Muzika kao oblik umetničkog izražavanja

POP KULTURA (MUZIKA) SREDINOM 20. VEKA

Istraživački rad Stefana Ostojića

Muzika kao oblik umetničkog izražavanja stava o pojavama u društvu

Muzika, kao i sve druge vrste umetnosti nije imuna na društvena dešavanja. S obzirom na to da ona predstavlja umetnički medijum koji se najneposrednije i u najmasovnijem obimu obraća publici, nije ni čudno što je veoma često služila kao sredstvo za izražavanje stava o životu i društvenoj stvarnosti. Od bluza i džeza do regea, preko roka, hevi metala i panka, pa do repa, hip-hopa i tehno muzike savremenog doba, muzika koja spada u oblike masovne kulture bila je veoma angažovana i povezana sa stvarnošću kojom je inspirisana. U takvom shvatanju svoje uloge naročito prednjači rok muzika .
-Rok muzika je žanr popularne muzike koji se razvijao tokom 1960-ih godina u Velikoj Britaniji i Sjedinjenim Američkim Drzavama. Njegovi koreni potiču od rokenrola iz 1940-ih i 1950-ih.

[You must be registered and logged in to see this image.]

-Kao i u pop muzici, lirika ovog žanra često sadrži teme o romantičnoj ljubavi, ali se takodje često osvrće i na druge teme kao sto su socijalne i političke. Rok muzika se za razliku od pop muzike više oslanja na energičnost izraza, živi performans i ideju verodostojnosti.
-Tokom kasnih 1960-ih nastao je veliki broj različitih rok žanrova. Mnogi od njih doprineli su razvoju psihodeličnog roka na šta je takođe uticala i kontrakulturalna psihodelična scena. Psihodelični rok je vrsta rok muzike koja je nastala 1960-ih godina u SAD-u i bila je najpopularnija do 1970-ih. Ova muzika je pokušaj dočaravanja izmenjenog stanja svesti, izazvanog psihodeličnim drogama, pogotovo LSD -om.

[You must be registered and logged in to see this image.]

-Novi žanr koji je nastao iz ove scene uključuje i progresivni rok, koji proširuje lepezu izražajnih umetničkih elemenata. Glam-rok ističe vizuelni stil, dok je veliki subžanr hevi-metal nastojao da istakne ton, snagu i brzinu zvuka.Tokom druge polovine 1970-ih nastao je pank rok. Pank je stvorio grubu i energičnu formu koja je sadržala političku i socijalnu kritiku. Ovaj subžanr je uticao tokom 1980-ih na nastanak drugih subžanrova, kao sto su Novi talas, post-pank i alternativni rok pokret. Od 1990-ih godina alternativni rok je počeo da dominira rok muzikom tako što se probio na mejnstrim scenu, kroz grandž, Britpop i indi rok. Tada su nastali i drugi fuzijski subžanrovi, kao sto su pop pank, rep rok i rep metal, kao i pokušaji da se ožive i drugi subžanrovi (garaž-rok i post pan revajv) početkom novog milenijuma.

-Rok muzika je služila kao motor socijalnih i kulturoloških pokreta, stvarajući mnoge subkulture, kao što su rokeri u UK-u, a hipiji u SAD-u. Hipiji predstavljaju jednu vrstu kontrakulture nastale u San Francisku tokom 1960-ih godina, koja se brzo proširila na celu Ameriku. Rokeri se povezuje sa političkim aktivizmom, kao i sa promenom socijalnih stavova prema rasi, polu i upotrebi droga, a često su vidjeni i kao lideri mladalačkog revolta protiv konzumerizma i autoriteta odraslih.

Satanizam u rok muzici kao negativni aspekt, vid pobune ili koketerija sa zlom?

-Rok muzika je nastala u SAD-u od crnačkog ritma i bluza i belačkog kantri-vesterna. Postoji predanje da je najpoznatiji bluzer pre Drugog svetskog rata, Robert Džonson, prodao dušu đavolu da bi svirao „nemoguće” muzičke deonice. Bilo kako bilo, Džimi Hendriks mu je posvetio hit pesmu „Vudu dete” („Voodoo Child”), ukazujući tako i na čcinjenicu da su osnovni ritmovi rokenrola preuzeti upravo iz crnačke vudu magije.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Jimi Hendrix

-Početak roka bio je čista energija. Bilo je to ritmičko izvikivanje hedonističkih parola spojenih sa „sećernim” izgledom pevača poput Elvisa Prislija. Međutim, ovaj rok je ipak bio relativno dobroćudan, sa porukama ljubavi sentimentalnog tipa. Tako je bilo tokom pedesetih i šezdesetih godina 20. veka, međutim, nakon toga rok-zvezde počinju da se zanimaju za druge vrste poruka koje se preko muzike mogu poslati slušaocima. Njihovi menadžeri i ljudi koji su stajali iza muzičke industrije shvatili su to kao odličnu priliku da se manipuliše masama mladih. „Seks, droga i rokenrol” trebalo je da posluže za ispranje mozga; to je bio dobar način da se uludo potrošiti stvaralačka ali i buntovnička energija mladih, a njihova želja za drugačijim, bolji svetom, da se zameni ulaskom u drugi „paralelni svet” u kome će mlad čovek postati bezopasan po establišment. U tom paralelnom svetu možeš i da se ubiješ, niko te u tome neće ometati.
Poruke nasilja i beznadja bile su uvod u suptilniju indoktrinaciju. Na nasilje se trebalo postupno navikavati i ne reagovati na njega kao da je prirodno stanje, a beznađe već samo po sebi stvara neotporne i pasivne ličnosti. Naravno, 99% mladih ljudi te poruke je primilo samo kao „dobar štos” ili način da se prkosi odraslima. Ali, onima koji su ih slali cilj je bio da ih bar 1% shvati ozbiljno. Onih preostalih 99% trebalo je postupno i neosetno da izgubi čulo za razlikovanje dobra i zla, i da im zlo postane simpatično, baš kao „dobar štos”. Ideolozi ove pojave u muzici odlično su poznavali snagu reči: „Pesme i reči su jako moćne, naročito ako potiču od benda koga mladi cene.”

Niki Sixx iz grupe “Motley Crue” o tome kaže: “Nikad nismo planirali da budemo bilo čiji uzor ponašanja. Ali kad smo to već postali, nastojimo da svojim fanovima damo nešto u šta bi verovali. Na drugom albumu rekli smo im da „dozivaju đavola”(„Shout at the Devil”). Mnogi ljudi misle da je to... pesma o Satani. To nije tacno. To je pesma o suprotstavljanju autoritetu, bez obzira na to da li je reč o vašim roditeljima, vašem profesoru ili vašem šefu. Mislim da je to jako dobar savet. Ali sam siguran da će svaki roditelj koji to čuje misliti da je reč o izdaji.”

[You must be registered and logged in to see this image.]

