i jedriličarskim desantom nemačkih padobranskih jedinica na Drvar. Iako su partizani prvobitno bili zbunjeni vrlo brzo su konsolidovali redove i pružili snažan otpor nemačkim padobrancima. Tito i Vrhovni štab u poslednjem trenutku su se izvukli iz pećine u kojoj su bili smešteni. Operacija je pretrpela neuspeh, a jedino čime su nemački padobranci mogli da se pohvale bila je Titova uniforma koju su zarobili. Skorceni nije lično učestvovao u ovoj akciji ali je izdavao naređenja radio vezom sa aerodroma koji je bio baza za izvođenje operacije.



U trenutku atentata na Hitlera koji su 20. jula 1944. god. izvela grupa visokih nemačkih oficira Skorceni se zatekao u Berlinu gde je pomogao u odbrani vitalnih institucija koje su pobunjenici pokušali da zauzmu. U ovoj ulozi Skorceni je proveo čak 36 sati kao oficir zadužen za upravljanje armijskim komandnim centrom pre nego što mu je stigla zamena.

U oktobru 1944. god. Hitler je poslao Skorcenija u Mađarsku jer je saznao da mađarski regent Mikloš Horti tajno pregovara sa Rusima o kapitulaciji Mađarske. Kapitulacija Mađarske odsekla bi nemačke armije na Balkanu, koje su brojale preko milion vojnika, od glavnine nemačkih snaga u Evropi. Da bi sprečio ovakav razvoj događaja Skorceni je organizovao operaciju Pancerfaust (Panzerfaust) u kojoj je kidnapovan Hortijev sin Nikolas zbog čega je ucenjeni mađarski regent bio primoran da abdicira. U Mađarskoj je formirana pro-nemačka vlada koja se borila rame uz rame sa nemcima sve do aprila 1945. god. kada su nemačke trupe isterane iz Mađarske.

Inspirisan uspešnom američkom akcijom u Ahenu, kada su američki napad predvodila tri zarobljena nemačka tenka što je izazvalo zabunu i pometnju među nemačkim braniocima, Hitler je, u sklopu priprema za Ardensku ofanzivu odlučio da primeni američko iskustvo. Poverio je Skorceniju komandu nad oklopnom brigadom koja je trebala da predvodi nemački napad. Ova oklopna brigada bila je sačinjena od nemačkih vojnika koji su znali engleski jezik i koji su bili obučeni u američke uniforme. Brigada je bila naoružana zarobljenom američkom opremom, džipovima i tenkovima, kao i nemačkim tenkovima maskiranim da liče na američke. Zadatak Skorcenijevih ljudi bio je da kao prethodnica nemačkih snaga šire paniku među američkim vojnicima, uništavaju sistem veze i spreče rušenje mostova na pravcu nemačkog napredovanja. Iako je ova brigada imala početne uspehe američka vojska je uskoro obaveštena o njihovom prisustvu zbog čega su pooštrene mere kontrole što je rezultiralo hvatanjem najvećeg broja Skorcenijevih ljudi. Tokom ispitivanja oni su nastavili sa izvršenjem zadatka pružajući lažnu informaciju o tome kako se lično Skorceni sa grupom komandosa uputio ka Parizu sa zadatkom da ubije vrhovnog komandanta savezničkih snaga u Evropi, američkog generala Dvajta Ajzenhauera. U nemogućnosti da provere ovu informaciju oficiri zaduženi za ajzenhauerovo obezbeeđenje pojačali su straže i ograničili mu njegovo kretanje na prostorije štaba što je potrajalo sve do završetka vojnih operacija u Arednima. Zahvaljujući ovakvim i sličnim operacijama Skorceni je među Zapadnim saveznicima stekao reputaciju najopasnijeg čoveka u Evropi.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Na početku 1945. god. proveo je dva meseca komandujući kao general-major regularnim nemačkim jedinicama koje su branile nemačke provincije Prusiju i Pomeraniju. Za svoje akcije na ovom području, a naročito za komandovanje odbranom Frankfurta na Odri, Hitler ga je odlikovao hrastovim lišćem uz Viteški krst.

Predao se u maju 1945. god. zapadnim saveznicima i proveo je više od dve godine u zatvoru. Suđeno mu je za nemačke zločine tokom Ardenske ofanzive ali je oslobođen optužbe kada je saveznički oficir zadužen za tajne operacije svedočeći u njegovu odbranu izjavio da su se i saveznički vojnici u više navrata borili obučeni u nemačke uniforme. Uprkos tome zadržan je u zatvoru iz kojeg je pobegao 27. jula 1948. god.

Utočište je pronašao u frankovoj Španiji koja mu je dodelila španski pasoš. U Španiji se vratio svom prvobitnom zanimanju i radio je kao inženjer. 1952. god. proglašen je za denacifikovanog (entnazifiziert) u odsustvu od strane arbitražnog odbora koji je formirala nemačka vlada. Radio je kao konsultant sa egipatskog diktatora Gamala Abdela Nasera i argentinskog predsednika Huana Perona. Sumnja se da je kao član tajne posleratne SS organizacije ODESA na teritoriji Španije uspostavio logističku bazu koja je bila od ključnog značaja za izvlačenje pripadnika SS-a iz Evrope. Pretpostavlja se da je zahvaljujući njemu u Španiju pobegao i ratni zločinac dr. Aribert Heim (poznatiji pod nadimkom „Doktor smrt“)

Oto Skorceni poginuo je 1975. god. u automobilskoj nesreći u Madridu.

Evo jedna anegdota o Žukovu :
Po prijemu fronta odlazi u obilazak ljudstava po ciči zimi, vidjevši vojnike u dronjcima u pita ih "zar vi nemate zimske uniforme" ?
- "Ne nemamo", odgovoriše, "rekli su nam da će nam ih donijeti maršal Žukov" !
- "Ja sam maršal Žukov "! - odvrati on !

Rođen u NAGAOKI kao 6 sin školskog službenika, Isoroku je usvojen od strane obitelji Jamamoto. Studirao je na japanskoj mornaričkoj akademiji i ozlijeđen je tijekom Rusko-japanskog rata. Kasnije je studirao na Harvardu a za vrijeme 1926 ,1927, služio je kao mornarički ataše u japanskom veleposlanstvu u Washingtonu. Doministar japanske mornarice postao je 1936., a 1941. postao je vrhovni zapovjednik japanskih mornaričkih sila.
Jamamoto se protivio ratu sa SAD-om (jedan od rijetkih) i predvidio je poraz Japana ako bi sukob trajao više od godinu dana. Točnije, Jamamoto je prognozirao rapidan japanski uspjeh u prvoj godini, ali je naglasio kako će to "probuditi uspavanog diva" (njegova slavna sintagma kojom je opisao SAD) i kako će Japan doživjeti težak poraz. No unatoč svojim uvjerenjima, Jamamoto je isplanirao prvi japanski napad na američke baze na Pacifiku. Njegov vješto isplanirani iznenadni napad na SAD totalno je onesposobio luku Pearl Harbor i sve brodove što se se nalazili u njoj, no promašio je svoj glavni cilj - američke nosače zrakoplova koji su u tom trenutku bili na moru.
Tražeći izravnu borbu sa američkim nosačima, Jamamoto je poražen u bici kod Midwaya 1942., a i njegova kampanja na Slomonima nije prošla najbolje.
Yamamoto je ubijen 18. travnja 1943. u mjestu Bougainville na Solomonima dok je bio na putu u inspekciji trupa. Eskadrila američkih lovačkih zrakoplova P-38 Lightning je presrela Yamamotov zrakoplov te oborila i njega i kompletnu pratnju .