Kako prenose britanski mediji, naučni eksperimenti pokazali su da kristal, nazvan islandski lisnik, može da precizno odredi položaj sunca što je legendarnim moreplovcima za koje se veruje da su otkrili Severnu Ameriku stotinama godina pre Krostofera Kolumba, pomagalo da putuju oblačnim danima i tokom kratkih nordijskih noći.

Gaj Ropars sa univerziteta Rens i njegove kolege tvrde da kristal precizno određuje položaj Sunca čak i kada je ono ispod horizonta.

Islandski lisnik koji je providan i sačinjen od kalcita pronađen je u olupini elizabetanskog broda otkrivenog pre 30 godina u blizini obale Oldernija na Kanalskim ostrvima gde je potonuo 1592. godine, svega četiri godine posle poraza španske armade.

Jedna islandska legenda govori kako je tokom oblačnog i snežnog dana kralj Olaf razgovarao sa Sigurdom o položaju Sunca. Kako bi potvrdio Sigurdov odgovor, Olaf je "zgrabio sunčevi kamen, pogledao u nebo i video odakle dolazi svetlost odredivši tako položaj nevidljivog Sunca".

Vikinzi su po severnom Atlantiku često putovali kroz gustu maglu i kamen je verovatno korišćen tokom oblačnih dana.

Naučnici smatraju da je takvo kamenje pomagalo Vikinzima u putovanjima od Norveške do Amerike mnogo pre otkrivanja kompasa.

Vikinzi su se, navodno, oslanjali na sunčeve zrake koji su se reflektovali kroz komad kalcita. Svetlo koje je prolazilo kroz kristal i dolazilo 90 stepeni suprotno do Sunca, bilo je polarizovano tako da su, čak i kada je bilo ispod horizonta, mogli da odrede gde je.

Oni su koristili dvostruku refrakciju kalcita kako bi odredili položaj sunca tako što su rotirali kristal sve dok obe strane duple slike nisu bile istog intenziteta.

Navigacija je, takođe, bila zasnovana i na kartama koje su pokazivale položaj sunca na nebu u različito doba godine.


B92