Motley Crue

Nastojeći da opiše sopstveni „proces nadahnjivanja” Lenon je rekao: “To je kao da si POSEDNUT : kao vidovnjak ili medijum”... Džim Morison (“The Doors”) zvao je duhove koji su ga povremeno opsedali „gospodarima” i napisao je knjigu pesama o njima. Superstar Džimi Hendriks, koga su zvali „najveći rok gitarista”...verovao je da je „ posednut od strane nekog duha”
Poznat je slučaj iz rok biografije „Rolling Stones”-a, ubistvo na koncertu u Altamontu 1969. godine koje je izvršila banda „Anđeli pakla” dok je Džeger pevao “Saučešće za đavola” (“Simpathy for the Devil”).

[You must be registered and logged in to see this image.]

Piter Kris, najpoznatiji bubnjar grupe “KISS”, izjavio je: “Podjednako verujem i u Boga i u đavola. Možete koristiti i jednog i drugog da bi stvari išle kako treba”.
„Cepelini” su imali vođu, Džimija Pejdža, koji je bio vatreni sledbenik Alistera Kroulija (engleskog okultiste, ideologa satanizma, mistika, pesnika, astrologa...), a pesma
„Stepenice za nebo” puna je kroulijevske simbolike. U njoj se pominje zagonetan frulaš koji će ljude, ako ga budu slušali, „privesti razumu” i koji sve poziva da mu se pridruže.

Njegova opsednutost Kroulijem bila je tolika da je kupio kuću u kojoj je nekad živeo ovaj engleski satanista. Džon Bonem, bubnjar benda, umro je upravo u toj kući 1980. godine. Čim je Bonem umro, Robert Plant, pevač grupe, napustio je bend, tvrdeći da je Pejdžova opsednutost okultizmom direktni uzrok smrti njihovog bubnjara.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Grupe Kiss i Led Zeppelin

Sav satanizam u muzici može se razvrstati u tri grupacije:
1. Grupe koje su balansirale na samoj granici satanizma, tako što bi poneki satanistički tekst koristili više da na taj ekstremni način pokazu otpor prema autoritetu i protest protiv licemerja i lažnog morala.
2. Grupe koje su koketirale sa satanizmom, tako što bi samo nagovestavali slušaocima šta im oni poručuju kroz okultne i mistične tekstove u pesmama i samim tim prepuštali njima da odgonetnu njihovu poruku.
3.Grupe koje su otvoreno, bez dvosmislenih tekstova, propovedale o satanzimu i nadale se da će bar 1% slušalaca poslušati njihovu poruku.

Alister Krouli

[You must be registered and logged in to see this image.]

-Jasno je, dakle, da je rok-revolucija jedna od sržnih revolucija Nju Ejdža. Dakako, ovo nije samo tekst o popularnoj muzici, nego i o njenoj zloupotrebi. Ovaj tekst ne savetuje šta da slušate, već kako da slušate. Važno je da uvek i u svemu imate svoj vlastiti kritički stav i da se rukovodite svojim razumevanjem ne podležući bilo čijim indoktrinacijama i manipulacijama. Ne smemo zaboraviti da je rok muzika imala i dobrih pesama i dobronamernih umetnika i zato ne treba vršiti generalizaciju. OVDE JE , DAKLE, REČ O MANIPULACIJI MUZIKOM, A NE O MUZICI KAO TAKVOJ.

Rok muzika u antiratnoj kampanji
-Kao što vidimo, u prethodnom tekstu ima mnogo primera kako se rok muzika ponašala i razvijala na razne načine u različitim vremenskim periodima i dešavanjima. Ona se veoma aktivistički odnosila prema životu i društvu. Tako nisu izostale ni pesme koje govore o ratnim dešavanjima, a sve to u cilju antiratne kampanje i podizanja svesti kod ljudi o ratnim i političkim dešavanjima u svetu.
-Kako antiratna kampanja često ima veze sa politikom, lažnim moralom i licimerjem tako i u većini ovih pesama preovlađuju oštre reči i osude, britki tekstovi i pokušaj buđenja ljudi širom sveta koji kao da su uspavani lažima i lažnim moralom raznih političara, predsednika, ljudi koji propagiraju ratove kako bi na njima profitirali. Ovakve pesme, u 90% produkcije rok muzike, karakteriše zestok zvuk i direktne reči osude, dok ostatak čine pesme koje imaju mirniji zvuk i tekstove, ali podjednako efikasne i jake u svom jedinom cilju – antiratnoj kampanji.
Evo nekih primera pesama koje su najpoznatije i koje su ostvarile zapažen uspeh u antiratnoj kampanji:
-U2 - Sunday Bloody Sunday

[You must be registered and logged in to see this image.]

U2

(Ova pesma je poznata po militarističkom zvuku bubnjeva, grubom zvuku gitare i melodičnim harmonicima. To je jedna od politički najotvorenijih kompozicija grupe „U2”. Reči pesme opisuju užas koji su osetili ljudi zbog političkih dogadjaja u Severnoj Irskoj, izazvan višegodišnjom netrpeljivosti i sukobima izmedju katoličkog i protestanskog stanovništva. Teks pesme fokusiran ja na incident poznat pod nazivom „Krvava nedelja” koji se odigrao 1972. godine u severnoirskom gradu Deriju, kada su pripadnici Britanske armije ubili više nenaoružanih civila koji su protestvovali i tražili veća ljudska prava.)

Lučiano Pavaroti

[You must be registered and logged in to see this image.]

-U2 - Miss Sarajevo
(Ova balada je inspirisana ratnim događajima koji su se dešavali u Sarajevu tokom raspada Jugoslavije tokom devedesetih godina. Ona opisuje mučni period koji su najviše osetili civili u ratom podeljenom gradu. Kako sam pevač Bono Vox navodi „Miss Sarajevo” mu je omiljena pesma njegove grupe “U2”. U originalnoj verziji pesme gostovao je poznati operski pevač Luciano Pavarotti koji je otpevao deo na ovoj kompoziciji zajedno sa grupom “U2”. )

[You must be registered and logged in to see this image.]

The Cranberries
-The Cranberries – Zombie
(„Zombi” je protesna pesma irske grupe „The Carnberries”. Pesma opisuje višegodišnju etničko-političku konfliktnu situaciju u Severnoj Irskoj. Njen sadržaj se pretežno odnosi na bombaški napad u Varingtonu u Engleskoj u kome su dvojica dečaka poginula. Kompozicija je prepoznatljiva po „teškom” gitarskom rifu, koji do tada nije bio uobičajen u pesmama ove grupe. Još jedna anti-ratna pesma grupe „The Cranberries” je manje poznata pesma “Bosnia” inspirisana ratnim dogadjajima 1990-ih u Bosni i Hercegovini.)

