Đorđe Jovanović

Đorđe Jovanović (Novi Sad 21. januar 1861 — Beograd 23. mart 1953), je bio srpski vajar i akademik.

Po završenoj Realci upisao je Veliku školu u Beogradu, gde na Tehničkoj školi, na odseku za arhitekturu, studira godinu dana. Studije prekida zbog odlaska u Beč gde je 1884. upisao Akademiju likovnih umetnosti. Već naredne godine prelazi u Minhen i nastavlja studije na Akademiji, u klasi prof. M. Vidmana (M. Widnmann). Iz Minhena je 1887. prešao u Pariz i tamo je na (Ecole des Beaux Arts), u klasi profesora Šapija i Enžablera dilomirao vajarstvo 1890.

Vraća se u Srbiju i tokom 1891. radi kao nastavnik crtanja u Prvoj beogradskoj gimnaziji. Već 1892. ponovo odlazi u Pariz, gde ostaje do 1903. Ponovo se vraća u Beograd gde postaje profesor, a potom i direktor Umetničko-zanatske škole, od 1905. do 1919, s tim što je ratne godine proveo u Francuskoj. Posle rata, do penzionisanja 1926, radio je kao profesor u Četvrtoj beogradskoj gimnaziji i kao inspektor Ministarstva građevina.

On je jedan od osnivača slikarskog društva Lada i njen član do 1910. Bio je u član i umetničkog društva Medulić. Posle rata ponovo je bio član Lade, sve do 1932. Jedan je od osnivača Udruženja likovnih umetnika Beograda.

Prvi put je izlagao na Pariskom salonu i Svetskoj izložbi u Parizu 1889, tada je dobio bronzanu medalju. Dobio je zlatnu medalju na Svetskoj izložbi 1900. godine u Parizu—. Samostalno je izlagao prvi put u Novom Sadu 1905, a potom često u Beogradu.

Pripada prvoj generaciji srpskih vajara čije delovanje ima pionirski karakter. Uradio je veliki broj bista i skulptura, ali i medalja, plaketa. Od njegovih radova najpoznatiji su: spomenik Josifu Pančiću (1891) (u Univerzitetskom parku u Beogradu); spomenik knezu Milošu (1898) u Požarevcu; spomenik Kosovskim junacima (1910) u Kruševcu; Crnogorac na straži (1903) u pariskoj opštini; spomenik Branku Radičeviću (1899) u Sremskim Karlovcima; spomenik vojvodi Mišiću (1921); spomenik Vuku Karadžiću (1929) u Beogradu; spomenik vojvodi Stepi Stepanoviću (1930) itd.

Izabran je za redovnog člana Srpske kraljevske akademije 16. februara 1920.

Banski dvori, građeni su od 31. marta 1931. do 8. novembra 1932. godine, kada su osveštani i svečano otvoreni. Građeni su po projektu autora Jovanke Bončić, Anđelije Pavlović, Jovana Rankovića, Petra Gačića i Dušana Simića, koji je razradio inženjer Nikola Fedorov. Radove je izvodio građevinski preduzimač Kosta Šijački iz Beograda. Banski dvori imali su koncertnu salu, salu za sjednice i prijeme, vijećnicu, banov stan, apartman za visoke goste i ostale prateće prostorije.

Skulpture "Jugoslavija", po dvije iznad svakog od tri ulaza, visoke po dva i po metra, izvajao je od bijelog francuskog cementa Đorđe Jovanović, vajar iz Beograda. Skulpture su postavljene sredinom 1932. godine.

Isti vajar isklesao je u italijanskom mermeru i oktobra mjeseca 1931. godine u svečanoj sali postavio poprsja kralja Aleksandra i kraljice Marije u prirodnoj veličini.

Spomenik kosovskim junacima predstavlja simbol Kruševca i najmonumentalnije delo nacionalne skulpture s početka XX veka. Rad je znamenitog srpskog vajara Đorđa Jovanovića. Otkriven je na Vidovdan 1904. godine, u okviru proslave stogodišnjice Prvog srpskog ustanka, u prisustvu kralja Petra I Karađorđevića. Na Svetskoj izložbi u Parizu, gde su skulpturalni elementi spomenika nastali, i izlagani, Jovanović je, 1900. godine, nagrađen Zlatnom medaljom I reda. Izvedena u duhu francuskog akademizma, piramidalno rešena kompozicija sa dominantnom kompozicijom Boška Jugovića i vile na vrhu i figurama narodnog pesnika — guslara i devojke — personifikacije Srbije, u podnožju sa severne, odnosno, južne strane spomenika, inspirisana kosovskim epom, iskazuje osnovnu zamisao autora o vekovnoj borbi srpskog naroda za nacionalnu slobodu.

Bista kralja Petra I Karađorđevića

"Kosačica"

S leva na desno: "Siroče" (1917), "Gordost" (1897), "Miris ruža" (1914)

"Nauka i umetnost" (1942)

Bista mlade žene (1924)

"Odmor", oko 1930.

"Miris proleća" (1902)

"Žrtva rata" (1918)
bronza 23x27x47 cm

Najznačajniji beogradski vajar Đorđe Jovanović, profesor Umetničke škole u Beogradu do Prvog svetskog rata (1905—1914), predstavnik je realizma u srpskoj skulpturi. Njegova dela, portreti i javni spomenici, korektno su i vešto vajani. Posebnu sklonost je pokazivao prema blagoj modelaciji. Jedno od najpoznatijih umetničkih radova je i skulptura ŽRTVA RATA koja simbolizuje mladost Srbije, ljude kojima je rat prekinuo budućnost — život, a među kojima je bio i skulptorov sin. Klasicističkim rasporedom masa on modeluje polunago, ležeće žensko telo, ostavljeno na steni. Linija kompozicije se penje, a potom niz bedro silazi. Beživotno telo govori zaustavljenim pokretom. Delo je malog formata, izvedeno sa prisutnim osećanjem bola i užasa rata.

Muzej grada Beograda

Vajar Đorđe Jovanović, 1906—1908.
Rad Paje Jovanovića

Vuk Stefanović Karadžić, 1894