[You must be registered and logged in to see this image.]


PETAR LUBARDA je rođen 1907. u Ljubotinju nedaleko od Cetinja, od oca Đura I. Lubarde, oficira crnogorske vojske, a potom potpukovnika Vojske Kraljevine Jugoslavije, i majke Marije M. Vujović, domaćice. Imao je petoro braće i sestara.

Školovanje 1914–1926
Osnovnu školu započinje u Ljubotinju a nastavlja na Cetinju i u Herceg Novom. Zbog očevih oficirskih obaveza, često se sa porodicom preseljava. Gimnazijsko školovanje započinje u Herceg Novom i nastavlja u Splitu, Sinju i Nikšiću, gde stiče prva saznanja o slikarstvu kao profesiji. U Nikšiću, kao đak završnog razreda gimnazije, 1925. priređuje prvu samostalnu izložbu. Iste godine se upisuje na Umetničku školu u Beogradu, gde su mu profesori bili Ilija Šobajić, Ljuba Ivanović i Beta Vukanović. Međutim, nakon nekoliko meseci prekida školovanje i 1926. odlazi u Pariz.

Pariz 1926–1932
U Parizu se upisuje na Académie des Beaux Arts, ali zbog loše finansijske situacije i nezadovoljstva, odustaje. Obilazi muzeje i galerije, radi samostalno u jeftinim otvorenim ateljeima. Na njega više utiču klasični majstori (Rembrant, Ticijan, El Greko) nego savremena strujanja. Izlaže na Salonu nezavisnih (Salon des Indépendants) 1927. Sa grupom srpskih umetnika koji žive u Parizu izlaže 1928. u Slavističkom institutu u Parizu. Prvi put samostalno izlaže u Rimu 1929. u Casa dell’ Arte Bragaglia. Prvi susret sa srednjovekovnim fresko-slikarstvom doživeo je u Parizu kada je u izlogu jedne knjižare video otvorenu knjigu sa reprodukcijom „Pokolja Vitlejemske dece” iz Markovog manastira u okolini Skoplja.

Slike:
Pejzaž s fenjerom (1927), Crveni pejzaž (1927), Za stolom (1927), Ciganka [Crnogorka] (1928), Naga žena (1928), Motiv sa Marne (1931)

Povratak 1932–1938
Vraća se u Jugoslaviju 1932. gde živi u Beogradu, ali često boravi u Crnoj Gori i u Dalmaciji. Već od sledeće godine redovno izlaže na „Prolećnim izložbama slikarskih i vajarskih radova jugoslovenskih umetnika”, a od 1935. i na „Jesenjim izložbama slikarskih i vajarskih radova beogradskih umetnika” u Umetničkom paviljonu „Cvijeta Zuzorić”. Prvu samostalnu izložbu priredio je 1933. godine u Beogradu u Francusko-srpskom klubu. Samostalno izlaže 1934. i 1937. u Umetničkom paviljonu. Ovu drugu izložbu otvorio je Milan Kašanin, upravnik Muzeja kneza Pavla. Izlaže u Jugoslovenskom paviljonu na Svetskoj izložbi u Parizu 1937. i dobija Grand Prix. Postaje član Društva srpskih umetnika „Lada” 1938. sa kojim od tada redovno izlaže.

Slike:
Portret Crnogorca (1933), Majka sa detetom (1934), Prodavac pomorandži (1936), Glava seljaka (1937), Nosač (1937), Šiptar (1936), Pogreb [Motiv iz Crne Gore] (1933), Motiv iz Crnogorskog primorja (1933), Dubrovnik (1935), Predeo iz Rume (1937), Gruda (1933), Stari Bar (1936), Rijeka Crnojevića (1937), Bombardovanje San Sebastijana (1937), More (1938), Pejzaž s crkvom (1938), Virpazar (1937)

Pariz 1938–1940
Odlazi u Pariz gde ostaje do 1940. Putuje po Španiji, Nemačkoj, Tunisu, Alžiru i Egiptu. Muzej Jeu de Paume u Parizu otkupljuje sliku Žabljak na Skadarskom jezeru 1938. Slika se danas nalazi u Fonds national d’art contemporain, pri Centru „Žorž Pompidu” u Parizu. Sledeće godine dobija prvu nagradu na internacionalnoj izložbi slikarstva u Hagu.