Guns N Roses


-Guns N Roses - Civil War
(„Građanski rat“ je protestna pesma američke grupe „Guns N Roses”. Ona se odnosi na činjenicu da svaki rat samo „Hrani bogate, a sahranjuje siromašne”. Axl Ros,e pevač grupe, u ovoj kompoziciji takođe na kraju postavlja pitanje: „Šta je to, uopšte, ljudsko u ratovanju?“, prikazujući time besmislenost svakog ratovanja.)

[You must be registered and logged in to see this image.]

-Guns N Roses - Chinese Democracy
(„Kineska Demokratija” je cd amerčike grupe „Guns N Roses” iz 2008. godine na kojem se nalazi istoimena kompozicija izrazito politički intonirana. Pesma opisuje konflikt između kineske vlade i južnokineske provincije Tibet koja se bori za samostalnost dugi niz godina. U njoj je predstavljeno nehumano ponašanje komunistički orijentisane države Kine, a otuda i ironični naziv pesme „Kineska Demokratia. CD je zabranjen u Narodnoj Republici Kini.)

[You must be registered and logged in to see this image.]

-Green Day - American Idiot
(„Američki idiot” je pesma američke pank-rok grupe “Green Day”, kojom se oštro kritikuje ponašanje Sjedinjenih Američkih Država 2004. Godine. Kritikuje se odluka Amerike da ratuje protiv Iraka i Avganistana. Reči u pesmi se odnose i na opasnost koja dolazi od „novih, pristrasnih medija”, koje laži i prevare svakodnevno serviraju običnim ljudima. Sve te laži koje dolaze preko raznih medija današnjice neretko kontrolišu političari. Grupa „Green Day” takođe je bila uspešna i u izvedbi balade “Wake Me Up When September Ends”, koja opisuje tugu i bol ljudi koji su izgubili nekog bliskog u nekom ratu.)



-System of a Down - B.Y.O.B. (“Bring Your Own Bombs”)

[You must be registered and logged in to see this image.]

(„Donesite svoje sopstvene bombe” je pesma jermensko-američke metal grupe „System of a Down”. Napisana je kao vid protesta protiv rata u Iraku. “Donesite svoje sopstvene bombe” sarkastična je aluzija na američki reklamni slogan “Donesite svoje sopstveno piće” (“Bring Your Own Bottle”). Ttime su hteli da prikažu da je rat u Iraku samo “obična zabava” za Ameriku.)

[You must be registered and logged in to see this image.]

Non Blondes - Dear Mr. President
(„Dragi Gospodine Predsedniče” je pesma američke rok grupe „4 Non Blondes”. Tekst pesme ironično opisuje moral predsednika, stanje u društvu i činjenicu da predsednici zapravo ništa ne čine kako bi se to stanje popravilo.)

Antiratna kampanja u muzici je najaktivnija i najproduktivnija na zapadu, ali više nije neobično čuti slične zvuke koji dolaze sa istoka.


Zanimljivo je kako jedna avganistanska rok grupa pokazuje svoj stav.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Naime, reč je o rok grupi koja dolazi iz Kabula pod nazivom „Kabul Dreams”- („Kabulski snovi”). Ona je zapravo prva rok grupa iz te zemlje! Zbog političke situacije u Avganistanu, već dugi niz godina, pojavljivanje jedne muzičke grupe takvog žanra bila je samo neostvariva zamisao, ali sada, kada se vlast promenila, oni su dobili svoju šansu, kao i mnogi drugi mladi ljudi koji bi se okušali u tome. Za sada, „Kabul Dreams“ sviraju obrade svetski poznatih rok grupa, ali uporedo pripremaju svoj prvi autorski cd. Ova vest je izmamila mnogo pažnje i pohvala u celom svetu.

Rok muzika – antiratni projekti sa područja bivše Jugoslavije

Ratna dešavanja u Jugoslaviji su mnogim svetskim grupama poslužila kao podsticaj da napišu mnoge pesme za podizanje ljudske svesti i širenju antiratne poruke. Kao što su mnoge svetske grupe to činile, činile su i mnoge grupe sa naših prostora. Činili su to samostalno, kao Ekatarina Velika (na albumima „Samo par godina za nas“ -1989, godine i „Dum-dum“ -1991,godine), a bilo je i grupnih pokušaja za širenje antiratne poruke (najpoznatiji je angažman pod nazivom “Rimtutituki” 1992-93).

[You must be registered and logged in to see this image.]

Stanje devedesetih godina prošlog veka u Jugoslaviji je pogotovo uticalo na srpsku rok grupu „Ekatarina Velika“ koja je snimila dva albuma inspirisana ovim dešavanjima. Na mnogim pesmama se može prepoznati antiratna poruka koju su oni pokušali da prenesu javnosti. „Samo par godina za nas“ je peti studijski album ovog srpskog rok benda, nastao 1989. godine. Ovaj album čine zvučno „mutne” melodije i sporiji ritam, ukojima se nagoveštava predosećaj nadolazecih političkih i socijalnih tragedija koji će zahvatiti Jugoslaviju početkom 90-ih. To se posebno odnosi na naslovnu pesmu “Samo par godina za nas”.
„Dum dum“ je šesti studijski album „ Ekatarine Velike“ iz 1991. godine. Album odražava političku klimu u Jugoslaviji tog vremena i smatra se najmračnijim albumom ove grupe. Njegova sumornost i atmosfera tragedije odaju opšte stanje u Jugoslaviji koja se lagano raspada i približava građanskom ratu.
“Rimtutituki”: Muzički rok projekat “Rimtutituki” (anagram sa nepristojnim značenjem) predstavlja antiratni angažman najpopularnijih srpskih rok grupa u vreme 90-ih (“Ekatarina Velika”, “Partibrejkersi”, “Električni orgazam”).

[You must be registered and logged in to see this image.]

Partibrejkersi Ekaterina Velika i Električni orgazam

[You must be registered and logged in to see this image.]

Električni orgazam


Pevač i gitarista grupe „Ekatarina Velika”, Milan Maldenović formira početkom jugoslovenskih ratova 1992. godine, zajedno sa članovima grupa „Partibrejkers” i „Električni orgazam” projekat “Rimtutituki”, čija je muzička aktivnost koncentrisana na antiratnu kampanju. U početku su planirali da izadaju pravi album, ali se ipak sve završilo samo sa jednim singlom pod nazivom „Slušaj `vamo” koji je bio vrlo zapažen. Pesma „Slusaj `vamo”, sa ključnim refrenom ,,Mir, brate, mir”, bila je prvobitno promovisana koncertom na kamionu koji je kružio ulicama Beograda. Kansije su dobili od vlasti dozvolu da nasupe na Trgu Republike u Beogradu, gde su održali drugi koncert . „Ekatarina Velika”, „Partibrejkers” i „Električni orgazam” u septembru 1993. godine sviraju u Pragu i Berlinu sa zagrebačkim sastavom „Vještice” u okviru akcije „Ko to tamo pjeva”. Nedugo posle tog nastupa zbog obaveza i snimanja materijala svojih primarnih grupa, antiratni angažman „Rimtutituki” se raspao. Raspala se i Jugoslavija, čijem miru i očuvanju muzičari nisu uspeli da daju doprinos, uprkos svim svojim nastojanjima.

