Aleksandar Arhipenko






Oleksandr Porfirovič Arhipenko (ukr. Олександр Порфирович Архипенко,
 eng. Alexander Porfyrovych Archipenko); (Ukrajina, Kijev, 30. ožujaka 1887. – SAD, New York,
 25. veljače 1964.); je poznati ukrajinski i američki avantgardni umjetnik, kipar i grafički umjetnik.
 Ujedno ga se smatra jednim od prvih osnivača likovne discipline kubizma u skulpturi.
U razdoblju između 1902. i 1905. Arhipenko je završio Kijevsku umjetničku školu, nakon čega se
 profesionalno usavršavao pod okriljem kijevskog umjetnika S. Svjatoslavkog. Godine 1906.
zajedno sa ukrajinskim umjetnikom Oleksandrom K. Bogomazovim održao je svoju prvu značajnu
 likovnu izložbu, nakon čega je održao i nekoliko izložbi u Moskvi.
Arhipenko je za života mnogo putovao po cijeloj Europi i potom SAD-u. Godine 1912. je imao prvu
 osobnu likovnu izložbu u hagenskom muzeju Folkwang, u Njemačkoj. Sljedeće dvije godine podučavao
 je umjetnost u Parizu, nakon čega je 1914. preselio u francusku Nicu. Godine 1921. je otvorio svoju
osobnu Umjetničku školu u Berlinu.
Godine 1923. Arhipenko je preselio u SAD gdje je prihvatio američko državljanstvo i postao vrlo
popularan ukrajinsko-američki umjetnik. Generalno je utjecao vrlo snažno na razvoj moderne umjetnosti,
 koja je uključivala i modernu američku i europsku arhitekturu i dizajn. Njegova djela su između ostalog
 obilježena i specifičnom umjetničkom dinamikom.

wikipedia




The Figure in Modern Sculpture




Blue Dancer , 1913.




Seated black torso




Torso in Space

Silhouette Geometrique, 1912.

Standing woman combing her hair

"Dve žene" Aleksandra Arhipenka

(Za A POGLAVLjE: MEĐUNARODNA SCENA)



Narodni muzej u Beogradu čuva jedno izvanredno delo avangardne plastike kome se odavno zametnuo trag. Reč je o skulpto-slici ^"Dve žene" Aleksandra Arhipenka, sačuvanoj u zaostavštini Ljubomira Micića, pesnika, književnika i urednika Zenita, jednog od naših najzanimljivijih časopisa iz dvadestih godina. Upravo Miciću treba i  zahvaliti što je ime Arhipenka, toj značajnog inovatora skulptorskih problema, u našoj sredini bilo često prisutno i što je jedno tako dragoceno delo sačuvano do naših dana.


I najsažetija Arhipenkova biografija pokazuje internacionalni duh koji ga je pokretao svetom, od Kijeva gde je rođen 1887.godine i Moskve gde je izlagao već 1906, do Pariza u kome se nastanio 1908.započevši veliku karijeru avangardnog stvaraoca, pa zatim preko Berlina put Njujorka, Los Anđelesa i Čikaga, sve do 1964.godine kada se posle velike retrospektivne izložbe u Minhenu i tek okončanog rada na monumentalnom delu Kralj Solomon  u Njujorku ugasio ovaj buran, bogat, plodan život. Arhipenkova biografija pominje i brojne izložbe širom sveta, ali njegovo učešće na Prvoj Zenitovoj međunarodnog izložbi aprila 1924.godine u Muzičkoj školi Stanković u Beogradu u stručnoj – inostranoj – literaturi nije zabeleženo. Međutim, nema bibliografije koja ne navodi da je među prvim monografijama posvećenim Arhipenku, objavljena i Micićeva, pod nazivom Arhipenko. Nova plastika, u izdanju Zenita 1923.godine. Njegova skulpto-slika  Dve žene takođe nije nepoznata  u stručnoj literaturi, ali u svojoj  velikoj monografiji o Arhipenku poznati stručnjak  Donald Karšan objavljuje njenu reprodukciju na strani 95.napominjući da je nepoznato mesto na kome se ovo delo čuva. Trag je izgubljen verovatno veoma davno, plastika se kasnije nije pojavljivala u javnosti. Micić ju  je ljubomorno čuvao i on sada očekuje svoj novi život. Reprodukcija  u Karšanovoj monografiji daje još jednu zanimljivu pojedinost: sasvim se pozdano vidi da je delo nepotpisano, dok ono u sadašnjem stanju nosi oznaku: A. Archipenko u donjem levom uglu i odmah ispod toga, u drugom redu: Zürich I- 1920. Fotografija koja je dospela Karšanu, svakako najautoritativnijem  poznavaocu Arhipenkovog opusa, verovatno je bila sačinjena još u umetnikovom ateljeu, a on je potpis stavio u trenutku kada je delo kretalo na svoja međunarodna putovanja – sve do Beograda. Pretpostavljamo  dok dokumenti ne pokažu pravo lice istine – da su Dve žene bile izlagane na Prvoj Zenitovoj međunarodnoj izložbi i da ih je autor poklonio Ljubomiru Miciću u znak  zahvalnosti za objavljenu monografiju.

arte.rs

Ova slika je trenutno izlozena u Beogradu.

1915 In the Cafe - Woman with a Cup

The Gondolier

1935 - La Boxe

Arhipenko 1936.

Bez naziva, 1912.

1952 Danse Macabre - Group Terror 41

1913 - 1914 - Medrano II

Woman with a Fan II

Still Life. Bottles (1915)


Zadivljujuca umetnicka dela Arhipenka.
Neopravdano je zanemarena avangardna ruska umetnost.

Da li jos neko vidi tu fascinantnu jednostavnost?

Zena