Slike:
Maslina (1938), Enterijer (1938), Vaza (1939), Primorje – Zaliv (1940), Isentemba (1939), Zaklano jagnje (1940), Fazan (1940), Mrtva priroda sa belom činijom (1940), Mrtva priroda sa armaturom (1941)

Zarobljeništvo 1941–1944
Rat provodi kao ratni zarobljenik u logorima u Nemačkoj i Italiji. Sve vreme crta i slika.

Crteži:
Zarobljenik (1941), Glava (1941), Šinjel (1943), Iz logora – skica (1943), Čitanje pisma u logoru (1943), Zarobljenik iz nemačkog logora (1943), Logor u Italiji (1943)

Slike:
Glava zarobljenika (1942), Zarobljenik čita novine (1942), Stalag – Drugovi (1942), Logor (1942), Kroz prozor (1942), Motiv iz logora (1942), Predvečerje u logoru (1943), Kutak zida (1943), Iz logorske barake (1943), U baraci (1943)

Posleratne godine 1945–1949
Živi u Beogradu. Oca Đuru streljaju nove komunističke vlasti. Ženi se Verom Protić, studentkinjom Likovne akademije u Beogradu. Učestvuje na izložbama Udruženja likovnih umetnika Srbije. Radi kao profesor na Likovnoj akademiji do 1946. kada ga, kao navodnog predstavnika „formalističke škole”, zajedno sa Milom Milunovićem premeštaju na službu na Cetinje. Učestvuje u formiranju i na prvoj izložbi Udruženja likovnih umetnika Crne Gore. Postaje drugi predsednik ULUCG-a. Učestvuje u formiranju Umetničke škole na Cetinju 1947. Bio je njen profesor i prvi direktor. Boravkom na Cetinju, u ponovnom susretu sa prirodom, Lubarda pravi istorijski zaokret ka uspostavljanju jedne sasvim originalne modernističke koncepcije slike. Ovde nastaju neka njegova kapitalna dela, koja će kasnije biti izložena na istorijskoj izložbi u Umetničkoj galeriji ULUS-a. Tokom 1948. obilazi manastire u Makedoniji i Srbiji.

Slike:
Patnje naroda (1944–1945), Juriš (1945), Žetva – vršidba (1946), Sećanje na 1941. godinu (1947), Vagonet (1948), Motiv iz Crmnica (1946), Donji kraj (1947), Predeo sa plavim brdima, Narovi (1949), Cetinje sa Lovćenom (1949)

Istorijska izložba 1950-1951
Učestvuje na Venecijanskom bijenalu 1950. u jugoslovenskom paviljonu sa G. A. Kosom, B. Ilićem, I. Mujezinovićem, A. Augustinčićem, F. Kršinićem, V. Radaušem, V. Bakićem, K. Angeli Radovanijem i Z. Mušičem. Komesar je bio Petar Šegedin. Izlaže na prvoj izložbi grupe „Samostalni”.U Umetničkoj galeriji ULUS-a 1. maja 1951. otvorio je samostalnu izložbu na kojoj su izložena 52 rada. Izložba je predstavljala prekretnicu na tadašnjoj umetničkoj sceni. Predgovor u katalogu pišu Predrag Milosavljević i Miodrag B. Protić.

Izlaže slike:
Selo Brajići (1949), Primorska kuća, Crnogorsko selo (1949), Brda nad Kotorom, Crna Gora (1951), Kvrgava stena (1951), Zubata stena (1951), Kamena pučina (1951), Suvo drvo (1950), Skica za kompoziciju „Bitka na Vučijem Dolu”, Durmitor (1950)