HIPI POKRET KAO IZRAZ OTPORA PREMA STVARNOSTI

Istraživanje Sare Revišin i Smiljane Đukić

Hipici, omladinski pokret nastao u SAD 1960-ih godina, koji se bunio protiv američkog potrošačkog društva u cilju stvaranja novog društva zasnovanog na miru i ljubavi. Hipici propovedaju ne samo političku revolucijuveć i unutrašnju revoluciju svakog pojedinca.

Hipi pokret je nastao u zalivskoj oblasti San Franciska (Kalifornija), odakle se proširio ostatkom sveta. Hipi pokret je našao svoj muzički izraz u psihodeličnom roku, čiji su najzačajniji predstavnici Jefferson Airplane,Grateful Dead, Janis Joplin, The Doors, Pink Floyd, Džimi Hendriks i mnogi drugi.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Znak mira

[You must be registered and logged in to see this image.]

Dženis Džoplin

Džimi Hendriks

[You must be registered and logged in to see this image.]

Početkom 1960-ih u Hejt Ešburiju, delu San Franciska, grada koji će postati kolevka novog pokreta, okupljaju se bitnici. Oko njihovih književničko - pesničkih družina okupljaju se studenti, a zatim i drugi znatiželjnici i istomišljenici, protivnici nametnutih društvenih normi.

Bili su pobornici hedonističkog načina života i drugačijih stanja svesti. Nazivani su frikovima (eng. freak – čudak). Obični ljudi ih smatraju nemoralnim, lenjim i prljavim, no ima i onih koji u svemu tome vide romantični povratak u detinjstvo i beg od civilizacije. Tu su se sretali stari boemi i bitnici koji su obožavali alkohol i tinejdžeri koji su uživali nove opijate. Američki pisac Ken Kizi (Ken Kesey), kontrakulturna ikona, je predstavljao vezu između beat generacije 1950-ih i hipija 1960-ih.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Alkohol

[You must be registered and logged in to see this image.]

Ken Kesey

[You must be registered and logged in to see this image.]

The Acid Test

[You must be registered and logged in to see this image.]

Ken Kizi se početkom 1960-ih preselio se u La Hondu, južno od San Franciska, gdje je razvio pravu psihodeličnu komunu pod nazivom Vesele šaljivdžije (en. Merry Pranksters). La Honda je postala okupljalište umjetnika, pjesnika i muzičara. Tu je Kizi počeo s praksom tzv. "-{acid}- testova", tj. okupljanja istomišljenika radi zajedničke konzumacije halucinogenih sredstava. Oni koji su htjeli da učestvuju u njegovim -{acid}--testovima bili su obavezni da se obuku što luđe i da plate simboličan doprinos u iznosu od jednog dolara, pri čemu je svako mogao da konzumira količinu halucinogenih sredstava koliko je mogao da podnese. Oni kojima je LSD podsticao kreativnost imali su na raspolaganju muzičke instrumente. Svako je sa tim instrumentima mogao raditi šta je htio, a najčešce ih je upotrebljavala grupa -{The Warlocks, koja je kasnije postala slavna pod imenom -{Grateful Dead

[You must be registered and logged in to see this image.]

Šareni hipi autobus

[You must be registered and logged in to see this image.]

Mery Pranksters LSD

Merry Prankstersi su 1964. godine putovali su Amerikom u starom, veselo obojenom autobusu, zagovarajući upotrebu LSD-a, koji je tada bio legalan.
Svi su nosili šarenu odjeću i bili stalno drogirani. U svojem misionarskom krstarenju Amerikom Prankstersi su se uputili i na Istočnu obalu u želji da se susretnu sTimoti Lirijem i bitnicima. Ali susret je pokazao da je i među njima generacijski jaz nepremostiv. Beatnici su u LSD-u gledali sredstvo koje omogućuje uranjanje u Apsolut, a Prankstersi su više težili zabavi. Izgled i način života Merry Prankstersa poslužili kao uzor kasnijem hipi pokretu.

Na globalnoj političkoj sceni aktuelno je bilo zaoštravanje blokovske podele sveta, hladni rat, trka u naoružanju, Kubanska kriza, Berlinski zid i rasplamsavanje rata u Vijetnamu. Vojna intervencija u Vijetnamu ubrzala je definitivni razlaz između mlade generacije i etablirane Amerike. Što je više jačao američki vojni angažman, to se među mladima radikalizovao antiratni stav koji se postupno prerastao u sve izraženiju odbojnost prema svemu što su smatrali idejnim izvorištem nasilja i militantnih ideologija. Niko se više nije nadao rešenjima unutar institucionalnih okvira pa se, među mladima, povećavao broj onih koji su bili spremni posve raskinuti sa svijetom konvencija i izgraditi vlastiti svet u kojem bi uistinu zaživjele vrednosti koje su dotad bile samo prazne reči.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Razvoj hipi pokreta

[You must be registered and logged in to see this image.]

Sredinom šezdesetih godina, pod uticajem pesnika bit generacije, u Kaliforniji se javlja nova Hipi kultura. Hipici su osporavali instituciju braka i ulogu porodice, i pokušali oživotvoriti svoju alternativnu životnu. Nastojeći da organiziraju život po svojim pravilima kao uzor su im poslužile komune u kojima su živele zajednice sličnomišljenika, poput Veselih šaljivdžija, poznatih negatora društvenih normi iz La Honde. Takav model življenja uskoro su prihvatili deseci hiljada mladih ljudi, najpre na području San Franciska, potom i u ostalim gradovima Amerike, pa i Evrope. Komune su, po vjerovanju mladih, trebale biti primjer idealnoga društva, svojevrsna korekcija svega onoga što su zamjerali svijetu kojem su upravo okretali leđa.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Prvo veliko hipi okupljanje (Human Be-In) održano je u januaru 1967. u Golden gejt parku u San Francisku. Na letku koji je najavljivao skup pisalo je da će se: “sjedinjenje ljubavi i aktivizma... konačno dogoditi kad se politički aktivisti s Berklija i hipi zajednica ...sastanu na ovom plemenskom skupu”. Došlo je oko 30.000 ljudi, što je predstavljalo prvu potvrdu da postoji održiva hipi scena. Među njima su bili i Grateful Dead,Jefferson Airplane, Big brothers i Quicksilvers. Sve veći broj mladih hodočasnika u Hejt-Ešburi uzbunio je vlasti San Franciska, čiji je stav bio da će držati hipike podalje. Vlada San Franciska, rešena da zaustavi priliv mladih ljudi po početku ljetnjeg raspusta, nenameravano je donela dodatnu pažnju sceni, nizom članaka u lokalnim novinama kojim su nacionalni mediji upozoravani o sve većem broju hipika. Dnevne novine toga vremena za pripadnike hipi pokreta koriste uglavnom pogrdne izraze: lenji, prljavi, drogirani, dugokosi, promiskuitetni...Izveštavanje mejnstrim medija o hipi života u Hejt-Ešburiju privuklo je pažnju mladih iz svih krajeva Amerike.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Woodstock Festival 1967.


Leto ljubavi (Summer of Love) predstavlja društveni fenomen koji se zbio tokom leta 1967. godine kada se oko 100.000 mladih okupilo u Hejt-Ešburiju, gradskoj četvrti San Franciska, stvarajući atmosferu kulturne i političke pobune. Iako su se hipici istovremeno okupili i u Njujorku, Los Anđelesu, Filadelfiji, Sijetlu,Portlandu, Vašingtonu, Čikagu, Montrealu, Torontu, Vankuveru i širom Evrope, San Francisko je bio epicentar hipi revolucije u vidu mješavine muzike, psihoaktivnih droga, seksualnih sloboda, kreativnog izražavanja i politike.Leto ljubavi je postalo ključni momenat 1960-ih, kada je hipi kontrakultura izašla u javnost.[6] Besplatna hrana i besplatni lekovi su bili dostupni u Golden Gejt parku, Besplatna klinika (koja postoji do danas) je osnovana za lečenje, a Besplatna radnja je poklanjala osnovne potrepštine svakome kome je potrebno. Ovo nezapamćeno okupljanje mladih je postalo svojevrsni društveni eksperiment, kada je alternativni način života postao zajednički mnogima, tokom te i naredne godine. Njihov način života je podrazumevao zajedničko stanovanje, besplatno i zajedničko deljenje resursa i slobodnu ljubav.

Hipici su za veoma kratko vreme prešli put od potkulturne grupacije do kontrakulture koja je ozbiljno poljuljala dominantne društvene vrednosti. Mahom su bili omladina srednje klase koja se odriče svojih građanskih privilegija i udobnosti i odlazi živeti na ulici, u komuni na granici zakona. Najpoznatiji boemski kvart u Los Anđelesu je bio Venice, dok se u San Francisku nalazio “kvart snova” Hejt Ešburi, epicentar Hipi pokreta. Hipici su se u tom kvartu masovno naseljavali tako da je 1969. bilo preko 100.000 hipika koji su tu živeli (mahom begunci od kuće).U San Francisku se nalazio i Golden Gejt park, mesto okupljanja i svakodnevnog boravljenja hipika iz tog grada i okoline. U Njujorku su hipici obožavali Ist Vilidž, artističko središte grada. Hipi pokret se veoma brzo proširio Amerikom, Evropom i drugim delovima sveta.

Postojale su glavne struje u Hipi pokretu: prva čije je glavno obeležje politički aktivizam i politička revolucija i druga koja se više okreće drogama, duhovnosti, misticizmu i unutrašnjoj revoluciji.

Vrhunac i propast pokreta

[You must be registered and logged in to see this image.]

Leto ljubavi

[You must be registered and logged in to see this image.]

Posle Vudstok festivala 1969. na kome je bilo oko pola miliona ljudi i koji je predstavljao vrhunac, dolazi do zamora i do gašenja hipi pokreta. Mnogi ljudi su umorni od takvog načina života, neki se vraćaju porodicama, neki postaju uspešni politički aktivisti i prelaze u mejnstrim, dok drugi postaju teroristi i odlaze u andergraund (vidi Frakcija crvene armije). Mnogi se priključuju verskim sektama a ima i onih koji postaju ogrezli u drogu i kriminal.

Hipi pokret početkom 1970-ih ubrzo napušta velike gradove da bi se rasirio u unutrašnjosti. Pojedine seoske hipi komune u SAD i Evropi postoje i dan danas (vidi Kristijanija).

Mnogi teoretičari se slažu da je bitan uzrok brze propast hipi pokreta odsustvo alternativnih ekonomskih modela koji bi pokretu obezbedili samoodrživost i nezavisnost.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Mir i Ljubav


Da bi naglasili svoje distanciranje od sveta nasilja i rata te proklamovali pacifističku orijentaciju,
sebe su nazivali generacijom ljubavi.MakeLoveNotWar.jpg
Pitanje ljubavi u hipi ideologiji nije samo pitanje seksualnih sloboda i ljudskih prava nego i slavlje života, ljudske topline, oslobađanje od tabua, poštovanje drugih i njihove volje, preispitivanje patrijarhata.

Ljubav i mir su univerzalne teme, vara se ko misli da su ostale u 60-im!

Kao upečatljiv simbol odabrali su cveće uz obrazloženje da ono nije neprijatelj nikome, pa se govorilo i o pokretu dece cveća. Često se dešavalo da na policijsku brutalnost oni uzvraćaju cvećem. Moć cveća (en.Flower Power) je bio slogan koji je izražavao pasivni otpor i ideologiju nenasilja. Postao je ukorijenjen u pokretu protiv ratu u Vijetnamu. Hipici veruju da će Ljubav promeniti svet i dovesti do Mira. Jedan od najpoznatijih hipi slogana je bio "vodite ljubav, ne rat!"




Muzika

Hipi pokret je nerazdvojno povezan sa rok muzikom koja predstavlja izraz nezadovoljstva i nade za novu generaciju koja hoće “da živi umesto da preživljava”, “da voli umesto da toleriše”, “da hoda umesto da trči”, “da otkriva umesto da uči” (J. P. Cartier).

Od svog nastanka psihodelični rok je bio vezan za hipi pokret. U početku je centar psihodeličnog roka bila zapadna obala SAD-a. Na području San Franciska stvarana je muzika koja je bila veran izraz antiratnih i antitradicionalističkih stavova hipi pokreta.Najpoznatije grupe iz San Franciska su bile Jefferson Airplane,Grateful Dead, Big Brother and the Holding Company s pevačicom Janis Joplin, Quicksilver Messenger Service, Love, The Charlatans, The Doors, i drugi.

[You must be registered and logged in to see this image.]

The Doors

[You must be registered and logged in to see this image.]

Jefferson Airpane


Ubrzo se psihodelija proširila iz zalivske oblasti San Franciska na ostatak zemlje a zatim i na Evropu, da bi postala najveći rok fenomem kasnih 1960-ih. Najistaknutiji predstavnici britanske psihodelične scene su bili Pink Floyd. Ostali bendovi koji su obeležili hipi pokret su Bitlsi, Creedence Clearwater Revival, Country Joe & The Fish, Bob Dilan, Iron Butterfly, The Rolling Stones, Frenk Zapa i Džimi Hendriks.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Frank Zappa

[You must be registered and logged in to see this image.]

Bob Dylan

[You must be registered and logged in to see this image.]

Pink Floyd

Droga

[You must be registered and logged in to see this image.]