Međunarodna afirmacija 1952-1960
Otvara izložbu u Jugoslovenskom centru u Parizu 1952. Predgovor za katalog napisao Žan Kasu. Dobija pozitivne kritike u Francuskoj. Završava zidnu sliku Kosovski boj za svečanu dvoranu Izvršnog veća Narodne Republike Srbije. Izlaže na Bijenalu u Sao Paolu 1954. gde biva izuzetno zapažen i dobija jednu od tri otkupne nagrade za slikarstvo. Iste godine izlaže u Galeriji Michel Warren u Parizu. Na Trećem bijenalu likovnih umetnosti u Tokiju 1955. dobija jednu od četiri ravnopravne nagrade. Izlaže u Londonu u Galeriji Leichester. Dobija nacionalnu nagradu Gugenhajmove zadužbine 1956. u visini od 1000 dolara za sliku Borba konja. Lubardinom samostalnom izložbom 1958. otvara se novosagrađeni Umetnički paviljon u Titogradu. U okviru Svetske izložbe EXPO u Briselu, u Palais International des Beaux-Arts na izložbi pod nazivom „50 godina moderne umetnosti” uvršćena je i Lubardina slika Mediteran iz 1952. Jedini je jugoslovenski slikar čije je delo reprodukovano u „Istoriji modernog slikarstva” Herberta Rida. U selekciji Zorana Kržišnika, sa D. Džamonjom ponovo izlaže u Jugoslovenskom paviljonu na Venecijanskom bijenalu 1960.

Guslar, 1952.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Slike:
Fantastični predeo (1951), Guslar (1952), Fosil (1952), Simfonija Orjenta (1953), Konji (1953), Stena (1954), Između dana i noći (1955), Sutjeska (1956), Kosmač (1957), Jutro [Pogled s Lovćena] (1958), Ostrva (1959), Svečanost (1959), Industrijalizacija (1959), Zvuk (1960)

Državni umetnik 1961-1968.
Izabran za redovnog člana SANU. Samostalna izložba 36 radova u Galeriji kulturnog centra Beograda zamišljena je kao „reprezentativni” kulturni događaj uz Prvu konferenciju Pokreta nesvrstanih zemalja 1961. Izveo Put u kosmos, „najveću jugoslovensku sliku”, površine oko 100 m2, za svečanu salu zgrade Saveznog izvršnog veća. Izlaže u Galeriji Penelope u Rimu, a tekst u katalogu potpisuje Đulio Karlo Argan. Odlazi u Indiju 1963. kao gost indijske Komisije za kulturne veze sa inostranstvom. Izlaže u Nju Delhiju i Bombaju, a biva primljen i kod premijera Nehrua kome poklanja sliku. Zastupljen je u knjizi „Savremeni slikari” francuske izdavačke kuće Lucien Maseno za koju je uvod napisao Bernar Dorival. Radi zidnu sliku Velika štafeta ljudskog razuma u zgradi SIV-a. Kao njen prvi dobitnik, 1966. dobija nagradu AVNOJ-a. Muzej savremene umetnosti priređuje 1967. retrospektivnu izložbu sa oko 100 radova povodom četrdeset godina rada i šezdeset godina života. Naredne godine, na izložbama u Umetničkom paviljonu u Titogradu i u Plavom dvorcu na Cetinju, predstavlja 37 novih radova. U Narodnom muzeju u Kragujevcu izlaže 27 slika posvećenih masakru 21. oktobra 1941. Slike poklanja galeriji budućeg Spomen-muzeja.

Slike:
Plamena ptica (1962), Sunce (1963), Magično ogledalo (1964), Iz hiljadu i jedne noći (1964), Sa Indijskog okeana (1964),Sunce (1965), Bik (1966), 13. julski ustanak (1967), Prometej (1967), Bizon (1967), Vatreni zid (1967), Crveni oblaci (1968)

Poslednje godine 1969-1973.
Godine 1969. u Galeriji SANU priređuje izložbu sa radovima od 1927. do 1969. Za sliku Sumrak Lovćena dobija nagradu Oktobarskog salona 1970. Odbija da uđe u Odbor za podizanje Njegoševog mauzoleja na Lovćenu. Odbija da izlaže na reprezentativnoj izložbi posleratne umetnosti Crne Gore u Muzeju savremene umetnosti u Beogradu „jer se ne smatra Crnogorcem”. Tri dana pre otvaranja izložbe „Apstraktno slikarstvo u Srbiji 1951–1971” autora Lazara Trifunovića, u Likovnoj galeriji Kulturnog centra Beograda, povlači radove sa obrazloženjem da se ne slaže sa naslovom izložbe. Poklanja dve slike kao prilog velikoj društvenoj akciji izgradnje železničke pruge Beograd–Bar. Dobija nagradu Herderove fondacije za 1972. godinu. Za Narodnu biblioteku Srbije 1973. izvodi svoju poslednju sliku – Prvi srpski ustanak.