Druga stvar takođe povezana sa Hipi pokretom je upotreba psihodeličnih i opojnih droga, prvenstveno LSD-a i marihuane. Razlika u odnosu na pedesete je drastična. 1950-ih su droge konzumirali pretežno glazbenici, a u 1960-ih je LSD-euforija zahvatila podjednako i glazbenike i publiku.Pod uticajem LSD-a nastaje psihodelični rok, “muzika unutrašnjeg putovanja”.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Masovno uzimanje droge kod hipika ima svoju filozofsku dimenziju, jer se u hipi kulturi drogama pridavalo “sveto mesto”. Oko uzimanja droga su se razvili čitavi rituali, poput ritualnog pušenja, esid partija, zajedničkog psihodeličnog putovanja uz muziku i mističnih putovanja (eng. trip) pod dejstvom LSD-a.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Oldoz Haksli

Neka svoja psihodelična iskustava je Oldoz Haksli preneo u svojim knjigama. U knjizi "Vrata percepcije" isticao je da ljudski um u svakodnevnom opažanju deluje kao filter koji selektivno propušta samo nužne informacije, dok neke supstanca, poput meskalina ili LSD-a, uklanjaju ovaj filter i tako čine ključ za vrata spoznaje. Kad se ta vrata jednom otvore onda navali bujica utisaka, boja, zvukova i slika, svakodnevne stvari vide se drukčijima, javljaju se čudne vizije, a misli koje se obično smatraju banalnim sada se pokazuju kao stvari od velikoga značenja. To, po Huxleyju, nije ništa drugo do mistična ekstaza, direktan ulaz u transcendentno.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Moda

[You must be registered and logged in to see this image.]

Centralni izraz hipi identiteta je bio duga kosa (divlja, razbarušena i lepršava), koja je predstavljala njihovu pobunu, slobodu i povratak prirodi (kratka kosa je, po njima, bila oznaka građanskog mentaliteta, dokaz rada za vojsku ili FBI). Odeća se sastojala od teksas farmerki, cvetnih košulja, kožnih sandala, delova vojnih uniformi, mnoštva šarenih detalja, bedževa, perli i razni ličnih ukrasa. Nakit je pravljen od prirodnih materijala, drveta, gline, vune, šarenih kamenčića i služio je kao estetski a ne statusni simbol.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Odeća je služila ukidanju rodne razlike, jer su i momci i devojke nosili farmerke i dugu kosu. Hipici su izgledom govorili da su deca a ne muškarci ili žene. Odjeća i boravišni prostori bili su im ukrašeni upadljivo žarkim bojama, što je trebalo biti odraz njihove životne radosti, ali je takođe bilo i rezultat konzumacije halucinogenih sredstava.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Svetkovine

Život hipika je bio ispunjen nizom različitih svetkovina, zabava, parada, koncerata i dešavanja. Njihove proslave se razlikuju od “strejt” građanskih proslava jer se ne vezuju ni za kakave tradicionalno važne datume (Dan nezavisnosti, Božić ili Uskrs) niti imaju stroga pravila i propise koji se moraju poštovati. U hipi svetkovinama element igre ima presudnu ulogu i svako ima prostora za slobodno i spontano ponašanje.

Pored svakodnevnih svetkovina, najpoznatije masovne hipi manifestacije su Vudstok i Ostrvo Vajt. Woodstock festival, održan u Vajt Lejku kod Betela u državi Njujork od 15 do 18. avgusta 1969, je verovatno najpoznatiji rok festival ikada održan. Tokom tog kišnog vikenda su nastupili mnogi od najpoznatijih muzičara tog vremena, među kojima su The Who, Jefferson Airplane, Grateful Dead, Canned Heat, Joan Baez, Janis Joplin, Joe Cocker, Jimi Hendrix i drugi. Posetilo ga je blizu pola miliona ljudi. Za mnoge je on najbolji primerkontrakulture 1960-ih i hipi-ere.

Seksualna revolucija

[You must be registered and logged in to see this image.]

Za hipike ljudsko telo više nije bilo tabu.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Seksualna revolucija (također poznata i kao seksualno oslobođenje) je izraz kojim se opisuju promjene društvenih pogleda i morala u odnosu na seksualnost karakteristične za zapadni svijet 1960-ih i 1970-ih. U to su doba mnoge dotada ignorirani, prešućivani ili odbacivani oblici seksualnosti postali prihvaćeni u društvu kao "normalni". To se prvenstveno odnosi na alternative dotadašnjem heteroseksualnom monogamnombraku, odnosno legalizaciju abortusa, kontracepcije, homoseksualnosti, javne golotinje i pornografije.

Ni jedna dotadašnja generacija nije tako naglo i superiorno otkrila i oslobodila svoju seksualnost. Ljudsko telo više nije bilo tabu, na sve strane su se mogli videti goli ljudi koji se bezbrižno valjaju u blatu. Čak je i seks na otvorenom bio uobičajena pojava.

Kao izraz duha šezdesetih nastala je sintagma "seks, droga i rokenrol".


Knjigomnogoljupci.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Woodstock Music Festival ‘69

“Let me take you down
‘Cause I’m going to Strawberry Fields
Nothing is real
And nothing to get hung about
Strawberry Fields forever
Living is easy with eyes closed
Misunderstanding all you see
It’s getting hard to be someone
But it all works out
It doesn’t matter much to me

Let me take you down
‘Cause I’m going to Strawberry Fields
Nothing is real
And nothing to get hung about
Strawberry Fields forever”
— The Beatles

Kako je rođen Rock and Roll?
R'N'R - nastanak

[You must be registered and logged in to see this image.]

Rock and roll je muzički pravac koji se razvio ’40-ih i ’50-ih godina XX v. u Sjedinjenim Američkim Državama i vrlo brzo se proširio na ceo svet. Klasični rock and roll se svirao sa jednom ili dve električne gitare, bas gitarom i setom bubnjeva, kao i saksofonom i klavirom ili klavijaturom koji su često bili i vodeći instrumenti, a ritam je bio u osnovi bugivugi bluz

[You must be registered and logged in to see this image.]

R'N'R osvaja svet

Neverovatno brzo se rock ’n’ roll proširio na ceo svet i izvršio veliki uticaj na društvo, mnogo više od i jednog muzičkog pravca do tada. Novi medijum – televizija je promovisala rock’n’roll muziku koja je uticala na stil života, modu, stavove i jezik. Rođena je nova subkultura koja se u današnje vreme naziva – Rok muzika.

Šta znači "Rock'n'Roll?

Rok muzika je rođena iz gospela, kantri muzike i bluza, naročito njegove elekrične forme. Elementi rok muzike mogli su se čuti još na pločama kantri muzike iz 1930. godine i ranog bluza iz 1920. god.

1951. godine je termin „rock and roll” prvi put upotrebio Alan Fid disk džokej iz Ohaja, iako se ovaj termin mogao čuti i u mnogim „rhythm and blues” tekstovima pesama. Pre svega, izraz „rocking and rolling” je u slengu Afroamerikanaca značio "ples i seks"

Prva pesma i album

Za prvu rock and roll pesmu se smatra „Rocket 88” Džeki Brenston, a album Elvisa Prislija „That’s all right (Mama)” , po mišljenju časopisa „The Rolling Stone” je prvi rock and roll album.

Elvis Prisli, Karl Perkins i Džeri Li Luis su najpoznatiji predstavnici Rokabilija - pravca koji je preteča „klasičnog rokenrola”. Zajedno sa još nekim od umetnika poput Fats Domina i Bil Hejlija - svojim hitovima oni su konačno uspeli da predstave novi ritam beloj populaciji.

[You must be registered and logged in to see this image.]

"Fantom slobode"

Uskoro dolazi do opšte zaluđenosti ovom muzikom, a tinejdžerima ovi umetnici postaju idoli - naročito devojkama. To se događa koliko zbog same muzike koja uspeva da zanese toliku masu mladih ljudi, koliko i zbog novog seksi stila i nastupa njenih izvođača koji u tadašnjem društvu mladima pružaju pravi "krik slobode"

Odgovor Britanaca

Ovakav trend se nastavlja i kroz dolazeće decenije i nastaju mnogi rok bendovi van SAD-a. Bitlsi, Roling Stonsi i Animals-i su predstavljali odgovor Britanaca na poziv za oslobođenje mladih od konzervativnih načela društva.

U Britaniji je postojala i jedna olakšavajuća okolnost koja je doprinela tome da ona ubrzo postane novi centar rokenrola - tamo nije postojala rasna segregacija i muzika naprosto nije mogla biti podeljena na muziku za „obojene” i „bele”. Ovo ju je učinilo vrlo plodnim tlom za dalji razvoj rok muzike i njenu metamorfozu u nove muzičke pravce.

Mojo Rising

Paralelno sa Bitlsima i Roling Stonsima sa druge strane Atlantika se pojavljuje nova i u najmanju ruku „kontroverzna” grupa – Dorsi. Danas ona važi za jednu od najuticajnijih grupa zahvaljujući tekstovima Džima Morisona, njenog pevača, i njegovom ekscentričnom načinu života.

Bunt jedne generacije


[You must be registered and logged in to see this image.]

Kvartet ili trio

Standard jednog rok benda je sačinjavao kvartet koji su sastavljali gitarista, bas gitarista, bubnjar i pevač, ili trio - gde je pevač najčešće i svirao neki od navedenih instrumenata.

Bunt jedne generacije

Rok je predstavljao istinsku muziku mladih, načinio revoluciju svojom pojavom i označio bunt čitave jedne generacije. Od Elvisa Prislija, koji je bio jedna od najvećih ikona i začetnik rok muzike, pa sve do one rock muzike koja je izrazila protest protiv politike države, siromaštva, socijalnog statusa i ratova.

Like a Rolling Stone

[You must be registered and logged in to see this image.]

Rok muzika je proizvela i mnogo novih varijacija i pravaca. Jedna od njih je i folk rok čiji je začetnik bio Vudi Gatfri (Woody Guthrie), a njegov napoznatiji i najverniji sledbenik Bob Dilan (Bob Dylan) sa jednom od svojih napoznatijih pesama “Like a Rolling Stone”. Folk rok muzika je okupila poštovaoce akustične i tradicionalne muzike, ali kombinovane sa zvukom električnih instrumenata.

Psihodelični rok

Još jedna od tvorevina rok muzike je i psihodelični rok, čiji su najpoznatiji predstavnici bili: Pink Flojd (Pink Floyd), Bič Bojs (Beach Boys), Krim (Cream) . 1967. godine se pojavljuju i Dorsi (The Doors), Bitlsi (The Beatles), Roling Stonsi (The Rolling Stones), Džimi Hendriks (Jimmy Hendrix), Dženis Džoplin (Janis Joplin) i mnogi drugi.

Deca cveća

Procvat R’n’R muzike kao socijalnog obeležja hipi generacije dogodio se 1969. godine na najpoznatijem muzičkom festivalu toga vremena, a možda i najslavnijem ikada – Vudstoku (Woodstock). Na ovom koncertu koji je za tri dana posetilo 500.000 ljudi - mladi tog vremena pobunili su se protiv rata u vijetnamu, učmalog socijalnog poretka i izrazili svoj prezir prema načinu života svojih roditelja.

Progressive Rock

Kasnije se stvorio i progresiv rok – muzički pravac koji je doneo druge instrumente, druge tekstove i drugačiju muzičku formu. Grupa Hu (Who) je popularizovala rok operu, kao deo ovog ogranka rok muzike. Predstavnici ovog pravca su Enimalsi (Animals), Pink Flojd (Pink Floyd ), Dip Parpl (Deep Purple) i dr.

Heavy Metal, Hard Rock, Punk...

Hard Rok i Hevi Metal su neodvojivi deo evolucije roka. Ovaj pravac predstavlja Led Cepelin (Led Zeppelin), Dip Parpl (Deep Purple), Kvin (Queen), Alis Kuper (Alice Cooper), Blek Sabat (Black Sabath)…

Pank Rok se pojavio kao reakcija na disko muziku i kao odgovor na komercijalizam, kako su pankeri shvatali Hard Rok. Izvođači su se trudili da, svojom muzikom i ponašanjem, šokiraju javnost. Jedan od prvih ove vrste bio je bend Ramons (The Ramones).

Anarchy in The U.K.

1976. godine Ramonsi kreću na turneju po Engleskoj sa bendom Seks Pistols (Sex Pistols) - i time doprinose popularizaciji ovog pravca, a sama muzika postaje mnogo agresivnija i politički obojenija – što najbolje ilustruju prva dva singla Seks Pistolsa: “Anarchy in the U.K” i “God Save the Queen”

Osamdesetih godina su bili popularni i Ajron Mejdn (Iron Maiden) i Def Lepard (Deff Leppard), Bili Ajdol (Billy Idol), Brus Springstin (Bruce Springsteen), Piter Gebrijel (Peter Gebriel)… Pop Nju Vejv i Hard Rok bendovi. Dakle, rok muzika je nastavila da širi svoj spektar.

Zvuk Sijetla

[You must be registered and logged in to see this image.]

Devedeste godine su donele Grandž (Grunge) – koji je rođen u Sijetlu (SAD), a promovisan na MTV-ju. Sam termin grandž označava prljavštinu, prašinu i „prljav“ zvuk. Ovaj pravac je neka vrsta fuzije između hardkor panka i hevi metala. Predstavnici ovog pravca su Grin River (Green River), Saundgarden (Soundgarden), Piksis (The Pixies), Nirvana (Nirvana), Prl Džem (Pearl Jam)...

Muzika tela... ritam i smisao

[You must be registered and logged in to see this image.]

Muzika Nju Orleansa...

Prvi zvuci džeza su se čuli u izvedbi Afro-amerikanaca u Nju Orleansu u „Storivil“ klubu smeštenom u najneuglednijem delu grada, a najpopularnijem kod ljubitelja ove vrste muzike. Instrumenti koji su s početka korišćeni u izvođenju džeza su bili drveni, limeni i udarački instrumenti, s tim što su svi oni bili prevedeni na evropske dvanaestotonske skale.