Slike:
Hod vremena (1969), „Protubarnea” Izvor svetlosti (1969), Pejzaž (1970), Sunce (1972)

1974.
Trinaestog februara 1974. Lubarda umire u Železničkoj bolnici u Beogradu. Sahranjen je u Aleji velikana na Novom groblju u Beogradu. Narodni muzej u Beogradu i Muzej savremene umetnosti u Skoplju organizuju komemorativne izložbe radova Petra Lubarde iz svojih zbirki. Skupština Grada Beograda potpisuje ugovor sa umetnikovom udovicom Verom Lubardom o poklonu gradu dela kolekcije (57 slika, 72 crteža i skice, 61 tempera na hartiji, jedna mapa sa 60 skica, kao i originalan nameštaj i pribor koji su se nalazili u Lubardinom ateljeu) i otvaranju spomen-galerije „Atelje Petra Lubarde”. Vrlo brzo nakon otvaranja, atelje je zatvoren zbog nedefinisanih odnosa sa Verom Lubardom.


Cvijeće u vazi 1947

[You must be registered and logged in to see this image.]

[You must be registered and logged in to see this image.]

KOsovska bitka, 1952, ulje na platnu, 81x100cm,
Narodni muzej Crne Gore, Cetinje


[You must be registered and logged in to see this image.]

[You must be registered and logged in to see this image.]

"Skadarsko jezero" (1950.)

Fantastični predeo

[You must be registered and logged in to see this image.]

Kosovski boj

[You must be registered and logged in to see this image.]

Ukršteni putevi

[You must be registered and logged in to see this image.]

Predeo sa kamenim mostom na Zeti, 1937

[You must be registered and logged in to see this image.]

Predeo iz Rume, 1937

[You must be registered and logged in to see this image.]

Vaza, 1939

[You must be registered and logged in to see this image.]

Iz starog Beograda – Dorćol, 1937

[You must be registered and logged in to see this image.]

Dečak sa lađe, 1935

[You must be registered and logged in to see this image.]

Nosač, 1934

[You must be registered and logged in to see this image.]



Plavi izlog, 1930

[You must be registered and logged in to see this image.]

[You must be registered and logged in to see this image.]

Zora nad Beogradom, 1972.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Figure u enterijeru. 1930.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Malakof - Pariz, 1932.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Budvanski zaliv, 1934.

Žetva-vršidba, 1946

[You must be registered and logged in to see this image.]

[You must be registered and logged in to see this image.]

Logor, 1943, tuš na papiru, 9x15,5cm,
Narodni muzej Crne Gore, Cetinje

[You must be registered and logged in to see this image.]

Iz logora u Italiji, 1943, olovka na papiru, 10,2x17,9cm,
Narodni muzej Crne Gore, Cetinje

[You must be registered and logged in to see this image.]

Šinjel, 1943, olovka na papiru, 20x34,5cm,
Narodni muzej Crne Gore, Cetinje

[You must be registered and logged in to see this image.]

Zarobljenici u njemačkom logoru, 1943, tuš na papiru, 18,5x31,9cm,
Narodni muzej Crne Gore

[You must be registered and logged in to see this image.]

Zarobljenik piše pismo, 1943, olovka na papiru,
10,7x16, Narodni muzej Crne Gore, Cetinje

[You must be registered and logged in to see this image.]

Zarobljenik iz njemačkog logora, 1943, olovka na
papiru, 28,5x19,9cm, Narodni muzej Crne Gore

[You must be registered and logged in to see this image.]

Zarobljenik Vili Šticner, 1942, ulje na platnu,
49,5x37,9cm, Narodni muzej Crne Gore, Cetinje

[You must be registered and logged in to see this image.]

Zarobljenik, 1941, ulje na platnu, 28x20cm,
Narodni muzej Crne Gore Cetinje