I Dželi Rol Morton je svoju karijeru, kao i mnogi, započeo u "Storivilu" i pravio turneje po južnjačkim gradovima. Konačno 1915.g. njegov „Jelly Roll Blues“ izlazi kao prva štampana forma džez nota, kako bi se i drugi muzičari upoznali sa njuorleanškim muzičkim stilom.

Prvi put je „crnačka“ - džez muzika bila izvedena pred širu publiku u Karnegi Holu u Nju Jorku 1912. g. Original Dixieland Jazz Band je bila prva grupa koja je izdala džez album 1917. g

[You must be registered and logged in to see this image.]


Između 1920. i 1930. godine

Kako je 1920. godine uvedena prohibicija, mesta gde se toči alkohol, igra i sluša džez muzika su postala ilegalna, a džez je osuđivan kao nemoralan i dekadentan.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Centar džeza se tada premestio u Čikago. U ovom periodu su se oformile i mnoge poznate džez grupe kao Bix Beiderbecke, Luj Armstrong je bio u skupini sa Flečerom Hendersonom, Hot Five, Jelly Roll Morton sa New Orleans Rhythm Kings pravi kombinaciju „crnih“ i „belih“ muzičara i osniva grupu „Red Hot Peppers“…

Zbog rasne segregacije bilo je više zainteresovanih za džez muziku ukoliko su je izvodili belci. Jedan od najpoznatijih „belih“ džezera bio je Žan Goldket, kao i Pol Vitmen sa svojim orkestrima.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Dalji razvoj džez muzike

Od 1930.g. se razvijaju popularni „veliki bendovi“ (Big Band) koji sviraju sving muziku, što je takođe jedan od derivata džeza. Ovi bendovi su brojali od 12 do 25 članova od kojih je jedan bio solista i uglavnom predstavljao lidera celog benda.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Najpoznatiji džez muzičari velikih bendova ovog vremena su: Kaunt Bejzi, Flečer Henderson, Djuk Elington, Arti Šou, Beni Gudman, Glen Miler…

Sving se slušao duž celih Sjedinjenih Država na radio „live“ u večernjim časovima. Tako dolazi do opšte popularizacije ove vrste muzike.

Tokom 30-ih segregacija je donekle oslabila pa su se javili i prvi „crni“ lideri bendova, kao na primer: Beni Gudman, Tedi Vilson, Lajnoj Hampton...

1940.g. – 1950.g.

Diksi se ponovo vraća, pojavljuje se Bibap – takozvana "muzika za muzičare" , čiji su najpoznatiji predstavnici Čarli Parker, Kliford Braun, Rej Braun...

Dalji razvoj išao je u pravcu Kul džeza (Cool Jazz) koji se razvio u Nju Jorku kao mešavina više stilova u kojima dominira džez. Neki od predstavnika kul džeza su Čet Bejker, Dejv Brubek, Bil Evans... U ovoj podvrsti džeza Majls Dejvis je objavio svoju ploču „Birth of the Cool“ .

Javio se i Hard Bop – kombinacija rhythm n blues-a, gospel-a i blues-a, namenjen specijalno za saksofon i klavir, kao i Free Jazz koji ima korene u bibapu.

1970. – 1980.

Tu su još i Latino džez – čiju osnovu čine afrokubanski i brazilski džez. Soul džez koji se razvio od hard bop-a, a koji podrazumeva male bendove - uglavnom od 3 člana. U periodu 1960. – 1970. - razvila se i hibridna forma džeza – Džez Fjužn (Jazz fusion). Pored novog takta ovaj pravac podrazumeva i upotrebu električnih instrumenata kao što su: električna gitara, električni bas, električne klavijature.

1980. – 2000.

1980. došlo je do podele džez muzike. Jedan deo izvođača je ostao veran tradicionalnom džezu, a drugi su sebe nazivali „smooth jazz“. Smooth varijanta podrazumeva tradicionalnu improvizaciju kao i primese fanka i R&B-ja i popa. Devedesetih su se izrodile i nove tendencije džeza – acid jazz, new jazz, i jazz rap.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Istoričar Aleksandar Raković u knjizi “Rokenrol u Jugoslaviji 1956-1968.” otkriva ko su bili prvi rokeri, ko je u Beograd donosio prve ploče, a ko nosio mini suknje i zašto Tito nije voleo rokenrol

[You must be registered and logged in to see this image.]

Kada je 1963, ni danas se ne zna ko iz vrha Komunističke partije, u izveštaju Saveza omladine Jugoslavije, u kojem je stajalo da “treba osuditi pevanje rokenrola na talasima Radio Beograda“, crvenom olovkom napisao: ”Zahvaliti, a ne osuditi”, rokenrol je iz izazova prerastao u tihog saveznika socijalističkog društva.

Tih dana samo subotom u Beogradu je oko 50.000 ljudi posećivalo igranke, što je bio ekvivalent fudbalskoj publici.

- Šezdesetih se vodila mrtva trka između toga da li je popularniji Šekularac ili neki od rokera – priča za Telegraf istoričar Aleksandar Raković, koji je u doktorskoj disertaciji “Rokenrol u Jugoslaviji 1956-1968, Izazov socijalističkom društvu” razgolitio sve socijalističke političke i ideološke drame usko povezane s rokenrolom.

Raković je bez dlake na jeziku napisao ko su bili prvi rokeri, ko je prvi nosio dugu kosu, a ko mini suknje, šta je značila Gitarijada i kako je izgledao rivalitet između kultnih grupa tog vremena Elipsi i Silueta, kroz priču s legendama onog vremena.

Ovih dana uveliko radi na nastavku knjige, svojevrsnoj analizi rokenrola između 1971. i 1981. Na pitanje koja je bila najmarkantnija zabrana komunističke partije kada je rokenrol 60-ih u pitanju, kaže:

- Bilo je rezervisanosti, ali ne i zabrana! Rokenrol se samo jednom pojavio kao problem, i to u ideološkom smislu 1966. godine. Bilo je to u vezi s trvenjima u Savezu komunista Jugoslavije između Kardeljeve i Rankovićeve struje. Rankovićeva struja je izgubila, te joj je pored svega napakovano i to da je bila “dobra s omladinom sklonom novim vrednostima”, a najveća nova vrednost omladine u to vreme bio je rokenrol. Posle beogradske Gitarijade 1966. definitivno je prelomljeno da je rokenrol muzika mladih, koja treba da dobije afirmativnu ulogu u društvu i privuče ih socijalizmu. Tada se praktično formira model primernog socijalističkog omladinca istovremeno naklonjenog zapadnim kulturnim vrednostima, što se u potpunosti poklapalo s tadašnjom državnom politikom − da bude prozor Zapadu na Istok i Istoku na Zapad.